Ôn tập và bài tập ôn thi môn sinh học 12 có hướng dẫn đáp án

CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN – TÀI LIỆU ÔN THI ĐẠI HỌC
/>TÓM TẮT LÝ THUYẾT
CHƯƠNG I: CƠ CHẾ DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ
Giáo viên : Doãn Thị Thanh Hương ( 0988.163.160 )
Group thảo luận bài tập: />Bài 1. GEN, MÃ DI TRUYỀN VÀ QUÁ TRÌNH NHÂN ĐÔI ADN
I. Gen
1. Khái niệm
- Gen là một đoạn ADN mang thông tin mã hoá cho một chuỗi pôlipeptit hay một phân tử ARN.
Vd: Gen Hba mã hoá chuỗi pôlipeptit a, gen t- ARN mã hoá cho phân tử tARN.
- Gen cấu trúc ở sinh vật nhân sơ có vùng mã hoá liên tục (không phân mảnh), còn ở sinh vật nhân thực là gen phân mảnh (bên cạnh
các đoạn exon mã hoá axit amin còn được xen kẽ các đoạn intron không mã hoá axit amin).
2. Cấu trúc chung của gen cấu trúc (gen mã hóa chuỗi Polipepetit)
Gen cấu trúc mã hoá prôtêin gồm 3 vùng trình tự nuclêôtit.
- Vùng điều hoà: nằm ở đầu 3’ của mạch mã gốc của gen, có trình tự các nuclêôtit đặc biệt giúp ARN pôlimeraza có thể nhận biết
và liên kết để khởi động quá trình phiên mã, đồng thời cũng chứa trình tự nuclêôtit điều hoà quá trình phiên mã.
- Vùng mã hoá: mang thông tin mã hoá các axit amin. Các gen ở sinh vật nhân sơ có vùng mã hoá liên tục (gen không phân
mảnh). Phần lớn các gen của sinh vật nhân thực có vùng mã hoá không liên tục, xen kẽ các đoạn mã hoá axit amin (exon) là các đoạn
không mã hoá axit amin (itron). Vì vậy, các gen này gọi là gen phân mảnh.
- Vùng kết thúc: nằm ở đầu 5’ của mạch mã gốc của gen, mang tín hiệu kết thúc phiên mã.
II. Mã di truyền:
1. Khái niệm:
- Mã di truyền là trình tự sắp xếp các nuclêôtit trong gen (mạch gốc) quy định trình tự sắp xếp các axit amin trong prôtêin.
2. Đặc điểm:
+ Mã di truyền được đọc từ một điểm theo chiều 3’=>5’, theo từng bộ ba, không gối lên nhau
+ Mã di truyền có tính phổ biến.
+ Mã di truyền có tính đặc hiệu.
+ Mã di truyền có tính thoái hoá.
III. Quá trình nhân đôi ADN:
1. Bước 1:(Tháo xoắn phân tử ADN)
-Nhờ các enzim tháo xoắn 2 mạch phân tử ADN tách nhau dần lộ ra 2 mạch khuôn và tạo ra chạc hình chữ Y ( chạc sao chép).
2. Bước 2:(Tổng hợp các mạch ADN mới)

CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN: SỐ 1 – NGÕ 12 – THẠCH BÀN – LONG BIÊN – HÀ NỘI
SĐT: 0164.588.5193 – 0988.163.160


CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN – TÀI LIỆU ÔN THI ĐẠI HỌC
/>-2 mạch ADN tháo xoắn được dùng làm mạch khuôn tổng hợp nên mạch mới theo nguyên tắc bổ sung( A liên kết với T, G liên kết với
X).
-Mạch khuôn có chiều 3’® 5’ thì mạch mới được tổng hợp liên tục còn mạch khuôn có chiều 5’® 3’ thì mạch mới được tổng hợp từng
đoạn( Okazaki) rồi sau đó nối lại với nhau.
3. Bước 3:( 2 phân tử ADN được tạo thành)
- Trong mỗi phân tử ADN mới có 1 mạch của phân tử ADN ban đầu( bán bảo toàn) và 1 mạch mới được tổng hợp.
Bài 2. PHIÊN MÃ VÀ DỊCH MÃ
I. Phiên mã: (Tổng hợp ARN )
1. Cấu trúc và chức năng của các loại ARN
- ARN thông tin( mARN): Có cấu tạo mạch thẳng, là khuôn cho quá trình dịch mã ở ribôxôm.
- ARN vận chuyển( tARN): Có nhiều loại tARN, mỗi phân tử tARN đều có 1 bộ ba đối mã (anticôdon) và 1 đầu để liên kết với axit
amin tương ứng. Vận chuyển axit amin tới ribôxôm để tham gia tổng hợp chuỗi pôlipeptit.
- ARN ribôxôm( rARN): Là thành phần kết hợp với prôtêin tạo nên ribôxôm.
2. Cơ chế phiên mã: (Tổng hợp ARN )
- Phiên mã là quá trình tổng hợp ARN trên mạch khuôn ADN.
- Diễn biến của quá trình phiên mã.
ARN polimeraza bám vào vùng điều hòa làm gen tháo xoắn lộ mạch gốc có chiều 3’=>5’ bắt đầu phiên mã.
ARN polimeraza trượt trên mạch gốc theo chiều 3’=>5’.
mARN được tổng hợp theo chiều 5’=>3’, mỗi nu trên mạch gốc liên kết với nu tự do theo nguyên tắc bổ sung A-U, G-X, T-A, XG (vùng nào trên gen được phiên mã song thì sẽ đóng xoắn ngay). Khi ARN polimeraza gặp tín hiệu kết thúc thì dừng phiên mã. Một
phân tử mARN được giải phóng.
Ở sinh vật nhân thực mARN sau khi tổng hợp sẽ cắt bỏ các đoạn Intron, nối các đoạn Exon tạo thành mARN trưởng thành sẵn sằng
tham gia dịch mã.
Kết quả: Tạo nên phân tử mARN mang thông tin di truyền từ gen tới ribôxôm để làm khuôn trong tổng hợp prôtêin.

II. Dịch mã: ( Tổng hợp prôtêin)
1. Hoạt hoá axit amin:
- Nhờ các enzim đặc hiệu và ATP mỗi axit amin được hoạt hoá và gắn với tARN tương ứng tạo axit amin- tARN( aa- tARN).
2. Tổng hợp chuỗi pôlipeptit:
- Ribôxôm gắn với mã mở đầu AUG và Met-tARN (anticôdon UAX) bổ sung chính xác với côdon mở đầu.
- Các aa-tARN vận chuyển axit amin tới, anticôdon của tARN bổ sung với côdon trên mARN. Enzim xúc tác hình thành liên kết
peptit giữa 2 axit amin.

CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN: SỐ 1 – NGÕ 12 – THẠCH BÀN – LONG BIÊN – HÀ NỘI
SĐT: 0164.588.5193 – 0988.163.160


CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN – TÀI LIỆU ÔN THI ĐẠI HỌC
/>- Ribôxôm dịch chuyển đến côdon tiếp và cứ tiếp tục như vậy cho đến khi tiếp xúc với mã kết thúc (không có axit amin vào
Riboxom) thì dừng dịch mã hoàn tất. Một chuỗi Polipeptit được hình thành.
- Nhờ enzim đặc hiệu axit amin đầu tiên (Met) được cắt khỏi chuỗi tạo thành chuỗi polipeptit hoàn chỉnh. Sau đó hình thành các cấu
trúc bậc cao thực hiện chức năng sinh học của Protein.
- Một nhóm ribôxôm (pôlixôm) gắn với mỗi mARN giúp tăng hiệu suất tổng hợp prôtêin.
Bài 3. ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG GEN
1. Khái niệm: Điều hoà hoạt động của gen là điều hoà lượng sản phẩm của gen được tạo trong tế bào đảm bảo cho hoạt động sống
của tế bào phù hợp với điều kiện môi trường cũng như sự phát triển bình thường của cơ thể.
Điều hòa hoạt động gen có thể ở mức độ phiên mã, dịch mã, sau phiên mã.
- Ở sinh vật nhân sơ điều hoà hoạt động gen chủ yếu ở mức độ phiên mã.
2. Cấu trúc của opêron Lac ở E. coli.
Opêron là các gen cấu trúc liên quan về chức năng được phân bố liền nhau và có chung cơ chế điều hòa hoạt động.
Cấu trúc Ôperon Lac:
Z,Y,A: Là các gen cấu trúc mã hóa cho các enzim phân giải Lactozo.
O: Vùng vận hành là trình tự nu đặc biệt để protein ức chế liên kết ngăn cản phiên mã.
P: Vùng khởi động có trình tự nu để ARN polimeraza liên kết và khởi động quá trình phiên mã.
Gen điều hòa không nằm trong Operon nhưng có vai trò điều hòa hoạt động Operon.

3. Cơ chế điều hoà Hoạt động của ôpêron Lac:
Khi môi trường không có lactôzơ: gen điều hoà tổng hợp prôtêin ức chế. Prôtêin ức chế gắn vào vùng vận hành (O) các gen cấu
trúc không phiên mã.
Khi môi trường có lactôzơ: Lactôzơ là chất cảm ứng gắn với prôtêin ức chế ® prôtêin ức chế bị biến đổi không gắn được vào
vùng vận hành. ARN polimeraza liên kết với vùng khởi động tiến hành phiên mã mARN của Z, Y, A được tổng hơp và dịch mã tạo
các enzim phân hủy Lactozo. Khi Lactozo cạn kiệt thì protein ức chế lại liên kết với vùng (O) quá trình phiên mã dừng lại.

Bài 4. ĐỘT BIẾN GEN
I. Khái niệm và các dạng đột biến gen:
1. Khái niệm: Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen, liên quan đến một cặp nuclêôtit làm thay đổi trình tự nu tạo ra
alen mới.
2. Các dạng đột biến gen:
Đột biến thay thế một cặp nuclêôtit

CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN: SỐ 1 – NGÕ 12 – THẠCH BÀN – LONG BIÊN – HÀ NỘI
SĐT: 0164.588.5193 – 0988.163.160


CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN – TÀI LIỆU ÔN THI ĐẠI HỌC
/>Đột biến thêm hoặc mất một cặp nuclêôtit.
II. Nguyên nhân và cơ chế phát sinh đột biến gen
1. Nguyên nhân
- Bên ngoài: do các tác nhân gây đột biến như vật lý (tia phóng xạ, tia tử ngoại…), hoá học (các hoá chất 5BU, NMS…) hay sinh
học(1 số virut…).
- Bên trong: do rối loạn các quá trình sinh lí hóa sinh trong tế bào.
2. Cơ chế phát sinh đột biến gen:
a) Sự kết cặp không đúng trong nhân đôi AND.
- Trong quá trình nhân đôi do sự kết cặp không hợp đôi( không theo nguyên tắc bổ sung) dẫn đến phát sinh đột biến gen.
b) Tác động của các tác nhân gây đột biến
- Tia tử ngoại (UV) có thể làm cho 2 bazơ T trên cùng 1 mạch liên kết với nhau® đột biến.

- 5-brômua uraxin ( 5BU) gây ra thay thế cặp A-T bằng G-X® đột biến.
- Virut viêm gan B, virut hecpet…® đột biến.
III. Hậu quả và ý nghĩa của đột biến gen:
1. Hậu quả của đột biến gen:
Đột biến thay thế một cặp có thể làm thay đổi trình axit amin trên Pro làm thay đổi chức năng Pro.
Đột biến thêm, mất cặp nu làm mã di truyền bị đọc sai từ bộ ba đột biến đến cuối gen làm thay đổi trình tự axit amin, chức năng
pro.
Ở cấp độ phân tử đột biến gen thường trung tính. Nếu đột biến làm thay đổi chức năng Pro thương có hại. Tuy nhiên có một số đột
biến có lợi.
Tính có hại của đột biến phụ thuộc môi trường, tổ hợp gen.
2. Vai trò và ý nghĩa của đột biến gen
a) Đối với tiến hoá
- Đột biến gen làm xuất hiện các alen mới tạo ra biến dị di truyền phong phú là nguồn nguyên liệu cho tiến hoá.
b) Đối với thực tiễn
- Cung cấp nguồn nguyên liệu cho quá trình tạo giống cũng như trong nghiên cứu di truyền

Bài 5. NHIỄM SẮC THỂ VÀ ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Cấu trúc siêu hiển vi của nhiễm sắc thể
Thành phần: ADN + Protein Histon
- Nuclêôxôm: Một đoạn ADN (khoảng 146 cặp Nu) quấn quanh 8 phân tử histôn.
- Chuỗi nuclêôxôm (mức xoắn 1) tạo sợi cơ bản có đường kính » 11nm.
- Sợi cơ bản xoắn (mức 2) tạo sợi chất nhiễm sắc có đường kính» 30nm.
- Sợi chất nhiễm sắc xoắn mức 3® có đường kính » 300 nm và hình thành Crômatit có đường kính » 700 nm.

CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN: SỐ 1 – NGÕ 12 – THẠCH BÀN – LONG BIÊN – HÀ NỘI
SĐT: 0164.588.5193 – 0988.163.160


CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN – TÀI LIỆU ÔN THI ĐẠI HỌC
/>II. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể.

1. Mất đoạn
- NST bị đứt mất 1 đoạn làm giảm số lượng gen trên NST ® thường gây chết.
- Ở thực vật khi mất đoạn nhỏ NST ít ảnh hưởng ® loại khỏi NST những gen không mong muốn ở 1 số giống cây trồng.
2. Lặp đoạn
- Một đoạn NST được lặp lại một hay nhiều lần ® làm tăng số lượng gen trên NST.
- Làm tăng hoặc giảm cường độ biểu hiện của tính trạng (có lợi hoặc có hại).
3. Đảo đoạn:
- Một đoạn NST bị đứt ra rồi đảo ngược 1800 và nối lại ®l àm thay đổi trình tự gen trên NST ® làm ảnh hưởng đến hoạt động của
gen.
4. Chuyển đoạn:
- Sự trao đổi đoạn NST xảy ra giữa 2 NST không cùng cặp tương đồng ® làm thay đổi kích thước, cấu trúc gen, nhóm gen liên
kết ® thường bị giảm khả năng sinh sản.

