Bài 43. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ

Së GD - ®T QU¶NG TRÞ

Trêng pt d©n téc néi tró híng ho¸


KIỂM TRA BÀI CŨ:
Câu 1: Nêu cách nhận biết một thấu kính hội tụ?
Câu 2: Chùm tia tới song song với thấu kính hội tụ có đặc
điểm gì?
Câu 3: Đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua thấu kính
hội tụ có đặc điểm gì?


TRẢ LỜI:
Câu 1: Thấu kính hội tụ thường dùng có phần rìa mỏng
hơn phần giữa.
Câu 2: Một chùm tia tới song song với trục chính của thấu
kính hội tụ cho chùm tia ló hội tụ tại tiêu điểm của thấu
kính.
Câu 3: Đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua thấu
kính hội tụ:
- Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo
phương của tia tới.
- Tia tới song song với trục chính thì tia ló qua tiêu điểm.
- Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính.


Tiết 47: Bài 43:

ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ

I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1/ Thí nghiệm:


a) Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:

F

F





f

f

Ảnh thật, ngược chiều với vật


F

F





0

d>
2f

- Ảnh thật, ngược chiều với vật.


F

F





f
d

- Ảnh thật, ngược chiều với vật.


b) Đặt vật trong khoảng tiêu cự:

F

F





d
f

- Ảnh không hứng được trên màn, ảnh này là ảnh ảo,
cùng chiều và lớn hơn vât.


2/ Hãy ghi các nhận xét ở trên vào bảng 1:
Bảng 1

Kết quả
Lần TN

Khoảng
cách từ
vật đến
TK

1

Vật ở rất
xa TK

2
3
4

d > 2f
f < d< 2f
d

Thật hay
ảo ?

Cùng chiều Lớn hơn
hay ngược
hay nhỏ
chiều so với hơn vật ?
vật ?

Ảnh thật

Ngược
chiều

Nhỏ hơn
vật

Ảnh thật

Ngược
chiều

Nhỏ hơn
vật

Ảnh thật

Ngược
chiều

Lớn hơn
vật

Ảnh ảo

Cùng
chiều

Lớn hơn
vật


II/ Cách dựng ảnh:
1/ Dựng ảnh của điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ:

.

S

∆

.
F

I
o

.

F/

.

S/


2/ Dựng ảnh của một vật sáng AB tạo bởi thấu kính hội tụ:

B

A


F

O

F/ A/

B/


B/

B

A/

.

F

A

O

.

F/


III. VẬN DỤNG:
a) Trường hợp: d = OA = 36cm, f = OF = 12cm, h = AB = 1cm
B

I
F’

A

F

A’

0
B’

q

Bài giải

A ' B ' OA '
h' d '
=
→ = (1)
AB
OA
h
d

ΔOA’B’ đồng dạng ΔOAB nên:
ΔF’A’B’ đồng dạng ΔF’OI nên:

A ' B ' F ' A ' OA ' − F ' O OA.
h' d '
= ' =
= ' −1 → =
− 1(2)
'
OI
h
f
FO
FO
FO
'

Từq (1) và (2) ta có:

'

d
d
=
− 1 . Thay các giá trị vào ta có:
d
f

d' d'
=
− 1 → d ' = 3d ' − 36 → 3d ' − d ' = 36 → 2d ' = 36 → d ' = 18(cm)
36 q 12
Thay d’ = 18cm vào (1) ta có:

'
d
18
'
h = h. = 1. = 0,5(cm)
d
36

Vậy: Khoảng cách từ ảnh đến thấu kính là 18cm, chiều cao của ảnh là
0,5cm


b) Trường hợp : d = OA = 8cm, f = 12cm, h = 1cm

B/

B

A/

.
F

I

.

F/

A

O


Bài giải
ΔOA’B’ đồng dạng ΔOAB nên:

A ' B ' OA '
h' d '
=
→ = (1)
AB
OA
h

d

ΔF’A’B’ đồng dạng ΔF’OI nên:

A ' B ' F ' A ' F ' O + OA '
OA '
h'
d'
= ' =
= 1 + ' → = 1 + (2)
'
OI
h
f
FO
FO
FO
Từ (1) và (2) ta có:

d'
d'
= 1+
d
f

. Thay các giá trị vào ta có:

d'
d'
= 1+

→ 3d ' = 24 + 2d ' → 3d ' − 2d ' = 24 → d ' = 24(cm)
8
12
'
d
Thay d = 24cm vào (1) ta có: h ' = h. = 1. 24 = 3(cm)
d
8

’

Vậy: Khoảng cách từ ảnh đến thấu kính là 24cm, chiều cao của ảnh là
3cm


HƯỚNG DẪN HS HỌC TẬP Ở NHÀ

- Nắm kĩ bài học.
- Học phần ghi nhớ.
- Làm các bài tập trong SBT.
- Chuẩn bị học bài: Thấu kính phân kì.