Bài 5. Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh

Tiết: 22 - ĐỌC THÊM

CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH
(Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-)


Tiết: 22 - ĐỌC THÊM

CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH
(Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-)
I. Đọc và tìm hiểu chú thích:
1.Đọc:
2.Chú thích:
* Tác giả:
- Phạm Đình Hổ (1768-1839) tên chữ Tùng Niên hoặc Bỉnh Trực,
hiệu Đông Dã Tiều; quê: Hải Dương.
- Một nho sĩ để lại nhiều công trình biên soạn, khảo cứu có giá trị ở
nhiều lĩnh vực: văn học, triết học, lịch sử, địa lí...
- Ông sống vào thời buổi đất nước loạn lạc nên muốn ẩn cư
* Tác phẩm:


Tiết: 22 - ĐỌC THÊM

CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH
(Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-)
I. Đọc và tìm hiểu chú thích:
1.Đọc:
2.Chú thích:
* Tác phẩm:

- "Vũ trung tuỳ bút” : tùy bút viết
trong những ngày mưa, gồm 88 câu
chuyện nhỏ, ghi lại một cách chân
thực, sinh động hiện thực đen tối của
lịch sử nước ta dưới thời Lê- Trịnh.
- "Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh" là
một trong 88 mẩu chuyện của "Vũ
Trung tuỳ bút".


Tiết: 22 - ĐỌC THÊM

CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH
(Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-)
I. Đọc và tìm hiểu chú thích:
1.Đọc:
2.Chú thích:
* Từ khó: li cung, trân cầm dị thú, cổ mộc quái thạch, …
II. Phân tích:
1. Kiểu VB- PTBĐ:
-Kiểu VB: Tự sự ( Thể loại: Tùy bút)
- PTBĐ: tự sự, miêu tả, biểu cảm


Tiết: 22 - ĐỌC THÊM

CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH
(Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-)
I. Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản:

1. Kiểu VB- PTBĐ:
2. Bố cục: - 2 phần:
+ P1: Từ đầu -> “...triệu bất tường”: Thói ăn chơi của chúa Trịnh.
+ P2: Còn lại: Sự tham lam, nhũng nhiễu của quan lại trong phủ
chúa.
3. Phân tích:
a. Thói ăn chơi của chúa Trịnh:


+ Chúa thường ngự ở các li cung trên Hồ Tây, núi Tử Trầm, nói Dòng Thuý.
+ Việc xây dựng đình đài cứ liên miên.
+ Mỗi tháng ba, bốn lần Vương ra cung Thuỵ Liên trên bờ Tây Hồ... để bán
+ Thuyền ngự đi đến đâu các quan hỗ tụng đại thần tùy ý ghé vào bờ để mua
bán, bọn nhạc công ngồi trên gác chùa Trấn Quốc hay ...hòa vài khúc nhạc.
+ Thú chơi những loài trân cầm dị thú, cổ mộc quái thạch, chậu hoa cây
cảnh[...] chúa đều sức thu lấy, không thiếu một thứ gì.
+ [...] Cây đa to, cành lá như cây cổ thụ [...] phải một cơ binh mới khiêng nổi.
+ Trong phủ, [...] Hình núi non bộ trông như .. bến bể đầu non.
Nhận xét về nghệ thuật được tác giả sử dụng trong đv?
- Các sự việc đưa ra đều cụ thể, chân thực và khách quan, không xen lời
bình của tác giả, miêu tả tỉ mỉ kết hợp với liệt kê-> Sự tốn kém, lố lăng, xô
bồ, thiếu văn hoá; chúa hống hách, lộng quyền, cướp bóc tiền của trong
dân lành.


Thú chơi đèn đuốc,thú dạo chơi
-Xây nhiều li cung

Những bức tranh toàn cảnh trong phủ chúa
“Mỗi khi đêm thanh cảnh vắng, tiếng chim kêu vượn hót ran khắp bốn
bề, hoặc nửa đêm ồn ào như trận mưa sa gió táp, vỡ tổ, tan đàn, kẻ
thức giả biết đó là triệu bất tường”
-> Cảnh xa hoa nhưng rùng rợn, bí hiểm, ma quái, âm thanh ghê rợn như
điềm báo trước sự đau thương sắp đến với thời Lê – Trịnh


Tiết: 22 - ĐỌC THÊM

CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH
(Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-)
I. Đọc và tìm hiểu chú thích:
II Hướng dẫn tìm hiểu văn bản :
3. Phân tích :
a. Thói ăn chơi của chúa Trịnh:
- NT: miêu tả, liệt kê, dẫn chứng cụ thể, chân thực, khách quan
- ND: bộc lộ rõ thói ăn chơi vô độ, xa xỉ, trác táng của bọn chúa
Trịnh chuyên cướp bóc, vơ vét tiền của trên mồ hôi, xương máu
của nhân dân. Chúa: quyền lực, ngang ngược, hống hách


Tiết: 22 - ĐỌC THÊM

CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH

(Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-)
I. Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản :
3. Phân tích :
a. Thói ăn chơi của chúa Trịnh:
b. Hình ảnh bọn quan hầu cận trong phủ chúa:
- Thủ đoạn: nhờ gió bẻ măng, vu khống...
- Hành động: doạ dẫm, cướp, tống tiền ...
+ ...dò xem nhà nào có chậu hoa, cây cảnh, chim tốt khiếu hay,..
biên ngay cho hai chữ "phụng thủ".
+ Đêm đến ... trèo qua tường thành lẻn ra ... đem lính lấy phăng đi
rồi buộc cho tội... giấu vật cung phụng để doạ lấy tiền.
+ ...phá nhà, huỷ tường để khiêng ra.



