CHUYÊN ĐỀ ĐẠI CƯƠNG HỮU CƠ VÀ HIĐROCACBON

CHUYÊN ĐỀ 3: ĐẠI CƯƠNG HỮU CƠ VÀ HIĐROCACBON
ĐẠI CƯƠNG HỮU CƠ
I. Kiến thức cơ bản
1. Khái niệm hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ:
Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon ( trừ CO2, CO, muối cacbonat, xianua, cacbua...).
Hóa học hữu cơ là nhành Hóa học chyên nghiên cứu các hợp chất hữu cơ.
2. Phân loại hợp chất hữu cơ.
Hợp chất hữu cơ được chia thành hidrcacbon và dẫn xuất hidrcacbon.
a. Hidrcacbon là loại hợp chất hữu cơ đơn giản nhất, trong thành phần phân tử chỉ chứa hai nguyên tố
là cacbon và hidro.
* Hidrocacbon mạch hở:
- Hidrocacbon no : Ankan
- Hidrocacbon không no có một nối đôi :Anken
- Hidrcacbon không no có hai nối đôi : Ankadien
- Hidrocacbon không no có một nối ba :Ankin
* Hidrocacbon mạch vòng :
- Hidrocacbon no : xicloankan
- Hidrocacbon mạch vòng : Aren
b. Dẫn xuất của hidrocacbon là những hợp chất mà trong phân tử ngoài C, H ra còn có một số hay
nhiều nguyên tố khác như O, N, S, halogen...
* Dẫn xuất halogen : R – X ( R là gốc hidrocacbon)
* Hợp chất chứa nhóm chức:
- OH - : ancol; - COOH: axit, -CHO : anđehit......
3. Cấu trúc phân tử hợp chất hữu cơ.
a. Thuyết cấu tạo hóa học.
- Trong phân tử hợp chất hữu cơ, các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị và theo một thứ tư
nhất định. Thứ tư liên kết đó được gọi là cấu tạo hóa học. Sư thay đổi thứ tư liên kết đó, tức là thay đổi
cấu tạo hóa học, sẽ tạo ra hợp chất khác.
- Trong phân tử hợp chất hữu cơ, cacbon có hóa trị IV. Nguyên tử cacbon không những có liên kết với
nguyên tử khác mà còn liên kết với nhau thành mạch cacbon.
- Tính chất của các chất phụ thuộc vào thành phần phân tử (bản chất, số lượng các nguyên tử) và cấu

tạo hóa học (thứ tư liên kết các nguyên tử).
2. Hiện tượng đồng đẳng, đồng phân.
a) Đồng đẳng: Những hợp chất có thành phần phân tử hơn kém nhau một hay nhiều nhóm CH 2 nhưng
có tính chất hóa học tương tư nhau là những đồng đẳng, chúng hợp thành dãy đồng đẳng.
b) Đồng phân: Những hợp chất khác nhau có cùng công thức phân tử là những chất đồng phân.
- Nhóm đồng phân cấu tạo. Là nhóm đồng phân do thứ tư liên kết khác nhau của các nguyên tử hay
nhóm nguyên tử trong phân tử gây ra.
Nhóm đồng phân này được chia thành 3 loại:
- Đồng phân mạch cacbon: thay đổi thứ tư liên kết của các nguyên tử cacbon với nhau (mạch thẳng,
mạch nhánh, mạch vòng), các nhóm thế, nhóm chức không thay đổi.
- Đồng phân vị trí của nối đôi, nối ba, nhóm thế, nhóm chức.
- Đồng phân nhóm chức
Các đồng phân của nhóm này khác nhau về nhóm chức, tức là đổi từ nhóm chức này sang nhóm
khác, do đó tính chất hoá học hoàn toàn khác nhau
- Nhóm đồng phân hình học
Ở đây chỉ xét đồng phân cis-trans của dạng mạch hở. Đây là loại đồng phân mà thứ tư liên kết của
các nguyên tử trong phân tử hoàn toàn giống nhau, nhưng khác nhau ở sự phân bố các nguyên tử hoặc
nhóm nguyên tử trong không gian.
c) Bậc của nguyên tử cacbon
Bậc của nguyên tử cacbon trong một phân tử được xác định bằng số nguyên tử cacbon khác liên kết
với nó. Bậc của cacbon được ký hiệu bằng chữ số La mã (I, II, III,…)
1


Ví dụ:

4. Liên kết trong phân tử hợp chất hữu cơ.
a. Các loại liên kết trong phân tử hợp chất hữu cơ.
- Liên kết đơn : ( - ) liên kết σ .
- Liên kết đôi : ( =) gồm 1 liên kết σ và π .

- Liên kết ba : (≡ ) gồm 1 liên kết σ và 2 liên kết π .
5. Lập công thức phân tử hợp chất hữu cơ
a. Cách lập CT Đơn giản nhất
A: CxHyOzNt. Tìm mC, mH, mN, mO
mH O
3
mN = 28nN 2 = mN 2
mO = mA − mC − mH − mN
mC = 12nCO2 = mCO2
mH = 2nH 2O = 2
11
9
Lập tỉ lệ:
m m m m
%C % H %O % N
x : y : z : t = C : H : O : N Hoặc
x: y : z :t =
:
:
:
12 1 16 14
12
1
16 14
= s: p:r :v
đưa về số nguyên nhỏ nhất
⇒CTĐG I: CsHpOrNv
Cách tìm M
mA
A

MA = d .M B
MA =
MA = 22, 4.d A (ở đktc)
nA
B
b. Tìm công thức phân tử
* Từ công thức đơn giản nhất
Công thức phân tử A: (CsHpOrNv)n
Tìm MA⇒ n ⇒ Công thức phân tử
* Dùng công thức
12 x
y 16 z 14t M A
=
=
=
=
mC mH mO mN mA
12 x
y
16 z 14t M A
=
=
=
=
%C % H %O % N 100
HIĐROCACBON
HIĐROCACBON NO - ANKAN (PARAFIN)
Công thức chung: CnH2n + 2 ( n ≥ 1 )
(mạch hở )
TCHH

Phản thế với Br2 hoặc Cl2 khi có as hoặc t0:
as
CH3-CH2-CH3 + Br2 →
CH3CHBrCH3
( − HBr )
(spc)
Phản ứng tách ( gãy liên kết C-C và C-H )
5000 C , xt
CH3CH2CH2CH3 
→ CH3CH=CH-CH3 + H2
CH4 + CH3CH=CH2
C2H6 + CH2=CH2
Phản ứng cháy:
3n + 1
CnH2n+2 +
O2 → nCO2 + (n + 1) H2O
2
Nhận xét: + nH 2O > nCO2
+ nankan = nH 2O − nCO2
ĐIỀU CHẾ:
Al4C3 + 12H2O → 3CH4 + 4Al(OH)3
CaO
→ RH + Na2CO3
RCOONa + NaOH (r) 
nung

2


ANKEN (OLEFIN)

CT Chung: CnH2n ( n ≥ 2 )
(mạch hở, có 1 nối đôi)
TCHH
1. Phản ứng cộng:
tac nhan cong
C=C 
→ C-C
Tác nhân cộng:
Với: + H2 (Ni, t0)
+ Halogen X2/CCl4
+ Axit H-A
+ H-OH (H+, t0)
Quy tắc cộng Maccopnhicop
2. Phản ứng trùng hợp:
nC=C

