Bài 19. Các chất được cấu tạo như thế nào?

Chương II :

NHIỆT HỌC
VẬT LÍ 8

* Các chất được cấu tạo như thế nào?
* Nhiệt năng là gì? Có mấy cách truyền nhiệt năng?
* Nhiệt lượng là gì? Xác định nhiệt lượng như thế nào?
* Một trong những định luật tổng quát của tự nhiên là định
luật nào?
VẬT LÍ 6:
+ Sự nở vì nhiệt của chất rắn, chất lỏng, chất khí.
+ Nhiệt kế, nhiệt giai.
+ Sự chuyển thể của các chất. (sự nóng chảy và đông đặc Sự bay hơi và ngưng tụ - sự sôi)


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
Đổ 50cm3 rượu vào 50cm3 nước, ta
có thu được 100cm3 hỗn hợp rượu
và nước hay không?
Chúng ta quan sát thí nghiệm

95 3 ? Hỗn hợp (rượu, nước)
100
50 cm3 rượu + 50 cm3 nước = ……cm
thể tích hỗn hợp bị hụt mất: 5 cm3


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
I. CÁC CHẤT CÓ ĐƯỢC CẤU TẠO TỪ CÁC HẠT RIÊNG BIỆT KHÔNG?

Các chất nhìn có vẻ như liền một khối, nhưng có thực chúng
liền một khối hay không?
Cách đây trên 2 ngàn năm, người ta đã nghĩ rằng vật chất
không liền một khối mà được cấu tạo từ các hạt riêng biệt rất
nhỏ, mắt thường không thể nhìn thấy được. Tuy nhiên, người
ta không làm cách nào chứng minh được ý nghĩ của mình là
đúng.


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
I. CÁC CHẤT CÓ ĐƯỢC CẤU TẠO TỪ CÁC HẠT RIÊNG BIỆT KHÔNG?

Các chất nhìn có vẻ như liền một khối, nhưng có thực chúng
liền một khối hay không?
Mãi đến đầu thế kỉ XX, con người mới chứng minh được
bằng thí nghiệm sự tồn tại của các hạt riêng biệt cấu tạo
nên mọi vật mà người ta gọi là nguyên tử và phân tử
Nguyên tử là hạt chất nhỏ nhất, còn phân tử là một

nhóm các nguyên tử kết hợp lại.
Vì nguyên tử và phân tử đều vô cùng nhỏ bé nên các chất
nhìn có vẻ như liền một khối.


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
I. CÁC CHẤT CÓ ĐƯỢC CẤU TẠO TỪ CÁC HẠT RIÊNG BIỆT KHÔNG?

 Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên
tử và phân tử
Nguyên tử là hạt chất nhỏ nhất, còn phân tử là một

nhóm các nguyên tử kết hợp lại.
Vì nguyên tử và phân tử đều vô cùng nhỏ bé nên các chất
nhìn có vẻ như liền một khối.
Ngày nay, các kính hiển
vi hiện đại (h.19.2) đã
chụp được ảnh của
nguyên tử, phân tử một
số chất (h. 19.3), cho
thấy sự tồn tại của
những hạt này


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
I. CÁC CHẤT CÓ ĐƯỢC CẤU TẠO TỪ CÁC HẠT RIÊNG BIỆT KHÔNG?

 Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên
tử và phân tử
Nguyên tử là hạt chất nhỏ nhất, còn phân tử là một

nhóm các nguyên tử kết hợp lại.
Vì nguyên tử và phân tử đều vô cùng nhỏ bé nên các chất
nhìn có vẻ như liền một khối.
Các phân tử, nguyên tử có kích thước vô cùng nhỏ bé, mắt
thường không nhìn thấy được, tuy nhiên mỗi nguyên tử,
phân tử đểu có kích thước xác định.
Thí dụ: nếu coi phân tử như những quả cầu thì đường
kính của phân tử nước là :3,9.10-10m (39 phần tỉ của mét)

Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
I. CÁC CHẤT CÓ ĐƯỢC CẤU TẠO TỪ CÁC HẠT RIÊNG BIỆT KHÔNG?

 Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên
tử và phân tử
Nguyên tử là hạt chất nhỏ nhất, còn phân tử là một

nhóm các nguyên tử kết hợp lại.
Vì nguyên tử và phân tử đều vô cùng nhỏ bé nên các chất
nhìn có vẻ như liền một khối.
Để giúp ta hình dung được sự nhỏ bé của nguyên tử, phân tử
người ta có sự so sánh sau đây:
+ Khối lượng của Trái Đất lớn hơn khối lượng của quả cam
bao nhiêu lần, thì khối của quả cam lớn hơn khối lượng của
phân tử hiđrô bấy nhiêu lần.