“Nhà ta ở phường Hà Khẩu, huyện Thọ Xương, trước nhà tiền
đường có trồng một cây lê, cao vài mươi trượng, lúc nở hoa,
trắng xoá thơm lừng; trước nhà trung đường cũng trồng hai cây
lựu trắng, lựu đỏ, lúc ra quả trông rất đẹp, bà cung nhân ta sai
chặt đi cũng vì cớ ấy.”


“Nhà ta ở phường Hà Khẩu, huyện Thọ Xương, trước nhà tiền đường
có trồng một cây lê, cao vài mươi trượng, lúc nở hoa, trắng xoá, thơm
lừng; trước nhà trung đường cũng trồng hai cây lựu trắng, lựu đỏ,
lúc ra quả trông rất đẹp, bà cung nhân ta sai chặt đi cũng vì cớ ấy”
-> Cách đưa dẫn chứng có thật đã từng xảy ra ở chính nhà tác giả,
làm tăng sức thuyết phục cho những chi tiết chân thực mà tác giả ghi
chép ở trên, đồng thời cũng làm cho cách viết thêm phong phú và

sinh động  Tác giả bày tỏ thái độ căm giận trước một vương triều
thối nát.


Tiết: 22 - ĐỌC THÊM

CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH
(Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-)
I. Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản :
3. Phân tích :
a. Thói ăn chơi của chúa Trịnh:
b. Hình ảnh bọn quan hầu cận trong phủ chúa:
- NT: Miêu tả cụ thể, chân thực, khách quan kết hợp với động
từ ...
- ND: Hành động ngang ngược, dọa dẫm cướp của, tống tiền
dân lành của lũ quan tham lam, tàn bạo. (Bộ mặt của quan
lại thối nát, mục ruỗng, tham lam, tàn bạo, bất nhân)
-> Đời sống của nhân dân dưới thời Lê – Trịnh vô cùng
cực khổ.


Tiết: 22 - ĐỌC THÊM

CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH
(Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-)
I. Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản :
3. Phân tích :
a. Thói ăn chơi của chúa Trịnh:

b. Hình ảnh bọn quan hầu cận trong phủ chúa:
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
-Với thể tuỳ bút, bằng lối văn ghi chép sự việc cụ thể, chân
thực, sinh động, khách quan
- Cách lựa chọn ngôi kể phù hợp, sự việc tiêu biểu có ý nghĩa
phản ánh bản chất của sự việc, con người
2. Nội dung: - Phản ánh lối sống xa hoa của bọn vua chúa và
sự nhũng nhiễu của bọn quan lại thời Lê – Trịnh.


Tiết: 22 - ĐỌC THÊM

CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH
(Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-)
I. Đọc và tìm hiểu chú thích:
II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản :
3. Phân tích :
a. Thói ăn chơi của chúa Trịnh:
b. Hình ảnh bọn quan hầu cận trong phủ chúa:
III. Tổng kết:
IV. Luyện tập:


Phân biệt sự khác nhau giữa thể loại tuỳ bút và
truyện?

Truyện

Tuỳ bút

- Hiện thực của cuộc sống được
phản ánh thông qua số phận con
người cụ thể nên có cốt truyện,
nhân vật… Cốt truyện được
triển khai, nhân vật được khắc
hoạ nhờ hệ thống chi tiết nghệ
thuật phong phú: sự kiện, xung
đột, nội tâm, ngoại hình, tính
cách...có thể hư cấu.

- Ghi chép về con người, sự
việc cụ thể, có thực, qua đó bộc
lộ sự đánh giá của mình về con
người và cuộc sống một cách
trực tiếp. Ghi chép tuỳ theo cảm
hứng chủ quan, tản man, không
gò bó theo hệ thống, kết cấu,
nhưng vẫn đi theo một tư tưởng
hay cảm hứng chủ đạo.


* Củng cố:

? Theo em đánh giá nào đúng nhất về giá trị tư tưởng bài
tuỳ bút “Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh”?
A. Phê phán thói ăn chơi xa hoa hưởng lạc của bọn vua chúa thời
Lê- Trịnh
B. Vạch trần tệ nhũng nhiễu, tước đoạt và bộ mặt gian hiểm của
lũ hoạn quan cung giám.

C. Bầy tỏ lòng thương cảm của tác giả đối với nhân dân.
D. Dự báo sự sụp đổ của cơ nghiệp Lê - Trịnh
E. Tất cả các phương án trên đều đúng.
? Nhận định nào nói đúng nghệ thuật thể hiện thói ăn chơi
xa sỉ, vô độ thói ăn chơi của chúa trịnh?
A. Đưa các sự việc cụ thể, khách quan.
B. Sử dụng biện pháp nghệ thuật liệt kê, miêu tả tỉ mỉ một số sự
kiện tiêu biêu biểu.
C. Không xen lời bình của tác giả để sự việc tự nói lên ý nghĩa
của chúng
D. Cả A, B, C, đều đúng.