Thực trạng cơ cấu tổ chức của Công ty Phát hành báo chí Trung ương

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
MC LC
Li m u ...................................3
Chng I : Lý lun chung v c cu t chc..5
I.C cu t chc.........5
1. Khỏi nim..5
2. Cỏc thuc tớnh c bn ca c cu t chc.5
2.1. Chuyờn mụn hoỏ cụng vic.5
2.2. Mụ hỡnh t chc theo phng thc hỡnh thnh cỏc b phn...6
2.2.1. Mụ hỡnh t chc b phn theo chc nng..6
2.2.2. Mụ hỡnh t chc b phn theo sn phm...8
2.2.3. Mụ hỡnh t chc b phn theo a d.9
2.2.4. Mụ hỡnh t chc b phn theo i tng khỏch hng..10
2.2.5. Mụ hỡnh t chc b phn theo n v chin lc.11
2.2.6. Mụ hỡnh t chc b phn theo quỏ trỡnh..21
2.2.7 Mụ hỡnh t chc b phn theo cỏc dch v h tr21.
2.2.8. Mụ hỡnh t chc ma trn..22
2.3. Thuc tớnh v mi quan h quyn hn . 24
2.4. Thuc tớnh v cp qun lý v tm qun lý.26
2.4.1. Cp qun lý v tm qun lý..26
2.4.2. Cỏc mụ hỡnh t chc xột theo s cp qun lý...27
2.5. Tp trung v phõn quyn trong qun lý t chc29
2.6. S phi hp cỏc b phn ..29
II. Cỏc yu t nh hng n c cu t chc...30
1. Chin lc...30
2. Quy mụ ca t chc v mc phc tp trong hot ng ca t
chc...30
Nguyễn Thị Hồng Thắm 1 Quản lý kinh tế 44A
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
3. Cụng ngh...31
4. Thỏi ca lónh o cp cao v nng lc ca i ng nhõn lc31

5. Mụi trng..31
Chng II: Thc trng c cu t chc ca Cụng ty Phỏt hnh bỏo chớ Trung
ng...32
I. Gii thiu tng quan v Cụng ty...32
1. Tờn Cụng ty.31
2. Lnh vc hot ng kinh doanh..32
3. Tim nng v vn, lao ng...33
4. Quỏ trỡnh hỡnh thnh v phỏt trin......36
5. Chc nng, nhim v ca Cụng ty......37
6. C cu t chc42
II. Thc trng c cu t chc ca Cụng ty Phỏt hnh bỏo chớ Trung
ng...49
1. ỏnh giỏ thc trng c cu t chc ca Cụng ty49
2. u im v nhc im ca mụ hỡnh t chc. Nguyờn nhõn.60
2.1. u im60
2.2. Nhc im v nguyờn nhõn...63
Chng III: Nhng kin ngh nhm hon thin c cu t chc ti
Cụng ty Phỏt hnh Bỏo chớ trung ng.....65
1. Quan im hon thin mụ hỡnh c cu t chc ca Cụng ty trong thi
gian ti..65
2. Kin ngh nhm hon thin mụ hỡnh t chc ca Cụng ty Phỏt hnh
Bỏo chớ Trung ng..66
Kt lun..85
Ti liu tham kho ....86
Nguyễn Thị Hồng Thắm 2 Quản lý kinh tế 44A
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý

LI M U
Nm 2006 l nm u tiờn thc hin ngh quyt i hi ng ln th X,
nm u thc hin k hoch 5 nm giai on 2006-2010; l nm Hip nh

Thng mi Vit M s i vo thc hin v Vit Nam phn u ra nhp T
chc Thng mi th gii WTO. Nm 2006 cng l nm Tng Cụng ty
Bu chớnh-Vin thụng Vit Nam chuyn sang hot ng theo mụ hỡnh Tp
on Bu chớnh-Vin thụng Vit Nam. Nh vy, mụi trng kinh doanh,
mụi trng phỏp lý s cú nhiu nhõn t mi: sc ộp gim giỏ quc t, xu
hng gim cc cỏc dch v Bu chớnh, Vin thụng. Vic m rng th
trng v thu hỳt khỏch hng ca cỏc doanh nghip Bu chớnh, Vin thụng
s din ra nhanh hn, mnh hn trong s cnh tranh gay gt, quyt lit, tỏc
ng n tỡnh hỡnh sn xut, kinh doanh ca Tng Cụng ty Bu chớnh-Vin
thụng núi chung cng nh ca Cụng ty Phỏt hnh bỏo chớ Trung ng núi
riờng.
L mt n v trung tõm u mi ca ngnh Bu chớnh trong cụng tỏc
phỏt hnh bỏo chớ, Cụng ty Phỏt hnh bỏo chớ Trung ng luụn nhn thc
rừ vai trũ v trỏch nhim to ln ca mỡnh. Do ú, nhng ngi lm cụng
tỏc phỏt hnh bỏo chớ luụn nờu cao tinh thn trỏch nhim v khụng ngng
trau di kin thc ỏp ng nhng yờu cu trong tỡnh hỡnh mi.
Trong bi cnh Tp on Bu chớnh-Vin thụng Vit Nam i vo hot
ng, Cụng ty Phỏt hnh Bỏo chớ Trung ng s cú vai trũ l ch dch v
phỏt hnh bỏo chớ. Vi nhiu c hi v thỏch thc trong quỏ trỡnh phỏt
trin, Cụng ty Phỏt hnh bỏo chớ Trung ng cn kin ton li c cu b
mỏy t chc. Mun phỏt trin ngy cng ln mnh, Cụng ty phi cú b
Nguyễn Thị Hồng Thắm 3 Quản lý kinh tế 44A
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
mỏy t chc cú trỡnh , c cu gn nh, mm do, linh hot phự hp
vi iu kin hi nhp.
Sau mt thi gian thc tp ti Cụng ty Phỏt hnh Bỏo chớ Trung ng,
qua nghiờn cu thc t hot ng sn xut v b mỏy t chc ca Cụng ty,
em xin mnh dn chn ti chuyờn thc tp tt nghip ca mỡnh l
Mt s kin ngh nhm hon thin c cu t chc ca Cụng ty Phỏt hnh
Bỏo chớ Trung ng .

