Bài 44. Khúc xạ ánh sáng

Kiểm tra bài cũ

Câu hỏi 1 : Nêu nội dung của định luật truyền

thẳng ánh sáng ?
Đáp án: Trong môi trờng trong suốt và đồng
tính, ánh sáng truyền theo đờng thẳng.
Câu hỏi 2 : Vận dụng định luật truyền thẳng
ánh sáng giải thích hiện tợng nhật thực và
nguyệt thực?
Đáp án:
- Giải thích hiện tợng nhật thực : là hiện tợng
mặt trời bị mặt trăng che khi Trái đất, Mặt
trăng, Mặt trời theo thứ tự nằm trên một đờng
thẳng.
- Giải thích hiện tợng Nguyệt thực: là hiện tợng
mặt trăng bị trái đất che khi Mặt trăng, Trái
đất, mặt trời theo thứ tự nằm trên một đờng
thẳng.


Kiểm tra bài cũ
ánh sáng
Quan sát hình ảnh của
truyền theo
chiếc đũa trong cốc nớc
đờng thẳng,
thuỷ tinh khi cha có nớc và
vậy tại sao
khi cốc chứa nớc và đa ra
vào buổi tối

nhận xét?
ta quan sát
thấy các vì
sao nhấp
ánh sáng
truyền theo
nháy?
đờng thẳng tại sao
hình ảnh chiếc đũa bị
gẫy ở mặt phân cách?
? DVD


Bµi 44:


BàI 44 : kHúC Xạ áNH SáNG
1. Định nghĩa hiện tợng khúc xạ
ánh sáng
Khúc xạ là hiện tợng ánh
sáng bị đổi phơng đột
ngột khi đi qua mặt phân
cách giữa 2 môi trờng
truyền sáng.

(1)
(1) là môi trờng chứa tia
tới, (2) là môi trờng chứa tia
khúc xạ

(2)

A A


2. Định luật khúc xạ ánh sáng
a. Thí nghiệm Dụng cụ thí nghiệm
Nguồn sáng song song
Bảng đo góc
Bản trụ D
bằng thuỷ
tinh


2. §Þnh luËt khóc x¹ ¸nh s¸ng
a. ThÝ nghiÖm
NIN’ lµ ph¸p tuyÕn
SI lµ tia tíi
IR lµ tia khóc x¹
i lµ gãc tíi
r lµ gãc khóc x¹

S

N’

i
r

R

I

D

N


Quan sát thí nghiệm và ghi
kết quả vào phiếu học tập.
Lần TN

1

2

3

4

i

200

300

400

500

r
Sini .
Sin r
Sini /
Sin r


VÏ ®å thÞ biÓu diÔn mèi quan hÖ gi÷a
Sin i vµ Sin r
Sin
i

0

Sin
r


2. Định luật khúc xạ ánh sáng
b. Định luật

Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới.
Tia tới và tia khúc xạ nằm ở hai bên pháp
tuyến tại điểm tới.
Đối với 2 môi trờng trong suốt nhất
định, tỷ số giữa sin của góc tới và sin
của góc khúc xạ là một hằng số.

Sin
=

n
Hay
Sin
i
=
n
sin
iSin
r
r
Hằng số n phụ thuộc cặp môi trờng
trong suốt chứa tia khúc xạ và tia tới.


2. Định luật khúc xạ ánh sáng
b. Định luật
Sin
= n Ha Sin i = n
iSin
n > 1 (môi
y trờng
sin r khúc xạ chiết
ChúNếu
ý
r
quang hơn môi trờng tới) Sin i > Sin
r hay i > r Tia khúc xạ đi gần pháp
tuyến hơn tia tới.
Nếu n < 1 (môi trờng khúc xạ chiết
quang kém hơn môi trờng tới) Sin i

< Sin r hay i < r Tia khúc xạ đi xa
pháp tuyến hơn tia tới.
i = 0 r = 0 => tia sáng vuông góc
với mặt phân cách thì truyền thẳng


3. Chiết suất của môi trờng
a. Chiết suất tỷ đối

Định
nghĩa
Chiết suất tỷ đối đợc tính bằng tỷ số
giữa các vận tốc V1 và V2 của ánh sáng
khi đi qua trong môi trờng 1 và môi tr
ờng
2 Công

thức

n n21

v1
=
v2

ý nghĩa

Chiết suất tỷ đối dùng để so sánh vận
tốc ánh sáng trong môi trờng 2 so với vận
tốc ánh sáng truyền trong môi trờng 1.