Bài 6. ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến lệch bội
1. Khái niệm và phân loại
a)Khái niệm: Làm thay đổi số lượng NST trong 1 hay 1 số cặp tương đồng.
b)Phân loại:
-Thể một: 1 cặp NST mất 1 NST và bộ NST có dạng 2n - 1.
-Thể không: 1 cặp NST mất 2 NST và bộ NST có dạng 2n - 2.
-Thể ba: 1 cặp NST thêm 1 NST và bộ NST có dạng 2n + 1.
-Thể bốn: 1 cặp NST thêm 2 NST và bộ NST có dạng 2n + 2.
2. Cơ chế phát sinh
a) Trong giảm phân
- Do sự phân ly NST không bình thường ở 1 hay 1 số cặp kết quả tạo ra các giao tử thiếu, thừa NST (n -1; n + 1 giao tử lệch nhiễm).
- Các giao tử này kết hợp với giao tử bình thường ® thể lệch bội.
b) Trong nguyên phân
- Trong nguyên phân một số cặp NST phân ly không bình thường hình thành tế bào lệch bội.
-Tế bào lệch bội tiếp tục nguyên phân ® 1 phần cơ thể có các tế bào bị lệch bội ® thể khảm.
3. Hậu quả: Đột biến lệch bội tuỳ theo từng loài mà gây ra các hậu quả khác nhau như: tử vong, giảm sức sống, giảm khả năng sinh

sản…
4. Ý nghĩa Đột biến lệch bội cung cấp nguyên liệu cho tiến hoá và trong chọn giống.
II. Đột biến đa bội
1. Khái niệm và cơ chế phát sinh thể tự đa bội

CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN: SỐ 1 – NGÕ 12 – THẠCH BÀN – LONG BIÊN – HÀ NỘI
SĐT: 0164.588.5193 – 0988.163.160


CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN – TÀI LIỆU ÔN THI ĐẠI HỌC
/>a) Khái niệm: Là dạng đột biến làm tăng 1 số nguyên lần bộ NST đơn bội của loài và lớn hơn 2n ( 3n, 4n, 5n, 6n... ).
b) Cơ chế phát sinh
- Dạng 3n là do sự kết hợp giữa giao tử n với giao tử 2n (giao tử lưỡng bội).
- Dạng 4n là do sự kết hợp giữa 2 giao tử 2n hoặc trong lần nguyên phân đầu tiên của hợp tử tất cả các cặp NST không phân ly.
2. Khái niệm và cơ chế phát sinh thể dị đa bội.
a) Khái niệm: Sự tăng số bộ NST đơn bội của 2 loài khác nhau trong 1 tế bào.
b) Cơ chế hình thành:
- Do hiện tượng lai xa và đa bội hoá.
3. Hậu quả và vai trò của đột biến đa bội
- Tế bào đa bội thường có số lượng ADN tăng gấp bội ® tế bào to, cơ quan sinh dưỡng lớn, sinh trưởng phát triển mạnh khả năng
chống chịu tốt...
- Đột biến đa bội đóng vai trò quan trọng trong tiến hoá (hình thành loài mới) và trong trồng trọt ( tạo cây trồng năng suất cao... )
* Kiến thức bổ sung:
- Các thể lệch bội cũng tương tự như các thể đa bội lẻ thường mất khả năng sinh sản hữu tính do khó khăn trong quá trình giảm
phân tạo giao tử và nếu giảm phân được sinh ra có các giao tử không bình thường.
- Nếu xét 1 lôcut gen trên cặp NST nào đó thể đột biến lệch bội dạng ba và đột biến đa bội dạng 3n đều có kiểu gen tương tự như
nhau ví dụ Aaa khi giảm phân sẽ sinh ra các loại giao tử như sau:
- Giao tử bình thường A, a.
- Giao tử không bình thường Aa, aa.
- Các thể đa bội thường gặp ở thực vật còn ở động vật đặc biệt là động vật bậc cao thì hiếm gặp là do khi các cơ thể động vật bị đa

thường dẫn đến làm giảm sức sống, gây rối loạn giới tính, mất khả năng sinh sản hữu tính và thường tử vong.
Một số đặc điểm phân biệt giữa thể lệch bội và thể đa bội

Thể lệch bội

Thể đa bội

- Sự biến động số lượng NST xảy ra ở 1 vài cặp.

- Sự biến động số lượng NST xảy ra ở tất cả các cặp NST.

- Số lượng NST trong mỗi cặp có thể tăng hoặc giảm.

- Số lượng NST trong mỗi cặp chỉ có tăng 1 số nguyên

- Thường có ảnh hưởng bất lợi đến thể đột biến và thường
có kiểu hình không bình thường.
- Thể lệch bội thường mất khả năng sinh sản hữu tính do
khó khăn trong giảm phân tạo giao tử.
- Thể lệch bội có thể gặp ở cả động vật và thực vật.

lần bộ đơn bội.
- Thường có lợi cho thể đột biến vì thể đa bội thường sinh
trưởng , phát triển mạnh, chống chịu tốt.
- Thể đa bội chẵn sinh sản hữu tính bình thường còn thể
đa bội lẻ mới khó khăn trong sinh sản hữu tính.
- Thể đa bội thường gặp ở thực vật ít gặp ở động vật.

CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN: SỐ 1 – NGÕ 12 – THẠCH BÀN – LONG BIÊN – HÀ NỘI
SĐT: 0164.588.5193 – 0988.163.160

CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN – TÀI LIỆU ÔN THI ĐẠI HỌC
/>
CÂU LẠC BỘ LUYỆN THI LONG BIÊN: SỐ 1 – NGÕ 12 – THẠCH BÀN – LONG BIÊN – HÀ NỘI
SĐT: 0164.588.5193 – 0988.163.160


Trần Nhật Quang

097 6457 093

Y!M : trnhquang_2007

Tài liệu ôn thi Môn Sinh học lớp 12
Thuộc dạng bài tập về cơ sở vật chất và cơ chế của di truyền:
Bài 1 : Một gen có 60 vòng xoắn và có chứa 1450 liên kết hrô. Trên mạch thứ nhất của gen có 15%
ênin và 25% xitôzin. Xác đònh :
1. Số lượng và tỉ lệ từng loại nuclêôtit của gen;
2. Số lượng và tỉ lệ từng loại nuclêôtit của gen trên mỗi mạch gen;
3. Số liên kết hoá trò của gen
GIẢI :
1. Số lượng và tỉ lệ từng loại nuclêôtit của gen :
- Tổng số nuclêôtit của gen :
20 x 60 = 1200 (nu)
- Gen có 1450 liên kết hrô. Suy ra :
2A + 3G = 1450
2A + 2G = 1200
G = 250
- Vậy, số lượng và tỉ lệ từng loại nuclêôtit của gen :

