Rèn kĩ năng vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tế trong một số chủ đề của môn toán 7 trường THCS nga thạch

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGA SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

HƯỚNG DẪN HỌC SINH VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN
MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC BÀI TOÁN CÓ NỘI DUNG THỰC
TẾ TRONG DẠY HỌC TOÁN 7 Ở TRƯỜNG THCS NGA
THẠCH

Người thực hiện: Nguyễn Thị Nga
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường THCS Nga Thạch
SKKN thuộc môn: Toán

THANH HÓA NĂM 2017


MỤC LỤC
Phần

1.Mở đầu

2.Nội dung

Nội dung

Trang

1.1. Lí do chọn đề tài

2

1.2. Mục đích nghiên cứu

3

1.3. Đối tượng nghiên cứu

3

1.4. Phương pháp nghiên cứu

3

1.5. Những điểm mới của SKKN

3

2.1.Cơ sở lí luận

3

2.2.Thực trạng của vấn đề

4

2.3. Giải pháp và tổ chức thực hiện:

5

2.3.1. Tìm hiểu nguyên tắc và các bước xây dựng

5

một chủ đề tích hợp liên môn.
2.3.2. Xây dựng một số chủ đề tích hợp

5

liên môn trong môn Toán 7.
2.3.3. Dạy thử nghiệm
2.4.Hiệu quả của sáng kiến

11
19

3.Kết luận,

3.1.Kết luận

20

đề xuất

3.2.Đề xuất

21

Tài liệu tham khảo

22

Danh mục các đề tài SKKN được xếp loại từ
loại C cấp huyện trở lên

22

1.MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
Trong mọi thời đại, xã hội luôn cần đến những con người có tri thức, năng
động, sáng tạo. Để đáp ứng được yêu cầu này thì việc đổi mới phương pháp dạy
học là điều cốt yếu. Tại Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới

2


căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ
phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động,
sáng tạo của người học... ; Ưu tiên tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các
hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học...”
Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy nhiều năm, bản thân luôn mong muốn
vận dụng những phương pháp đổi mới một cách phù hợp nhất với từng đối
tượng học sinh, từ đó gây hứng thú học tập cho học sinh, giúp các em tiếp thu
bài học một cách tốt nhất. Trăn trở về vấn đề này, tôi đã tích cực nghiên cứu nội
dung sách giáo khoa, các môn học khác, tài liệu đổi mới phương pháp dạy học,
tham gia sinh hoạt cụm chuyên môn, tổ chuyên môn, đặc biệt tích cực dự giờ
các đồng nghiệp, kể cả cùng ban và trái ban. Tôi nhận thấy, trong mỗi môn học,
ngoài những kiến thức của môn học đó, còn có kiến thức liên quan đến môn học
khác.
Ví dụ : khi dự tiết 45 văn học 8 “Ôn dịch thuốc lá”, tôi thấy giáo viên có thể

dùng kiến thức hóa học để làm rõ các chất có trong thuốc lá; kiến thức môn sinh
để thấy chất độc có trong thuốc lá có hại cho sức khỏe con người như thế nào.
Kiến thức môn Giáo dục công dân (GDCD) giúp các em hiểu được tác hại từ hút
thuốc lá dẫn đến hủy hoại đạo đức, nhân cách ; môn Toán giúp các em tính toán
được thiệt hại về kinh tế khi sử dụng thuốc lá liên tục…
Hoặc khi dự giờ môn Sinh học 9, bài 54, 55, chủ đề “Ô nhiễm môi trường”,
tôi thấy giáo viên vận dụng kiến thức liên môn: Sinh học, Hóa học, Địa lí, đồng
thời tích hợp giáo dục phòng chống thiên tai và biến đổi khí hậu vào bài dạy.
Khi giảng dạy chương III “Thống kê” (môn Đại Số 7), để hướng dẫn học
sinh tiếp thu nhanh kiến thức, liên hệ thực tiễn tốt, ngoài kiến thức môn toán tôi
đã tích hợp thêm kiến thức các môn Địa lí, Sinh học, Mĩ thuật, GDCD, (Sự phân
bố động, thực vật ở lớp vỏ trái đất, diên tích rừng bị tàn phá...trong bài dạy vẽ
biểu đồ, thu thập số liệu thống kê...) vào một số tiết dạy.
Qua đó có thể nói rằng dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn là hình thức dạy
học tạo cơ hội cho học sinh tổng hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực học tập và vận
dụng một cách sáng tạo để giải quyết nhiều tình huống xảy ra trong thực tiễn. Đồng
thời giúp các em phát triển kĩ năng giao tiếp, hợp tác và học tập độc lập.
Xuất phát từ những lý do trên, trong năm học qua tôi đã thử nghiệm và thực hiện
nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng dạy học. Một trong các giải pháp mà bản thân
đã mạnh dạn áp dụng và đúc rút thành kinh nghiệm đó là: "Hướng dẫn học sinh vận
dụng kiến thức liên môn để giải quyết các bài toán có nội dung thực tế trong dạy
học Toán 7 ở trường THCS Nga Thạch”, xin được trình bày với mong muốn nhận
được sự ủng hộ của đồng nghiệp, các thầy cô giáo và hội đồng khoa học giáo dục các
cấp.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Dạy học tích hợp kiến thức nhiều môn học vào để giải quyết các vấn đề
thực tiễn trong cuộc sống sẽ giúp học sinh phát triển các năng lực giải quyết
những vấn đề phức tạp, hiểu rộng hơn, sâu hơn về vấn đề đó; đồng thời phát

3

huy tính tích cực học tập, tư duy sáng tạo, làm cho việc học tập trở nên có ý
nghĩa hơn với học sinh.
Dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn góp phần tích cực trong việc đổi
mới phương pháp dạy - học, nhằm nâng cao năng lực người học, hướng tới việc
đào tạo ra những con người có đầy đủ phẩm chất và năng lực giải quyết các vấn
đề của cuộc sống hiện đại.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- SKKN nghiên cứu về biện pháp hướng dẫn học sinh vận dụng kiến thức liên
môn vào giải một số bài toán có nội dung thực tế trong chương trình Toán 7.
- Đối tượng khảo sát thử nghiệm là học sinh khối 7 trường THCS Nga Thạch.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
-Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lí thuyết (phân tích, tổng hợp tài liệu).
-Phương pháp dự giờ, rút kinh nghiệm, hợp tác trong chuyên môn.
-Kết hợp linh hoạt các phương pháp dạy học.
- Phương pháp điều tra thực tiễn, kiểm tra, đối chiếu, so sánh.
1.5. Những điểm mới của SKKN
- SKKN được bổ sung một số bài toán có nội dung tích hợp liên môn trong
chương trình Toán 7. Trong các tiết luyện tập, ôn tập hay các giờ học tự chọn,
giáo viên căn cứ trên nội dung kiến thức cần đạt được để xây dựng nên các bài
tập tổng hợp có nội dung tích hợp kiến thức nhiều môn học; giáo viên mở rộng,
khai thác thêm để học sinh có thể vận dụng linh hoạt kiến thức nhiều môn học
để giải quyết tình huống thực tiễn nảy sinh trong bài tập đó.
- Trong SKKN này tôi đã thay thế giáo án thử nghiệm. Tôi lựa chọn chủ đề thử
nghiệm mới là “Một số bài toán về đại lượng tỉ lệ thuận”. Trong chủ đề tự
chọn này tôi đã lựa chọn và xây dựng những bài tập có nội dung liên quan đến
kiến thức các môn Vật Lí, Lịch Sử địa phương, Sinh học, GDCD, hiểu biết xã
hội, ý thức tiết kiệm năng lượng...Chủ đề này sau khi gửi dự thi “ Dạy học theo
chủ đề tích hợp liên môn” do Sở GD – ĐT Thanh Hóa tổ chức năm 2016 –