B cc bi vit gm 3 phn, mi phn l mt chng v c trỡnh by
nh sau:
Chng I: Lý lun chung v c cu t chc.
Chng II: Thc trng c cu t chc ti Cụng ty Phỏt hnh Bỏo chớ
Trung ng.
Chng III: Nhng kin ngh nhm hon thin c cu t chc ti Cụng
ty Phỏt hnh Bỏo chớ Trung ng.
Trong thi gian thc tp ti Cụng ty, em ó nhn c s giỳp ca
cụ giỏo Th.S Nguyn Th L Thuý, Ban Giỏm c Cụng ty, phũng T
chc-Nhõn s-Hnh chớnh v cỏc cụ chỳ, anh ch trong Cụng ty.
Em xin chõn thnh cm n!
Nguyễn Thị Hồng Thắm 4 Quản lý kinh tế 44A
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
CHNG I: Lí LUN CHUNG V C CU T CHC.
I. C cu t chc.
1. Khỏi nim.
C cu t chc chớnh thc l tng hp cỏc b phn ( n v v cỏ nhõn)
cú mi quan h ph thuc ln nhau, c chuyờn mụn hoỏ, cú nhng nhim
v, quyn hn v trỏch nhim nht nh, c b trớ theo nhng cp, nhng
khõu khỏc nhau nhm thc hin cỏc hot ng ca t chc v tin ti cỏc
mc tiờu ó xỏc nh.
1
C cu t chc th hin cỏch thc phõn cụng hot ng ca t chc
gia cỏc phõn h, b phn v cỏ nhõn. C cu t chc cũn th hin mi
tng quan gia cỏc hot ng c th; nhng nhim v, quyn hn v trỏch
nhim gn lin vi cỏc cỏ nhõn, b phn, phõn h ca t chc v tng
quan gia cỏc mi quan h quyn lc bờn trong t chc.
2. Cỏc thuc tớnh c bn ca c cu t chc.
Khi xem xột mt t chc thỡ cỏc yu t c bn thng c quan tõm
v cp n bao gm: (1) chuyờn mụn hoỏ cụng vic, (2) phõn chia t

chc theo phng thc hỡnh thnh cỏc b phn, (3) thuc tớnh v mi quan
h quyn hn, (4) thuc tớnh v cp qun lý v tm qun lý, (5) tp trung v
phõn quyn trong qun lý, v (6) s phi hp gia cỏc b phn, phõn h
ca c cu.
Sau õy chỳng ta s i vo xem xột c th tng yu t thuc tớnh c bn
ca t chc.
2.1. Chuyờn mụn hoỏ cụng vic.
1
TS on Th Thu H - TS Nguyn Th Ngc Huyn Giỏo trỡnh Khoa hc Qun lý tp 2 NXB Khoa
hc v K thut H Ni 2002 Trang 7.
Nguyễn Thị Hồng Thắm 5 Quản lý kinh tế 44A
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
Chuyờn mụn hoỏ s phõn chia cụng vic ra thnh nhiu vic nh, n
gin, c lp, nh vy m mi ngi s d dng chn cho mỡnh mt cụng
vic phự hp thc hin v nh ú nng sut lao ng c tng lờn rừ
rt.
Bờn cnh ú, chuyờn mụn hoỏ cng cú nhng nhc im, ú l s
nhm chỏn ca ngi lao ng i vi nhng cụng vic nh l, tỏch ri
nhau, s i ch gia ngi lao ng.
2.2. Phõn chia t chc theo phng thc hỡnh thnh cỏc b phn.
Cỏc b phn trong t chc thng mang tớnh c lp tng i, mi b
phn thc hin nhng hot ng nht nh. C cu ca t chc th hin
cỏch thc hp nhúm to nờn cỏc b phn, phn ỏnh quỏ trỡnh chuyờn mụn
hoỏ v qun lý t chc theo chiu ngang. Vic hp nhúm cỏc hot ng to
iu kin cho vic m rng s thuc cp cú th qun lý v m rng hot
ng t chc.
Trờn thc t, cỏc b phn trong t chc c hỡnh thnh da trờn nhng
tiờu chớ khỏc nhau, to ra cỏc mụ hỡnh t chc b phn khỏc nhau, c th
l: (1) mụ hỡnh t chc n gin, (2) mụ hỡnh t chc theo chc nng, (3)
mụ hỡnh t chc theo sn phm, (4) mụ hỡnh t chc theo khỏch hng, (5)

mụ hỡnh t chc theo a d, (6) mụ hỡnh t chc theo n v chin lc,
(7) mụ hỡnh t chc theo quỏ trỡnh, (8) mụ hỡnh t chc theo cỏc dch v h
tr, v (9) mụ hỡnh t chc ma trn.
Sau õy, chỳng ta s xem xột c th cỏc mụ hỡnh t chc trờn thy
c c im ca cỏc mụ hỡnh v u nhc im ca chỳng.
2.2.1. Mụ hỡnh t chc b phn theo chc nng.
C s ca mụ hỡnh l cỏc cỏ nhõn hot ng trong cựng mt lnh vc
chc nng (nh marketing, R&D, sn xut, ti chớnh, qun lý ngun nhõn
Nguyễn Thị Hồng Thắm 6 Quản lý kinh tế 44A
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
lc) c hp nhúm trong cựng mt n v c cu. Mụ hỡnh t chc b
phn theo chc nng c s dng khỏ ph bin v rng rói trong mt giai
on phỏt trin no ú, khi t chc cú quy mụ va v nh, hot ng trong
mt lnh vc, n sn phm, n th trng.
Mụ hỡnh t chc b phn theo chc nng
Nguyễn Thị Hồng Thắm 7 Quản lý kinh tế 44A
Giỏm c
Trng phũng
Marketing
Trng phũng
k thut
Trng phũng
sn xut
Trng phũng
k toỏn
Nghiờn cu
th trng
Lp k hoch
Mar
Qung cỏo

