Bài 14. Phản xạ âm - Tiếng vang

nhiÖt liÖt Chµo mõng c¸c thÇy c« gi¸o
tíi dù giê vËt lý - líp 7A

=========o0o=========
Trêng THCS §¸p CÇu - TP B¾c Ninh

Gi¸o viªn d¹y:

Ng« Giang Nam


Kiểm tra bài cũ:

Nêu kết luận về sự truyền âm qua các môi trờng?
Khoanh tròn vào đáp án đúng trong
các câu sau?
Trong truyện Alibaba và bốn mơi tên c
ớp, Alibaba thờng áp tai xuống đất để nghe
tiếng vó ngựa của bọn cớp, tại sao Alibaba
phải làm nh vậy?
A. Vì âm thanh truyền trong đất nhanh
hơn truyền trong không khí.
B. Vì đất chỉ truyền âm thanh của vó
ngựa đến tai mà không bị lẫn các âm
thanh khác.
C. Vì khi cúi xuống thì không bị bọn cớp
phát hiện.
D. Cả ba đáp án A, B, C đều đúng.

TiÕt 15
Bµi 14: Ph¶n x¹ ©m – TiÕng vang
I. ¢m ph¶n x¹ - tiÕng
vang:
- ¢m déi l¹i khi gÆp mét
mÆt ch¾n lµ ©m ph¶n x¹

HiÖn tîng ph¶n x¹
©m x¶y ra khi nµo?


¢m ph¶n
x¹

¢m
truyÒn
trùc tiÕp
TiÕng vang lµ ©m ph¶n x¹ nghe ®îc c¸ch ©m trùc tiÕp
Ýt nhÊt lµ 1/15s


C1: Em đã từng nghe đợc tiếng vang ở đâu? Vì sao
em nghe đợc tiếng vang đó?

Trả lời: - Ta nghe thấy tiếng vang ở giếng nớc
sâu, vì ta phân biệt đợc âm phát ra trực tiếp
và âm truyền đến mặt nớc giếng rồi phản xạ lại
đến tai ta.

- Ta nghe thấy tiếng vang ở vùng có núi vì
ta phân biệt đợc âm phát ra trực tiếp và âm
C
trong
phòng
kín
2: Tại sao
truyền
đến
núi dội
lại tai
ta.ta thờng nghe thấy
âm to hơn so với khi ta nghe chính âm đó khi ở
ngoài trời?
Trả lời: - Ta nghe thấy âm thanh trong phòng
kín to hơn vì ở trong phòng kín ta nghe đợc
âm phát ra và âm phản xạ từ tờng cùng một lúc
nên nghe to hơn, còn ở ngoài trời ta chỉ nghe
thấy âm phát ra nên nghe nhỏ hơn.


C3: Khi nói to trong phòng rất lớn thì em nghe đợc tiếng
vang. Nhng nói to nh vậy trong phòng nhỏ thì lại không
a/
Trong
phòng
nào có âm
thấy
tiếng
vang.

phản
Trả
lời:xạ?
- Trong cả hai phòng đều có âm phản xạ. Khi ta
nói to trong phòng nhỏ thì khoảng cách giữa ta và vật
chắn nhỏ nên âm phản xạ đến tai cùng một lúc với âm
b/ Hãy
tính
cách
ngắn
nhất
từ vang
ngời nói đến
trực
tiếp
nênkhoảng
ta không
nghe
thấy
tiếng
bức tờng để nghe đợc tiếng vang. Biết vận tốc âm
Trả
lời:
trong
không khí là 340m/s.
Để nghe thấy tiếng vang thì thời gian âm truyền đi
từ chỗ ngời nói đến
tờng
t = bức
1/15:2

= là:
1/30(s).
Để nghe thấy tiếng
vang thì khoảng cách ngắn nhất
từ chỗ ngời nói đến
bức=tờng
là:
S = v.t
340.1/30
11,3(m)
âm
phát ra
Kết luận: Có tiếng vang khi ta nghe
thấycách
một
khoảng thời gian ít nhât là 1/15(s)
âm phản
xạ




II. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ
âm kém:
C4 : Trong những vật sau
đây:Miếng xốp, mặt gơng,
áo len, mặt đá hoa, ghế
đệm mút, tấm kim loại, cao
su xốp, tờng gạch. Vật nào
phản xạ âm tốt, vật nào

phản
âm kém?
Vậtxạ
phản
Vật phản
xạ âm tốt
Mặt gơng
-Những vật cứng có bề
mặt nhẵn thì phản xạ
âm tốt (Hấp thụ âm
kém).
-Những vật mềm, xốp có
bề mặt gồ ghề thì