(

C C

)n

b) Với dd KMnO4:
3CnH2n + 2KMnO4 + 4H2O →
3CnH2n(OH)2 + 2MnO2 + 2KOH

CnH2n + KX + H2O
Quy tắc Zaixep

2. Phản ứng trùng hợp:

nC=C-C=C → (-C-C=C-C-)n

Monome
Polime
ĐK:
+ Chất trùng hợp phải có liên
kết bội.
+ Có t0, p, xt.
3. Phản ứng oxi hóa:
a) Phản ứng cháy:
3n
CnH2n +
O2 → nCO2 + nH2O
2

ĐIỀU CHẾ
H 2 SO4 damdac
→
CnH2n+1OH 
t0
CnH2n + H2O
e tan ol
→
CnH2n+1X + KOH 
t0

HIĐROCACBON KHÔNG NO
ANKAĐIEN
CT Chung: CnH2n-2 ( n ≥ 3 )
(mạch hở, có 2 nối đôi)

TCHH
1. Phản ứng cộng:
C=C-C=C → C-C-C=C
C-C=C-C
→ C-C-C-C

Monome

Polime

ANKIN
CT Chung: CnH2n-2 ( n ≥ 2 )
(mạch hở, có 1 nối ba)
TCHH
1. Phản ứng cộng:
C≡ C → C=C → C-C

2. Phản ứng đime hóa và
trime hóa:
CuCl
→ CH2=CH2C2H2 
NH 4 Cl
C≡ CH
Vinyl
axetilen
(But-1-en3-in)
3C2H2

3. Phản oxi hóa:
a) Phản ứng cháy:

3n − 1
CnH2n-2 +
O2 → nCO2 + (n2
1)H2O
Nhận xét:
nCn H 2 n−2 = nCO2 − nH 2O

C

→
6000 C

benzen

3. Phản ứng oxi hóa:
a) Pư cháy: tương tư
ankađien.
b) Với dd KMnO4:
1.ddKMnO4
→
C≡ C 
2. H +

HOOC-COOH
C-C≡ C →
C-COOH + CO2
b) Với dd KMnO4:
4. Phản ứng thế H ở C mang
+ ddKMnO4
C=C-C=C 

→
nối ba bằng ion bạc:
C(OH)C(OH)C(OH)C(OH) CH≡ CH + 2[Ag(NH3)2]OH →
AgC≡ CAg↓ + 4NH3 + 2H2O
Tương tư:
R-C≡ CH → R-C≡ CAg↓
(Dùng để nhận biết ank-1-in)
ĐIỀU CHẾ
ĐIỀU CHẾ
xt ,t 0
CaC2 + 2H2O → C2H2 +
CH3CH2CH2CH3 
→
Ca(OH)2
CH2=CH-CH=CH2 + 2H2
xt ,t 0
CH3C(CH3)CH2CH3 
→
CH2X-CH2X + 2KOH
CH2=C(CH3)-CH=CH2 + 2H2
e tan ol

→
CH≡ CH + 2KX + 2H2O
1.ddKMnO4
2. H +

0

1500 C


→ C2H2 +3H2
2CH4 
lamlanhnhanh

HIĐROCACBON THƠM
3


BENZEN và ANKYLBENZEN
CT Chung: CnH2n-6 ( n ≥ 6 )

STIREN
CH=CH2
CTCT:
TCHH
1. Phản ứng cộng:
C6H5CH=CH2 + Br2 → C6H5CHBr-CHBr

TCHH
1. Phản ứng thế H ở vòng benzen:
Với : + Br2 khan, khí Cl2 (Fe)
+ HONO2 đ (H2SO4đ)

C6H5CH=CH2 + HCl → C6H5CHCl-CH3

2. Phản ứng cộng với H2 (Ni,t0)

2. Phản ứng trùng hợp và đồng trùng hợp:
xt ,t 0

nC6H5CH=CH2 
→
( CH CH2 )n

0

Ni ,t
→
+ 3H2 

Polistiren
0

xt ,t
nCH2=CH-CH=CH2 + nC6H5CH=CH2 
→

(

CH2 CH=CH CH2

CH CH2 )n

poli(butađien-stiren)
Với H2 (Ni,t0)
CH=CH2

CH2 CH3
+ H2
Ni ,t 0


→
CH2CH3
+4 H 2

→
Ni ,t 0

3. Phản ứng oxi hóa:

3. Phản ứng oxi hóa:
Với dd KMnO4/H+
CH3
COOH

COOH

CH=CH2
+ KMnO4
H + ,t 0


→

+ KMnO4

→
H+

ĐIỀU CHẾ:
xt ,t 0
→ Benzen
Hexan 
−4 H 2

ĐIỀU CHẾ:
CH 2 =CH 2
→ Toluen
Benzen 
H+
0

xt ,t
→ Stiren
Toluen 
− H2

0

xt ,t
→ Toluen
Heptan 
−4 H 2

4


II. LUYN TP
MT S DNG BI TP THNG GP

Phn 1: Bai tp luyờn tp cng c lý thuyt
Dang 1: BT vit PCT:
Bai 1: Hay viờt CTCT cua cac chõt sau
a) C5H11Cl.
CH3-CH2-CH2-CH2-CH2 Cl
CH3-CH2-CH2-CH2-CHCl-CH3
CH3-CH2-CH2-CHCl-CH2-CH3
(CH3)2CH-CH2-CH2 Cl
CH3-CH2-CH(CH3)-CH2 Cl
(CH3)3C-CH2 Cl
(CH3)2CCl-CH2-CH3
(CH3)2CH-CHCl-CH3
b) C4H8 (co 1 liờn kờt ụi hoc mach vong)
CH2=CH-CH2-CH3
CH3-CH=CH-CH3
CH2=C(CH3)2
c) C4H10O.( Phõn t co 1 nhom OH)
CH3-CH2-CH2-CH2-OH
CH3-CH2-CHOH-CH3
(CH3)2CH-CH2-OH
(CH3)2COH-CH3
d) C3H8O.( Phõn t co 1 nhom OH).
CH3-CH2-CH2-OH;
CH3-CHOH-CH3
Dang 2: BT Vit PTP-Tớnh chõt hoa hoc
Bai 2: Viết các phơng trình haa học hoàn thành sơ đồ chuyển haa sau (các chất hữu cơ đợc viết dii
dạng CTCT, ca ghi đầy đủ điều kiện của phản ứng):
(8)
(4)
(1)

C2H4

C2H2

CH4

(5)

(2)

(6)

(9)
(10)

(15)

CH3CHO

C2H5Cl

(14)

(11)

(7)

(3)

CH3COONa

C2H5OH

CH3COOH

5

(13)

C4H10

(12)