G = X = 250 ( nu )
= 250/1200 x 100% = 20,8%
A = T = 1200/2 - 250 = 350 ( nu )
= 50% - 20,8% = 29,1%
2. Số lượng và tỉ lệ từng loại nuclêôtit trên mỗi mạch của gen :
Mỗi mạch của gen có :
1200 : 2 = 600 ( nu )
A1 = T2 = 15% = 15% .600 = 90 (nu)
X1 = G2 = 25% = 25% = 25%.600 = 150 (nu)
T1 = A2 = 350 - 90 = 260 (nu)
= 260/600 x 100% = 43%
G1 = X2 = 250 -150 = 100 ( nu )
= 100/600 .100% = 17%
3. Số liên kết hoá trò của gen :
2N - 2 = 2 .1200 = 2398 liên kết
Bài 2 :
Một gen chứa 1498 liên kết hoá trò giữa các nuclêôtit. Gen tiến hành nhân đôi ba lần và đã sữ dụng của
môi trường 3150 nuclêôtit loại ênin.
Xác đònh :
1. Chiều dài và số lượng từng loại nuclêôtit của gen
2. Số lượng từng loại nuclêôtit môi trường cung cấp, số liên kết hrô bò phá vỡ và số liên kết hoá trò
được hìn thành trong quá trình nhân đôi của gen
GIẢI :
1.Chiều dài, số lượng từng loại nuclêôtit của gen :
Gọi N là số nuclêôtit của gen. Ta có :
N - 2 = 1498 => N = 1500 ( nu)
-Chiều dài của gen :
N/2 . 3.4 Antơron (AO ) = 1500/2 . 3,4 AO = 2050 AO
-Theo đề bài ta suy ra :

.::.<Music is Life>

Page 1

/>

Trần Nhật Quang

097 6457 093

Y!M : trnhquang_2007

(23 -1). A = 3150
- Vậy số lượng từng loại nuclêôtit của gen :
A = T = 3150 / ( 23 -1 ) = 450 (nu)
G = X = N/2 - A = 1500/2 -450 = 300 (nu)
2.Khi gen nhân đôi ba lần :
- Số lượng từng loại nuclêôtit môi trường cung cấp :
Amt = Tmt = 3150 ( nu )
Gmt = Xmt = ( 23 - 1 ) .300 = 2100 (nu)
- Số liên kết hrô bò phá vỡ :
- Số liên kế hrô của gen :
2A + 3G = 2.450 + 3.300 = 1800
- Số liên kết hrô bò phá vỡ qua nhân đôi :
( 23 - 1 ).1800 = 12600 liên kết
- Số liên kết hoá trò hình thành :
( 23 -1 ).1498 = 10486 liên kết
Bài 3:
Một gen dài 4080 Ao và có 3060 liên kết hiđrô.
1. Tìm số lượng từng loại nuclêôtit của gen.

2. Trên mạch thứ nhất của gen có tổng số giữa xitôzin với timin bằng 720, hiệu số giữa xitôzin với
timin bằng 120 nuclêôtit. Tính số lượng từng loại nuclêôtit trên mỗi mạch đơn của gen.
3. Gen thứ hai có cùng số liên kết hrô với gen thứ nhất nhưng ít hơn gen thứ nhất bốn vòng xoắn.
Xác đònh số lượng từng loại nuclêôtit của gen thứ hai.
GIẢI
1) Số lượng từng loại nuclêôtit của gen :
Tổng số nuclêôtit của gen:
N = 2 . L/3,4 = 2.4080/3,4 = 2400 (nu)
Ta có:
2A + 3G = 3060
2A + 3G = 2400
=> G = 660 (nu)
Vậy, số lượng từng loại nuclêôtit của gen:
G = X = 660 (nu)
A = T = 2400 / 2 - 660 = 540 (nu)
2) Số lượng từng loại nuclêôtit trên mỗi mạch đơn :
Số lượng nuclêôtit trên mỗi mạch gen :
2400 : 2 = 1200 (nu)
Theo đề bài:
X1 + T1 = 720
X1 - T1 = 120
Suy ra X1 = (720 + 120) / 2 = 420 (nu)
T1 = 720 - 420 = 300 (nu)
Vậy, số lượng từng loại nuclêôtit trên mỗi mạch đơn của gen :
X1 = G2 = 420 (nu)
T1 = A2 = 300 (nu)
A1 = T2 = A - A2 = 540 - 300 = 240 (nu)
G1 = X2 = G - G2 = 660 - 420 = 240 (nu)

.::.<Music is Life>

Page 2

/>

Trần Nhật Quang

097 6457 093

Y!M : trnhquang_2007

3) Số lượng từng loại nuclêôtit của gen II :
Số lượng nuclêôtit của gen II :
2400 - 4 . 20 = 2320 (nu)
2A + 3G = 3060
2A + 2G = 2320
G = 740
Gen II có :
G = X = 740 (nu)
A = T = 2320 / 2 - 740 = 420 (nu)
Bài 4 :
Hai gen dài bằng nhau
- Gen thứ nhất có 3321 liên kết hrô và có hiệu số giữa guanin với một loại nuclêôtit khác bằng
20% số nuclêôtit của gen.
- Gen thứ hai nhiều hơn gen thứ nhất 65 ênin.
Xác đònh :
1. Số lượng từng loại nuclêôtit của gen thứ nhất.
2. Số lượng và tỉ lệ từng loại nuclêôtit của gen thứ hai.
GIẢI
1. Gen thứ nhất :

Gọi N là số nuclêôtit của gen, theo đề bài, ta có :
G - A = 20% N
G + A = 50% N
Suy ra: G = X = 35% N
A = T = 50% N - 35% N = 15% N
Số liên kết hrô của gen :
2A + 3G = 3321
2 . 15/100 N + 3. G 35/100 N = 3321
135 N = 332100
=> N = 2460
Số lượng từng loại nuclêôtit của gen:
A = T = 15% . 2460 = 369 (nu)
G = X = 35% . 2460 = 861 (nu)
2. Gen thứ hai:
Số nuclêôtit của gen thứ hai bằng 2460.
Số lượng và tỉ lệ từng loại nuclêôtit của gen thứ hai:
A = T = 369 + 65 = 434 (nu)
= 434/ 2460 . 100% = 17,6%
G = X = 50% - 17,6% = 32,4%
= 32,4% . 2460 = 769 (nu)
Bài 5 :
Một đoạn ADN chứa hai gen:
- Gen thứ nhất dài 0,51 µm và có tỉ lệ từng loại nuclêôtit trên mạch đơn thứ nhất như sau :
A:T:G:X=1:2:3:4
- Gen thứ hai dài bằng phân nửa chiều dài của gen thứ nhất và có số lượng nuclêôtit từng loại trên mạch
đơn thứ hai là :
A = T/2 = G/3 = X/4

.::.<Music is Life>

Page 3

/>

Trần Nhật Quang

097 6457 093

Y!M : trnhquang_2007

Xác đònh:
1. Số lượng và tỉ lệ từng loại nuclêôtit trên mỗi mạch đơn của mỗi gen.
2. Số lượng và tỉ lệ từng loại nuclêôtit của đoạn ADN
3. Số liên kết hrô và số liên kết hóa trò của đoạn ADN
GIẢI
1. Số lượng và tỉ lệ từng loại nuclêôtlt trên mỗi mạch đơn của mỗi gen :
a- Gen thứ nhất :
Tổng số nuclêôtit của gen :
( 0,51 . 104 .2 )/ 3,4 = 3000 (nu)
Số nuclêôtit trên mỗi mạch gen :
3000 : 2 = 1500 (nu)
Theo đề bài:
A1 : T1 : G1 : X1 = 1 : 2 : 3 : 4
= 10% : 20% : 30% : 40%
Vậy số lượng và tỉ lệ từng loại nuclêôtit trên mỗi mạch đơn của gen thứ nhất:
A1 = T2 = 10%
= 10% . 1500 = 150 (nu)
T1 = A2 = 20%
= 20% . 1500 = 300 (nu)
G1 = X2 = 30%