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
I. CÁC CHẤT CÓ ĐƯỢC CẤU TẠO TỪ CÁC HẠT RIÊNG BIỆT KHÔNG?

 Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên
tử và phân tử
Nguyên tử là hạt chất nhỏ nhất, còn phân tử là một

nhóm các nguyên tử kết hợp lại.
Vì nguyên tử và phân tử đều vô cùng nhỏ bé nên các chất
nhìn có vẻ như liền một khối.
Để giúp ta hình dung được sự nhỏ bé của nguyên tử, phân tử
người ta có sự so sánh sau đây:
+ Nếu xếp 100 triệu phân tử nước nối liền nhau thành một

hàng thì cũng chưa dài đến 2 cm.


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
I. CÁC CHẤT CÓ ĐƯỢC CẤU TẠO TỪ CÁC HẠT RIÊNG BIỆT KHÔNG?

 Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên
tử và phân tử
Nguyên tử là hạt chất nhỏ nhất, còn phân tử là một

nhóm các nguyên tử kết hợp lại.
Vì nguyên tử và phân tử đều vô cùng nhỏ bé nên các chất
nhìn có vẻ như liền một khối.
Để giúp ta hình dung được sự nhỏ bé của nguyên tử, phân tử
người ta có sự so sánh sau đây:
+ Nếu tưởng tượng mỗi vật đều lớn lên gấp 1 triệu lần, nghĩa
là một con muỗi sẽ trở thành một con vật khổng lồ dài tới 10
km thì kích thước của mỗi phân tử vẫn chưa lớn bằng một
dấu chấm (.)


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
I. CÁC CHẤT CÓ ĐƯỢC CẤU TẠO TỪ CÁC HẠT RIÊNG BIỆT KHÔNG?



Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên tử, phân
tử.Nguyên tử là hạt chất nhỏ nhất, còn phân tử là nhóm các nguyên
tử kết hợp lại

II. GIỮA CÁC PHÂN TỬ CÓ KHOẢNG CÁCH KHÔNG?

1. Thí nghiệm mô hình.
Chúng ta tìm cách giải đáp câu hỏi nêu ra ở đầu bài bằng cách
dùng một thí nghiệm tương tự như thí nghiệm trộn rượu với
nước, được gọi là thí nghiệm mô hình.
C1 Hãy lấy 50cm3 cát đổ vào vào 50cm3 ngô rồi lắc nhẹ xem
có được 100cm3 hỗn hợp ngô và cát không? Hãy giải thích tại
sao?
Hướng dẫn
đong 50cm3 cát, đong 50cm3 ngô (khoảng 5 thìa): sau đó đổ từ
từ cát vào ống đong chứa ngô vừa đổ vừa lắc nhẹ, đọc thể
tích hổn hợp (cát, ngô), (báo cáo kết quả)


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
I. CÁC CHẤT CÓ ĐƯỢC CẤU TẠO TỪ CÁC HẠT RIÊNG BIỆT KHÔNG?



Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên tử, phân
tử.Nguyên tử là hạt chất nhỏ nhất, còn phân tử là nhóm các nguyên
tử kết hợp lại

II. GIỮA CÁC PHÂN TỬ CÓ KHOẢNG CÁCH KHÔNG?

1. Thí nghiệm mô hình.
Chúng ta tìm cách giải đáp câu hỏi nêu ra ở đầu bài bằng cách
dùng một thí nghiệm tương tự như thí nghiệm trộn rượu với
nước, được gọi là thí nghiệm mô hình.

C1 Hãy lấy 50cm3 cát đổ vào vào 50cm3 ngô rồi lắc nhẹ xem
có được 100cm3 hỗn hợp ngô và cát không? Hãy giải thích tại
sao?
Thể tích hỗn hợp nhỏ hơn 100cm3. Vì giữa các hạt ngô có
khoảng cách nên khi đổ cát vào ngô, các hạt cát đã xen vào
những khoảng cách này làm cho thể tích của hỗn hợp nhỏ hơn
thể tích của ngô + thể tích cát.


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
I. CÁC CHẤT CÓ ĐƯỢC CẤU TẠO TỪ CÁC HẠT RIÊNG BIỆT KHÔNG?



Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên tử, phân
tử.Nguyên tử là hạt chất nhỏ nhất, còn phân tử là nhóm các nguyên
tử kết hợp lại

II. GIỮA CÁC PHÂN TỬ CÓ KHOẢNG CÁCH KHÔNG?

1. Thí nghiệm mô hình.
2. Giữa các phân tử, nguyên tử có khoảng cách.
C2 Hãy giải thích tại sao có sự hụt thể thích trong thí nghiệm
trộn rượu với nước ở đầu bài?
Vì giữa các phân tử nước và giữa các phân tử rượu đều có
khoảng cách, nên khi trộn rượu với nước, các phân tử rượu đã
đan xen vào khoảng cách giữa các phân tử nước và ngược lại.
Vì thế mà thể tích của hỗn hợp rượu và nước giảm.

Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
I. CÁC CHẤT CÓ ĐƯỢC CẤU TẠO TỪ CÁC HẠT RIÊNG BIỆT KHÔNG?



Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên tử, phân
tử.Nguyên tử là hạt chất nhỏ nhất, còn phân tử là nhóm các
nguyên tử kết hợp lại

II. GIỮA CÁC PHÂN TỬ CÓ KHOẢNG CÁCH KHÔNG?

1. Thí nghiệm mô hình.
2. Giữa các phân tử, nguyên tử có khoảng cách.

Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách.
III. VẬN DỤNG

Hãy vận dụng những điều đã học ở trên để giải thích các hiện
tượng sau đây?
C3 Thả một cục đường vào cốc nước rồi khuấy lên, đường tan
và nước có vị ngọt.
Khi khuấy lên các phân tử đường xen vào khoảng cách giữa
các phân tử nước cũng như các phân tử nước xen vào khoảng
cách giữa các phân tử đường nên ta thấy có vị ngọt.


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
I. CÁC CHẤT CÓ ĐƯỢC CẤU TẠO TỪ CÁC HẠT RIÊNG BIỆT KHÔNG?



Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên tử, phân
tử.Nguyên tử là hạt chất nhỏ nhất, còn phân tử là nhóm các
nguyên tử kết hợp lại

II. GIỮA CÁC PHÂN TỬ CÓ KHOẢNG CÁCH KHÔNG?

1. Thí nghiệm mô hình.
2. Giữa các phân tử, nguyên tử có khoảng cách.
 Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách.
III. VẬN DỤNG

Hãy vận dụng những điều đã học ở trên để giải thích các hiện
tượng sau đây?
C4 Quả bóng cao su hoặc quả bóng bay bơm căng, dù có buộc
thật chặt cũng cứ ngày xẹp dần.
Thành bóng cao su được cấu tạo từ các phân tử cao su, giữa
các phân tử cao su lại có khoảng cách. Các phân tử không khí
trong quả bóng có thể chui qua các khoảng cách này mà ra
ngoài làm cho quả bóng xẹp dần.


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
I. CÁC CHẤT CÓ ĐƯỢC CẤU TẠO TỪ CÁC HẠT RIÊNG BIỆT KHÔNG?



Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên tử,
phân tử.Nguyên tử là hạt chất nhỏ nhất, còn phân tử là nhóm các
nguyên tử kết hợp lại

II. GIỮA CÁC PHÂN TỬ CÓ KHOẢNG CÁCH KHÔNG?

1. Thí nghiệm mô hình.
2. Giữa các phân tử, nguyên tử có khoảng cách.
 Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách.
III. VẬN DỤNG

Hãy vận dụng những điều đã học ở trên để giải thích các hiện
tượng sau đây?
C5 Cá muốn sống được phải có không khí, nhưng ta vẫn thấy
cá sống được trong nước.
Ta thấy, cá vẫn sống được trong nước vì các phân tử không
khí có thể xen vào khoảng cách giữa các phân tử nước.


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
I. CÁC CHẤT CÓ ĐƯỢC CẤU TẠO TỪ CÁC HẠT RIÊNG BIỆT KHÔNG?

Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên tử, phân
tử.Nguyên tử là hạt chất nhỏ nhất, còn phân tử là nhóm các nguyên tử
kết hợp lại
II. GIỮA CÁC PHÂN TỬ CÓ KHOẢNG CÁCH KHÔNG?

1. Thí nghiệm mô hình.
2. Giữa các phân tử, nguyên tử có khoảng cách.
Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách.