C4H6


(1) 2 CH4
(2) CH

1500oC
lµm l¹nh nhanh

CH + H2O

CH

xt, to

(6) CH2

CH2 + HCl

(7) 2 CH3 CH2Cl + 2Na
+ H2O

(12) CH2 CH

CH

CH3 CH2OH
CH2

CH2

+ H2O

CH3 CH2OH
CH2

CH2 + 2H2

(13) H3C CH2 CH2 CH3 +
(14) CH3COOH

H+

+ NaOH
xt, to

CH3CHO

H3C CH2 CH2 CH3 + 2NaCl

170oC

(11) 2 CH3 CH2OH

CH2

CH3 CH2Cl

H2SO4

(9) CH CH OH
3
2
(10) CH3 CH2Cl

CH2

1
PdCl2, CuCl2
O2
to
2

CH2 +

CH2

CH3COOH

Pd, PbCO3

+ H2

2H2

CH3CHO

80oC

(5) CH2

(8) CH2

+

CH

HgSO4, H2SO4

1
O
2 2

(3) CH3CHO +
(4) CH

CH

CH

CH

Ni, to

5
xt, to
O2
2

+ NaOH

+ NaCl

CH2 + 2H2O + H2

H3C CH2 CH2 CH3
2 CH3COOH + H2O

CH3COONa + H2O
CaO, to

(15) CH3COONa + NaOH
CH4 + Na2CO3
Dạng 3: BT nhận biết các hiđrocacbon
Bài 1: Trình bày phương pháp hoá học nhận biết các chất khí: C2H6 , C2H4, C2H2.
Hướng dẫn giải

Cho lần lượt các khí đi qua dung dịch AgNO 3/NH3. Khí nào bị giữ lại tạo kết tủa vàng thì đó là
khí C2H2.
Hai khí ra khỏi dung dịch AgNO 3/NH3, không phản ứng với dung dịch AgNO 3/NH3 là C2H6,
C2H4.
Cho 2 khí còn lại đi qua dung dịch Br 2, khí nào làm mất màu dung dịch Br 2 là C2H4. Khí còn lại
bay ra khỏi dung dịch Br2 là C2H6.
Phương trình hoá học:
C2H2 + 2[Ag(NH3)2 ]OH 
→ C2Ag2 + 4NH3 + 2H2O
C2H4 + Br2 
→ C2H4Br2
*Với bài này ta cũng có thể lập bảng như sau:

6


Các khí
Hoá chất thử

C2H6

C2H4

Dung dịch AgNO3/NH3
Dung dịch Br2 dư

C2H2
Kết tủa vàng

Mất màu

Sau đó viết các phương trình hoá học như trên.
Bài 2: Trình bày phương pháp hóa học nhận biết các chất sau: benzen, toluen, stiren
Hướng dẫn: dùng dung dịch KMnO4
- Chất làm mất mầu dung dịch KMnO4 ở nhiệt độ thường là stiren
- Chất làm mất màu dung dịch KMnO4 khi đun nóng là toluen
- Chất không làm mất màu dung dịch KMnO4 là benzen
HS tư viết PTPƯ
Phần 2: Bài tập giải toán hóa học
Dạng 1: BT xác định CTPT hợp chất hữu cơ
Bài 1: Đốt cháy hoàn toàn 1,8 gam chất hữu cơ X (C,H,O) thu 1,344 lít khí CO2 (đktc) và 1,08 g H2O.
Ở trạng thái khí X nặng hơn không khí 2,069 lần. Công thức phân tử của X là
A. C2H4O2
B. C4H8O2
C. C2H4O
D. C4H6O2
Hướng dẫn :
M
Đặt công thức X là CxHyOz có d = X = 2,069 ⇒ M X = 60
29

nX =

1,8
= 0,03(mol) ; nCO2 = 0,06(mol) ; nH2O = 0,06(mol)
60

Tính thông qua công thức thưc nghiệm.
nC = nCO2 = 0,06(mol) ; nH = 2nH2O = 0,12(mol)
1,8− (0,06.12 − 0,12)

= 0,06(mol)
16
x : y : z = nC : nH : nO = 0,06: 0,12: 0,06 = 1: 2:1
nO =

CTTN (CH2O)n : 30n = 60 ⇒ n = 2 ⇒ CTPT : C2H 4O2
Bài 2: Phân tích thành phần hợp chất A thu được kết quả thưc nghiệm: C : 49,40%, H : 9,80%, N :
19,18%, còn lại là oxi, dA/ kk = 2,52. Công thức phân tử của hợp chất A là
A. C3H7NO.
B.C3H8NO.
C. C3H9NO.
D. C3H6NO.
Hướng dẫn:
Gọi CTPT của A: CxHyOz Nt (x,y,z t, nguyên,dương)
M = 2,52. 29 = 73g/mol
73.49,4
M A .%C
X=
=
=3
12.100% 12.100%
M A .%H
73.9,8
Y=
=
= 7;
1,0.100% 100%
73.21,62
M A .%O
Z=

=
=1
16.100%
16.100%
M A .% N 73.19,18
T=
=
= 1
-> CTPT: C3H7NO
14.100% 14.100%
Bài 3: Đốt cháy hoàn toàn 2,2 gam một ankan X thu được 3,36 lít khí CO 2 (đktc). Công thức phân tử
của X là
A. CH4.
B. C2H6.
C. C3H8.
D. C4H10.
Hướng dẫn:
nC = nCO2 = 0,15mol => mC =0,15.12 =1,8g => mH = 0,4g => nH = 0,4mol
=> X là C3H8 (Đ/A: C)
7


Bài 4: Đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol một hidrocacbon A thu được hỗn hợp X gồm CO2 và H2O. Dẫn toàn
bộ hỗn hợp X vào trong 3,6 lít dung dịch Ca(OH) 2 0,5M thấy lượng kết tủa sinh ra hoàn toàn đồng thời
khối lượng dung dịch sau phản ứng giảm đi 57,2 gam. Mặt khác, nếu cho hỗn hợp X vào trong 2,5 lít
dung dịch Ba(OH)2 0,56M thì thấy lượng kết tủa bị tan đi một phần. Vậy A là
A. C8H18.
B. C9H6.
C. C8H8.
D. C7H12.

Hướng dẫn:
n(Ca(OH)2) = 3,6.0,5 = 1,8mol => nCO2 < 1,8mol
m(giảm) = mCaCO3 –(mCO2 +mH2O) = 57,2
nBa(OH)2 = 1,4mol => dư CO2
=> nCO2 > 1,4 mol và là bội số của 0,2 => nCO2 = 1,6mol => n(H2O)=1,8mol => Đ/a: A
Bài 5: Đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol một ankin A thu được V lít (đktc) hỗn hợp CO 2 và H2O có tỉ khối so
với hidro bằng 16,8. Vậy công thức phân tử của A và giá trị V là
A. C4H6 và 11,2.
B. C3H4 và 11,2.
C. C6H8 và 22,4.
D. C3H4 và 22,4.
Hướng dẫn:
d(hh)/2 = 16,8 => M(hh) = 33,6 => n(CO2) =1,5n(H2O) => Đ/a: D
Bài 6: Cho 0,1 mol một hiđrocacbon X mạch hở làm mất màu vừa đủ 300 ml dung dịch Br 2 1M, tạo
dẫn xuất có chứa 90,22% brom về khối lượng. X tác dụng với dung dịch AgNO 3 trong NH3 tạo kết tủa.
Công thức cấu tạo của X là
A. CH ≡ C-CH2-C ≡ CH.
B. CH2=CH-C ≡ CH.
C. CH3-CH=CH-C ≡ CH.
D. CH ≡ C-CH2-CH=CH2.
Hướng dẫn:
Ta có n Br2 = 0,3 × 1 = 0,3 (mol) → n X : n Br2 = 0,1 : 0,3 = 1 : 3
→ Hiđrocacbon X mạch hở có 3 liên kết π
Đặt công thức của dẫn xuất là: C x H y Br6
480
90,22
→ 12x + y = 52
=
12x + y
9,78