2017 đã đạt giải khuyến khích cấp tỉnh.
- SKKN này được bổ sung phần phân tích, nhận xét về vai trò, tác dụng, hiệu
quả của từng biện pháp đưa ra trong phần giải pháp và tổ chức thực hiện.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận
Dạy học tích hợp liên môn được coi là một hình thức dạy học hiện đại,
nhằm phát huy tính tích cực của học sinh, đồng thời nâng cao chất lượng giáo
dục trong các nhà trường. Dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn là hình thức
tìm tòi những nội dung, khái niệm, tư tưởng chung, những chủ đề giao thoa giữa
các môn học với nhau làm cho nội dung học trong chủ đề có ý nghĩa hơn, thực tế
hơn và học sinh có thể tự hoạt động nhiều hơn để tìm ra kiến thức và vận dụng
vào thực tiễn.
Tại diễn đàn giáo dục ngày 02/11/2013, thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh
Hiển cho biết: "Dạy học tích hợp liên môn sẽ mang lại nhiều lợi ích như giúp

4


học sinh áp dụng được nhiều kỹ năng, nền tảng kiến thức tích hợp giúp việc tìm
kiếm thông tin nhanh hơn, khuyến khích việc học sâu và rộng, thúc đẩy thái độ
học tập tích cực đối với học sinh”.
Với những căn cứ nêu trên cho thấy dạy học tích hợp liên môn là một trong
những hình thức dạy học tích cực, thiết thực, đem lại hiệu quả cao cho người
học và người dạy.
2.2. Thực trạng của vấn đề
2.2.1. Thực trạng về nội dung chương trình SGK hiện nay
- Đa số được thể hiện dưới hình thức một môn khoa học, nhiều bài học khô
khan, một số kiến thức hàn lâm không gắn liền với thực tiễn đời sống.
2.2.2. Thực trạng về vấn đề dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn ở trường
THCS Nga Thạch trong những năm học qua

*) Đối với nhà trường
- Trang thiết bị phục vụ cho công tác dạy học tích hợp liên môn còn thiếu
thốn: tài liệu về tích hợp liên môn cho giáo viên chưa có; phòng học chức năng
không đủ, một số thiết bị đã bị hư hỏng.
*) Đối với GV:
- Tích hợp liên môn là nội dung cơ bản trong đề án thay đổi SGK hiện nay.
Sự thay đổi này đòi hỏi người dạy cần phải có sự đầu tư, nghiên cứu nhiều môn
học. Trong khi đó GV lại chưa được chuyên sâu, bao quát toàn chương trình nên
khi vận dụng hình thức dạy học đổi mới này còn nhiều lúng túng.
*) Đối với HS :
Nhiều học sinh cảm thấy hứng thú, say mê với hình thức dạy học đổi mới này.
Song bên cạnh đó một bộ phận HS có thái độ thờ ơ, tư tưởng ỉ lại, dựa vào các tài
liệu có sẵn, các sách tham khảo. Học sinh lớp 7 chưa được học môn Hóa và một
số kiến thức các môn học khác ở các lớp 8, 9 nên việc tích hợp đa dạng kiến thức
các môn còn gặp khó khăn, một số kiến thức liên quan đến nội dung tích hợp giáo
viên còn phải cung cấp thêm.
Trên cơ sở tìm hiểu tình hình của nhà trường, thực trạng của GV và HS.
Năm học 2016-2017, tôi lựa chọn dạy thử nghiệm trên 2 lớp 7A và 7B (có lực
học tương đương nhau); với lớp 7A, tôi chưa vận dụng tích hợp liên môn vào bài
dạy, khi dạy xong chủ đề tự chọn “Một số bài toán về đại lượng tỉ lệ thuận”,
tôi tiến hành khảo sát 32 HS lớp 7A với nội dung câu hỏi như sau:
Số vụ giao thông ở nước ta năm 2014 và năm 2016 tỉ lệ với 33 và 28. Biết
tổng số vụ tai nạn giao thông của 2 năm đó là 46787 vụ. Hãy tính xem trong
năm 2016 trung bình mỗi ngày có khoảng bao nhiêu vụ tai nạn giao thông.
Em có suy nghĩ gì về những con số đó? Từ hiểu biết của bản thân các em hãy
cho biết những nguyên nhân nào thường dẫn đến tai nạn giao thông? Là học
sinh, bản thân các em cần phải làm gì để hạn chế tai nạn giao thông?
Kết quả thu được:
Tổng số HS
(Lớp 7A)

Chỉ biết sử dụng kiến thức
một môn học (Toán)
SL
%

Vận dụng tổng hợp kiến
thức nhiều môn học
SL
%
5


32

27

84,4

5

15,6

Từ kết quả điều tra này, chúng tôi nhận thấy rằng số học sinh biết vận dụng
kiến thức liên môn học vào để giải quyết các vấn đề thực tế còn rất hạn chế,
chưa đáp ứng được với xu thế phát triển của thời đại và chưa đạt được mục tiêu
giáo dục toàn diện học sinh, do vậy việc “Dạy học vận dụng kiến thức liên môn
để giải quyết một số bài toán có nội dung thực tế trong chương trình toán 7” là
điều rất cần thiết, hoàn toàn phù hợp với xu thế đổi mới nội dung SGK hiện nay.
2.3. Giải pháp và tổ chức thực hiện

2.3.1. Tìm hiểu nguyên tắc và các bước xây dựng một chủ đề tích hợp liên môn
2.3.1.1 Nguyên tắc xây dựng chủ đề tích hợp liên môn
-Đảm bảo mục tiêu giáo dục phổ thông, đảm bảo chuẩn kiến thức và kĩ năng.
-Đảm bảo tính khoa học.
-Đảm bảo tính nội dung: nội dung trong chủ đề yêu cầu học sinh khai thác,
vận dụng kiến thức của môn Toán với các môn liên quan phải tương đồng.
-Đảm bảo tính khả thi: Chủ đề tích hợp liên môn phải gắn với thực tiễn, tác
động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh, phù hợp
với năng lực của học sinh, với điều kiện khách quan của từng trường.
2.3.1.2. Các bước xây dựng nội dung, chủ đề tích hợp liên môn
Bước 1: Xác định chủ đề tích hợp: Rà soát và phân tích nội dung chương trình
của từng môn để tìm ra những nội dung chung có liên quan, hỗ trợ và bổ sung
cho nhau nhưng lại được trình bày riêng biệt ở mỗi bộ môn
Bước 2: Xác định mục đích tích hợp: Đảm bảo đúng mục tiêu trong chuẩn
kiến thức và kĩ năng của môn học và các môn liên quan khác.
Bước 3: Tìm các nội dung tích hợp: Lựa chọn nội dung gắn với thực tiễn đời
sống và phù hợp với năng lực của học sinh, đồng thời đảm bảo chuẩn kiến thức
và kĩ năng cho từng môn học.
Bước4: Xác định mức độ tích hợp: Nội dung đạt được? Thời lượng bao nhiêu?
Có phù hợp với hoàn cảnh nhà trường, địa phương, năng lực của học sinh...
Bước 5: Tổ chức dạy học theo nội dung tích hợp đã xác định. Dự giờ, rút kinh
nghiệm, có thể điều chỉnh chủ đề sau khi thực nghiệm.
Khi nắm vững các nguyên tắc và các bước xây dựng nội dung, chủ đề tích
hợp, giáo viên sẽ xây dựng được các nội dung, chủ đề tích hợp một cách hợp lí,
chính xác, khoa học, phù hợp với mục tiêu giáo dục trong giai đoạn hiện nay từ
đó góp phần đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng giáo dục trong
nhà trường.
2.3.2. Xây dựng một số nội dung tích hợp liên môn trong chương
trình Toán 7:

6


Tiết
PPCT

Nội dung

Địa chỉ tích
hợp

Liên môn

Tổ chức, hướng dẫn học sinh tích hợp liên môn

Toán, Lịch sử

Học sinh vận dụng kiến thức toán về tỉ lệ thức hoàn thành
ô chữ . Kết quả là tác phẩm : “Binh thư yếu lược”
? Đây là tác phẩm nổi tiếng của ai? Viết về nội dung gì?
( Tác giả là Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, Tác phẩm
viết về nghệ thuật quân sự)
? Hãy nêu những hiểu biết của em về vị anh hùng dân tộc
Trần Quốc Tuấn?
Học sinh vận dụng kiến thức toán về tính chất dãy tỉ số
bằng nhau để tính được số cây xanh mỗi lớp trồng được.
Giáo viên mở rộng:
? Vì sao chúng ta phải tích cực trồng thêm nhiều cây
xanh?
? Ngoài việc trồng cây xanh, chúng ta cần có thêm những

hành động gì để bảo vệ môi trường xanh, sạch, đẹp?
- Nâng cao nhận thức cho học sinh, để các em thấy được
tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, tích cực tham
gia vào những công việc có ích cho cộng đồng và xã hội.
*) Giáo viên lựa chọn các bài toán có liên quan đến các
vấn đề thực tế, vừa vận dụng kiến thức về tính chất dãy tỉ
số bằng nhau để giải toán, vừa vận dụng kiến thức nhiều
môn học, hiểu biết xã hội để giải quyết các tình huống
thực tế đặt ra trong bài toán ( Bài toán liên quan đến diện
tích rừng, bài toán về trồng cây quanh sân trường, bài toán
về tiết kiệm điện, bài toán có số liệu liên quan đến chủ đề
an toàn giao thông,…).
- Qua chủ đề này học sinh có khả năng vận dụng kiến thức
các môn Toán, Sinh học, GDCD, Địa lí, Mĩ thuật, Ngữ
văn, Tin học, Vật lí, hiểu biết xã hội để giải quyết những
vấn đề thực tế trong cuộc sống.
- Nâng cao nhận thức cho học sinh, để các em thấy được

Tiết 11
(Đại số 7)

Luyện tập về tỉ Bài tập 50
lệ thức
( Trang 27SGK)

Tiết 12
(Đại số 7)

Tính chất của
dãy tỉ số bằng

nhau.

Bài tập 58
( Trang 30SGK)

Toán,
GDCD 6 (Bài7: Yêu
thiên nhiên, sống hòa
với thiên nhiên);
Địa lí 6 (Tiết 33, bài
27: Lớp vỏ sinh vật…);
Sinh học 6 (Chương
IX: Vai trò của thực
vật)

Một số bài
toán áp dụng
tính chất của
dãy tỉ số bằng
nhau

Cả bài

Toán, Sinh 6 (Chương
IX: Vai trò của thực
vật)
Địa lý 6 (Tiết 33, bài
27), GDCD 6 (Bài7,
bài 14), Vật Lý 6 (Tiết
11, bài 11), Tin, Mĩ

thuật, hiểu biết xã hội

Chủ đề tự
chọn
(Đại số 7)

Ghi
chú

Lồng
ghép
giáo dục
ý thức
bảo vệ
môi
trường

Lồng
ghép
giáo dục
phòng
chống
thiên tai
và biến
đổi khí
hậu, giáo
dục tiết
kiệm
năng
lượng,

7


tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường,tiết kiệm năng
lượng.Có nhận thức đầy đủ để tích cực tham gia vào
những công việc có ích cho cộng đồng và xã hội.
Tiết 23
(Đại số 7)

Chủ đề tự
chọn
(Đại số 7)

Tiết 28,29
(Đại số 7)

Đại lượng tỉ lệ Mục 1:
thuận
Định nghĩa
?1
Một số bài
toán về đại
lượng tỉ lệ
thuận

Tất cả các bài
tập trong chủ
đề.

Một số bài
toán về đại
lượng tỉ lệ
nghịch

Mục 1: Bài toán
1

Toán,
Vật lí 6 (Tiết 11, bài 11:
Khối lượng riêng);
Công thức chuyển động
đều trong vật lí: S=v.t
Toán , Vật lí 6
(Tiết11,bài 11: Khối
lượng riêng).
Sinh 6 (Chương IX:
Vai trò của thực vật)
Sinh 7 ( Tiết 10: Đặc
điểm chung và vai trò
của ngành ruột
khoang),
GDCD 6 (Bài7, bài
14), Vật Lý 6 (Tiết 11,
bài 11), Tin, Mĩ thuật,
hiểu biết xã hội.

giáo dục
luật an
toàn giao

thông.

-Học sinh vận dụng công thức vật lí : S=v.t để giải bài tập
phần a) trong ?1
- Học sinh vận dụng công thức vật lí : m = D.V để giải bài
tập phần a) trong ?1
( Giáo án thử nghiệm cụ thể được trình bày đầy đủ ở phần
sau)
- Qua chủ đề này học sinh có khả năng vận dụng kiến thức
các môn Toán, Sinh học, GDCD, Mĩ thuật, Ngữ văn, Tin
học, Vật lí, hiểu biết xã hội để giải quyết những vấn đề
thực tế trong cuộc sống.
- Nâng cao nhận thức cho học sinh, để các em thấy được
tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, tham gia giao
thông an toàn và tiết kiệm năng lượng.
-Có nhận thức đầy đủ để tích cực tham gia vào những
công việc có ích cho cộng đồng và xã hội.

Lồng
ghép
giáo dục
bảo vệ
môi
trường,
giáo dục
tiết kiệm
năng
lượng,
giáo dục
luật an

toàn giao
thông.

Toán,
Vật lí (Công thức
chuyển động đều trong
vật lí: S=v.t)

-Học sinh vận dụng công thức vật lí : S=v.t; khi quãng
đường không đổi thì vận tốc và thời gian là 2 đại lượng tỉ
lệ nghịch; từ đố học sinh vận dụng tính chất về đại lượng
tỉ lệ nghịch để giải bài tập.
- Từ kiến thức vật lí học sinh suy luận được: Trên các cánh
Mục 2: Bài toán2
Toán,
đồng có cùng diện tích, các máy cày có cùng năng suất thì
Vật lí , GDCD6 (Bài
số máy cày và số ngày hoàn thành công việc là 2 đại lượng
10: Tích cực, tự giác…) tỉ lệ nghịch, từ đó vận dụng kiến thức toán để hoàn thành
bài tập.

8


Bài tập 18, 21
( Trang 61 –
SGK)

Bài tập 20
(Trang 61 –

SGK)

Tiết 30
(Đại số 7)

Hàm số

Mục 1: Một số
ví dụ về hàm số
Ví dụ 2: ?1
Ví dụ 3: ?2

Tiết 36
(Đại số 7)

Tiết 39
(Hình học
7)

Ôn tập chương Bài tập 49
2
(Trang 76,SGK)
Bài tập 50
(Trang 77,SGK)
Bài tập 53
( Trang 77,
SGK)
Bài tập bổ sung
Luyện tập về
định lí Pytago

Toán, , Vật lí 6,
GDCD6(Bài 10: Tích
cực, tự giác…)
Toán, Vật lí, GDCD 6

- Học sinh vận dụng kiến thức giáo dục công dân để nêu
các cách thức tăng năng suất lao động, tinh thần tự giác
trong lao động.
( Bài tập 18, 21 tương tự bài toán 2)
-Học sinh vận dụng công thức vật lí : S=v.t và kiến thức
toán về đại lượng tỉ lệ nghịch để giải toán.
? Để có được thành tích tốt nhất thì mỗi thành viên trong
đội thi phải thế nào?
( Học sinh tự rút ra bài học về ý thức tự giác, tinh thần
trách nhiệm, tinh thần đồng đội…)

Toán,
Vật lí 6 (Tiết 11, bài 11: - Học sinh vận dụng công thức vật lí : m = D.V để giảỉ bài
Khối lượng riêng);
tập ?1
Công thức chuyển động
S
⇒ t= để
đều trong vật lí: S=v.t. -Học sinh vận dụng công thức vật lí : S=v.t
v
giải bài tập trong ?2
Toán,
-Học sinh vận dụng công thức vật lí : m = D.V , với m
Vật lí 6 (Tiết 11, bài 11: không đổi thì D và V là 2 đại lượng tỉ lệ nghịch.

Khối lượng riêng);
- Học sinh vận dụng công thức tính thể tích :
Vật lí 6 ( Bài 3, 4: Đo
V=(chiều dài).(chiều rộng).(chiều cao)
thể tích …)
S
⇒ t= để
Công thức chuyển động - Học sinh vận dụng công thức vật lí : S=v.t
v
đều trong vật lí: S=v.t.
tính thời gian.
Toán,
Đề bài: Ngày 13/7/2014, lúc tàu Việt Nam hoạt động( tại
Vật lí (Công thức
vị trí H) cách khu vực hạ đặt trái phép giàn khoan HD-981
chuyển động đều trong ( tại vị trí A) là 10 hải lí; Trung Quốc đã điều một máy bay
vật lí: S=v.t);
chiến đấu bay lên từ A đến khu vực tàu Việt Nam hoạt
Địa lí 8 (Giáo viên giới động, ở độ cao 1500m(vị trí B). Tính thời gian máy bay
thiệu thêm các thông
bay từ A đến B (theo phút) biết vận tốc máy bay là 370
tin về vị trí, giới hạn về km/h
vùng biển Việt Nam);
Lịch sử;

(Tìm
hiểu về
biển đảo
Việt
Nam

thông
qua một
bài toán
thực tế)

9


Hiểu biết xã hội về tình
hình thời sự, về vấn đề
chủ quyền biển đảo .