DẶN DÒ

A- Học bài :
I. CÁC CHẤT CÓ ĐƯỢC CẤU TẠO TỪ CÁC HẠT RIÊNG BIỆT KHÔNG?

Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên tử, phân
tử.Nguyên tử là hạt chất nhỏ nhất, còn phân tử là nhóm các nguyên tử
kết hợp lại
II. GIỮA CÁC PHÂN TỬ CÓ KHOẢNG CÁCH KHÔNG?

1. Thí nghiệm mô hình.
2. Giữa các phân tử, nguyên tử có khoảng cách.
Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách.
B- Làm bài tập :

19.1 , 19.2 , 19.3 , 19.4 , 19.5 , 19.6 , 19.7 trang 25 và 26
SBT Vật Lí 8


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
BÀI TẬP 19.6
Kích thước của 1 phân tử hiđrô vào khoảng 0, 000 000
23mm .Hãy tính độ dài của một chuổi gồm 1 triệu phân tử này
đứng nối tiếp nhau.
TRẢ LỜI
Độ dài của một chuổi gồm 1 triệu phân tử hiđrô đứng nối tiếp
nhau:
l = 0,000 000 23mm . 1 000 000 = 0,23mm


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
BÀI TẬP 19.1

Tại sao quả bóng bay dù được chặt để lâu ngày vẫn bị xẹp?
Hãy chọn câu trả lời đúng :
A- Vì khi mới thổi, không khí từ miệng vào bóng còn
nóng, sau đó lạnh dần nên co lại.
B- Vì cao su là chất đàn hồi nên sau khi bị thổi căng
nó tự động co lại.
C- Vì không khí nhẹ nên có thể chui qua chỗ buộc ra
ngoài.
D- Vì giữa các phân tử của chất làm vỏ bóng có
khoảng cách nên các phân tử không khí có thể qua đó thoát
ra ngoài.


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
BÀI TẬP 19.2
Khi đổ 50cm3 rượu vào 50cm3 nước , ta thu được một

hỗn hợp rượu – nước có thể tích :
A- bằng 100cm3.
B- lớn hơn 100cm3 .
C- nhỏ hơn 100cm3.
D- có thể bằng hoặc nhỏ hơn 100cm3.
Hãy chọn câu trả lời đúng và giải thích tại sao?


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
BÀI TẬP 19.3
Mô tả một hiện tượng chứng tỏ các chất được cấu tạo từ các
hạt riêng biệt, giữa chúng có khoảng cách.
TRẢ LỜI

Khi đổ 50 cm3 rượu vào 50 cm3 nước ta thu được chỉ được
95 cm3 hỗn hợp ( rượu + nước ): chứng tỏ các chất được cấu
tạo từ các hạt riêng biệt vô cùng nhỏ bé, giữa chúng có
khoảng cách


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
BÀI TẬP 19.4
Tại sao các chất trông đều có vẽ như liền một khối mặc dù
chúng đều được cấu tạo từ các hạt riêng biệt?
TRẢ LỜI
Vì các hạt vật chất vô cùng nhỏ bé, nên mắt thường không
thể nhìn thấy được khoảng cách giữa chúng, do đó trông có
vẽ như liền một khối


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
BÀI TẬP 19.5
Lấy một cốc nước đầy và một thìa con muối tinh. Cho muối
dần dần vào nước cho đến khi hết thìa muối ta thấy nước
vẫn không tràn ra ngoài. Hãy giải thích tại sao và làm thí
nghiệm kiểm tra?
TRẢ LỜI
Các phân tử muối tinh có thể xen vào khoảng cách giữa các
phân tử nước, nên thể tích hổn hợp nước muối không tăng


Bài 19: CÁC CHẤT CÓ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
BÀI TẬP 19.7
Cách đây khoảng 300 năm, một nhà bác học người I-ta-li-a

đã làm thí nghiệm để kiểm tra xem có nén được nước hay
không. Ông đổ đầy nước vào một bình cầu bằng bạc, hàn
thật kín rồi lấy búa nện thật mạnh lên bình cầu. Nếu nước
nén được thì bình phải bẹp. Nhưng ông đã thu được kết quả
bất ngờ : sau khi nện búa thật mạnh, ông thấy nước thấm
qua thành bình ra ngoài, trong khi bình vẫn nguyên vẹn. Hãy
giải thích tại sao?
TRẢ LỜI
Vì giữa các phân tử bạc của thành bình có khoảng cách, nên
khi bị nén, các phân tử nước có thể chui qua các khoảng
cách này ra ngoài