→ Chỉ có cặp nghiệm x = 4, y = 4 là thích hợp
Do đó công thức phân tử của X là C4H4
Mặt khác, X tác dụng với dung dịch AgNO 3 trong NH3 tạo kết tủa → X có liên kết ba ở đầu mạch.
Vậy công thức cấu tạo của X là: CH2=CH-C ≡ CH.
Dạng 2: Bài tập xác định giá trị các chất
Bài 1: Hỗn hợp khí A gồm etilen và axetilen. Dẫn 3,36 lít khí A vào một lượng dư dung dịch AgNO 3
trong NH3, kết thúc phản ứng thu được 24,0 gam kết tủa và có V lít khí thoát ra. Các thể tích đo ở
đktc.
Tính V và phần trăm về thể tích của các khí trong hỗn hợp A.
Hướng dẫn:
Phản ứng : C2H2 + 2AgNO3 + 2NH3 →Ag2C2↓ + 2NH4NO3
Lập tỉ lệ

– Số mol hỗn hợp A : nA =
Số mol kết tủa : nAg2C2 =

3,36
= 0,15mol
22,4

24,0
= 0,10mol = nC2H2
240

Khí thoát ra là : VC2H4 = (0,15-0,10).22,4 = 1,12 lít
– Phần trăm thể tích các khí trong hỗn hợp A :
0,10
%VC H =
.100% = 66,67%
2 2

0,15
%VC2H4 = 33,33%
8


Bài 2: Cho 2,24 lít (đktc) hỗn hợp X gồm C 2H4 và C2H2 lội chậm qua bình đưng dung dịch Br 2 dư thấy
khối lượng bình tăng thêm 2,7 gam. Vậy trong 2,24 lít hỗn hợp X có
A. 0,56 lít C2H4.
B. C2H2 chiếm 50% khối lượng.
C. C2H4 chiếm 50% thể tích.
D. 1,12 gam C2H2.
Hướng dẫn:
M(hh) = 27 => theo quy tắc đường chéo ta có n(C2H4) = n(C2H2) => ĐA: C
Bài 3: Đốt cháy hoàn toàn một thể tích khí thiên nhiên gồm metan, etan, propan bằng oxi không khí
(trong không khí, oxi chiếm 20% thể tích), thu được 7,84 lít khí CO2 (ở đktc) và 9,9 gam nước. Thể tích
không khí (ở đktc) nhỏ nhất cần dùng để đốt cháy hoàn toàn lượng khí thiên nhiên trên là
A. 70,0 lít.
B. 78,4 lít.
C. 84,0 lít.
D. 56,0 lít.
Hướng dẫn:
7,84
9,9
Ta có n CO2 =
= 0,35 (mol) ; n H 2O =
= 0,55 (mol)
22, 4
18
Áp dụng sư bảo toàn đối với nguyên tố O:
n O / O2 = n O / CO2 + n O / H2O = 2 × n CO2 + n H 2O = 1,25 (mol)

1
1, 25
× n O / O2 =
= 0,625 (mol)
2
2
Vậy Vkk = 0,625 × 22,4 × 5 = 70 (lít).
Dạng 3: BT về hiệu suất của phản ứng:
Bài 1. Người ta tiến hành điều chế thuốc nổ TNT từ metan. Tính khối lượng metan cần dùng để điều
chế 1 kg thuốc nổ, biết hiệu suất của cả quá trình là 40%.
Hướng dẫn:
→ n O2 =

o

o

1500 C
(1) 2CH4 
→ C2H2 + 3H2

600 C
(2) 3C2H2 
→ C6H6

as
(3) CH4 + Cl2 
→ CH3Cl + HCl

3

(4) C6H6 + CH3Cl →
C6H5CH3 + HCl
o

C

AlCl
t

H SO ®
t

2
4
→ C6H2CH3(NO2)3 + 3H2O
(5) C6H5CH3 + 3HNO3 
o

Ta có : 6CH4 
→ C2H2 
→ C6H5CH3 
→ C6H2CH3(NO2)3
1 kg
6.16
Khối lượng CH4 theo lí thuyết là
(kg)
275
6.16 100
vì hiệu suất quá trình là 40% ⇒ mCH4 cần dùng là
.

= 0,8727 (kg).
275 40
Bài tập 2: Crackinh 40 lít butan thu được 56 lít hỗn hợp A gồm H2, CH4, C2H4, C2H6, C3H6, C4H8 và
một phần butan chưa bị crackinh (các thể tích khí đo ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất). Giả sử chỉ
có các phản ứng tạo ra các sản phẩm trên. Hiệu suất phản ứng tạo hỗn hợp A là
A. 40%.
B. 20%.
C. 80%.
D. 20%.
Hướng dẫn: Khi crackinh butan thì 1 lít butan luôn cho 2 lít hỗn hợp
=> đã có 16 lít butan bị crackinh => H = 16/40.100% = 40%. => đáp án A.
Bài 3 : Crackinh 560 lít C5H12 thu được 1036 lít hỗn hợp X gồm nhiều hiđrocacbon khác nhau. Các khí
đều được đo ở cùng điều kiện. Hiệu suất của phản ứng crackinh là
A. 75%.
B. 80%.
C. 85%.
D. 90%.
Hướng dẫn:
V − V1
1036 − 560
H= 2
.100% =
.100% = 85%
V1
560
Dạng 4: BT tổng hợp các hiđrocacbon
9


Bài 1: Hỗn hợp X có tỉ khối d X/H 2 =15 gồm C2H2, C2H4, C2H6, C3H4 và H2 được chứa trong bình có

dung tích 2,24 lít (đktc). Cho một ít Ni (thể tích không đáng kể) vào bình rồi nung nóng một thời gian,
sau đó dẫn hỗn hợp khí Y thu được qua bình chứa Br 2 thu được 0,56 lit hỗn hợp khí Z (đktc) có d Z/H 2
= 20. Khối lượng bình Br2 tăng lên (∆m) có giá trị :
A. 2,19 gam
B. 2 gam
C. 1,5 gam
C. 1,12 gam
Hướng dẫn:
Theo bảo toàn khối lượng luôn có :
mX = mY và mY = mZ + ∆m.
2,24
0,56
Mà mX = 15.2.
= 3 (gam) và mZ = 20.2.
= 1 (gam).
22,4
22,4
Vậy ∆m = mY – mZ = 3 – 1 = 2 (gam).
Bài 2: Hỗn hợp X có tỉ khối d X/H 2 =15 gồm C2H2, C2H4, C2H6, C3H4 và H2 được chứa trong bình có
dung tích 2,24 lít. Cho một ít Ni (thể tích không đáng kể) vào bình rồi nung nóng một thời gian, sau đó
dẫn hỗn hợp khí Y thu được qua bình chứa Br 2 thấy khối lượng bình Br2 tăng lên một lượng ∆m = 2
(gam) và có V lít hỗn hợp khí Z ( d Z/H 2 = 20) thoát ra. Các khí đo ở đktc. V có giá trị :
A. 1,68 lít
B. 1,12 lít
C. 1,00 lít
D. 0,56 lít
Hướng dẫn:
Theo bảo toàn khối lượng luôn có : mX = mY và mY = mZ + ∆m.
2,24
Mà mX = 15.2.

