Bài 40. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

GV:NGUYỄN THỊ CHINH


Chöông 111:

Quang Hoïc
Xe thăm dò,
tự vận hành
chạy bằng
năng lượng
Mặt Trời
đang di
chuyển trên
Mặt Trăng.


Chöông 111:

Quang Hoïc


Chöông 111:

Quang Hoïc


ƠN LẠI KIẾN THỨC LỚP 7
Ta nhìn thấy
một vật
khi nào ?
Phát biểu

đònh luật
truyền
thẳng của
ánh sáng.

Phát
biểu đònh
luật
phản xạ

 Ta nhìn thấy một vật
khi có ánh sáng
truyền từ vật đó vào
mắt
ta. môi trường
 Trong

trong suốt và đồng
tính, ánh sáng truyền
đi theo đường thẳng.
 Tia phản xạ nằm
trong mặt phẳng chứa
tia tới và pháp tuyến
của gương ở điểm


Tiết 44 -

Ghi bài

Quan sát,
nhận xét
hình dạng
chiếc đũa:
Trong
ly
không
có
nước.

Đũa
thẳng

Trong ly
có nước thì
như thế
nào ?


Đũa
thẳng

Quan sát,
nhận xét
hình dạng
chiếc đũa:

Đũa
gãy

khúc


Tại sao quan sát đũa, bút chì, ống hút,…
trong trường hợp này chúng bị gãy khúc


I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1. Quan sát

Quan sát hình bên và nêu nhận xét
về đường truyền của tia sáng là
đường thẳng hay đường gãy khúc ?
a) Từ S đến I (
trong
không
khí ).
đường
thẳng.
b)Từ I đến K (
trong
nướcthẳng.
).
đường
c) Từ S đến mặt phân cách rồi đến K.

 đường gãy khúc.

S

Khoân
g khí

N

I

P

Q

Nöôù
c

N
’

K


I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1. Quan sát

S

Khoân
g khí

N

2. Kết luận

Tia sáng truyền từ không khí
sang nước (tức là truyền từ môi
trường trong suốt này sang môi
trường trong suốt khác) thì bị gãy
khúc tại mặt phân cách giữa hai
môi trường. Hiện tượng đó gọi là
hiện tượng khúc xạ ánh sáng.

I

P

Q

Nöôù
c

N
’

K


I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1. Quan sát
2. Kết luận
3. Một vài khái niệm

S

SI là tia
- I là
P
điểm
- IK làtới,
tia tới.
khúcNN’
xa.ïvuông góc
- Đường
với mặt phân cách là
pháp
tuyến
điểm tới.
-S I N là
góctại
tới,

N
i
I

Q

r
N
’

ký hiệu i .

-K I N' là góc khúc
xạ,
kýphẳng
hiệu r.chứa tia tới SI vàø
- Mặt
pháp tuyến NN’ là mặt phẳng

K


I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1,2,3.
4. Thí nghiệm
Quan sát đường truyền
của một tia sáng từ không
khí sang nước. Bố trí thí
nghiệm tương tự hình bên.
Nhúng
thẳng đứng một phần của
tấm nhựa chia độ phẳng vào
trong nước.
* Dụng
cụ
nghiệm
Chiếu
tiathí
sáng
là là gồm có:
Ổn
áp,

đèn
trên mặt tấm
nhựa
tới
mặtlazer,
phân
tại điểm
tới
I. đen,
dâycách
nối,PQ
một
bảng
tôn

hộp nhựa chứa nước trong,


i

r


I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1. Quan sát
2. Kết luận
3. Một vài khái niệm
4. Thí nghiệm

C1. Hãy cho biết tia

khúc xạ có nằm
trong mặt phẳng
tới không ? Góc
tới và góc khúc
C1:Tia khúc xạ
xạ, góc nào lớn
nằm trong mặt
hơn?
phẳng tới.
- Góc tới lớn

i
r


I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1. Quan sát
2. Kết luận
3. Một vài khái niệm
4. Thí nghiệm

C2. Hãy đề xuất
phương án thí
nghiệm để kiểm tra
những nhận xét
trên có còn đúng
khi thay đổi góc tới
hay không.