B

.

Tiết 41,42
(Đại số 7)

Thu thập số
liệu thống kê,
tần số

Mục 1: Ví dụ
bảng 2 trang 5
(SGK tập 2):
Bảng điều tra
dân số nước ta
năm 1999 phân
theo giới tính,

thành thị, nông
thôn.
Bài tập 1
(Trang 7, SGK)
a)

Toán,
Địa lí 7 (Tiết 2: Sự
phân bố dân cư…),
GDCD

Toán,
Thể dục,

A

H

Bằng hiểu biết của mình em hãy cho biết giàn khoan HD981 đặt trái phép cách quần đảo Lí Sơn ( Quảng Ngãi) bao
nhiêu hải lí? Cách đảo Tri Tôn ( Hoàng Sa) bao nhiêu hải
lí?
Trung Quốc chiếm giữ trái phép đảo Tri Tôn năm nào?
( HD-981 cách đảo Lí Sơn 120 hải lí; cách đảo Tri Tôn 17
hải lí; Trung quốc chiếm giữ trái phép đảo Tri Tôn sau
cuộc hải chiến năm 1974)
Chúng ta cần có những hành động gì để góp phần bảo vệ
chủ quyền biển đảo?
Địa lí (Sự phân bố dân cư giữa các vùng, miền), GDCD
( Điều tra dân số)
? Bảng 2 thống kê về vấn đề gì?

? Có nhận xét gì về dân số giữa đồng bằng và miền núi?
Thành thị và nông thôn? Tỉ lệ nam nữ giữa các vùng
miền?

Kết hợp
giáo dục
tinh thần
yêu
nước,
lòng tự
hào dân
tộc.

Lồng
ghép
Bài 1: a)GV chia lớp thành 4 nhóm(mỗi tổ 1 nhóm), yêu
cầu lập bảng số liệu thống kê về cân nặng và chiều cao của giáo dục
mỗi thành viên trong tổ mình ( Thông qua sổ theo dõi, rèn sức khỏe,
y tế học
luyện sức khỏe).
đường
? Hãy tính chỉ số BMI cho mỗi bạn trong tổ?
Lồng
? Nhận xét về mỗi nhóm?

10


b)

Tiết 45
(Đại số 7)

Biểu đồ

Mục 2: Chú ý

Tiết 55
(Đại số 7)

Đơn thức đồng Bài tập 18
dạng
(Trang 35 SGK)

Tiết 54
(Hình học
7)

Luyện tập về
bất đẳng thức
tam giác

Bài tập 21
( Trang 64SGK)

Toán, GDCD 7 (Tiết 2,
Bài 2: Trung thực)
GDCD 6 (Bài 5: Tôn
trọng kỉ luật)
Toán, GDCD 6 (Bài 7);

Sinh 6( Chương IX);
Địa lí 6 (Phân tích biểu
đồ; Tiết 33, bài 27: Lớp
vỏ sinh vật…)
Tích hợp giáo dục bảo
vệ môi trường, phòng
chống thiên tai và biến
đổi khí hậu.
Toán, Lịch sử

Toán;
Vật lí ( Giáo viên giới
thiệu thêm về kiến thức
vật lí lớp 9 về mối liên
hệ giữa cường độ dòng
điện và điện trở dây
dẫn,...)

? Đối với các thành viên thiếu cân hay thừa cân béo phì
cần lưu ý điều gì trong chế độ dinh dưỡng và luyện tập thể
dục thể thao?
b) Lập bảng thống kê về tính trung thực khi làm bài kiểm
tra ở hai lớp 7A; 7B.( Số học sinh sử dụng tài liệu hoặc
quay cóp bài của bạn; Số học sinh không sử dụng tài lệu,
không quay cóp bài bạn)
Mở rộng: ? Trung thực là gì? Trong học tập em thể hiện sự
trung thực như thế nào?
Quan sát biểu đồ hình chữ nhật về diện tích rừng bị phá ở
nước ta từ năm 1995 đến năm 1998
? Chặt phá rừng bừa bãi gây ra hậu quả gì đối với tự nhiên

và đời sống con người?
? Rừng có vai trò gì ? Để bảo vệ rừng chúng ta cần làm
gì?

ghép
giáo dục
học sinh
trung
thực
trong học
tập và
cuộc
sống

Học sinh tính tổng, hiệu các đơn thức đồng dạng, hoàn
thành ô chữ “Lê Văn Hưu”.
? Em hãy nêu hiểu biết của mình về danh nhân này ? (Quê
quán Thiệu Hóa, Thanh Hóa; là nhà sử học lỗi lạc dưới
thời vua Trần Nhân Tông, là tác giả cuốn Đại Việt sử kíBộ quốc sử đầu tiên của Việt Nam)
? Vị trí đặt cột điện(C) như thế nào để độ dài dây dẫn từ
trạm biến áp(A) đến khu dân cư (B)ngắn nhất? (A, B, C
thẳng hàng) Giải thích dựa vào kiến thức BĐT tam giác.
? Đường dây dẫn ngắn nhất có những lợi ích gì ( Giảm chi
phí mua dây dẫn, điện trở dây dẫn giảm đi nên cường độ
dòng điện tăng(điện sáng hơn, hiệu quả sử dụng cao hơn);
giảm hao phí điện năng);...

11

Trong các năm học trước, khi chưa hướng dẫn học sinh vận dụng
kiến thức liên môn trong giảng dạy các nội dung trên, tôi nhận thấy học
sinh chỉ đơn thuần vận dụng kiến thức môn toán để giải các ví dụ và bài
tập, các tiết học khô khan, thiếu sinh động, học sinh học tập thiếu sự
hào hứng, tích cực. Trong năm học này, sau khi tôi mạnh dạn hướng dẫn
học sinh vận dụng kiến thức liên môn khi dạy học các nội dung nêu trên,
học sinh đã rất hứng thú, tích cực trong học tập; các em đã rất hào hứng
khi được thể hiện suy nghĩ của mình trong việc giải quyết các tình
huống thực tiễn liên quan đến bài tập trong SGK. Qua đó góp phần hình
thành phẩm chất và năng lực giải quyết các vấn đề thực tiễn của cuộc sống hiện
đại và làm cho việc học tập trở nên có ý nghĩa hơn với học sinh.
2.3.3. Dạy thử nghiệm
Trong đề tài này tôi xin được trình bày một giáo án dạy thử nghiệm
cụ thể, chủ đề tự chọn này tôi đã thực hiện giảng dạy trên đối tượng học
sinh lớp 7B và gửi tham dự cuộc thi “dạy học theo chủ đề tích hợp liên
môn” do Sở GD-ĐT Thanh hóa tổ chức năm 2016 - 2017; kết quả: Chủ
đề này đã đạt giải khuyến khích cấp tỉnh trong năm học này.
GIÁO ÁN DẠY HỌC TÍCH HỢP LIÊN MÔN
MÔN: TOÁN 7 – THỜI GIAN: 2 TIẾT
Chủ đề tự chọn: “ MỘT SỐ BÀI TOÁN VỀ ĐẠI LƯỢNG TỈ LỆ THUẬN”
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Học sinh vận dụng được tính chất của đại lượng tỉ lệ thuận và tính chất của dãy
tỉ số bằng nhau để giải một số bài toán liên quan đến thực tế.
- Biết vận dụng kiến thức các môn: Vật lí, Sinh, GDCD, Lịch sử, hiểu biết xã hội
vào giải toán và giải quyết một số vấn đề thực tiễn đặt ra trong bài toán.
2. Kỹ năng:
- Biết vận dụng kiến thức liên môn linh hoạt và sáng tạo để giải các bài toán thực
tế về đại lượng tỉ lệ thuận và giải quyết một số vấn đề thực tiễn liên quan đến bài
toán.