= 3 (gam) và ∆m = 2 (gam) ⇒ mZ = 1 (gam).
22,4
1
Do MZ = 20.2 = 40 nên nZ =
= 0,025 (mol) ⇒ VZ = 0,025.22,4 = 0,56 (lít).
40
Bài 3 : Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp hai hiđrocacbon C xHy và CxHz có số mol bằng nhau thu được
1,792 lít khí CO2 (đktc) và 1,62 gam H2O. Công thức phân tử của các hiđrocacbon là:
A. C3H8 và C3H6.

B. C2H4 và C2H6.

C. C4H10 và C4H8.

D. C4H10 và C4H6.

Hướng dẫn:
1,792
1,62
Ta có n CO2 =
= 0,08 (mol) ; n H 2O =
= 0,09 (mol)
22,4
18
→ n H 2O > n CO2 → Hỗn hợp có một hiđrocacbon là ankan: C x H 2x + 2
Giả sử hh gồm ankan và anken : ankan = anken = 0,09 – 0,08 = 0,01.
Số nguyên tử C bằng : 0,08/0,02 = 4 : C4H10 và C4H8 (thỏa mãn đáp án)
III. CÁC CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN
NHẬN BIẾT
Câu 1: Thành phần các nguyên tố trong hợp chất hữu cơ

A. nhất thiết phải có cacbon, thường có H, hay gặp O, N sau đó đến halogen, S, P...
B. gồm có C, H và các nguyên tố khác.
C. bao gồm tất cả các nguyên tố trong bảng tuần hoàn.
D. thường có C, H hay gặp O, N, sau đó đến halogen, S, P.
Câu 2: Cấu tạo hoá học là
A. số lượng liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.
B. các loại liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.
C. thứ tư liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.
D. bản chất liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.
Câu 3: Phản ứng hóa học của các hợp chất hữu cơ có đặc điểm là:
A. thường xảy ra rất nhanh và cho một sản phẩm duy nhất.
B. thường xảy ra chậm, không hoàn toàn, không theo một hướng nhất định.
C. thường xảy ra rất nhanh, không hoàn toàn, không theo một hướng nhất định.
10


D. thường xảy ra rất chậm, nhưng hoàn toàn, không theo một hướng xác định.
Câu 4: Phát biểu nào sau đây là sai ?
A. Liên kết hóa học chủ yếu trong hợp chất hữu cơ là liên kết cộng hóa trị.
B. Các chất có cấu tạo và tính chất tương tư nhau nhưng về thành phần phân tử khác nhau một
hay nhiều nhóm -CH2- là đồng đẳng của nhau.
C. Các chất có cùng khối lượng phân tử là đồng phân của nhau.
D. Liên kết ba gồm hai liên kết π và một liên kết σ.
Câu 5: Phản ứng đặc trưng của hiđrocacbon no là
A. Phản ứng tách.
B. Phản ứng thế.
C. Phản ứng cộng.
D. Phản ứng phân hủy.
Câu 6: Thành phần chính của “khí thiên nhiên” là:
A. metan.

B. etan.
C. propan.
D. n-butan
Câu 7: Áp dụng quy tắc Maccopnhicop vào trường hợp nào sau đây ?
A. Phản ứng cộng của Br2 với anken đối xứng.
C. Phản ứng cộng của HX vào anken đối xứng.
B. Phản ứng trùng hợp của anken.
D. Phản ứng cộng của HX vào anken bất đối xứng.
Câu 8: Cho các chất sau: metan, etilen, but-2-in và axetilen. Kết luận nào sau đây là đúng ?
A. Không có chất nào làm mất màu dung dịch KMnO4.
B. Có 3 chất đều làm mất màu dung dịch Br2.
C. Cả 4 chất đều làm mất màu dung dịch Br2.
D. Có 2 chất tạo kết tủa với dung dịch AgNO3 trong NH3.
Câu 9. Người ta dùng phản ứng nào sau đây để điều chế axetilen trong phòng thí nghiệm ?
A. 2CH4

o

1500 C

→ C2H2 + 3H2
o

3000 C
C. 2C + H2 
→ C2H2

B. CaC2 + 2H2O 
→

C2H2↑ + Ca(OH)2

o

t , xt
D. C2H6 
→ C2H2 + 2H2

Câu 10 . Để nhận biết 3 khí đưng trong 3 lọ mất nhãn: C2H6, C2H4, C2H2, người ta dùng các hoá chất
nào dưới đây?
A. Dung dịch Br2.
B. Dung dịch AgNO3/NH3 và dung dịch Br2.
C. Dung dịch AgNO3/NH3.
D. dung dịch HCl và dung dịch Br2.
Câu 11. Hợp chất nào trong số các hợp chất sau thuộc dãy đồng đẳng aren?
A. C9H10
B. C7H8
C. C8H8
D. C7H10 .
Câu 12: Gốc C6H5-CH2- và gốc C6H5- có tên gọi là:
A. phenyl và benzyl.
B. vinyl và alyl.
C. alyl và Vinyl.
D. benzyl và phenyl.
Câu 13: Toluen + Cl2 (as) xảy ra phản ứng:
A. Cộng vào vòng benzen.
B. Thế vào vòng benzen, dễ dàng hơn.
C. Thế ở nhánh, khó khăn hơn CH4.
D. Thế ở nhánh, dễ dàng hơn CH4.
Câu 14: Cho ankin X có công thức cấu tạo sau :

CH3C C CH CH3
Tên của X là
CH3
A. 4-metylpent-2-in.
B. 2-metylpent-3-in.
C. 4-metylpent-3-in.
D. 2-metylpent-4-in.
Câu 15: Tính chất nào không phải của toluen ?
A. Tác dụng với Br2 (to, Fe).
B. Tác dụng với Cl2 (as).
o
C. Tác dụng với dung dịch KMnO4, t .
D. Tác dụng với dung dịch Br2.
Câu 16: So với benzen, toluen + dung dịch HNO3(đ)/H2SO4 (đ):
A. Dễ hơn, tạo ra o – nitro toluen và p – nitro toluen.
B. Khó hơn, tạo ra o – nitro toluen và p – nitro toluen.
C. Dễ hơn, tạo ra o – nitro toluen và m – nitro toluen.
D. Dễ hơn, tạo ra m – nitro toluen và p – nitro toluen.
Câu 17. Dùng nước brom làm thuốc thử có thể phân biệt cặp chất nào dưới đây?
11


A. Metan và etan.
B. Toluen và stiren.
C. Etilen và propilen.
D. Etilen và stiren.
Câu 18. Chỉ dùng một thuốc thử nào dưới đây có thể phân biệt được các chất benzen, stiren,
etylbenzen?
A. Dung dịch KMnO4.
B. Dung dịch brom.

