Bài 10. Tính tương đối của chuyển động. Công thức cộng vận tốc

KIỂM TRA BÀI CŨ
-Trong chuyển động tròn
đều vectơ gia tốc hướng
tâm có phương và chiều
như thế nào?
-Viết công thức gia tốc
hướng tâm?


Đáp án
-Trong chuyển động tròn đều, vectơ gia
tốc vuông góc với vectơ vận tốc
và hướng vào tâm đường tròn. Nó
đặc trưng cho sự biến đổi về hướng
của vectơ vận tốc và được gọi là
vectơ gia tốc hướng tâm
2

v
-Công thức
aht =
r

aht = ω
hay

2

r

Baøi10


boựng chuyeồn ủoọng theo quyừ ủaùo n

O

X


1. TÍNH TÖÔNG ÑOÁI CUÛA CHUYEÅN
ÑOÄNG


1. TÍNH TƯƠNG ĐỐI CỦA CHUYỂN
ĐỘNG
Vò trí và vận tốc của một quả
bóng được xác đònh như
thếnày
nào?
Người
thấy quả
bóng chuyển
động như thế
nào?


1. Tớnh tửụng ủoỏi cuỷa chuyeồn
ủoọng

Y

O

X


1. Tính tương đối của chuyển
động


Ví dụ:
Một Phi hành gia đang ngồi yên trong
phi thuyền. Đối với phi thuyền thì phi
hành gia có vận tốc bằng không. Đối
với những người đứng dưới đất thì phi
hành gia có vận tốc cùng với phi
thuyền.


Vận tốc của người đang ngồi yên
trên xe


Kết luận:

Vò trí và vận tốc của cùng
một vật tuỳ thuộc hệ quy
chiếu. Vò trí ( quỹ đạo) và vận

tốc của một vật có tính tương
đối.


2. Ví dụ về chuyển động của
người đi trên bè

Xét chuyển động của người đi trên
một chiếc bè đang trôi sông
- Hệ quy chiếu (xOy) gắn với bờ
sông là hệ quy chiếu đứng yên


Y

- Hệ quy chiếu (x’Oy’) gắn với bè
là hệ quy chiếu chuyển động

O

X
Y’

B
O
’

X
’

+Vận tốc của người đối với
bờ là vận tốc tuyệt đối.
+Vận tốc của người đối với
bè là vận tốc tương đối.
+Vận tốc của bè đối với
bờø là vận tốc kéo theo.


a)Trường hợp người đi dọc từ cuối
về phía đầu bè

B
A

A’

B’


+ AB ' là độ dời của người ( 1 )đối
với bờ
(3)
'

BB

+
là độ dời của người ( 1 )đối
với bè

(2)
'

AA

+ - Độ dời
làcủa
độ người
dời của
đốibè
với
bờ
(3)
với
bờ

AB

'

= BB

'

+AA

'

( 2 ) đo

Chia caû hai veá cho
∆t
ñöôïc:

AB
∆t

'

BB
=
∆t

'

v = v1, 2 + v2,3

Hay:
1, 3
(1)

, ta

AA
+
∆t

'

Trong đó:
+ v1,3
là vận tốc của
người (1) đối

v1, 2

với bờ (3)
+
là vận tốc của
người (1) đối với
bèvận
( 2) tốc của bè ( 2)
+ v2 , 3
là
đối với
bờ (3)


b) Trường hợp người đi ngang
trên bè từ mạn này sang mạn kia
:

B’
B
A

A’

+ AB ' là độ dời của người ( 1 )đối
với' bờ
(3)
'

AB

+
là độ dời của người ( 1 )đối
với bè
(2)
'

AA

+- Độ dờilà
độngười
dời của
của
đối bè
với
vớibờ
bờ( 3 )

AB

'

'

=A B

'

+AA

'

( 2 ) đ


Chia caû hai veá cho
∆t
ñöôïc:

AB
∆t

'

'

AB
=
∆t

'

v = v1, 2 + v2,3

Hay:
1, 3
(2)

, ta

AA
+
∆t

'


3.Công thức cộng vận tốc

Tại mỗi thời điểm, vectơ vận
tốc tuyệt đối bằng tổng vectơ
của vectơ vận tốc tương đối
và vectơ vận tốc kéo theo.

v1,3 = v1, 2 + v2,3

(3)


BÀI TẬP VẬN DỤNG
Một chiếc phà luôn luôn
hướng mũi theo phương vuông
góc với bờ sông chạy sang bờ

bên kia với vận tốc 9 km/h đối
với nước sông. Cho biết nước
sông chảy với vận tốc 6 km/h.
xác đònh vận tốc của phà
đối với một người đứng trên
bờ.


He
át