- Trình bày tốt các dạng bài tập vận dụng tính chất của đại lượng tỉ lệ thuận và
tính chất của dãy tỉ số bằng nhau.
3. Thái độ:
- GD ý thức tự giác học tập và lòng say mê môn học.
- Có ý thức bảo vệ môi trường.
- Có ý thức tiết kiệm nguồn năng lượng ( tiết kiệm điện).
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên:
- Bài soạn, máy chiếu, máy tính, bảng nhóm.
- Sưu tầm nội dung các bài toán sử dụng kiến thức liên môn và hiếu biết xã hội.
- Tìm hiểu về thực trạng xã hội hiện nay trên các lĩnh vực: Ô nhiễm môi trường
biển, tiết kiệm năng lượng, thiên nhiên môi trường, …

12


- Các hình ảnh minh họa các nội dung trên.
2. Học sinh:
- Kiến thức liên quan đến tính chất của đại lượng tỉ lệ thuận, các bài toán chia tỉ lệ
và tính chất dãy tỉ số bằng nhau.
- Tìm hiểu trên các phương tiện thông tin xã hội hiện nay, những vấn đề thời sự
nóng bỏng trong cả nước và trên toàn cầu.
- Bút dạ viết bảng, chia nhóm học tập.
III. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC:
- Phương pháp: Dạy học nêu và giải quyết vấn đề; dạy học theo tình huống (tổ
chức các hoạt động học tập theo chủ đề phức hợp gắn với các tình huống thực tiễn
cuộc sống).
- Kĩ thuật dạy học: Chia nhóm thảo luận; kĩ thuật đặt câu hỏi; kĩ thuật “hỏi và trả
lời”; kĩ thuật “động não”(huy động các ý tưởng mới mẻ, độc đáo theo từng chủ đề
của các thành viên trong nhóm thảo luận); kĩ thuật “viết tích cực”( cá nhân và đại

diện nhóm);…
- Minh họa: hình ảnh về rạn san hô và các tác động ảnh hưởng; hình ảnh về các
hành động bảo vệ môi trường; hình ảnh về di tích lịch sử tại địa phương, hình ảnh
tuyên truyền tiết kiệm điện...
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn định:
2. Dẫn dắt vào bài:
Ở các bài học trước các em đã biết thế nào là đại lượng tỉ lệ thuận, đại
lượng tỉ lệ thuận có những tính chất gì. Hôm nay cô trò chúng ta sẽ vận dụng các
kiến thức đó vào giải quyết một số bài toán thực tế trong cuộc sống.
3. Bài mới:
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh.
Hoạt động 1: Các bài toán có nội dung liên quan đến kiến thức môn Vật lý
Bài tập 1:Hai thanh kim loại đồng
chất có thể tích là 10 cm3 và 15 cm3. HS Đọc và tìm hiểu đề bài.
Hỏi mỗi thanh nặng bao nhiêu gam
biết khối lượng của cả hai thanh là
222,5 g.
GV: Bài toán cho biết gì và yêu cầu HS: Bài toán cho biết thể tích của hai
tính gì?
thanh kim loại đồng chất và tổng khối
GV: Trong bài toán xuất hiện những lượng của chúng., yêu cầu tính khối
đại lượng vật lý nào?
lượng mỗi thanh.
GV: Khối lượng và thể tích của vật thể HS: m và V là hai đại lượng tỉ lệ thuận
có mối quan hệ gì với nhau? Vì sao?
vì chúng được liên hệ theo công thức m
= D.V ( D là hằng số)
GV: Để giải bài toán trên trước hết ta HS: Gọi khối lượng của mỗi thanh kim

phải làm gì?
loại lần lượt là m1 (g) và m2 (g).
m m
GV: Theo đề bài và theo tính chất của
HS : 1 = 2 và m1 + m2 =222,5(g)
10 15
đại lượng tỉ lệ thuận ta có điều gì?

13


GV gọi học sinh lên bảng trình bày Giải:
bài giải.
Gọi khối lượng của mỗi thanh kim loại
lần lượt là m1 (g) và m2 (g). Vì khối
lượng và thể
tích của vật thể là hai đại lượng tỉ lệ
thuận nên ta có

m1 m2
=
;
10 15

Theo đề bài m1 + m2 =222,5(g).
Theo tính chất của dãy tỉ số bằng nhau
ta có:
m1 m2 m1 + m2 222,5
=
=

=
= 8.9
10 15 10 + 15
25

⇒ m1=8,9.10=89(g)

m2=8,9.15=133,5(g)
GV: Qua bài tập trên ta thấy môn Toán
và môn Lý có quan hệ rất mật thiết với Vậy hai thanh kim loại có khối lượng
nhau. Để giải được toán nhiều khi cần lần lượt là 89(g) và 133,5(g).
sự hỗ trợ của kiến thức môn Lí và để
giải quyết được các bài tập vật lí lại
cần đến công cụ hữu ích là kiến thức
môn Toán. Vì vậy việc học tốt và học
đều các môn học là rất quan trọng.
Hoạt động 2: Bài toán có nội dung liên quan đến kiến thức môn Lịch sử.
Quê hương Nga Sơn ngoài phong cảnh đẹp còn có nhiều di tích lịch sử được
công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia. Các em hãy cùng tìm hiểu một di tích
lich sử ở địa phương mình qua trò chơi mở miếng ghép sau:
Bài tập 2: Hoạt động nhóm:
Chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm 8 học sinh. GV yêu cầu từng nhóm cử nhóm
trưởng, thư kí ghi chép kết quả.
Luật chơi:
Có 4 câu hỏi ở 4 miếng ghép. Mỗi nhóm lần lượt chọn câu hỏi; thời gian
suy nghĩ để trả lời một câu hỏi là 60 giây; sau 60 giây nhóm này không trả lời
được câu hỏi thì nhóm khác có quyền trả lời. Trả lời đúng một câu hỏi được
10 điểm và có một dữ kiện liên quan đến di tích lịch sử xuất hiện.
Các nhóm có quyền trả lời tên di tích bất cứ lúc nào. Nếu trả lời đúng tên
di tích khi chưa mở miếng ghép gợi ý thì được 20 điểm; nếu trả lời sau khi mở

miếng ghép gợi ý thì được 10 điểm;
Câu hỏi số 1: Hai số x và y lần lượt tỉ lệ với 5 và 3; biết x-y=726, tìm x ?
Câu hỏi số 2 : Biết số đo ba góc của một tam giác lần lượt tỉ lệ với 7; 18; 20. Số
đo góc nhỏ nhất của tam giác đó là: ......0.
Câu hỏi số 3: Biết 5m dây thép nặng 100g; cuộn dây nặng 39,82 kg có độ dài
là:......(m).
Câu hỏi số 4: Biết x:y = 1999:2000; ta nói x tỉ lệ thuận với y theo hệ số tỉ lệ k=...

14


Kết quả: Câu 1: 1815; Câu 2: 28; Câu 3: 1991; Câu 4: 1999 : 2000;
Sau khi học sinh trả lời đúng tên di tích lịch sử, giáo viên trình chiếu lời giới
thiệu về di tích trên:
Danh nhân Tam khôi- Thám hoa Mai Anh Tuấn tên thật là Mai Thế
Tuấn sinh năm 1815, quê quán: làng Thạch Giản, Nga Thạch, Nga Sơn( nay
là làng Hậu Trạch, Nga Thạch). Năm 1843, ông thi đỗ Đình nguyên Thám
hoa( khi ông 28 tuổi); Ông được vua Thiệu Trị phong danh hiệu “Tam khôi”(
Ba lần đỗ thủ khoa) và còn cho ông đổi tên Thế Tuấn thành Anh Tuấn để ghi
nhận tài năng, đức độ của ông. Khi làm quan trong triều, ông luôn khảng
khái, thanh liêm, giàu lòng nhân ái. Năm 1851, khi ông cầm quân chống giặc
Thanh xâm lược, do gặp địa hình hiểm trở ông đã hy sinh anh dũng. Hình
ảnh các em vừa quan sát là đền thờ Thám hoa Mai Anh Tuấn; năm 1991,
đền thờ này đã được xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Để ghi
nhớ công ơn của ông và tiếp bước truyền thống hiếu học, năm 1999-2000,
trường cấp 3 Nga Sơn 2 được đổi tên thành trường PTTH Mai Anh Tuấn.
GV: Qua tìm hiểu di tích lịch sử: “Đền thờ Thám hoa Mai Anh Tuấn”, các em
cảm thấy tự hào vì mình được sinh ra và lớn lên trên mảnh đất giàu truyền thống
hiếu học, dòng dõi khoa bảng. Để phát huy truyền thống đó các em cần phải làm
gì?