C. Oxi không khí.
D. Dung dịch HCl.
Câu 19: Cho ankan có CTCT là: (CH3)2CHCH2C(CH3)3. Tên gọi của ankan là:
A. 2,2,4-trimetylpentan.
B. 2,4-trimetylpetan.
C. 2,4,4-trimetylpentan.
D. 2-đimetyl-4-metylpentan.
Câu 20: Các chất trong nhóm chất nào dưới đây đều là dẫn xuất của hiđrocacbon ?
A. CH2Cl2, CH2Br-CH2Br, NaCl, CH3Br, CH3CH2Br.
B. CH2Cl2, CH2Br-CH2Br, CH3Br, CH2=CHCOOH, CH3CH2OH.
C. CH2Br-CH2Br, CH2=CHBr, CH3Br, CH3CH3.
D. HgCl2, CH2Br-CH2Br, CH2=CHBr, CH3CH2Br
THÔNG HIỂU
Câu21: Cho các chất : C6H5OH (X) ; C6H5CH2OH (Y) ; HOC6H4OH (Z) ; C6H5CH2CH2OH (T).
Các chất đồng đẳng của nhau là:
A. Y, T.
B. X, Z, T.
C. X, Z.
D. Y, Z.
Câu 22: Số lượng đồng phân mạch hở ứng với công thức phân tử C5H10 là:
A. 2.
B. 3.
C. 6.
D. 5.
Câu 23: Có bao nhiêu đồng phân cấu tạo có công thức phân tử C5H12 ?
A. 3 đồng phân. B. 4 đồng phân.
C. 5 đồng phân.
D. 6 đồng phân
Câu 24: Trong những dãy chất sau đây, dãy nào có các chất là đồng phân của nhau ?
A. C2H5OH, CH3OCH3.

B. CH3OCH3, CH3CHO.
C. CH3CH2CH2OH, C2H5OH.
D. C4H10, C6H6.
→ A . Chất A là chất nào sau đây:
Câu 25: Cho phản ứng : C2H2 + H2O
A. CH2=CHOH.
B. CH3CHO. C. CH3COOH.
D. C2H5OH
Câu 26: Khi cho 2-metylbutan tác dụng với Cl2 theo tỷ lệ mol 1:1 thì tạo ra sản phẩm chính là:
A. 1-clo-2-metylbutan.
B. 2-clo-2-metylbutan.
C. 2-clo-3-metylbutan.
D. 1-clo-3-metylbutan
Câu 27: Khi cho but-1-en tác dụng với dung dịch HBr, theo qui tắc Maccopnhicop sản phẩm nào sau
đây là sản phẩm chính ?
A. CH3-CH2-CHBr-CH2Br.
C. CH3-CH2-CHBr-CH3.
B. CH2Br-CH2-CH2-CH2Br .
D. CH3-CH2-CH2-CH2Br
Câu 28: Anken X có công thức cấu tạo: CH3–CH2–C(CH3)=CH–CH3. Tên của X là
A. isohexan. B. 3-metylpent-3-en. C. 3-metylpent-2-en. D. 2-etylbut-2-en.
Câu 29: Anken thích hợp để điều chế ancol sau đây (CH3 CH2)3C-OH là
A. 3-etylpent-2-en.
B. 3-etylpent-3-en.
C. 3-etylpent-1-en.
D. 3,3- đimetylpent-1-en.
Câu 30: Oxi hoá etilen bằng dung dịch KMnO4 thu được sản phẩm là:
A. MnO2, C2H4(OH)2, KOH.
C. K2CO3, H2O, MnO2.
B. C2H5OH, MnO2, KOH.

D. C2H4(OH)2, K2CO3, MnO2.
Câu 31: Điều chế etilen trong phòng thí nghiệm từ C 2H5OH (H2SO4 đặc, to≥ 170oC) thường lẫn các
oxit như SO2, CO2. Chọn một trong số các chất sau để loại bỏ SO2 và CO2
A. Dung dịch brom dư.
B. Dung dịch NaOH dư.
C. Dung dịch Na2CO3 dư.
D. Dung dịch KMnO4 loãng, dư.
Câu 32: Cho phản ứng giữa buta-1,3-đien và HBr ở -80 oC (tỉ lệ mol 1:1), sản phẩm chính của phản
ứng là
A. CH3CHBrCH=CH2.
B. CH3CH=CHCH2Br.
C. CH2BrCH2CH=CH2.
D. CH3CH=CBrCH3.
12


Câu 33: Cho phản ứng giữa buta-1,3-đien và HBr ở 40oC (tỉ lệ mol 1:1), sản phẩm chính của phản ứng
là
A. CH3CHBrCH=CH2.
B. CH3CH=CHCH2Br.
C. CH2BrCH2CH=CH2.
D. CH3CH=CBrCH3.
Câu 34: 1 mol buta-1,3-đien có thể phản ứng tối đa với bao nhiêu mol brom ?
A. 1 mol.
B. 1,5 mol.
C. 2 mol.
D. 0,5 mol.
→
→
→

→
Câu 35: Cho dãy chuyển hoá sau: CH4
A B
C
Cao su buna. Công thức phân tử của B là:
A. C4H6.
B. C2H5OH.
C. C4H4.
D. C4H10.
Câu 36: Chất nào trong 4 chất dưới đây có thể tham gia cả 4 phản ứng: Phản ứng cháy trong oxi, phản
ứng cộng brom, phản ứng cộng hiđro (xúc tác Ni, to), phản ứng thế với dd AgNO3 /NH3
A. etan.
B. etilen.
C. axetilen.
D. propan.
Câu 37: Ứng với công thức phân tử C8H10 có bao nhiêu cấu tạo chứa vòng benzen ?
A. 2.
B. 3.
C. 4.
D. 5.
Câu 38: Stiren không phản ứng được với những chất nào sau đây ?
A. dd Br2.
B. không khí H2 ,Ni,to.
C. dd KMnO4.
D. dd NaOH.
Câu 39: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp X gồm hai ankan kế tiếp trong dãy đồng đẳng được 24,2 gam
CO2 và 12,6 gam H2O. Công thức phân tử 2 ankan là:
A. CH4 và C2H6.
B. C2H6 và C3H8.
C. C3H8 và C4H10. D. C4H10 và C5H12