3. Chiết suất của môi trờng
b. Chiết suất tuyệt đối

Định
nghĩa
Chiết suất tuyệt đối của một môi tr
ờng là chiết suất tỷ đối của môi trờng đó
so
với chận
Côngkhông.
C
thức
n1 =
v1

Nhận
xét
Vì vận tốc ánh sáng trong một môi
trờng luôn nhỏ hơn vận tốc ánh sáng
trong chân không (v< c) nên chiết suất
tuyệt đối của một môi trờng luôn luôn
lớn hơn 1


3. ChiÕt suÊt cña m«i trêng

c
c

n2
n1 =
vµn2 =
⇒ n21 =
v1
v
n
2
1
n2
→ sin i = n. sin r = . sin r
n
NÕu ®Æt i = i vµ 1r = i  ®Þnh luËt khóc x¹:
1

n1sini1 n2 sin i2

2

S
i1

n1
n2

I
i2
R

¸nh s¸ng truyÒn
theo ®êng th¼ng,
nhng buæi tèi ta
quan s¸t thÊy c¸c
v× sao nhÊp nh¸y
chiÕt suÊt cña c¸c
líp kh«ng khÝ lµ
kh¸c nhau nªn khi
¸nh s¸ng truyÒn tõ
ng«i sao tíi m¾t
x¶y ra hiÖn tîng
khóc x¹ liªn tiÕp
nhiÒu lÇn.

¸nh s¸ng
truyÒn theo
®êng th¼ng,
vËy t¹i sao
vµo buæi tèi
ta quan s¸t
thÊy c¸c v×
sao nhÊp
nh¸y?

GT


4. ảnh của một vật đợc tạo bởi sự
khúc xạ ánh sáng qua mặt phân
cách giữa 2 môi trờng

Nhận xét: Khi
Quan
sátnớc
viên
sỏi
Nguyên
nhân
chậu
chứa
ta
trong
làkhi
do hiện tợng
nhìn
thấychậu
hình
chcủa
a cóviên
nớc sỏi
và khúc
khi xạ ánh
ảnh
có nhơn
ớc để
đasáng
ra khi ánh
gần
ban
nhận xét?
sáng truyền từ

đầu
môi trờng nớc
sang không
khí


4. ảnh của một vật đợc tạo bởi sự khúc xạ
ánh sáng qua mặt phân cách giữa 2
môi trờng
E
A
O

O

B

Tại sao khi không
biết bơi, nhìn
thấy một đáy hồ
nông ta không vội
vàng nhảy xuống
Vì
chúng ta chỉ
tắm?
nhìn thấy hình
ảnh của đáy hồ
mà ảnh này gần
hơn thực tế
phải kiểm tra đo

độ sâu thực tế tr


5.

Tính thuận nghịch trong sự
Nếu ánh
sáng
truyền từ S đến R giả
truyền
ánh
sáng
sử theo đờng truyền là SIJKR, thì khi
truyền ngợc là theo tia RK đờng truyền
là RKJIS
S
R

K

I

J

n1
n2


5.

TÝnh thuËn nghÞch
truyÒn ¸nh s¸ng

trong

S

sù

R

I

K

J

n1
n2


BàI 44 : kHúC Xạ áNH SáNG
Câu hỏi 1: Chiết suất tỷ đối của môi tr
ờng chứa tia tới và môi trờng chứa tia khúc xạ
có giá trị:
a. luôn luôn lớn hơn 1
b. luôn luôn nhỏ hơn 1
c. phụ thuộc vào vận tốc ánh sáng truyền
trong 2 môi trờng đó
d. phụ thuộc vào vận tốc ánh sáng trong

chân không


BµI 44 : kHóC X¹ ¸NH S¸NG
C©u hái 2: Mét m«i trêng cã chiÕt suÊt
tuyÖt ®èi lµ 2, vËn tèc ¸nh s¸ng truyÒn
trong m«i trêng ®ã lµ:
a. 3.108 m/s
b. 2.108 m/s
c. 1,5.108 m/s
d. 109 m/s


BµI 44 : kHóC X¹ ¸NH S¸NG
C©u hái 3: ChiÕu tia tíi ®Õn mÆt
ph©n c¸ch gi÷a ch©n kh«ng vµ mét m«i tr
êng trong suèt víi gãc tíi 600 ta thÊy tia
ph¶n x¹ vµ tia khóc x¹ vu«ng gãc víi nhau.
ChiÕt suÊt tuyÖt ®èi cña m«i trêng lµ:
a. 1,5
b. 1,73
c. 2
d. 1.6


BµI 44 : kHóC X¹ ¸NH S¸NG
Câu 4. Môi trường khúc xạ chiết quang
hơn môi trường tới thì:
A. góc khúc xạ lớn hơn góc tới
B. góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới

C. vận tốc ánh sáng trong môi trường khúc
xạ lớn hơn vận tốc ánh sáng trong môi
trường tới
D. A và C đúng


Trêng THPT Vò Tiªn
Trêng THPT Vò Tiªn