= 30% . 1500 = 450 (nu)
X1 = G2 = 40%
= 40% .1500 = 600 (nu)
b- Gen thứ hai:
Số nuclêôtit của gen:
3000 : 2 =1500 (nu)
Số nuclêôtit trên mỗi mạch gen :
1500 : 2 = 750 (nu)
Theo đề bài :
A2 = T2/2 = G2/3 = X2/4
=> T2 = 2A2, G2 = 3A2, X2 = 4A2
A2 + T2 + G2 + X2 = 750
A2 + 2A2 + 3A2 + 4A2 = 750
A2 = 75
Vậy, số lượng và tỉ lệ từng loại nuclêôtit trên mỗi mạch đơn của gen thứ hai:
T1 = A2 = 75 (nu)
= 75/750 . 100% = 10%
A1 = T2 = 2 . 10% = 20%
= 20% .750 = 150 (nu)
X1 = G2 = 3 . 10% = 30%
= 30% . 750 = 225 (nu)
G1 = X2 = 10% . 4 = 40%
= 40% . 750 = 300 (nu)
2. Số lượng và tỉ lệ từng loại nuclêôtit của đoạn ADN :
Đoạn ADN có:
3000 + 1500 = 4500 (nu)

.::.<Music is Life>

Page 4

/>

Trần Nhật Quang

097 6457 093

Y!M : trnhquang_2007

A = T = 150 + 300 + 75 +150 = 675 (nu)
675/400 . 100% = 15%
G = X = 50% - 15% = 35%
= 35% . 4500 = 1575 (nu)
3. Số liên kết hrô và số liên kết hóa trò của đoạn ADN :
Số liên kết hrô :
2A + 3G = 2. 675 + 3. 1575
= 6075 liên kết
Số liên kết hóa trò :
2N - 2 = 2 . 4500 -2 = 8998 liên kết
Bài 6 :
Trên mạch thứ nhất của gen có tổng số ênin với timin bằng 60% số nuclêôtit của mạch. Trên mạch thứ
hai của gen có hiệu số giữa xitôzin với guanin bằng 10%, tích số giữa ênin với timin bằng 5% số
nuclêôtit của mạch (với ênin nhiều hơn timin).
1. Xác đònh tỉ lệ % từng loại nuclêôtit trên mỗi mạch đơn và của cả gen .
2. Nếu gen trên 3598 liên kết hóa trò. Gen tự sao bốn lần. Xác đònh :
a. Số lượng từng loại nuclêôtit môi trường cung cấp cho gen tự sao.
b. Số liên kết hrô chứa trong các gen con được tạo ra.
GIẢI
1. Tỉ lệ từng loại nuclêôtit của mỗi mạch và của cả gen :
Theo đề bài, gen có :

A1 + T1 = 60% => T1 = 60% - A1
A1 x T2 = 5% => A1 x T1 = 5%
Vậy :
A1 (60% - A1) = 5%
(A1)2 - 0,6A1 + 0,05 = 0
Giải phương trình ta được A1 = 0,5 hoặc A1 = 0,1.
Với
A2 > T2 => A1 < T1
Nên:
A1 = T2 = 0,1 = 10%
T1 = A2 = 0,5 = 50%
Mạch 2 có :
X2 - G2 = 10%
Và X2 + G2 = 100% = (10% + 50%) = 40%
Suy ra : X2 = 25% và G2 = 15%
Vậy, tỉ lệ từng loại nuclêôtit:
Của mỗi mạch đơn :
A1 = T2 = 10%
T1 = A2 = 50%
G1 = X2 = 25%
X1 = G2 = 15%
Của cả gen :
A = T = 10% + 50%/2 = 30%
G = X = 50% - 30% = 20%
2. a. Số lượng từng loại nuclêôtit môi trường cung cấp :
Tổng số nuclêôtit của gen :
( 3598 + 2 )/2 = 1800 (nu)

.::.<Music is Life>

Page 5

/>

Trần Nhật Quang

097 6457 093

Y!M : trnhquang_2007

A = T = 30% . 1800 = 540 (nu)
G = X= 20% . 1800 = 360 (nu)
Số lượng từng loại nuclêôtit môi trường cung cấp cho gen tự sao bốn lần :
Amt = Tmt = (24 - 1) . 540 = 8100 (nu)
Gmt = Xmt = (24 - 1) . 360 = 5400 (nu)
b. Số liên kết hrô trong các gen con :
Số liên kết hrô của mỗi gen :
2A + 3G = 2 . 540 + 3 . 360 = 2160
Số liên kết hrô trong các gen con :
2160 x 24 = 34560 liên kết
Bài 7 :
Trên một mạch của gen có từng loại nuclêôtit như sau:
A = 15%, T = 20%, G = 30%, X = 420 nuclêôtit
Gen nhân đôi một số đợt và đã nhận của môi trường 2940 timin
1. Tính số lượng từng loại nuclêôtit trên mỗi mạch gen và của cá gen.
2. Tính số lượng từng loại nuclêôtit môi trường cung cấp cho gen nhân đôi.
3. Tất cả các gen con tạo ra đều sao mã một lần bằng nhau và trong các phân tử ARN tạo ra, chứa
13440 xitozin. Xác đònh số lượng từng loại ribônuclêôtit của mỗi phân tử ARN và số lượng từng
loại ribônuclêôtit môi trường cung cấp cho sao mã.
GIẢI

1. Số lượng từng loại nuclêôtit :
Gọi mạch của gen đã cho là mạch 1, ta có:
A1 = T2 = 15%
T1 = A2 = 20%
G1 = X2 = 30%
X1 = G2 = 100% - (15% + 20% + 30%) = 35%
X1 = 35% = 420 (nu)
Suy ra số lượng nuclêôtit trên mỗi mạch của gen :
420 x 100/35 = 1200 nu.
° Số lượng từng loại nuclêôtit trên mỗi mạch của gen :
A1 = T2 = 15% . 1200 = 180 nu
T1 = A2 = 20% . 1200 = 240 nu
G1 = X2 = 30% . 1200 = 360 nu
X1 = G2 = 420 nu.
° Số lượng từng loại nuclêôtit của cả gen:
A = T = A1 + A2 = 180 + 240 = 420 nu
G = X = G1 + G2 = 360 + 420 = 780 nu
2. Số lượng từng loại nuclêôtit môi trường cung cấp cho gen nhân đôi :
Gọi x là số lần nhân đôi của gen, suy ra số lượng timin môi trường cung cấp cho nhân đôi :
Tmt = (2x - 1) . T = 2940
2x = 2940/T + 1 = 2940/420 + 1 = 8 = 23
x=3
Số lượng từng loại nuclêôtit môi trường cung cấp cho gen nhân đôi :
Amt = Tmt = 2940 nu
Gmt = Xmt = (2x - 1) . G
= (23 - 1) . 780 = 5460 nu.