Câu 40: Khi đốt 1 lít khí X cần 6 lít O 2 thu được 4 lít CO2 và 5 lít hơi H2O (các thể tích khí đo ở cùng
điều kiện nhiệt độ, áp suất). CTPT của X là:
A. C4H10O.
B. C4H8O2.
C. C4H10O2.
D. C3H8O.
Câu 41: Đốt cháy hoàn toàn 3 gam hợp chất hữu cơ X thu được 4,4 gam CO 2 và 1,8 gam H2O. Biết tỉ
khối của X so với He (MHe = 4) là 7,5. CTPT của X là:
A. CH2O2.
B. C2H6.
C. C2H4O.
D. CH2O.
Câu 42: Hợp chất X có CTĐGN là CH3O. CTPT nào sau đây ứng với X ?
A. C3H9O3.
B. C2H6O2.
C. C2H6O.
D. CH3O.
Câu 43: Một hợp chất hữu cơ X có khối lượng phân tử là 26. Đem đốt X chỉ thu được CO 2 và H2O.
CTPT của X là:
A. C2H6.
B. C2H4.
C. C2H2.
D. CH2O.
Câu 44:Công thức thưc nghiệm của chất hữu cơ có dạng (CH3Cl)n thì công thức phân tử của hợp chất
là
A. CH3Cl.
B. C2H6Cl2.
C. C2H5Cl.
D. C3H9Cl3.
Câu 45: Một hỗn hợp gồm 2 ankin khi đốt cháy cho ra 13,2 gam CO 2 và 3,6 gam H2O. Tính khối

lượng brom có thể cộng vào hỗn hợp trên
A. 16 gam.
B. 24 gam.
C. 32 gam.
D. 4 gam
Câu 46. Hiđrocacbon X có phần trăm khối lượng C xấp xỉ bằng 90,56%. Tỉ khối hơi của X so với oxi
bằng 3,3125. Công thức phân tử của X là
A. C8H8.
B. C8H10.
C. C7H10.
D. C9H12.
Câu 47: Đốt cháy hoàn toàn 4,6 gam hợp chất hữu cơ trong oxi dư thu được 5,4 gam H 2O và 8,8 gam
CO2. Công thức phân tử của hợp chất hữu cơ trên là
A. CH4O
B. C2H6O
C. C2H6O2
D. C2H4O2
Câu 48: Hợp chất X có thành phần % về khối lượng : C (85,8%) và H (14,2%). Hợp chất X là
A. C3H8.
B. C4H10.
C. C4H8.
D. C5H10.
Câu 49: Hợp chất X có %C = 54,54% ; %H = 9,1%, còn lại là oxi. Khối lượng phân tử của X bằng 88.
CTPT của X là:
A. C4H10O.
B. C5H12O.
C. C4H10O2.
D. C4H8O2.
Câu 50: Đốt cháy hoàn toàn 2,24 lít hỗn hợp A (đktc) gồm CH 4, C2H6 và C3H8 thu được V lít khí CO2
(đktc) và 7,2 gam H2O. Giá trị của V là:

A. 5,60.
B. 6,72.
C. 4,48.
D. 2,24.
VẬN DỤNG
13


Câu 51: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp hai hiđrocacbon đồng đẳng có khối lượng phân tử hơn kém nhau
28 đvC, ta thu được 4,48 l CO2 (đktc) và 5,4 gam H2O. CTPT của 2 hiđrocacbon trên là:
A. C2H4 và C4H8.
B. C2H2 và C4H6.
C. C3H4 và C5H8.
D. CH4 và C3H8.
Câu 52: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp khí X gồm 2 hiđrocacbon A và B là đồng đẳng kế tiếp thu được
96,8 gam CO2 và 57,6 gam H2O. Công thức phân tử của A và B là:
A. CH4 và C2H6.
B. C2H6 và C3H8.
C. C3H8 và C4H10.
D. C4H10 và C5H12
Câu 53: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp A gồm CH4, C2H2, C3H4, C4H6 thu được x mol CO2 và 18x gam
H2O. Phần trăm thể tích của CH4 trong A là:
A. 30%.
B. 40%.
C. 50%.
D. 60%.
Câu 54: Hỗn hợp khí X gồm 2 hiđrocacbon A và B là đồng đẳng kế tiếp. Đốt cháy X với 64 gam O 2
(dư) rồi dẫn sản phẩm thu được qua bình đưng Ca(OH) 2 dư thu được 100 gam kết tủa. Khí ra khỏi bình
có thể tích 11,2 lít ở 0oC và 0,4 atm. Công thức phân tử của A và B là:
A. CH4 và C2H6.

B. C2H6 và C3H8.
C. C3H8 và C4H10. D. C4H10 và C5H12
Câu 55: Oxi hoá m gam hợp chất hữu cơ X bằng CuO rồi cho sản phẩm sinh ra gồm CO 2 và hơi nước,
cho sản phẩm lần lượt đi qua bình đưng P2O5 và bình đưng 625ml Ba(OH)2 0,2M thì thu được 9,85g kết
tủa. Khối lượng bình 1 tăng 5,4g và khối lượng CuO giảm 8g. Công thức phân tử của X là:
A. C2H6
B. C3H4
C. C2H6O2
D. C3H8
Câu 56: Đốt cháy 4,5 gam hợp chất B chứa C,H,O thu được 6,6 gam CO 2 và 2,7 gam H2O. Tỉ khối
hơi của B so với NO là 6. Công thức đơn giản nhất và công thức phân tử của B là
A. CHO và C6H6O6
B. CH2O và C6H12O6
C. CH3O và C6H14O6
D. C2H3O và C8H12O4
Câu 57 : Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp hai hiđrocacbon C xHy và CxHz có số mol bằng nhau thu được
1,792 lít khí CO2 (đktc) và 1,62 gam H2O. Công thức phân tử của các hiđrocacbon là
A. C3H8 và C3H6.

B. C2H4 và C2H6.

C. C4H10 và C4H8.
D. C4H10 và C4H6.
Câu 58: Hỗn hợp khí X gồm H2 và C2H4 có tỉ khối so với He là 3,75. Dẫn X qua Ni nung nóng, thu
được hỗn hợp khí Y có tỉ khối so với He là 5. Hiệu suất của phản ứng hiđro hoá là
A. 20%.
B. 25%.
C. 50%.
D. 40%.
Câu 59: Hỗn hợp X gồm metan và anken, cho 5,6 lít X qua dung dịch brom dư thấy khối lượng bình

brom tăng 7,28 gam và có 2,688 lít khí bay ra (đktc). CTPT của anken là:
A. C4H8.
B. C5H10.
C. C3H6.
D. C2H4
Câu 60: Một hiđrocacbon X cộng hợp với axit HCl theo tỉ lệ mol 1:1 tạo sản phẩm có thành phần khối
lượng clo là 45,223%. Công thức phân tử của X là:
A. C3H6.
B. C4H8.
C. C2H4.
D. C5H10.
Câu 61: Cho H2 và 1 olefin có thể tích bằng nhau qua Niken đun nóng ta được hỗn hợp A. Biết tỉ
khối hơi của A đối với H 2 là 23,2. Hiệu suất phản ứng hiđro hoá là 75%. Công thức phân tử olefin là
A. C2H4.
B. C3H6.
C. C4H8.
D. C5H10.
Câu 62: Đem đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol hỗn hợp X gồm 2 anken là đồng đẳng kế tiếp nhau thu
được CO2 và nước có khối lượng hơn kém nhau 6,76 gam. CTPT của 2 anken đó là:
A. C2H4 và C3H6.
B. C3H6 và C4H8.
C. C4H8 và C5H10. D. C5H10 và C6H12.
Câu 63: 4 gam một ankin X có thể làm mất màu tối đa 100 ml dung dịch Br2 2M. CTPT X là
A. C5H8 .
B. C2H2.
C. C3H4.
D. C4H6.
Câu 64: Một hỗn hợp gồm etilen và axetilen có thể tích 6,72 lít (đktc). Cho hỗn hợp đó qua dung dịch
brom dư để phản ứng xảy ra hoàn toàn, lượng brom phản ứng là 64 gam. Phần % về thể tích etilen và
axetilen lần lượt là