Qun lý bỏn
hng
Bỏn hng
LKH sn
xut
Dng c
Phõn xng 1
Phõn xng 2
Phõn xng 3
Trng phũng
nhõn s
Tr lý giỏm
c
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
u im ca mụ hỡnh ny l: (1) i vi cỏc cụng vic cú tớnh lp i
lp li hng ngy thỡ mụ hỡnh ny cú hiu qu rt cao, (2) n gin hoỏ
vic o to, (3) vic kim tra ca cp cao rt thun li.
Nhc im ca mụ hỡnh l: (1) thiu s phi hp hnh ng gia cỏc
phũng ban chc nng, (2) trỏch nhim v vn thc hin mc tiờu
chung ca t chc cho cp lónh o cao nht, (3) chuyờn mụn hoỏ quỏ mc
v to ra cỏch nhỡn quỏ hn hp cỏc cỏn b qun lý,
2.2.2. Mụ hỡnh t chc b phn theo sn phm.
C s ca mụ hỡnh l cỏc hot ng gn lin vi mt nhúm sn phm v
tuyn sn phm thỡ c hp nhúm vo mt b phn thc hin. Mụ hỡnh
t chc loi ny cú vai trũ quan trng v ngy cng gia tng trong cỏc t
chc quy mụ ln vi nhiu dõy chuyn cụng ngh.
Mụ hỡnh hp nhúm b phn theo sn phm mt Cty hoỏ m phm
Nguyễn Thị Hồng Thắm 8 Quản lý kinh tế 44A
Giỏm c
Phú G

Mar
Phú G
nhõn s
Phú G
sn xut
Phú G
Ti chớnh
Trng phũng
ph trỏch M
phm
Trng phũng
ph trỏch dc
phm
Trng phũng
ph trỏch hoỏ
cht
Sn xut Bỏn hng Sn xut
Bỏn hng
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
u im ca mụ hỡnh ny l: (1) li ớch ca khỏch hng c chỳ ý
nhiu hn, (2) cỏc phũng ban cú s phi hp tt hn t c mc tiờu
chung, (3) cỏc cỏn b qun lý cú iu kin phỏt trin.
Nhc im ca mụ hỡnh ny l: (1) yờu cu v cht lng cỏn b qun
lý chung tng lờn, (2) d dn n s tranh ginh ngun lc gia cỏc tuyn,
(3) vic kim tra ca cỏn b cp trờn gp nhiu khú khn.
2.2.3. Mụ hỡnh t chc b phn theo a d.
C s ca mụ hỡnh t chc b phn theo a d l vic hnh thnh b
phn da vo lónh th, cỏc hot ng trong mt khu vc hay a d nht
nh c hp nhúm v giao cho mt ngi qun lý, phng thc ny khỏ
ph bin cỏc t chc hot ng trờn phm vi a lý rng. Mụ hỡnh t

chc b phn theo a d c s dng khi cn tin hnh cỏc hot ng
ging nhau cỏc khu vc a lý khỏc nhau.
Mụ hỡnh t chc b phn theo a d.
Nguyễn Thị Hồng Thắm 9 Quản lý kinh tế 44A
Tng Giỏm c
Phú TG
Mar
Phú TG
nhõn s
Phú TG
Ti chớnh
Giỏm c khu
vc chõu
Giỏm c khu
vc Chõu u
Giỏm c khu
vc Chõu M
K thut Sn xut Nhõn s K toỏn Bỏn hng
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Khoa häc qu¶n lý
Ưu điểm của mô hình tổ chức bộ phận theo địa dư là: (1) hướng hoạt
động vào các thị trường cụ thể, (2) chú ý các vấn đề địa phương, (3) tận
dụng được các nguồn lực của địa phương.
Nhược điểm của mô hình là: (1) các hoạt động giống nhau trên diện
rộng khó được duy trì, (2) đòi hỏi phải có nhiều cán bộ quản lý, (3) công
việc dễ bị trùng lắp, (4) việc ra quyết định trên diện rộng và kiểm tra khó
thực hiện
2.2.4. Mô hình tổ chức bộ phận theo đối tượng khách hàng.
Cơ sở của mô hình tổ chức bộ phận theo đối tượng khách hàng dựa vào
những nhu cầu mang đặc trưng riêng của khách hàng đối với các sản phẩm
và dịch vụ.

Mô hình tổ chức bộ phận theo khách hàng ở một Cty thương mại.
Mô hình tổ chức bộ phận theo khách hàng ít được sử dụng như một mô
hình duy nhất hoặc như một dạng cơ cấu tổ chức chính mà nó thường được
sử dụng như một mô hình hỗ trợ bổ sung và kết hợp với các mô hình khác.
NguyÔn ThÞ Hång Th¾m 10 Qu¶n lý kinh tÕ 44A
Tổng Giám đốc
Phó TGĐ
sản xuất
Phó TGĐ
kinh doanh
Phó TGĐ
nhân sự
Thị trường
nội địa
Thị trưòng
Châu Âu
Thị trường
Hoa kỳ
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
u im ca mụ hỡnh t chc theo khỏch hng: (1) tng kh nng hiu
bit v khỏch hng, (2) chỳ ý hn ti li ớch ca khỏch hng, (3) to nim
tin i vi khỏch hng.
Nhc im ca mụ hỡnh l: (1) gp phi khú khn khi i tng khỏch
hng cha c xỏc nh t trc, (2) thiu s chuyờn mụn hoỏ, (3) d xy
ra hin tng tranh ginh quyn lc.
Cỏc nhc im ca mụ hỡnh ny s khụng b bc l ht nu mụ hỡnh
c dựng b tr cho cỏc mụ hỡnh khỏc m khụng dựng nh mt mụ
hỡnh t chc chớnh.
2.2.5. Mụ hỡnh t chc b phn theo n v chin lc.
C s ca mụ hỡnh t chc b phn theo n v chin lc l to nờn