HS: Tự liên hệ bản thân.
GV tuyên dương, cho điểm nhóm đạt kết quả tốt.
Hoạt động 3: Các bài toán có nội dung liên quan đến kiến thức môn Sinh
học, Giáo dục công dân, hiểu biết xã hội...
Trong những năm gần đây, tình trạng ô nhiễm môi trường biển đang là vấn đề
nóng ở nước ta và trên toàn thế giới. Khi môi trường biển bị ô nhiễm thì rạn san
hô biển bị ảnh hưởng và tàn phá nặng nề. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu những con
số cụ thể qua bài toán sau:
Bài tập 3: Diện tích phân bố rạn san hô biển Việt Nam năm 2013 và năm 2016
lần lượt tỉ lệ với 47 và 43. Biết từ năm 2013 đến năm 2016 diện tích rạn san hô
biển Việt Nam đã giảm đi 10400(ha). Tính diện tích phân bố rạn san hô biển
Việt Nam vào mỗi năm đó và nêu một số nhận xét của em về tình trạng suy
giảm diện tích rạn san hô biển ( nguyên nhân suy giảm diện tích, vai trò của
san hô, biện pháp bảo vệ rạn san hô… )
HS Đọc và tìm hiểu đề bài.
GV: Bài toán cho biết điều gì và yêu HS :Bài toán cho biết diện tích phân bố
cầu tìm gì?
rạn san hô năm 2013 và 2016 tỉ lệ với
47 và 43 và hiệu diện tích năm 2013 và
2016 là 104000 ha. Yêu cầu tính diện
tích rạn san hô mỗi năm 2013 và 2016
qua đó rút ra nhận xét về tình trạng suy
giảm diện tích đó.

15


GV: Để giải được bài toán này trước HS: Gọi diện tích phân bố rạn san hô
hết ta phải làm gì?
năm 2013 và 2016 lần lượt là x và y .

x
y
GV: Theo đề bài ta có điều gì?
=
HS:
và x-y= 10400 (ha)
47

43

GV: Để tính được x và y ta phải vận HS: Tính chất của dãy tỉ số bằng nhau.
dụng kiến thức nào đã học?
GV cho học sinh tự làm bài vài phút Giải
sau đó gọi một học sinh lên bảng trình Gọi diện tích phân bố rạn san hô biển
Việt Nam năm 2013 và năm 2016 lần
bày.
lượt là x và y ( ha) (x>0; y>0).
Theo đề bài ta có:

x
y
=
và
47 43

x-y= 10400(ha).
Áp dụng tính chất của dãy tỉ số bằng
nhau ta có:
x
y

x− y
10400
=
=
=
= 2600
47 43 47 − 43
4
x
⇒
= 2600 ⇒ x = 122200(ha )
47
y
= 2600 ⇒ y = 111800(ha )
43

Vậy diện tích phân bố rạn san hô biển
Việt Nam năm 2013 và năm 2016 lần
lượt là
110000 (ha) và 14000 (ha).
GV: Em có nhận xét gì về kết quả vừa HS: Diện tích rạn san hô biển Việt Nam
bị suy giảm nhiều.
thu được?
GV: Qua kiến thức môn sinh học lớp HS: San hô là một đại diện thuộc ngành
7 đã học, em hãy cho biết san hô là ruột khoang.
một đại diện thuộc ngành nào?
GV trình chiếu một số hình ảnh về
san hô và thực trạng ô nhiễm môi
trường biển.
GV: San hô có vai trò gì đối với đời HS: Vai trò của san hô: Cân bằng sinh

thái biển; tạo phong cảnh đẹp; làm vật
sống con người?
trang trí, trang sức; là nguyên liệu đốt
vôi, nghiên cứu địa chất...
GV: Vì sao rạn san hô dần suy giảm? HS: Do ô nhiễm môi trường( các nhà
(GV liên hệ thêm sự cố môi trường máy xả chất thải độc hại chưa qua xử lí
biển ở các tỉnh miền trung đầu năm ra biển, ý thức giữ sạch môi trường biển
2016 do nhà máy Formosa xả chất thải của nhiều người chưa tốt); do con người
khai thác san hô ồ ạt, bừa bãi.
ra biển)
GV: Muốn bảo vệ rạn san hô ta cần HS: - Giữ gìn môi trường biển trong

16


làm gì?

sạch.
- Quản lí, kiểm tra chặt chẽ việc xả
nước thải của các nhà máy, các khu
công nghiệp ra biển, khai thác san hô
đúng qui định.
GV: Qua bài tập trên chúng ta thấy
- Nhân, nuôi thêm san hô nhân tạo.
được thực trạng về sự suy giảm diện
tích rạn san hô biển ở nước ta là những
con số đáng báo động; các em cũng
thấy được vai trò của san hô đối với
môi trường tự nhiên và đời sống con
người. Bằng những hành động cụ thể

mỗi chúng ta hãy chung tay bảo vệ
môi trường biển trong sạch để không
mất đi nguồn tài nguyên quí này.
GV: Các em thấy quang cảnh sân trường mình có xanh, sạch, đẹp không?
Có được quang cảnh xanh, sạch, đẹp như ngày hôm nay có một phần công sức
các anh chị học sinh các khóa trước đã trồng cây, chăm sóc và cả công chăm sóc,
giữ gìn của các em nữa. Chúng ta hãy quan sát bài toán về trồng cây sau:
Bài tập 4:
Ba lớp 7A, 7B, 7C trồng được 118 cây xanh xung quanh trường. Tính số
cây trồng được của mỗi lớp biết rằng số cây trồng được của lớp 7A và 7B tỉ lệ
với 3 và 4; của lớp 7B và 7C tỉ lệ với 5 và 6.
GV: Bài toán cho biết gì và yêu cầu HS: Bài toán cho biết số cây trồng
tính gì?
được của mỗi lớp 7A, 7B tỉ lệ với 3 và
4; của lớp 7B và 7C tỉ lệ với 5 và 6 và
tổng số cây 3 lớp trồng được là 118 cây.
Yêu cầu tính số cây trồng được của mỗi
Hoạt động nhóm
lớp.
Chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm 8 Bảng nhóm
học sinh. GV yêu cầu từng nhóm cử Giải:
nhóm trưởng, thư kí ghi chép bài giải Gọi số cây trồng được của mỗi lớp 7A,
trên bảng nhóm.
7B, 7C lần lượt là x, y, z (x, y, z ∈ N*)
Thời gian hoạt động nhóm: 7 phút
(*)
Theo đề bài ta có

x
y y

z
=
; =
3 ..... 5 .......

và x+y+z =........
x y
x
y
= ⇒
=
( 1)
3 4
..... .....
y z
y
z
=
( 2)
+) = ⇒
5 6
...... ......
x
y
z
=
=
Từ (1) và (2) ta có
..... ..... .......

+)

17


Áp dụng tính chất của dãy tỉ số bằng
nhau ta có:
x
y
z
.................... ......
=
=
=
=
= ........
...... ...... ...... .................... ......
⇒ +) x= ................

Hết thời gian hoạt động nhóm, giáo
viên thu bảng nhóm, cho nhận xét và
chữa bài từng nhóm trên bảng, cho
điểm mỗi nhóm.
Liên hệ:
GV: Cây xanh có vai trò gì đối với đời
sống con người?