A. 66% và 34%.
B. 65,66% và 34,34%.
C. 66,67% và 33,33%.
D. Kết quả
khác.
Câu 65: Đốt cháy hoàn toàn một ankin X ở thể khí thu được H 2O và CO2 có tổng khối lượng là 23
gam. Nếu cho sản phẩm cháy đi qua dung dich Ca(OH) 2 dư, được 40 gam kết tủa. Công thức phân tử
của X là
14


A. C3H4.
B. C2H2.
C. C4H6.
D. C5H8.
Câu 66: Hiđrat hóa 5,2 gam axetilen với xúc tác HgSO 4 trong môi trường axit, đun nóng. Cho toàn bộ
các chất hữu cơ sau phản ứng vào một lượng dư dung dịch AgNO 3 trong NH3 thu được 44,16 gam kết
tủa. Hiệu suất phản ứng hiđrat hóa axetilen là
A. 80%.
B. 70%.
C. 92%.
D. 60%.
Câu 67: Hiđro hóa hoàn toàn hiđrocacbon mạch hở X thu được isopentan. Số công thức cấu tạo có thể
có của X là
A. 6.
B. 5.
C. 7.
D. 4.
Câu 68: Đốt cháy hoàn toàn 4,64 gam một hiđrocacbon X (chất khí ở điều kiện thường) rồi đem toàn
bộ sản phẩm cháy hấp thụ hết vào bình đưng dung dịch Ba(OH) 2. Sau các phản ứng thu được 39,4 gam

kết tủa và khối lượng phần dung dịch giảm bớt 19,912 gam. Công thức phân tử của X là
A. C3H4.
B. CH4.
C. C2H4.
D. C4H10.
Câu 69: Đốt cháy hoàn toàn 3 lít hỗn hợp X gồm 2 anken kết tiếp nhau trong dãy đồng đẳng cần vừa
đủ 10,5 lít O2 (các thể tích khí đo trong cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất). Hiđrat hóa hoàn toàn X trong
điều kiện thích hợp thu được hỗn hợp ancol Y, trong đó khối lượng ancol bậc hai bằng 6/13 lần tổng
khối lượng các ancol bậc một. Phần trăm khối lượng của ancol bậc một (có số nguyên tử cacbon lớn
hơn) trong Y là
A. 46,43%.
B. 31,58%.
C. 10,88%.
D. 7,89%.
Câu 70: Hỗn hợp X gồm 0,15 mol vinylaxetilen và 0,6 mol H 2. Nung nóng hỗn hợp X (xúc tác Ni)
một thời gian, thu được hỗn hợp Y có tỉ khối so với H 2 bằng 10. Dẫn hỗn hợp Y qua dung dịch brom
dư, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, khối lượng brom tham gia phản ứng là
A. 10 gam. B. 24 gam.
C. 8 gam.
D. 16 gam.
Câu 71: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp X gồm hai hiđrocacbon (tỉ lệ số mol 1 : 1) có công thức đơn giản
nhất khác nhau, thu được 2,2 gam CO2 và 0,9 gam H2O. Các chất trong X là
A. một ankan và một ankin.
B. hai ankađien.
C. hai anken.
D. một anken và một ankin.
Câu 72: Cho 13,8 gam chất hữu cơ X có công thức phân tử C 7H8 tác dụng với một lượng dư dung dịch
AgNO3 trong NH3, thu được 45,9 gam kết tủa. X có bao nhiêu đồng phân cấu tạo thỏa mãn tính chất
trên?
A. 5.

B. 4.
C. 6.
D. 2.
Câu 73: Hỗn hợp X gồm C2H2 và H2 có cùng số mol. Lấy một lượng hh X cho qua chất xúc tác nung
nóng, thu được hh Y gồm C2H4, C2H6, C2H2 và H2. Sục Y vào dd brom (dư) thì khối lượng bình brom
tăng 10,8 gam và thoát ra 4,48 lít hh khí (đktc) có tỉ khối so với H 2 là 8. Thể tích O2 (đktc) cần để đốt
cháy hoàn toàn hỗn hợp Y là
A. 22,4 lít.
B. 44,8 lít.
C. 26,88 lít.
D. 33,6 lít.
Câu 74: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp X gồm C 2H2, C3H4 và C4H4 (số mol mỗi chất bằng nhau) thu
được 0,09 mol CO2. Nếu lấy cùng một lượng hỗn hợp X như trên tác dụng với một lượng dư dung dịch
AgNO3 trong NH3, thì khối lượng kết tủa thu được lớn hơn 4 gam. Công thức cấu tạo của C 3H4 và
C4H4 trong X lần lượt là:
A. CH≡ C-CH3, CH2=CH-C≡ CH.
B. CH≡ C-CH3, CH2=C=C=CH2.
C. CH2=C=CH2, CH2=C=C=CH2.
D. CH2=C=CH2, CH2=CH-C≡ CH.
Câu 75: Hỗn hợp khí X gồm etilen, metan, propin và vinylaxetilen có tỉ khối so với H 2 là 17. Đốt cháy
hoàn toàn 0,05 mol hỗn hợp X rồi hấp thụ toàn bộ sản phẩm cháy vào bình dung dịch Ca(OH) 2 (dư) thì
khối lượng bình tăng thêm m gam. Giá trị của m là:
A. 5,85
B. 3,39
C. 6,6
D. 7,3
Câu 76: Cho butan qua xúc tác ( ở nhiệt độ cao) thu được hỗn hợp X gồm C 4H10, C4H8, C4H6, H2. Tỉ
khối của X so với butan là 0,4. Nếu cho 0,6 mol X vào dung dịch brom (dư) thì số mol brom tối đa
phản ứng là
A. 0,48 mol

B. 0,36 mol
C. 0,60 mol
D. 0,24 mol
d
Câu 77: Hỗn hợp X có tỉ khối X/H 2 =15 gồm C2H2, C2H4, C2H6, C3H4 và H2 được chứa trong bình có
dung tích 2,24 lít. Cho một ít Ni (thể tích không đáng kể) vào bình rồi nung nóng một thời gian, sau đó
15


dẫn hỗn hợp khí Y thu được qua bình chứa Br 2 thấy khối lượng bình Br2 tăng lên một lượng ∆m = 2
(gam) và có V lít hỗn hợp khí Z ( d Z/H 2 = 20) thoát ra. Các khí đo ở đktc. V có giá trị :
A. 1,68 lít
B. 1,12 lít
C. 1,00 lít
D. 0,56 lít
Câu 78: Nung m gam hỗn hợp X gồm 3 muối natri của 3 axit no đơn chức với NaOH dư
thu được chất rắn D và hỗn hợp Y gồm 3 ankan. Tỷ khối của Y so với H2 là 11,5. Cho D
tác dụng với H2SO4 dư thu được 17,92 lít CO2 (đktc).
Giá trị của m là:
A. 42,0.
B. 84,8.
C. 42,4.
D. 71,2.

16