cỏc n v chin lc mang tớnh c lp cao, cú th t tin hnh cỏc hot
ng thit k, sn xut v phõn phi sn phm ca mỡnh. Mụ hỡnh ny
c hỡnh thnh khi mi quan h gia cỏc b phn trong t chc ó tr nờn
quỏ phc tp, ngn cn s phi hp.
Mụ hỡnh t chc b phn theo n v chin lc mt trng hc
V thc cht, mụ hỡnh t chc b phn theo n v chin lc l
bin th ca cỏc mụ hỡnh t chc b phn theo sn phm, a d hoc
khỏch hng. Cỏc n v chin lc l nhng phõn h c lp, m nhn
Nguyễn Thị Hồng Thắm 11 Quản lý kinh tế 44A
Hiu trng
Trung tõm
o to v
t vn k
toỏn
Trung tõm t
vn v u
thu
Trung tõm
ting Anh
Trung tõm
o to sau
i hc
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
mt hay mt s ngnh ngh hot ng khỏc nhau. Mụ hỡnh t chc b phn
theo n v chin lc cú mt c trng c bn phõn bit n v chin
lc vi cỏc t chc c lp, ú l ngi lónh o n v chin lc phi
bỏo cỏo vi cp lónh o cao nht ca t chc.
u im ca mụ hỡnh l: (1) ỏnh giỏ c v trớ ca t chc trờn th
trng, nhn nh i th cnh tranh v din bin ca mụi trng, (2) kim
soỏt trờn c s chung thng nht hot ng ca cỏc trung tõm chin lc,

(3) cú nhng n v c lp vi mc tiờu rừ rng, cho phộp tng cng
phi hp bng phng thc gim thiu nhu cu phi hp.
Nhc im ca mụ hỡnh l: (1) d xy ra tỡnh trng li ớch ca n v
chin lc ln ỏt li ớch ca ton t chc, (2) c cu d phỡnh to nờn chi
phớ tng, (3) d b phõn tỏn cỏc chuyờn gia trong cỏc n v chin lc, (4)
cụng tỏc kim soỏt gp nhiu khú khn.
* C cu tp on l mt dng ca mụ hỡnh t chc theo n v chin
lc.
a) Khỏi nim v c im ca tp on kinh t.
- Khỏi nim
2
:
L mt hỡnh thc t chc tiờn tin, i din cho trỡnh phỏt trin cao
ca lc lng sn xut. Tp on kinh t ó tr thnh hỡnh thc ph bin,
chi phi trc tip v mnh m n ton b nn kinh t nhiu quc gia
trong giai on hin nay. Mc dự vy nhng cho n nay vn cha cú mt
dnh ngha thụng nht v tp on kinh t. Nguyờn nhõn c bn l do cú s
khỏc nhau v phng thc hỡnh thnh, nguyờn tc t chc, hot ng v
a v phỏp lý ca tp on. Cú tp on c hỡnh thnh trờn c s nh
mt hỡnh thc t chc kinh t lng lo, ú cỏc cụng ty thnh viờn ký kt
2
Ngun: ThS Lờ Minh Ton LG Lờ Minh Thng ThS Dng Hi H - i mi doanh nghip Nh
nc v Tp on Bu chớnh Vin thụng Vit Nam. Trang 284.
Nguyễn Thị Hồng Thắm 12 Quản lý kinh tế 44A
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
cỏc tho thun liờn kt kinh t vi nhau lp lờn mt t chc trong ú cú
mt Cụng ty m úng vai trũ chi phi chin lc chung ca tp on,
nhng cỏc cụng ty thnh viờn vn gi nguyờn tớnh c lp kinh doanh ca
mỡnh. Cú nhng tp on kinh doanh c thnh lp trờn c s sỏp nhp
hoc thụn tớnh theo kiu cỏ ln nut cỏ bộ hỡnh thnh mt t chc thng

nht, hot ng theo nguyờn tc cng nh mt phỏp nhõn kinh t. Cng
cú nhng tp on hỡnh thnh trờn c s cỏc cụng ty thnh viờn tho thun
thnh lp mt cụng ty ti chớnh riờng v cụng ty ny úng vai trũ nh mt
cụng ty m (Holding Company) ch o v chi phi hot ng ca cỏc
cụng ty thnh viờn Ngoi ra, chỳng cũn cú s khỏc nhau trong t cỏch
phỏp nhõn ca mi tp on. Mc dự cú s khỏc bit trong quỏ trỡnh hỡnh
thnh, nhng v c bn khi núi ti tp on kinh t thỡ phi khng nh
rng nú l mt loi hỡnh t chc kinh t, cú c cu t chc cht ch v gm
nhiu doanh nghip khỏc nhau, hot ng trong mt hoc nhiu ngnh
khỏc nhau vỡ mc tiờu ti a hoỏ li nhun, cú th trờn mt hoc nhiu
nc tu thuc vo quy mụ ca tp on. Theo mt s nh nghiờn cu thỡ:
Tp on kinh t ( Group of Company) l mt t hp cỏc cụng ty c lp
v mt phỏp lý nhng to thnh mt tp on gm mt Cụng ty m
( Holding Company) v mt hay nhiu cụng ty hoc chi nhỏnh gúp vn c
phn, chu s kim soỏt ca Cụng ty m.
3
Mc dự cũn nhiu ý kin cha thng nht nhng cú th a ra mt khỏi
nim chung v tp on kinh t nh sau: Tp on kinh t l mt t hp
cỏc Cụng ty hot ng trong mt ngnh hay nhng ngnh khỏc nhau, trong
phm vi mt nc hay nhiu nc. Trong ú cú mt Cụng ty m nm
quyn lónh o, chi phi hot ng ca cỏc cụng ty con v mt ti chớnh v
chin lc phỏt trin. Tp on kinh t l mt c cu t chc va cú chc
3
t in Business English ca Longman, trang 256.
Nguyễn Thị Hồng Thắm 13 Quản lý kinh tế 44A
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
nng kinh doanh, va cú chc nng liờn kt kinh t nhm tng cng tớch
t, tp trung, tng kh nng cnh tranh v ti a hoỏ li nhun
4
Nghiờn cu mt s tp on kinh t trờn th gii ta thy chỳng cú cỏc