Mặt đá
hoa
Tấm kim
loại
Tờng gạch

xạ âm
kém
Miếng xốp
Ghế đệm
mút
Cao su xốp
áo len


III. Vận

C5dụng:
: Trong nhiều phòng hoà nhạc, phòng chiếu bóng,
phòng ghi âm, ngời ta thờng làm tờng sần sùi và
treo rèm nhung để làm giảm tiếng vang. Hãy giải
Trả
lời:vì
Trong
thích
sao?các phòng trên ngời ta thờng làm tờng
sần sùi và treo rèm nhung để hấp thụ âm tốt hơn
nên giảm tiếng vang, âm nghe đợc rõ hơn.
C6: Khi muốn nghe rõ hơn, ngời
ta thờng đặt bàn tay khum lại,
sát vào vành tai (Hình 14.3),
đồng thời hớng tai về phía nguồn
âm. Hãy giải thích vì sao?
Trả lời: Mỗi khi khó nghe, ngời ta
thờng làm nh vậy để hớng âm
phản xạ từ tay đến tai ta giúp ta
nghe đợc âm to hơn.


C7: Siêu âm có thể phát thành chùm tia hẹp
và ít bị nớc hấp thụ nên truyền đi xa trong
nớc, vì thế ngời ta thờng sử dụng sự phản
xạ của siêu âm để xác định độ sâu của
* Giả Sử tầu phát ra siêu âm và
biển
thu đợc âm phản xạ của nó từ
đáy biển sau 1s(hình 14.4).

Tính gần đúng độ sâu của đáy
biển, biết vận tốc truyền siêu
âm trong nớc là 1500m/s?
Trả lời:
- Thời gian siêu âm truyền
từ đáy tầu đến đáy
t= biển
là:- Độ sâu của đáy
1/2s.
biển
là:
S = v.t =
1500.1/2
= 750(m).


C8: Hiện tợng phản xạ âm đợc sử dụng trong
những trờng hợp nào dới đây?
A. Trồng cây xung quanh bệnh viện.
B. Xác định độ sâu của biển.
C. Làm đồ chơi điện thoại dây.
D. Làm tờng phủ dạ, nhung.

Điền từ vào chỗ trống trong các kết luận sau:
Phản
-Âm gặp mặt chắn đều
bịnhiều hay
xạ trực đợc cách
Phảnvang là âm nghe
1/15

ít. Tiếng
xạ
tiếp
âm.
giây.
mềmít nhất làgồ
ghề phản xạ âm
- Các vật.,
có bề nhẵn
mặt
cứng
kém.


Em có biết: Dơi phát ra siêu âm, khi gặp con mồi
thì âm phản xạ lại. Dơi sẽ tính toán thời gian từ lúc
phát ra âm đến lúc nhận âm để xác định vị trí
con mồi. Đặc biệt con dơi còn có thể sử dụng
phản xạ của siêu âm để tránh chớng ngại vật khi
bay. Vì vậy có ngời còn nói rằng: Dơi nhìn đợc
trong bóng tối

Ngoài ra dơi còn biết đợc nếu tai trái nhận âm
phản xạ trớc tai phải thì con mồi đang chuyển
động sang trái. Nhờ vậy dơi còn nhận ra hớng di
chuyển của con mồi. Một số động vật khác nh: Cá
heo, cá voi, chó biển cũng có cơ quan định vị


Trß ch¬i «

ch÷:

C H © N K H « N G
S I ª U © M
T Ç N S è

1
2
3

P H ¶ N X ¹ ¢ M

4

D A O § é N G

5

T I Õ N G V A N G

6

H ¹ © m

7


Hớng dẫn về nhà
- Quan sát hiện tợng phản xạ âm tiếng
vang trong thực tế.

- Tìm hiểu ứng dụng hiện tợng phản xạ
âm tiếng vang trong đời sống và kỹ
thuật.
- Hoàn thành bài tập từ 14.1 đến 14.6.


Xin chân thành cảm ơn các
thầy cô giáo tới dự giờ Vật lý tại
lớp 7A
Trờng THCS Đáp Cầu- TP Bắc
Ninh