+) y= ...............
+) z= ...............
( Thỏa mãn ĐK (*))

Vậy số cây trồng được của mỗi lớp 7A,
7B, 7C lần lượt là ...... cây; ...... cây
và ...... cây.
HS: Cây xanh có vai trò rất lớn trong
đời sống con người:
+) Điều hòa không khí( thông qua quá
trình quang hợp)
+) Làm sạch môi trường: giữ khói bụi,
khí độc trên lá, vỏ cây...
+) Làm giảm nhiệt độ( che mát, tiết hơi
nước,...)
+) Tạo cảnh quan đẹp
+) Chống xói mòn đất, cung cấp thực
phẩm...
HS: Trồng và chăm sóc thêm nhiều cây
xanh, giữ gìn vệ sinh môi trường xung
quanh sạch sẽ, bảo vệ chăm sóc tốt các
cây xanh đã có....

GV: Cây xanh có nhiều lợi ích như
vậy, bản thân các em cần có những
hành động gì để giữ gìn môi trường
xanh, sạch, đẹp?
GV trình chiếu một số hình ảnh học
sinh trồng, chăm sóc và bảo vệ cây
xanh trong vườn trường.
Hoạt động 4: Bài toán có nội dung liên quan đến giáo dục ý thức tiết kiệm
năng lượng điện
Qua hai bài tập trên chúng ta thấy rằng việc giữ gìn môi trường trong sạch
là việc làm rất quan trọng và cần thiết. Ngày nay, một vấn đề hay được đề cập

đến nữa là tiết kiệm năng lượng nhất là năng lượng điện. Chúng ta cùng tìm hiểu
bài tập 5
Bài tập 5: Biết số tiền điện tháng 2, tháng 3, tháng 4 năm 2016 của một hộ
gia đình phải trả tỉ lệ với 2, 3, 4 và tổng số tiền phải trả trong 3 tháng là
1485000 đồng. Em hãy nhận xét về số tiền điện phải trả của hộ gia đình trên
trong mỗi tháng 2, 3, 4; qua đó hãy dự đoán nguyên nhân dẫn đến số tiền điện
phải trả trong các tháng 2, 3, 4 tăng dần. Từ hiểu biết của bản thân hãy cho
biết tiết kiệm điện có lợi ích gì và em sẽ làm gì để góp phần tiết kiệm điện
trong gia đình em và trong nhà trường

18


GV cho học sinh tìm hiểu đề bài; tìm
hướng giải (có sự hỗ trợ của giáo
viên).
GV gọi một học sinh trình bày bài giải
trên bảng.

HS: tìm hiểu đề bài, cùng tập trung tìm
hướng giải.
HS: cả lớp tự giải trong 5 phút
Giải
Gọi số tiền điện tháng 2, tháng 3, tháng
4 của hộ gia đình đó phải trả là x, y, z
(đồng)
(x>0; y>0; z>0)(*).
Theo đề bài ta có:

x y z

= =
2 3 4

và x+y+z= 1485000(đ)
Áp dụng tính chất của dãy tỉ số bằng
nhau ta có:

x y z x + y + z 1485000
= = =
=
= 165000
2 3 4 2+3+ 4
9

⇒ x=165000.2=330000(đ)

Giáo viên cho học sinh cả lớp nhận xét
bài làm của học sinh trên bảng.
Liên hệ:
GV: Em có nhận xét gì về số tiền điện
của hộ gia đình trên trong mỗi tháng 2;
3; 4?
GV: Nguyên nhân số tiền điện tăng
dần?
GV: Tiết kiệm điện có lợi ích gì?

GV : Em sẽ làm gì để góp phần tiết
kiệm điện trong gia đình em và trong
nhà trường
.

y= 165000.3=495000(đ)
z= 165000.4=660000(đ)
x; y; z thỏa mãn điều kiện (*)
Vậy số tiền điện hộ gia đình phải trả
trong tháng 2, tháng 3, tháng 4 năm
2016 lần lượt là: 330000(đ); 495000(đ);
660000(đ).
HS: Số tiền điện mỗi tháng tăng dần.
HS: Do thời gian dần chuyển sang mùa
hè nên các thiết bị sử dụng điện sử
dụng nhiều hơn.
HS: Tiết kiệm tiền chi tiêu của gia
đình; giảm áp lực về năng lượng điện
cho các nhà máy sản xuất; hạn chế việc
cắt điện luân phiên trong mùa hè; giảm
ô nhiễm môi trường...
HS:- Lựa chọn những thiết bị tiết kiệm
điện
-Tắt, rút phích cắm những thiết bị
điện khi không có nhu cầu sử dụng.
-Sắp xếp bàn học, bàn làm việc gần
các cửa để tận dụng ánh sáng mặt trời
hoặc gió tự nhiên khi học bài hoặc khi
làm việc.

19


- Điều hòa chỉ bật khi thật sự cần

thiết và để ở nhiệt độ phù hợp; chỉ cắm
cơm trước khi ăn 20 đến 30 phút;
không mở tủ lạnh nhiều lần; máy giặt
Giáo viên trình chiếu một số hình
giặt khi lượng quần áo vừa đủ; ti vi
ảnh về tiết kiêm điện
xem độ sáng vừa phải; tăng cường các
hoạt động ngoài trời để hạn chế thời
GV:Việc tiết kiệm điện có nhiều lợi ích gian bên cá thiết bị điện tử...
cho gia đình và xã hội, các em cũng đã
tìm ra các biện pháp góp phần tiết kiệm
điện, chúng ta hãy chung tay thực hiện
tốt những biện pháp trên nhé!
4. Củng cố:
Hoạt động 5: ( Hoạt động củng cố bài học)
? Qua bài học hôm nay các em cần lưu ý những nội dung gì ?
GV chốt bài: Qua bài học hôm nay, chúng ta đã giải quyết được một số bài toán
thực tế thông qua việc vận dụng kiến thức nhiều môn học ( Toán, Lí, Sinh,
GDCD, Lịch sử, hiểu biết xã hội...) đồng thời chúng ta cũng đã nhận ra những
thông điệp quan trọng, đó là: “ Hãy chung tay bảo vệ môi trường, tiết kiệm năng
lượng, hướng tới một hành tinh xanh, sạch,đẹp” .
5. Hướng dẫn học bài ở nhà:
Hoạt động 6: ( Hướng dẫn học ở nhà)
-Xem lại các bài tập đã làm trên lớp và thực hiện tốt các liên hệ thực tế đã học
trong bài.
*) Chủ đề tự chọn này sau khi được xây dựng, góp ý về nội dung, phương
pháp tại tổ chuyên môn trường THCS Nga Thạch, tôi đã thực hiện dạy trên đối
tượng 32 học sinh lớp 7B trường THCS Nga Thạch. Qua bài dạy, học sinh đã phát
huy được tính tích cực, tự giác, tư duy sáng tạo khi giải quyết các tình huống thực
tiễn liên quan đến bài toán đồng thời các em cũng thể hiện lòng say mê học tập,

sự tự tin khi giao tiếp, vốn kiến thức về hiểu biết xã hội, ý thức bảo vệ môi
trường, ý thức tiết kiệm năng lượng cho hiện tại và tương lai.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Sau khi thực hiện giảng dạy một số bài học trong chương trình Toán 7 trong
năm học 2016-2017 bằng phương pháp dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn,
tôi đã tiến hành kiểm tra lại mức độ hiểu biết, khả năng vận dụng kiến thức tổng
hợp các môn học của các em, tôi nhận thấy có sự chuyển biến tích cực của đa số
học sinh.
Để thấy rõ được kết quả này, sau khi dạy xong chủ đề tự chọn “Một số bài
toán về đại lượng tỉ lệ thuận” bằng phương pháp dạy học tích hợp liên môn trên
đối tượng là 32 học sinh lớp 7B, tôi đã tiến hành kiểm tra lại mức độ nhận thức và
vận dụng của HS thông qua việc làm bài kiểm tra thu hoạch với nội dung câu hỏi
như sau:

20


Số vụ tai nạn giao thông ở nước ta năm 2014 và năm 2016 tỉ lệ với 33 và
28. Biết tổng số vụ tai nạn giao thông của 2 năm đó là 46787 vụ. Hãy tính xem
trong năm 2016 trung bình mỗi ngày có khoảng bao nhiêu vụ tai nạn giao
thông. Em có suy nghĩ gì về những con số đó? Từ hiểu biết của bản thân các
em hãy cho biết những nguyên nhân nào thường dẫn đến tai nạn giao thông?
Là học sinh, bản thân các em cần phải làm gì để hạn chế tai nạn giao thông?
Kết quả thu được:
Tổng số HS
( Lớp 7B)
32

