Bài 24. Tán sắc ánh sáng

THÍ NGHIỆM
VỀ TÁN
SẮC ÁNH
SÁNG
CỦA
NEWTON
(thực hiện
năm 1672)


1. Thí nghiệm của Newton
về sự tán sắc ánh
sáng:

Chiếu một chùm ánh sáng
trắng hẹp qua một lăng kính


1. Thí nghiệm của Newton
về sự tán sắc ánh
sáng:

Chiếu một chùm ánh sáng
trắng hẹp qua một lăng kính


1. Thí nghiệm của Newton
về sự tán sắc ánh sáng :
Có nhận xét gì về hiện tượng
xảy ra trong thí nghiệm của
Newton ?

Khe hẹp A
øi
ơ
r
t
t
ặ
m
s
Ù
A
ng)
é
a
r
t
(ás

đỏ
cam
vàn
g
lục
lam
chà
m
tím

Lăng kính
Màn ảnh B

Kết luận :
Chùm sáng
trắng sau khi qua lăng kính
không những bò khúc xạ
về phía đáy lăng kính mà
còn bò tách ra làm nhiều
chùm sáng có màu khác
nhau . Đó là hiện tượng
tán sắc ánh sáng .
Dải có màu như cầu
vồng này gọi là quang


C1. Giaỷi thớch vỡ sao
ra
hieọn
tửụùng
vong ?

xaỷy
cau


2. Thí nghiệm về ánh sángđơn

Lăng kính(2)
Khe hẹp A

øi
ơ
r
t
t
ặ
Ùs m ắng)
tr
(ás

lục
Lăng kính(2)

C

B

Màn E

+ Ánh sáng qua khe B
là ánh sáng màu lục


2. Thí nghiệm về ánh sángđơn

Lăng kính(2)
Khe hẹp A

øi
ơ

r
t
t
ặ
Ùs m ắng)
tr
(ás

lục
Lăng kính(1)

C

B

Màn E

nh sáng qua khe C hoàn
toàn là màu lục .


2. Thí nghiệm về ánh sángđơn

Lăng kính(2)
Khe hẹp A

øi
ơ
r
t

t
ặ
Ùs m ắng)
tr
(ás

lục
Lăng kính(1)

C

B

Màn E

+ Cho tia sáng màu lục
này qua lăng kính (2) thì
trên màn E sau lăng kính
chỉ có 1 vạch sáng màu


2. Thí nghiệm về ánh sángđơn

Lăng kính(2)
Khe hẹp A

øi
ơ
r
t

t
ặ
Ùs m ắng)
tr
(ás

lục
Lăng kính(1)

C

B

Màn E

Có nhận xét gì về tia
sáng màu lục nói trong thí
nghiệm ?


Vậy ánh sáng màu lục
sau khi qua lăng kính vẫn
là ánh sáng màu lục ,
tức là nó không bò tán
sắc
. Ánh
sáng
này
Thế nào
là ánh

sáng
đơn gọi
sắc ?
là ánh sáng đơn sắc .
Ánh sáng đơn sắc là
ánh sáng không bò tán
sắc khi qua lăng kính .
Mỗi ánh sáng đơn sắc
có một màu nhất đònh


3. Tổng hợp ánh sáng trắng
Khe hẹp A

ời
r
t
t
ë
a
m
s
Ù
A
n g)
é
a
r
t
(ás

Lăng kính

TK h
ội t
ụ

Màn

E

Dòch chuyển màn E sau thấu
kính , ta tìm được một vò trí của
màn , tại đó trên màn có
một vết sáng trắng


3. Tổng hợp ánh sáng trắng
Khe hẹp A

ời
r
t
t
ë
a
m
s
Ù
A

n g)
é
a
r
t
(ás

Lăng kính

TK h
ội t
ụ

Màn

Có nhận xét gì về vết
sáng trắng trên màn E ?