i

r


S’
i

r
K’


I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1. Quan sát
2. Kết luận
3. Một vài khái niệm
4. Thí nghiệm
5. Kết luận

Khôn
g khí

Nướ
c

i
r

Khi tia sáng truyền từ không khí
sang
nước
thì

:
- Tia
khúc
xạ
nằm
trong mặt
tới. xạ nhỏ
-phẳng
Góc khúc


I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1,2,3,4.
5. Kết luận

Khi tia sáng truyền từ không khí
sang
nước xạ
thì :nằm trong mặt
- Tia khúc
tới. xạ nhỏ
-phẳng
Góc khúc
N
S
hơn góc tới.
C3. Hãy
Khôn
thể
i

g khí
Không
i
I
hiện kết
khí
Q
P
luận
Nươ
Nướ
ùc
trên
r
c
r
bằng
N
K
hình vẽ.


I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
1,2,3,4.
5. Kết luận

Khi tia sáng truyền từ không khí
- Tia khúc
sang
nước xạ

thì :nằm trong mặt
-phẳng
Góc khúc
tới. xạ nhỏ
II.hơn
SỰ KHÚC
XẠtới.
CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN
góc
TỪ NƯỚC SANG

KHƠNG
1. Dự
đốn KHÍ

C
K

C4. Kết luận trên có còn đúng
ong trường
hợp tia sáng
uyền từ nướcsang
không
Khơng.khí
Có. 
hay không ?
 Đề xuất
một
phương
thí khơng khí.

 Dùng
tia sáng
chiếu từ án
nước sang


I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN
TỪ NƯỚC SANG KHƠNG KHÍ
1. Dự đốn
2. Thí nghiệm kiểm tra

 Dùng tia sáng chiếu từ nước sang khơng khí.
* Dụng cụ thí nghiệm gồm có:
Ổn áp, đèn
lazer, dây nối, một bảng tôn
đen, hộp nhựa chứa nước trong,
tấm nhựa chia độ, một ghế để
đỡ giá thí nghiệm.


I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN
TỪ NƯỚC SANG KHƠNG KHÍ
1. Dự đốn
2. Thí nghiệm kiểm tra

 Dùng tia sáng chiếu từ nước
sang khơng khí.
a) Bố trí thí nghiệm

như
hình
b) Tìm
vòvẽ.
trí đặt mắt để
thấy ánh sáng từ A
phát ra.

C
B

A


I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN
TỪ NƯỚC SANG
KHƠNG
1. Dự
đốn KHÍ
2. Thí nghiệm kiểm tra
C5. Chứng minh rằng: Đường nối
các vò trí A, B, C là đường
truyền của tia sáng đi từ A tới
Khi đặt mắt ở vò trí C thì thấy
mắt.
được ánh sáng từ A ở trong nước
truyền đến mặt phân cách giữa
nước và không khí rồi tới mắt.
 Vậy, đường nối các vò trí A, B, C

là đường truyền của tia sáng đi
từ A tới mắt.

C
B

A


I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN
TỪ NƯỚC SANG KHƠNG KHÍ
1. Dự đốn
2. Thí nghiệm kiểm tra
Tia

Góc
khúc
khúc xạ
xạ r
BC
Pháp
tuyến
Góc
NN’
Tia
tới
tới
ABi

C6. Nhận xét
đường truyền
của tia sáng,
chỉ ra điểm
tới, tia tới, tia
khúc xạ, vẽ
pháp tuyến tại
điểm tới. So
lớn hơn góc
Góc
xạ ……….
sánh khúc
độ lớn
góc khúc xạ

tới.

Điểm
tới B

C

N

r
B
i
N

A

I. HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
II. SỰ KHÚC XẠ CỦA TIA SÁNG KHI TRUYỀN
TỪ NƯỚC SANG KHƠNG KHÍ
1. Dự đốn
2. Thí nghiệm kiểm tra
3. Kết luận

Khi tia sáng
truyền được từ
sang
không
- nước
Tia khúc
xạ
thì :
èmkhí
trong

ặt- phẳng
tới.xạ lớn
Góc khúc

C

N

r
B

i
N

A