Bài 22. Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện

KIỂM TRA BÀI CŨ
Em hãy nêu bản chất dòng điện trong kim loại và quy ước về chiều của dòng điện ?

Trả lời
Dòng điện trong kim loại là dòng các electron dịch chuyển có hướng.
Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các dụng cụ điện tới cực âm của
nguồn điện.


Khi có dòng điện chạy trong mạch, ta không thể nhìn thấy các điện tích dịch
chuyển. Vậy làm thế nào để nhận biết có dòng điện trong mạch hay không?

Để nhận biết có dòng điện trong mạch hay không, ta
có thể căn cứ vào biểu hiện do tác dụng của dòng điện
gây ra mà xác nhận sự tồn tại của nó.


BÀI 22 - Tiết 24:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN


BÀI 22 - Tiết 24: TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN

I.Tác dụng nhiệt:

C1: Em hãy kể tên một số dụng cụ, thiết bị thường dùng được đốt
nóng khi có dòng điện chạy qua?


C1. Các dụng cụ đốt nóng bằng điện như:

Bếp điện

Lò nướng

Mỏ hàn điện

Máy sấy tóc

Bàn là điện

Bình nóng lạnh

Nồi cơm điện

Đèn sưởi

Ấm siêu tốc


BÀI 22 - Tiết 24: TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN

Đ

I.Tác dụng nhiệt:
C2. Lắp mạch điện như sơ đồ hình 22.1 SGK - 60

k

+

a)Khi đèn sáng, bóng đèn có nóng lên không? Làm thế nào để xác nhận điều đó?

Khi đèn sáng, bóng đèn có nóng lên. Có thể xác nhận qua cảm giác bằng tay hoặc dùng nhiệt kế kiểm tra.

b)Bộ phận nào của bóng đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng khi có dòng điện chạy qua?

Dây tóc của bóng đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng khi có dòng điện chạy qua


0

c) Khi đèn sáng bình thường, bộ phận đó của đèn có nhiệt độ khoảng 2500 C.

BẢNG NHIỆT ĐỘ NÓNG CHẢY CỦA MỘT SỐ CHẤT

Chất

Nhiệt độ nóng chảy

Vonfram

0
3370 C

Thép

0
1300 C

Đồng

0
1080 C

Chì

0
327 C

Vì sao dây tóc của bóng đèn thường được làm bằng Vonfram?
Dây tóc bóng đèn thường làm bằng vonfram để không bị nóng chảy, vì nhiệt độ nóng chảy của vonfram là 3370
0

C


BÀI 22 - Tiết 24: TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN

I.Tác dụng nhiệt:
Quadẫn
các điện
câu Cnóng
emcó
rútdòng
ra nhận
xétchạy
gì? qua.
- Vật
điện
1 và Clên

2 cáckhi

C3. a) Dự đoán xem hiện tượng gì xảy ra với các mảnh giấy khi ta đóng công tắc?
Làm thế nào để chứng minh vật dẫn nóng lên mà không
Khi đóng công tắc các
bị cháy,
ra và
cần mảnh
chạm giấy
tay hay
dùngđứt
nhiệt
kế?rơi xuống.

b) Từ quan sát, ta thấy dòng điện đã gây ra tác dụng gì với dây sắt AB ?

Dòng điện đã gây ra tác dụng nhiệt với dây sắt AB nên nó nóng lên làm cháy các mảnh giấy.


BÀI 22 - Tiết 24: TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN

I.Tác dụng nhiệt:
- Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua.
* Kết
Qualuận:
các câu hỏi và thí nghiệm trên các em rút ra kết luận gì về tác dụng nhiệt của dòng điện?
- Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên.

..............

- Dòng điện chạy qua bóng đèn làm dây tóc bóng đèn nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng.
.............

................


0
C4. Khi nhiệt độ trong dây dẫn lên trên 327 C thì dây chì sẽ nóng chảy và bị đứt. Mạch điện bị
hở (bị ngắt mạch) không làm hư hỏng các thiết bị đang sử dụng.


Một số loại cầu chì trong đời sống


BÀI 22 - Tiết 24: TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN

I.Tác dụng nhiệt:
- Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua.
* Kết luận:
- Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên.
- Dòng điện chạy qua bóng đèn làm dây tóc bóng đèn nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng.