c im chung c bn nh sau:
5
- V quy mụ: Tp on kinh t cú quy mụ rt ln v vn, lao ng,
doanh thu v th trng. Nhiu tp on kinh t cú phm vi hot ng, cú
cỏc chi nhỏnh khụng ch nm trờn phm vi lónh th rng ln ca mt quc
gia m cũn nhiu quc gia hoc trờn phm vi ton cu.
- V cu trỳc v t chc: Tp on l mt t hp cỏc cụng ty bao gm
Cụng ty m v cỏc cụng ty con, chỏu (phn ln mang h ca Cụng ty m).
Cụng ty m s hu phn ln s lng vn c phn trong cỏc cụng ty con,
chỏu v chi phi chỳng v mt ti chớnh, chin lc phỏt trin; to thnh
mt khi cu trỳc nh cỏc v tinh xoay quanh ht nhõn. ng thi do trỡnh
phỏt trin cao ca th trng ti chớnh, cỏc cụng ty con cng nm gi c
phiu ca nhau v chi phi nhau to nờn s ph thuc cht ch ln nhau.
Nh vy, s hu vn ca tp on kinh t l s hu hn hp nhng s
cú mt ch l Cụng ty m úng vai trũ khng ch, chi phi v ti chớnh ca
tp on. Dng ph bin ca tp on kinh t l cụng ty c phn, cụng ty
trỏch nhim hu hn v nhỡn chung cỏc cụng ty con, chỏu vn cú t cỏch
phỏp nhõn.
- Tp on kinh t chuyờn ngng hoc a ngnh, a lnh vc: Mi tp
on kinh doanh u cú nh hng ngnh ch o, lnh vc kinh doanh
c trng mi nhn. Bờn cnh cỏc n v sn xut thng cú cỏc t chc
ti chớnh, ngõn hng, bo him, thng mi, dch v, nghiờn cu khoa hc
4
PGS, PTS. Nguyn ỡnh Phan Thnh lp v qun lý cỏc tp on kinh doanh Vit Nam- Nh xut
bn Chớnh tr Quc gia, H Ni 1996, trang 8.
5
: ThS Lờ Minh Ton LG Lờ Minh Thng ThS Dng Hi H - i mi doanh nghip Nh nc v
Tp on Bu chớnh Vin thụng Vit Nam, trang 286.
Nguyễn Thị Hồng Thắm 14 Quản lý kinh tế 44A
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý

v o to Ngy cng c chỳ trng u t v coi l ũn by cho s
phỏt trin ca ton tp on.
b) Tớnh tt yu ca vic thnh lp tp on kinh t v vai trũ ca tp
on kinh t.
* Tớnh tt yu khỏch quan:
S d tp on kinh t ra i v phỏt trin khụng ngng vỡ nú phự hp
vi cỏc quy lut khỏch quan v nhng xu th phỏt trin ca thi i:
Th nht, quy lut quan h sn xut phự hp vi tớnh cht v trỡnh
phỏt trin ca lc lng sn xut.
S phỏt trin mnh m ca lc lng sn xut di tỏc ng ca tin b
khoa hc k thut v liờn kt kinh t quc t ó dn n s phỏt trin sõu
rng ca phõn cụng lao ng xó hi, n quy mụ sn xut v tiờu th. Sn
xut kinh doanh khụng cũn mang tớnh cht manh mỳn, ri rc na m quy
mụ sn xut, tiờu th sn phm ó tr nờn rt ln. S hu trong doanh
nghip khụng ch l s hu cỏ th na m ó tr thnh s hu hn hp.
Tp on kinh t vi t cỏch l mt loi hỡnh t chc kinh t ỏp ng c
cỏc yờu cu v sn xut ln, a ngnh ngh, a quan h s hu, kinh doanh
a lónh th Nú l hỡnh thc biu hin ca mt quan h sn xut cn phi
c to ra cho phự hp vi lc lng sn xut ó phỏt trin.
Th hai, quy lut tớch tv tp trung vn, sn phm.
Trong c ch th trng, mi doanh nghip phi tn ti, phỏt trin trong
cnh tranh, do ú phi tỏi sn xut m rng khụng ngng. Quỏ trỡnh ú
cng l quỏ trỡnh tớch t, tp trung vn vo sn xut. Trong quỏ trỡnh ny
hoc doanh nghip tớch lu vn t li nhun, i vay, liờn doanh liờn kt,
kinh doanh c phn hoc doanh nghip mnh, ln thụn tớnh, sỏp nhp cỏc
Nguyễn Thị Hồng Thắm 15 Quản lý kinh tế 44A
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
doanh nghip nh. Trong quỏ trỡnh vn ng khỏch quan ú, tp on kinh
t c ra i v phỏt trin.
Ba l, quy lut cnh tranh, liờn kt v ti a hoỏ li nhun.

Cnh tranh l mt quy lut c bn ca kinh t th trng. Trong quỏ
trỡnh vn ng cỏc doanh nghip luụn luụn cnh tranh vi nhau, dn n
hai xu hng chớnh: Cỏc doanh nghip chin thng trong cnh tranh s
thụn tớnh luụn cỏc doanh nghip tht bi, dn n vic tp trung hoỏ sn
xut v vn li cng cao hn. Nu cnh tranh quỏ lõu m khụng thng ni
nhau thỡ cỏc doanh nghip thng tỡm cỏch liờn kt vi nhau tng kh
nng cnh tranh hn na. Tt c nhng cỏch trờn u dn n thnh lp tp
on kinh t.
Bn l, tin b khoa hc k thut.
Mun cnh tranh thng li cn phi cú sc mnh v khoa hc k thut
v cụng ngh. Nhng doanh nghip nh l, manh mỳn thng khụng
kh nng v con ngi nghiờn cu, ng dng khoa hc k thut v cng
khụng kh nng v vn mua cụng ngh, ỏp dng vo sn xut. Vy
ch cú con ng duy nht l phi thnh lp tp on kinh t nhõn lc,
vt lc cú th nm c khoa hc cụng ngh v ng dng nú vo sn
xut, m bo s thnh cụng cho doanh nghip trong thng trng.
* Vai trũ v ý ngha ca tp on kinh t
6
:
S hnh thnh v phỏt trin ca cỏc tp on kinh t cú ý ngha ln
trong lch s phỏt trin kinh t ca nhõn loi. Nú khụng nhng ỏnh du
bc phỏt trin mi ca lc lng sn xut v quan h sn xut trong thi
i ngy nay, m cũn l ng lc tng cng sc mnh kinh t v kh nng
cnh tranh ca tp on cng nh cỏc cụng ty thnh viờn mt khi ó tham
6
: ThS Lờ Minh Ton LG Lờ Minh Thng ThS Dng Hi H - i mi doanh nghip Nh nc v
Tp on Bu chớnh Vin thụng Vit Nam. Trang 290.
Nguyễn Thị Hồng Thắm 16 Quản lý kinh tế 44A
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
gia vo t hp kinh t ny. Bờn cnh ú, tp on cũn cho phộp cỏc nh