.::.<Music is Life>

Page 6

/>

Trần Nhật Quang

097 6457 093

Y!M : trnhquang_2007

3. Số lượng từng loại nuclêôtit của mỗi phân tử ARN:
Số gen con được tạo ra sau nhân đôi : 23 = 8.
Gọi K là số lần sao mã của mỗi gen. Suy ra số lượng xitôzin chứa trong các phân tử ARN:
8. K . rX = 13440
K = 13440/ 8. rX = 1680/ rX = 1680/ Gmạch gốc
Nếu mạch 1 của gen là mạch gốc, ta có:
K = 1680/ G1 = 1680 / 360 = 4,66, lẻ loại
Suy ra, mạch 2 của gen là mạch gốc và số lần sao mã của mỗi gen là:
K = 1680/ G2 = 1680 / 420 = 4
Vậy, số lượng từng loại ribônuclêôtit của mỗi phân tử ARN theo nguyền tắc bổ sung với mạch 2 :
rA = T2 = 180 ribônu
rU = A2 = 240 ribônu
rG = X2 = 360 ribônu
rX = G2 = 420 ribônu
Tổng số lần sao mã của các gen: 8 . K = 8 x 4 = 32
Số lượng từng loại ribônuclêôtit môi trường cung cấp cho các gen sao mã:
rAmt = rA x 32 = 180 x 32 = 5760 ribônu
rUmt = rU x 32 = 240 x 32 = 7680 ribônu
rGmt = rG x 32 = 360 x 32 = 11520 ribônu
rXmt = rX x 32 = 420 x 32 = 13440 ribônu
Bài 8 : Trên một mạch đơn của gen có 40% guamin và 20% xitôzin.

1. Khi gen nói trên tự nhân đôi thì tỉ lệ từng loại nuclêôtit môi trường cung cấp là bao nhiêu ?
2. Nếu gen nói trên có 468 ênin tiến hành sao mã 7 lần và đã sử dụng của môi trường 1638
ribônuclêôtit loại xitôzin, 1596 ribônuclêôtit loại uraxin. Mỗi phân tử mARN được tổng hợp đều
để cho số lượt ribôxôm trượt qua bằng nhau và trong toàn bộ quá trình giải mã đó đã giải phóng ra
môi trường 13580 phân tử nước.
Xác đònh :
a. Số lượng từng loại ribônuclêôtit của mỗi phân tử mARN.
b. Số lượt ribôxôm trượt qua mỗi phân tử mARN.
GIẢI
1. Tỉ lệ từng loại nuclêôtit môi trường cung cấp :
Theo đề bài, suy ra gen có:
G = X = (40% + 20%)/ 2 = 30%
A = T = 50% - 20% = 30%
Vậy, khi gen nhân đôi thì tỉ lệ từng loại nuclêôtit môi trường cung cấp bằng tỉ lệ từng loại nuclêôtit của
gen:
Amt = Tmt = 20% ; Gmt = Xmt = 30%
2. a. Số lượng từng loại ribônuclêôtit của mỗi phân tử mARN:
Số lượng từng loại nuclêôtit của gen:
A = T = 468 (nu)
G = X = (468.30%)/ 20% = 702 (nu)
Số lượng từng loại ribônuclêôtit của mỗi phân tử mARN:
rU = 1596/ 7 = 228 (ribônu)
rA = A - rU = 468 - 228 = 240 (ribônu)
rX = 1683/ 7 = 234 (ribônu)
rG = G - rX = 702 - 234 = 468 (ribônu)

.::.<Music is Life>

Page 7

/>

Trần Nhật Quang

097 6457 093

Y!M : trnhquang_2007

b. Số lượt ribôxôm trượt trên mỗi mARN:
Số phân tử nước giải phóng trong quá trình tổng hợp một phân tử prôtêin :
N/2.3 - 2 = (A + G)/3 - 2 = (468 + 702)/ 3 - 2 = 388
Gọi n là số lượt ribôxôm trượt trên mỗi phân tử mARN. Ta có :
388.7.n = 13580
suy ra : n = 13580/ (388 x 7 ) = 5
Bài 9 : Một phân tử ARN có chứa 2519 liên kết hóa trò và có các loại ribônuclêôtit với số lượng phân chia
theo tỉ lệ như sau :
rA : rU : rG : rX = 1 : 3 : 4 : 6
1. Gen tạo ra phân tử ARN nói trên nhân đôi một số lần và trong các gen con có chứa tổng số 109440
liên kết hrô. Xác đònh số lượng từng loại nuclêôtit môi trường cung cấp cho gen nhân đôi.
2. Tất cả các gen con tạo ra nói trên đều sao mã một số lần bằng nhau. Các phân tử ARN tạo ra chứa
120960 ribônuclêôtit. Tính số lần sao mã của mỗi gen và số ribônuclêôtit mà môi trường cung cấp
cho mỗi gen sao mã.
GIẢI :
1. Số lượng từng loại nuclêôtit môi trường cung cấp cho gen nhân đôi :
Gọi rN là số ribônuclêôtit của phân tử mARN, suy ra số liên kết hóa trò của phân tử ARN :
2rN - 1 = 2519 => rN = 1260 ribônu
Số lượng từng loại ribônuclêôtit của phân tử ARN :
rA = 1260 / 1+3+4+6 = 90 ribônu
rU = 90 x 3 = 270 ribônu
rG = 90 x 4 = 360 ribônu

rX = 90 x 6 = 540 ribônu
Số lượng từng loại nuclêôtit của gen :
A = T = 90 + 270 = 360 nu
G = X = 360 + 540 = 900 nu
Số liên kết hrô của gen :
H = 2A + 3G
= 2 x 360 +3 x 900 = 3420 liên kết
Gọi x là số lần nhân đôi của gen, suy ra số liên kết hrô chứa trong các gen con là :
2x . H = 109440
Số gen con : 2x = 109440 / H = 109440 / 3420 = 32 = 25
x = 5 lần
Số lượng từng loại nuclêôtit mà môi trường cung cấp cho gen nhân đôi :
Amt = Tmt = ( 2x -1 ).A
= ( 32 -1 ) .360 = 11160 nu
Gmt = Xmt = ( 2x -1 ) .G
= ( 32 -1 ).900 = 27900 nu
2. Số lần sao mã và số lượng từng loại ribônuclêôtit của môi trường
Gọi K là số lần sao mã của mỗi gen, suy ra tổng số phân tử ARN được tổng hợp : 32 x K
Số lượng ribônuclêôtit chứa trong các phân tử ARN :
32 x K x 1260 = 120960
Vậy số lần sao mã của mỗi gen là :
K = 120960 / ( 32 x 1260 ) = 3 lần