E


Thí nghiệm này chứng
tỏ nếu tổng hợp các
ánh sáng đơn sắc khác
nhau , ta sẽ được ánh
sáng trắng .

+ Vậy Ánh sáng trắng
là tập hợp của vô số
ánh sáng đơn sắc

khác nhau có màu
biến đổi liên tục từ
đỏ đến tím .


4) Sự phụ thuộc của chiết
suất của môi trường trong
suốt vào màu sắc ánh
sáng
Khi chiếu một tia sáng đơn sắc
Chiết suất của chất làm
qua một lăng kính thì tia ló lệch
lăng
kính
càng
lớn
thì
góc
về phía đáy lăng kính . Góc
lệchcó
của
sáng
càng
lớn
lệch
phụtia
thuộc
như
thế nào
đối với chiết suất của chất

làm lăng kính không ?


4) Sự phụ thuộc của chiết
suất của môi trường trong
suốt vào màu sắc ánh
sáng

Có nhận xét gì về góc lệch
của các tia sáng đơn sắc qua
lăng kính ?
Khe hẹp A
øi
ơ
r
t
t
ặ
m
s
Ù
A
ng)
é
a
r
t
(ás

đỏ

cam
vàn
g
lục
lam
chà
m
tím

Lăng kính
Màn ảnh B


4) Sự phụ thuộc của chiết
suất của môi trường trong
suốt vào màu sắc ánh
sáng
• Trong hiện tượng tán sắc ánh
sáng , khi tia sáng qua lăng
kính thì các sáng đơn sắc
khác nhau bò lệch khác nhau :
tia đỏ lệch ít nhất , tia tím
lệch nhiều nhất .


4) Sự phụ thuộc của chiết
suất của môi trường trong
suốt vào màu sắc ánh
sáng

Vậy chiết
chiết suất
suất của
của chất
chất làm
làm
Vậy
lăng kính
kính đối
đối với
với các
các ánh
ánh sáng
sáng
lăng
đơn sắc
sắc khác
khác nhau
nhau thì
thì khác
khác
đơn
nhau .. Chiết
Chiết suất
suất đối
đối với
với ánh
ánh
nhau
sáng đỏ

đỏ thì
thì nhỏ
nhỏ nhất
nhất và
và đối
đối
sáng
với ánh
ánh sáng
sáng tím
tím thì
thì lớn
lớn nhất
nhất ..
với


5) Ứng dụng của hiện
tượng tán sắc ánh
sáng :

• Máy quang
phổ : dùng
để phân tích
chùm ánh
sáng phức
tạp thành
những thành
phần đơn sắc
khác nhau

5) Ứng dụng của hiện
tượng tán sắc ánh
sáng :
- Dùng để giải thích một số
hiện tượng quang học trong khí
quyển như : cầu vồng , quầng
,..


C2. Nêu vài ví dụ khác về hiện
tượng tán sắc ánh sáng mà
em biết ?


Đây là viên
kim cương lớn
nhất thế giới –
Star of Africa
Màu sắc quyến
rũ của nó là do
ánh sáng chiếu
vào bò tán sắc.


Màu sắc sặc sỡ của
mặt đóa CD

Câu 1

Câu 2

Câu 3


1. Điều nào sau đây là đúng khi nói về
ánh sáng đơn sắc ?
A. Vận
sắcsắc
phụ
Vận tốc
tốccủa
củaánh
ánhsáng
sángđơn
đơn
phụ
thuộc
thuộcvào
vàomôi
môitrường
trườngtruyền
truyền
B. Vận tốc của ánh sáng đơn sắc trong
chân không phụ thuộc bước sóng ánh sáng
C. Trong cùng một môi trường trong suốt
vận tốc của ánh sáng màu đỏ nhỏ hơn vận
tốc ánh sáng màu tím

D. Tần số của ánh sáng đơn sắc phụ thuộc
môi trường truyền
20
12
19
17
15
14
11
18
04
13
01
00
16
03
10
06
05
09
02
07
08