kinh doanh huy ng c mi ngun lc vt cht vo chu trỡnh sn xut
ti a hoỏ li nhun, hn ch ti a s cnh tranh gia cỏc cụng ty thnh
viờn vi nhau; ng thi ngn cn c s thõm nhp ca cỏc tp on
kinh t ln khỏc. cỏc nc ang phỏt trin tp on kinh t c coi l
gii phỏp chin lc nhm bo v sn xut trong nc v m rng th
trng ra th gii; khc phc tỡnh trng thiu vn hay u t khụng tp
trung, kộm hiu qu bi vn thng b phõn tỏn mng trong cỏc cụng ty
nh. Bờn cnh ú vic thnh lp tp on s l gii phỏp hu hiu, tớch cc
trong vic y mnh nghiờn cu, trin khai, ng dng nhng tin b khoa
hc k thut trong quỏ trỡnh sn xut kinh doanh, s dng hiu qu ngun
nhõn lc v thc hin chuyn giao cụng ngh mt cỏch nhanh chúng, trỏnh
s trựng lp trong nhng cụng ty thnh viờn.
Nh vy, s phi hp thng nht gia cỏc cụng ty thnh viờn trong mt
chin lc chung thụng qua s iu khin thng nht ca mt trung tõm s
l bc t phỏ ln thc hin mc tiờu chung ca tp on l iu hon
ton phự hp vi xu th phỏt trin tt yu hin nay.
c) Cỏc loi hỡnh tp on kinh t
7
.
* Theo trỡnh liờn kt v hỡnh thc th hin
Mt l, Cartel. õy l loi hỡnh tp on kinh t gia cỏc cụng ty trong
cựng mt ngnh hoc mt lnh vc kinh doanh. Cỏc cụng ty ny ó tng
cnh tranh vi nhau trong mt thi gian di nhng tt c u khụng
thng ni nhau nờn chỳng ó tỡm cỏch liờn kt vi nhau nhm mc ớch
hn ch s cnh tranh khc lit. Trong Cartel cỏc thnh viờn vn gi c
lp v phỏp lý nhng v kinh t thỡ chỳng c iu tit bi mt hp ng
7
: ThS Lờ Minh Ton LG Lờ Minh Thng ThS Dng Hi H - i mi doanh nghip Nh nc v
Tp on Bu chớnh Vin thụng Vit Nam. Trang 287.
Nguyễn Thị Hồng Thắm 17 Quản lý kinh tế 44A

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
rng buc gia cỏc thnh viờn, chng hn nh: Rng buc nhau v thng
nht giỏ c, v phõn chia th trng, tiờu th sn phm, chuyờn mụn hoỏ
sn phm, v thng nht cỏc tiờu chun k thut v kớch c
Hai l, Syndicate. Thc cht õy l mt dng c bit ca Cartel. im
khỏc bit cn bn so vi Cartel l trong Syndicate cú mt vn phũng
thng mi chung do mt ban qun tr iu hnh v tt c cỏc cụng ty phi
tiờu th hng hoỏ ca h thụng qua kờnh ca vn phũng ny. Nh vy cỏc
doanh nghip thnh viờn vn gi c lp v sn xut nhng hon ton mt
tớnh c lp v thng mi. Tớnh liờn kt ca dng tp on ny ch c
thc hin khõu tiờu th sn phm.
Ba l, Trust. õy l mt hỡnh thc tp on kinh t khụng ch liờn kt
khõu tiờu th nh Syndicate, m cũn liờn kt c khõu sn xut. Trust bao
gm nhiu doanh nghip cụng nghip do mt ban qun tr thng nht iu
khin. Cỏc doanh nghip thnh viờn khi gia nhp Trust u b mt quyn
c lp c v sn xut v thng mi. H tr thnh c ụng ca tp on.
Bn l, Consortium. õy l hỡnh thc t chc thnh tp on c quyn
ca cỏc doanh nghip kinh doanh trong lnh vc ngõn hng, nhm mc
ớch chia nhau trỏi khoỏn trong v ngoi nc hoc tin hnh cụng vic
mua bỏn no ú. Consortium thng do mt ngõn hng ln ng u iu
hnh ton b hot ng ca t chc ny. õy l hỡnh thc liờn kt khi u
ca cỏc t chc ngõn hng, ti chớnh vi cỏc doanh nghip sn xut, dch
v gn bú cht ch vi Concern.
Nm l, Concern. õy l mt t chc tp on kinh t c ỏp dng
ph bin hin nay nhiu nc di hỡnh thc Cụng ty m u t vo cỏc
cụng ty khỏc thnh cỏc cụng ty con. Cụng ty m iu hnh hot ng ca
Concern. Mc tiờu thnh lp Concern l to th lc ti chớnh mnh phỏt
Nguyễn Thị Hồng Thắm 18 Quản lý kinh tế 44A
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
trin kinh doanh nhm hn ch ri ro, ng thi h tr mnh m trong