II.Tác dụng phát sáng:
1.Bóng đèn bút thử điện:


Dây của đèn sợi
đốt

khí

Hai đầu dây
Hai đầu bọc kim loại

Đèn sợi đốt

- Hai đầu dây của đèn sợi đốt liền mạch hay đứt quãng?
Hai đầu dây của đèn sợi đốt liền mạch.
- Còn hai đầu dây của bóng đèn bút thử điện thì thế nào?
Hai đầu dây của đèn bị tách ra (đứt quãng).

Đèn của bút thử điện

đèn


BÀI 22 - Tiết 24: TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN

I.Tác dụng nhiệt:
II.Tác dụng phát sáng:
1.Bóng đèn bút thử điện:

khí
Hai đầu
dây đèn

luận1:
Dòng phát
điện sáng
chạy hay

qua do
chất
khí chất
trongkhí
bóng
đèn của
bút thử điện
C6Kết
. dây
đèn nóng
vùng
ở giữa
hai đầu
làm
chất
khísáng?
này phát sáng.
dây
này
phát
................
Đèn sáng là do vùng chất khí ở giữa hai đầu dây này phát sáng.

Hai đầu bọc
kim loại

Có loại đèn nào cũng chưa nóng tới nhiệt độ cao mà vẫn phát sáng như thế không?


BÀI 22 - Tiết 24: TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN

I.Tác dụng nhiệt:

khí

II.Tác dụng phát sáng:

Hai đầu dây
đèn

1.Bóng đèn bút thử điện:

Hai đầu bọc kim loại

Kết luận1: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn của bút thử điện
làm chất khí này phát sáng.

2.Đèn điôt phát quang (đèn LED):

Bản kim loại to
Bản kim loại
nhỏ


C7. Khi đèn sáng thì dòng điện đi vào bản cực to
nào
của
của
đèn.
đèn?

Nối bản

nhỏ của đèn LED với

cực dương của nguồn.

Đèn không sáng


Đèn điôt phát quang sáng khi bản to
bên trong của đèn được nối với cực
dương và bản nhỏ được nối với cực âm
của nguồn điện

Kết luận 2:
Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó
đèn sáng.

..................


BÀI 22 - Tiết 24: TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN

I.Tác dụng nhiệt:
- Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên.
- Dòng điện chạy qua bóng đèn làm dây tóc bóng đèn nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng.

II.Tác dụng phát sáng:

- Dòng điện có thể làm sáng bóng đèn bút thử điện và đèn điôt phát quang mặc dù các đèn
này chưa nóng tới nhiệt độ cao.

- Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó đèn sáng.


III.Vận dụng:

C8: Dòng điện không gây ra tác dụng nhiệt trong các dụng cụ nào dưới đây khi
chúng hoạt động bình thường ?

A . Bóng đèn của bút thử điện;
B . Đèn điốt phát quang;
C . Quạt điện;
D . Đồng hồ dùng pin;
E . Không có trường hợp nào


A

+

B
Pin

_

K

A

_
_

B
Pin

+

K


CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT

1.Ngày nay đèn LED được dùng làm đèn chiếu sáng
và đèn báo ở nhiều dụng cụ hay thiết bị điện như Ra
đi ô, tivi, máy tính, điện thoại di động, ổ áp,…đèn
này rất bền, rẻ tiền và tiết kiệm điện.


Lợi ích của việc tiết kiệm điện.
- Giảm chi tiêu cho gia đình.
- Các dụng cụ và thiết bị điện được sử dụng lâu bền hơn.
- Giảm việc xây dựng các nhà máy thủy điện, nhiệt điện làm ô nhiễm hoặc hủy hoại
môi trường sống.
- Dành phần điện năng tiết kiệm cho sản xuất.


Bài 22.1 / SBT: Xét các dụng cụ điện sau:

*Máy thu hình.

*Ra-đi-ô.

*Nồi cơm điện.

*Quạt điện.

*Ấm điện.

*Tủ lạnh.

Hỏi khi các dụng cụ này hoạt động thì tác dụng nhiệt của dòng điện là có ích đối với dụng cụ nào? Không
có ích với dụng cụ nào?

Tác dụng nhiệt của dòng điện
có ích đối với

không có ích đối với

Ấm điện

Máy thu hình

Nồi cơm điện

Quạt điện
Tủ lạnh
Ra-đi-ô