Chỉ biết sử dụng kiến thức
một môn học (Toán)

SL
%
8
25

Vận dụng tổng hợp kiến thức
nhiều môn học
SL
%
24
75

So sánh với kết quả khảo sát thử nghiêm trên lớp 7A (Dạy học chưa vận
dụng tích hợp liên môn), ta thấy số học sinh lớp 7B (lớp thử nghiệm dạy học tích
hợp liên môn) vận dụng tổng hợp kiến thức nhiều môn học để giải quyết triệt để,
sâu sắc các tình huống thực tế trong mỗi bài toán tăng lên đáng kể.
Từ đó tôi nhận thấy, so với PPDH cũ thì “Dạy học vận dụng kiến thức liên
môn để giải quyết một số bài toán có nội dung thực tế trong chương trình toán 7”
đã góp phần phát triển tư duy liên hệ, năng lực nhận thức, năng lực hành động và
năng lực làm việc sáng tạo của học sinh. Đặc biệt kỹ năng vận dụng kiến thức
tổng hợp để giải quyết các tình huống trong thực tiễn cuộc sống.
3. KẾT LUẬN, ĐỀ XUẤT
3.1. Kết luận
Từ kết quả của quá trình thực hiện, tôi rút ra một số kết luận sau đây:
3.1.1. Vấn đề dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn đang là chủ trương chính
trong đề án thay sách giáo khoa của Bộ GD và ĐT sau năm 2015.
3.1.2. Trên cơ sở lý luận và thực trạng của vấn đề dạy học theo phương pháp
tích hợp liên môn ở trường THCS Nga Thạch nói riêng, tôi đã thực hiện nhóm
giải pháp cơ bản, mang lại hiệu quả cao. Đó là:
- Tìm hiểu nguyên tắc và các bước xây dựng một chủ đề tích hợp liên môn

- Xây dựng một số nội dung tích hợp liên môn trong môn Toán 7
- Dạy bài thử nghiệm một chủ đề .
Các giải pháp trên đã góp một phần vào việc đổi mới phương pháp dạy học
và kiểm tra đánh giá kết quả giáo dục. Thực hiện tốt hơn việc kết hợp dạy học
trong nhà trường với thực tiễn cuộc sống tạo cho học sinh mối liên hệ giữa kiến
thức được học trong nhà trường với thế giới bên ngoài, giúp các em hiểu biết hơn
về tình hình biến động xã hội trên toàn cầu; biết cách nhìn nhận các vấn đề sống
còn của xã hội đang phải đối mặt từ đó hình thành các phẩm chất đạo đức, ý thức
trách nhiệm và năng lực giải quyết các vấn đề trong thực tế. Mặt khác, các giải
pháp trên còn mang lại một ý nghĩa thực tiễn trong đời sống xã hội góp phần giúp
học sinh thấy được vai trò và lợi ích của việc học tập đều các môn học để có sự
phát triển một cách toàn diện; tạo cơ hội cho các em thể hiện mình, giao tiếp được

21


nâng lên; có nhận thức đầy đủ để tích cực tham gia vào những công việc có ích
cho cộng đồng và xã hội.
Tuy nhiên, các giải pháp trên mới chỉ là một trong những giải pháp nhỏ góp phần
đổi mới phương pháp dạy học. Để nâng cao chất lượng dạy học về lâu dài, cần hướng
tới nhiều giải pháp khác: Dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn trong các giờ ngoại
khóa, dạy học theo dự án.....
3.2. Đề xuất
3.2.1. Đối với Sở GD và ĐT, Bộ GD và ĐT:
- Trong đề án thay SGK, nên chọn và biên soạn SGK theo hướng giảm nội
dung lý thuyết ở bộ môn, tăng cường nội dung ứng dụng thực hành, bổ sung thêm
các câu hỏi mở rộng trong các bài tập thực tế để học sinh tự nhận ra cần phải vận
dụng kiến thức nhiều môn học để giải quyết được vấn đề bài tập đặt ra.
- Cần đưa nội dung chủ đề tích hợp liên môn là chủ đề tự chọn bắt buộc trong
chương trình các môn khoa học tự nhiên.

- Cần có nhiều văn bản hướng dẫn cụ thể hơn nữa trong dạy học tích hợp liên
môn. Cung cấp các tài liệu tham khảo, các báo cáo hội thảo, các giáo án mẫu …;
đồng thời tạo điều kiện về thời gian, cơ sở vật chất, kinh phí… trong việc triển
khai và thực hiện các chủ đề tích hợp.
3.2.2. Đối với Phòng GD và ĐT huyện Nga Sơn:
Đào tạo và bồi dưỡng chuyên gia nhằm quán triệt quan điểm tích hợp và có
khả năng xây dựng được các chủ đề tích hợp liên môn.
3.2.3. Đối với nhà trường:
Cần tăng cường đào tạo giáo viên cốt cán có khả năng xây dựng nội dung bài
học thành các chủ đề tích hợp liên môn và thực hiện giảng dạy tại trường.
Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của bản thân, tôi mạnh dạn trình bày với
mục tiêu nâng cao chất lượng học tập của học sinh, đồng thời cũng bồi dưỡng,
tích luỹ thêm cho mình về trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Do điều kiện nghiên
cứu vấn đề ở phạm vi hẹp, vốn tài liệu còn ít nên trong đề tài này chắc hẳn vẫn
còn nhiều thiếu sót. Rất mong được sự đóng góp ý kiến nhiệt tình của các thầy cô
giáo, các bạn đồng nghiệp, hội đồng khoa học giáo dục các cấp và bạn đọc để bài
viết này được hoàn thiện hơn và đề tài này được sử dụng rộng rãi hơn.

XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Tôi xin trân trọng cảm ơn!
Nga Sơn, ngày 02 tháng 4 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác.
Người thực hiện:

Nguyễn Thị Nga

22

*)TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Tài liệu về đổi mới phương pháp dạy học chung; tài liệu về phương pháp dạy
học theo quan điểm tích hợp.
- SGK, SGV các bộ môn: Toán, Sinh 6, 7; Địa lí 6, 7, 8; Vật lí 6, 9; GDCD 6, 7.
- Một số tư liệu về lịch sử, hiểu biết xã hội, thời sự tham khảo trên mạng Internet.
*) DANH MỤC CÁC ĐỀ TÀI SKKN ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ
XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC CẤP CAO
HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Nguyễn Thị Nga
Chức vụ và đơn vị công tác: Trường THCS Nga Thạch

STT
1
2
3
4
5
6
7

8

Tên đề tài SKKN
Hướng dẫn học sinh giải phương
trình có chứa dấu giá trị tuyệt đối
Sử dụng phấn màu làm tăng tính trực
quan trong dạy học toán 6
Xây dựng ý thức thức tự quản cho

học sinh lớp 6
Phát huy tính tích cực của học sinh
khi khai thác một bài toán cơ bản về
tính chất dãy tỉ số bằng nhau ở lớp 7.
Rèn kĩ năng giải phương trình chứa
dấu giá trị tuyệt đối cho học sinh lớp
8 trường THCS Nga Thạch
Rèn kĩ năng giải phương trình chứa
dấu giá trị tuyệt đối cho học sinh
khối 8, 9 trường THCS Nga Thạch
Phát huy tính tích cực, tư duy sáng tạo
cho học sinh thông qua dạy học vận
dụng kiến thức liên môn trong một số
chủ đề của môn Toán 7 ở trường THCS
Nga Thạch
Hướng dẫn học sinh vận dụng kiến thức
liên môn để giải quyết các bài toán có
nội dung thực tế trong dạy học Toán 7 ở
trường THCS Nga Thạch

Cấp
Kết quả
Năm học
đánh
đánh
đánh giá
giá xếp giá xếp
xếp loại
loại
loại

Phòng
A
2006 - 2007
GD&ĐT
Sở
B
2008 - 2009
GD&ĐT
Phòng
B
2011 - 2012
GD&ĐT
Phòng
GD&ĐT

B

2012 - 2013

Phòng
GD&ĐT

B

2013 - 2014

Phòng
GD&ĐT

B

2014 - 2015

Phòng
GD&ĐT

A

2015 - 2016

Phòng
GD&ĐT

A

2016 - 2017

23