nghiờn cu khoa hc, ng dng cụng ngh mi, phng phỏp qun lý hin
i.
Sỏu l, Conglomerate. L mt tp on a ngnh a lnh vc. Cỏc cụng
ty thnh viờn ớt cú mi quan h hoc khụng cú mi quan h v cụng ngh
sn xut nhng cú mi quan h cht ch vi nhau v mt ti chớnh. õy l
mt tp on hot ng ti chớnh thụng qua mua bỏn chng khoỏn trờn th
trng u t, thu hỳt nhng cụng ty cú li nhun cao nht v cỏc
ngnh cú hiu qu cao.
* Theo nguyờn tc t chc v phng thc hỡnh thnh
+ Loi th nht: Bao gm nhng tp on kinh t c thnh lp trờn
nguyờn tc kt hp cht ch trong mt t chc kinh t liờn kt cng ;
cỏc cụng ty thnh viờn kt hp trong mt t chc thng nht v mt i tớnh
c lp ti chớnh, sn xut v thng mi. Nhng tp on kinh t ny
c cu to di dng a s hu theo kiu cụng ty c phn vi s gúp
vn ca nhiu ch s hu khỏc nhau. Cỏc cụng ty thnh viờn hot ng
trong cựng mt ngnh hoc cú liờn quan vi nhau v chu k sn xut, cụng
ngh; b sung cho nhau trong cỏc quỏ trỡnh gia cụng ch bin sn phm
mang tớnh liờn tc v thng nht ca ton tp on.
+ Loi th hai: Hỡnh thnh theo nguyờn tc liờn kt kinh t thụng qua
nhng hip c hoc hp ng kinh t liờn kt mm. Cỏc cụng ty thnh
viờn ký kt hp ng tho thun vi nhau v nhng nguyờn tc chung
trong hot ng sn xut kinh doanh nh: xỏc nh quy mụ sn xut, hp
tỏc nghiờn cu v trao i bng phỏt minh sỏng ch k thut: quy nh giỏ
c v th trng tiờu th.
Nguyễn Thị Hồng Thắm 19 Quản lý kinh tế 44A
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
+ Loi th ba: Hỡnh thnh trờn c s xỏc lp s thng nht v ti chớnh
v s kim soỏt ti chớnh. Cỏc cụng ty thnh viờn ký kt cỏc hip nh v
ti chớnh hỡnh thnh mt cụng ty gi l Holding Company. Cụng ty ny
tr thnh Cụng ty m ca tp on v c coi l hỡnh thc phỏt trin cao

ca tp on kinh t. Trong tp on, cỏc cụng ty khụng ch thng nht cỏc
hot ng, cỏc lnh vc m cũn m rng sang cỏc lnh vc khỏc t ti
chớnh ti cỏc hot ng sn xut, thng mi, dch v khỏc nhau.
d) Nguyờn tc hot ng ca tp on kinh t
8
.
Ti a húa li nhun luụn l nguyờn tc c bn c khng nh. Vỡ
vy trong mt tp on kinh t, hn ch cnh tranh gia cỏc n v
thnh viờn thng thỡ phi cú s tho thun v phõn chia th trng v
phõn cụng phỏt trin chuyờn mụn hoỏ cao.
Trong mt tp on cỏc thnh viờn c ch ng hon ton s dng s
vn t cú ca mỡnh trong sn xut kinh doanh. Tp on khụng cú quyn
can thip vo li nhun thu c t ngun vn ú. Ngun vn va t tp
on phi thụng qua tp on v mc tiờu vay vn, phng ỏn u t v
phi tr lói sut theo quy nh ca tp on. Nhng d ỏn u t cú
phng ỏn phỏt trin phự hp vúi phng hng phỏt trin ca tp on thỡ
s c u tiờn hng u. Quan h ti chớnh gia Cụng ty m v cỏc cụng
ty thnh viờn ch yu da trờn quan h s hu v h tr to iu kin
thun li cho cỏc cụng ty thnh viờn vay vn t ngun c phn chung ca
tp on. Cỏc thnh viờn c hng u ói t vic vay vn ny theo t l
c phn úng gúp, thụng qua cụng ty ti chớnh.
Trong nhiu trng hp ngoi vn c phn úng gúp, cỏc cụng ty ti
chớnh cũn cú th vay t cỏc cụng ty thnh viờn theo lói sut tho thun
8
: ThS Lờ Minh Ton LG Lờ Minh Thng ThS Dng Hi H - i mi doanh nghip Nh nc v
Tp on Bu chớnh Vin thụng Vit Nam. Trang 291.
Nguyễn Thị Hồng Thắm 20 Quản lý kinh tế 44A
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
hoc nh vo uy tớn ca tp on cú th vay vn t cỏc ngõn hng hay
phỏt hnh tớn phiu, trỏi phiu u t vo cỏc lnh vc ha hn cú hiu

qu kinh t cao, ng thi thc hin u t ra nc ngoi tng thờm th
lc v m rng phm vi nh hng ca tp on.
2.2.6. Mụ hỡnh t chc b phn theo quỏ trỡnh.
C s ca mụ hỡnh t chc theo quỏ trỡnh l cỏc hot ng c hp
nhúm trờn c s cỏc giai on ca dõy chuyn cụng ngh, phự hp vi cỏc
t chc cú dõy chuyn hot ng cht ch, cú th phõn chia thnh nhng
cung on mang tớnh c lp tng i
Mụ hỡnh t chc b phn theo quỏ trỡnh.
2.2.7. Mụ hỡnh t chc b phn theo cỏc dch v h tr.
Cỏc dch v h tr cú th bao gm dch v thụng tin, phỏp lut, quan h
giao dch, h tr sn xut nhm thc hin cỏc hot ng c bn ca t
chc nh marketing, nghiờn cu v phỏt trin (R&D), ti chớnh, sn xut.
Cỏc dch v hu cn ny cú th c thc hin mt cỏch phi tp trung ti
cỏc b phn chớnh, nhng cng cú th c tp hp li trong mt b phn
chuyờn mụn hoỏ nhm mc ớch tn dng li th quy mụ hay nõng cao kh
nng kim soỏt.
Nguyễn Thị Hồng Thắm 21 Quản lý kinh tế 44A
Tng Giỏm c
Giỏm c kinh
doanh
Giỏm c
sn xut
Giỏm c ti
chớnh
Phõn xng ch
bn
Phõn xng in Phõn xng hon chnh
sn phm
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Khoa häc qu¶n lý
Mô hình tổ chức bộ phận theo dịch vụ hỗ trợ.

Ưu điểm của mô hình này là: tận dụng được lợi thế quy mô của các hoạt
động nên tiết kiệm chi phí và sử dụng được các tham mưu giỏi.
Nhược điểm của mô hình là: khi những người ở bộ phận dịch vụ không
hiểu được nhiệm vụ của họ là hỗ trợ các bộ phận khác của tổ chức thì sẽ rất
dễ gây ra tốn kém khi thực hiện mục tiêu chung tạo nên tính phi hiệu quả
của hiệu quả.
2.2.8. Mô hình tổ chức ma trận.
Cơ sở của mô hình tổ chức ma trận là sự kết hợp của hai hay nhiều mô
hình tổ chức bộ phận khác nhau. Đặc trưng của mô hình là được thành lập
để thực hiện mục tiêu nhất định, sau khi thực hiên xong các mục tiêu cụ thể
thì các dự án sẽ tự giải thể. Các nhân viên trong chương trình: một mặt họ
chịu sự chỉ đạo của thủ trưởng chức năng, mặt khác họ chịu sự chỉ đạo của
Giám đốc dự án.
NguyÔn ThÞ Hång Th¾m 22 Qu¶n lý kinh tÕ 44A
Giám đốc
PGĐ
Kỹ thuật
PGĐ
R&D
PGĐ
Mar
PGĐ
Tài chính
Nghiên
cứu thị
trường
Lập kế
hoạch
Mar
Quảng

cáo
Bán hàng
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Khoa Khoa häc qu¶n lý
Mô hình tổ chức theo ma trận trong một Công ty in.
Ưu điểm của mô hình là: (1) cơ cấu này tỏ ra năng động, linh hoạt, hiệu
quả, đặc biệt trong lĩnh vực đòi hỏi trình độ cao, (2) không phải tăng thêm
biên chế, sau khi thực hiện xong dự án thì mọi người có thể trở về vị trí cũ,
(3) phản ứng nhanh với những thay đổi của môi trường, (4) sử dụng được
các chuyên gia giỏi ở các lĩnh vực hoạt động trong các dự án cụ thể.
Nhược điểm của mô hình: (1) cơ cấu rất phức tạp, không bền vững, (2)
vi phạm chế độ một thủ trưởng, không thống nhất mệnh lệnh, trùng lặp đôi
khi mâu thuẫn nhau, (3) có mâu thuẫn, xung đột giữa dự án, chương trình
với các bộ phận, đơn vị trong cơ cấu, (4) các mối quan hệ phức tạp.
NguyÔn ThÞ Hång Th¾m 23 Qu¶n lý kinh tÕ 44A
Giám đốc
Phó GĐ
nhân sự
Phó GĐ
sản xuất
Phó GĐ
Mar
Phó GĐ
tài chính
Trưởng phòng
tạo mẫu
Trưởng phòng
chế bản
Trưởng
phòng in
Trưởng phòng

gia công
Chủ nhiệm
dự án
Chương
trình mục
tiêu
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
Mc dự cú nhiu u im, nhng mụ hỡnh ny cng cú khụng ớt nhc
im, phỏt huy c hiu qu ca mụ hỡnh v trỏnh nhc im thỡ khi
thc hin nờn chỳ ý:
- khụng nờn cú quỏ nhiu mc tiờu u tiờn trong mt thi im.
- khụng nờn thc hin mc tiờu di hn m ch l ngn hn hoc trung
hn vỡ tớnh k lut ca t chc b phỏ v.
- phi cú nhng quy nh trong iu l, th tc, quy tc v quy ch mt
cỏch rừ rng, cht ch.
2.3. Thuc tớnh v mi quan h quyn hn trong t chc.
a) Quyn hn trc tuyn.
Quyn hn trc tuyn l quyn hn cho phộp ngi qun lý ra quyt
nh v giỏm sỏt trc tip i vi cp di
9
. ú l mi quan h quyn hn
gia cp trờn v cỏc cp di tri di t cp cao nht xung cp thp nht
trong t chc, tng ng vi dõy chuyn ch huy theo nguyờn lý th bc.
Mi nh qun lý l mt mt xớch trong dõy chuyn ch huy, vi quyn hn
trc tuyn, h cú quyn ra quyt nh cho cp di trc tip v nhn s
bỏo cỏo t h.
9
TS on Th Thu H - TS Nguyn Th Ngc Huyn Giỏo trỡnh Khoa hc Qun lý tp 2 NXB Khoa
hc v K thut H Ni 2002 Trang 23.
Nguyễn Thị Hồng Thắm 24 Quản lý kinh tế 44A

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Khoa học quản lý
Mụ hỡnh mi quan h quyn hn trc tuyn v tham mu.
Trong thc t, thut ng trc tuyn cũn c dựng ch cỏc b phn
cú mi quan h trc tip vi vic thc hin cỏc mc tiờu ca t chc nh
b phn ch bn in v in sn phm, sn phm t phõn xng in sang phõn
xng hon chnh sn phm. Ngi ng u b phn trc tuyn c coi
l nh qun lý trc tuyn hay qun lý tỏc nghip.
b) Quyn hn tham mu.
Quyn hn tham mu l quyn tham gia gúp ý kin t vn, h tr m
khụng gia quyt nh. Sn phm ca b phn ny l nhng li khuyờn, t
vn, phn bin, kin ngh. H phi iu tra, nghiờn cu, kho sỏt, phõn tớch
a ra cỏc ý kin t vn cho cỏc nh qun lý trc tuyn.
Nguyễn Thị Hồng Thắm 25 Quản lý kinh tế 44A
Lónh o chung
Lónh o
tuyn 1
Lónh o
tuyn 2
Phõn
xng 1
Phõn
xng 2
Phõn
xng 1
Phõn
xng 2
Tham mu
Tham
mu
Tham

mu