.::.<Music is Life>

Page 8

/>

Trần Nhật Quang

097 6457 093

Y!M : trnhquang_2007

Số lượng từng loại ribônuclêôtit mà môi trường cung cấp cho mỗi gen sao mã :
rAmt = rA x K = 90 x 3 = 270 ribônu
rUmt = rU x K = 270 x 3 = 810 ribônu
rGmt = rG x K = 360 x 3 = 1080 ribônu
rXmt = rX x K = 540 x 3 = 1620 ribônu
Bài 10 : Một gen điều khiển tổng hợp tám phân tử prôtêin đã nhận của môi trường 2392 axit amin. Trên
mạch gốc của gen có 15% êmin, phần tư mARN được sao mã từ gen này có 180 guamin và 360 xitôzin
1. Xác đònh chiều dài và số lượng từng loại nuclêôtit của mỗi mạch đơn của gen .
2. Nếu trong quá trình tổng hợp prôtêin nói trên có 4 ribôxôm trượt một lần trên mỗi phân tử mARN
thì trước đó, gen đã sao mã mấy lần và đã sử dụng từng loại ribônuclêôtit của môi trường là bao
nhiêu ?
3. Số phân tử nước đã giải phóng ra môi trường trong quá trình giãi mã là bao nhiêu ?
GIẢI :
1. Chiều dài và số lượng từng loại nuclêôtit của mỗi mạch đơn và của gen :
Gọi N là số nuclêôtit của gen ta có :
( N/ 2.3 -1) . 8 = 2392
Số lượng nuclêôtit trên mỗi mạch của gen :
N / 2 = ( 2392 / 8 + 1 ).3 = 900 (nu)
Chiều dài gen : 900 x 3,4 AO
Số lượng từng loại nuclêôtit trên mỗi mạch của gen :
Agốc = Tbổ xung = 15%.900 = 135 (nu)
Ggốc = Xbổ xung = rX = 360 (nu)
Xgốc = Gbổ xung = rG = 180 (nu)
Tgốc = Xbổ xung = 900 - ( 135 + 360 +180 ) = 225 ( nu)
Số lượng từng loại nuclêôtit của gen :

A = T = 135 + 225 = 360 (nu)
G = X = 360 + 180 = 540 (nu)
2. Số lần sao mã và số lượng từng loại ribônuclêôtit của môi trường :
Số lần sao mã của gen :
8 : 4 = 2 lần
Số lượng từng loại ribônuclêôtit mà gen đã sử dụng của môi trường cho quá trình sao mã :
rAmt = K.Tgốc = 2 . 225 = 450 (ribônu)
rUmt = K. Agốc = 2 . 135 = 270 ( ribônu )
rGmt = K. Xgốc = 2 . 180 = 360 ( ribônu )
rXmt = K. Ggốc = 2 . 360 = 720 ( ribônu )
3. Số phân tử nước giãi phóng ra môi trường trong quá trình giãi mã :
( N / [3 . 2] - 2 ) . 8 = ( 900 / 3 - 2 ) . 8 = 2384 phân tử
Bài 11 : Hợp tử của một loài nguyên phân ba đợt : ở đợt nguyên phân cuối cùng, các tế bào đã sử dụng
của môi trường nguyên liệu tương đương với 32 NST đơn.
1. Xác đònh tên của loài trên
2. Tế bào sinh giao tử đực và tế bào sinh giao tử cái của loài trên giảm phân bình thường, không có
trao đổi chéo.
Hãy xác đònh :
a. Số loại giao tử chứa ba NST có nguồn gốc từ "bố". Tỉ lệ của loại giao tử trên.

.::.<Music is Life>

Page 9

/>

Trần Nhật Quang

097 6457 093

Y!M : trnhquang_2007

b. Số loại hợp tử chứa hai NST có nguồn gốc từ "ông nội". Tỉ lệ của loại giao tử trên
c. Số loại hợp tử chứa ba nhiễm sắc thể có nguồn gốc từ "ông ngoại". Tỉ lệ của loại hợp tử
này.
d. Số loại hợp tử chứa hai nhiễm sắc thể có nguồn gốc từ "ông nội" và ba nhiễm sác thể có
nguồn gốc gốc từ "ông ngoại". Tỉ lệ của loại hợp tử này.
GIẢI
1. Tên loài:
Số tế bào thực hiện đợt nguyên phân cuối cùng:
23 - 1 = 4.
Số nhiễm sắc thể môi trường cung cấp cho đợt nguyên phân cuối cùng :
(21 - 1) . 4 . 3n = 32
2n = 8
n=4
Loài ruồi giấm.
2. Khi không có trao đổi chéo :
Số loại giao tử có thể được tạo ra = 2n = 24 = 16
Số loại hợp tử có thể được tạo ra = 4n = 44 = 256
a. Số loại giao tử có ba nhiễm sắc thể có nguồn gốc từ "bố":
n!/ [3!(n - 3)!] = 4!/ [3!(4 - 3)! = 4 loại
Tỉ lệ của loại giao tử trên :
4/16 = ¼ = 25%
b. Số loại hợp tử có hai nhiễm sắc thể có nguồn gốc từ "ông nội":
n!/ [2!(n - 2)! . 2n = 4!/ [2!(4 - 2)! . 16 = 96 loại
Tỉ lệ của loại hợp tử trên :
96/256 = 37,5%
c. Số loại hợp tử chứa ba nhiễm sắc thể có nguồn gốc từ "ông ngoại":
n!/ [3!(n - 3)! . 2n = 4 x 16 = 64 loại
Tỉ lệ của loại hợp tử trên:

64/256 = ¼ = 25%
d. Số loại hợp tử chứa hai nhiễm sắc thể có nguồn gốc từ "ông nội" và ba nhiễm sắc thể có
nguồn gốc từ "ông ngoại":
4!/ [ 2!(4 - 2)! . 4!/ [3!(4 - 3)! = 6 x 4 = 24 loại
Tỉ lệ của loại hợp tử trên :
24/256 = 9,375%
Bài 12 : Củ cải có bộ nhiễm sắc thể 2n = 18.
Một tế bào sinh dưỡng của cải nguyên phân sáu đợt liên tiếp. Xác đònh :
1. Số nhiễm sắc thể mới hoàn toàn trong các tế bào con và số nhiễm sắc thể môi trường cung cấp cho
đợt nguyên phân cuối cùng.
2. Số tế bào con lần lượt xuất hiện và số thoi vô sắc hình thành trong quá trình nguyên phân nói trên.
3. Số nhiễm sắc thể cùng trạng thái của chúng trong các tế bào vào kỳ sau ở đợt nguyên phân cuối
cùng.
GIẢI
1. - Số nhiễm sắc thể mới hoàn toàn trong các tế bào con:
(2x - 2) . n = (26 - 2) . 18 = 1116 (NST)
-- Số nhiễm sắc thể môi trường cung cấp cho đợt nguyên phân cuối cùng :
(21 - 1) . 26 - 1 . 18 = 576 (NST)
2. Trong quá trình nguyên phân:

.::.<Music is Life>

Page 10 />

Trần Nhật Quang

097 6457 093

Y!M : trnhquang_2007

-- Số tế bào con lần lượt xuất hiện :
2x + 1 - 2 = 26 + 1 - 2 = 126 tế bào
-- Số thoi vô sắc hình thành:
2x - 1 = 26 - 1 = 63 thoi vô sắc
3. Số nhiễm sắc thể cùng trạng thái trong các tế bào ở kỳ sau của đợt nguyên phân cuối cùng:
-- Số tế bào thực hiện lần nguyên phân cuối cùng:
26 - 1 = 32 tế bào
-- Số nhiễm sắc thể cùng trạng thái trong các tế bào:
32 x 4n đơn = 32 x 18 x 2 = 1152 (NST đơn)
Bài 13 Có ba hợp tử thuộc cùng một loài nguyên phân với số lần không bằng nhau:
- Hợp tử I đã nhận của môi trường 280 crômatit.
- Hợp tử II đã tạo ra các tế bào con chứa 640 nhiễm sắc thể ở trạng thái chưa nhân đôi.
- Hợp tử III tạo ra các tế bào con chứa 1200 nhiễm sắc thể đợn mới hoàn toàn.
Tổng số nhiễm sắc thể trong các tế bào con tạo ra từ ba hợp tử nói trên là 2240.
Xác đònh:
1. Bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội của loài;
2. Số tế bào con và số lần nguyên phân của mỗi hợp tử;
3. Số tế bào con đã từng xuất hiện trong quá trình nguyên phân của ba hợp tử.
GIẢI
1. Bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội của loài:
Gọi x1, x2, x3 lần lượt là số lần nguyên phân của mỗi hợp tử I, II, III.
Ta có:
- Ở hợp tử I:
Số crômatit môi trường cung cấp:
(2x1 - 1 ) . 2n = 280
Số nhiễm sắc thể trong các tế bào con:
2x1 . 2n = 280 + 2n
- Ở hợp tử II:
Số nhiễm sắc thể trong các tế bào con:
2x2 . 2n = 640

- Ở hợp tử III:
Số nhiễm sắc thể mới hoàn toàn trong các tế bào con:
(2x3 - 2) . 2n = 1200
Số nhiễm sắc thể chứa trong các tế bào con:
2x3 .2n = 1200 + 2 . 2n
Tổng số nhiễm sắc thể chứa trong toàn bộ các tế bào con tạo ra từ cả ba hợp tử:
280 + 2n + 640 + 1200 + 2.2n = 2240
3.2n = 120 2n = 40
2. Số tế bào con và số lần nguyên phân của mỗi hợp tử
- Hợp tử I:
(2x1 - 1) . 2n = 280
Số tế bào con tạo ra:
2x1 = 280/40 + 1 = 8 tế bào
2x1 = 8 = 23 x1 = 3
- Hợp tử II:
2x2 . 2n = 640

.::.<Music is Life>

Page 11 />

Trần Nhật Quang

097 6457 093

Y!M : trnhquang_2007

Số tế bào con tạo ra:
2x2 = 640/40 = 16 tế bào
2x2 = 16 = 2

x2 = 4
- Hợp tử III:
(2x3 - 2) . 2n = 1200
Số tế bào con được tạo ra:
2x3 = 1200/40 + 2 = 32 tế bào
2x3 = 32 = 25 x3 = 5.
3. Số tế bào con đã từng xuất hiện trong quá trình nguyên phân của ba hợp tử:
2x1+1 - 2 + 2x2 + 1 - 2 + 2x3 + 1 - 2 = 24 + 25 + 26 - 6 = 106 tế bào
Bài 14: Trong vùng sinh sản của ống dẫn sinh sản của một cá thể cái có một số tế bào sinh dục sơ khai
nguyên phân bốn lần liên tiếp. Có 75% số tế bào con được chuyển sang vùng chín và sau đó đã có tất cả
5400 nhiễm sắc thể bò tiêu biến cùng với các thể đònh hướng.
1. Xác đònh số tế bào sinh dục sơ khai ban đầu.
2. Các trứng tạo ra tham gia thụ tinh với hiệu suất 25%. Các hợp tử nguyên phân với số lần bằng
nhau và đã nhận của môi trường nguyên liệu tương đương 7200 nhiễm sắc thể đơn.
Xác đònh số nhiễm sắc thể, số crômatit trong các tế bào và mỗi giai đoạn sau;
a. Kỳ trước của lần nguyên phân cuối cùng;
b. Kỳ sau của lần nguyên phân cuối cùng;
Cho biết 2n = 60.
GIẢI
1. Số tế bào sinh dục sơ khai ban đầu:
Gọi a là số tế bào sinh dục sơ khai ban đầu. Suy ra số tế bào con sau nguyên phân:
a.24 = 16a
Số tế bào sinh trứng:
75% x 16a = 12a
Số nhiễm sắc thể bò tiêu biến trong các thể đònh hướng:
3 x 12a x n = 5400
36a x 60/2 = 5400
a = 5400/ (36 x 30) = 5 tế bào
2. Số nhiễm sắc thể, số crômatit trong các tế bào:
Số hợp tử được tạo ra:

25% . 12a = 15
Gọi x là số lần nguyên phân của mỗi hợp tử, ta có:
(2x - 1) . 15 . 60 = 7200
2x = 7200/15.60 + 1 = 8 = 23
x=3
Số tế bào tiến hành đợt nguyên phân cuối cùng:
15 . 2x - 1 = 15 . 23 - 1 = 60
a. Vào kỳ trước của lần nguyên phân cuối cùng:
Số nhiễm sắc thể trong các tế bào :
60 x 60 = 3600 NST
Số crômatit trong các tế bào:
60 x 2 x 60 = 7200 crômatit
b. Vào kỳ sau của lần nguyên phân cuối cùng:
Số nhiễm sắc thể trong các tế bào :

.::.<Music is Life>

Page 12 />

Trần Nhật Quang

097 6457 093

Y!M : trnhquang_2007

60 x 2 x 60 = 7200 NST
Số crômatit trong các tế bào bằng 0
Bài 15 :
Chuột có bộ nhiễm sắc thể 2n = 40.
Quan sát hai nhóm tế bào đang ở vùng chín của ống dẫn sinh dục của một con chuột đực, người ta nhận

thấy:
- Nhóm I có 1100 nhiễm sắc thể kép xếp trên mặt phẳng xích đạo của các thoi vô sắc, trong đó số
nhiễm sắc thể kép xếp hai hàng nhiều hơn số nhiễm sắc thể kép xếp một hàng là 500.
- Nhóm II có 1200 nhiễm sắc thể đang phân li về các cực của tế bào; trong đó số nhiễm sắc thể kép
đang phân li ít hơn số nhiễm sắc thể đơn đang phân li là 240.
1. Xác đònh các tế bào của mỗi nhóm đang ở kỳ phân bào nào.
2. Tính số tế bào ở mỗi kỳ đã xác đònh trên.
3. Xác đònh số lượng giao tử được tạo ra khi hai nhóm tế bào trên kết thúc quá trình phân bào.
GIẢI
1. Kỳ phân bào:
• Nhóm tế bào I:
- Các tế bào có nhiễm sắc thể kép xếp hai hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi vô sắc thuộc kỳ
giữa I của giảm phân.
- Các tế bào có nhiễm sắc thể kép xếp thành một hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi vô sắc
thuộc kỳ giữa II của giảm phân.
• Nhóm tế bào II:
- Các tế bào có nhiễm sắc thể kép phân li về các cực tế bào thuộc kỳ sau I của giảm phân.
- Các tế bào có nhiễm sắc thể đơn phân li về các cực tế bào thuộc kỳ sau II của giảm phân.
2. Số tế bào ở mỗi kỳ:
• Nhóm tế bào I:
- Số nhiễm sắc thể đang thuộc kỳ giữa I:
(1100 + 500)/ 2 = 800 (NST)
- Số nhiễm sắc thể đang thuộc kỳ giữa II:
800 - 500 = 300 (NST)
- Số tế bào đang ở kỳ giữa I:
800/ 2n = 800/40 = 20 tế bào
- Số tế bào đang ở kỳ giữa II:
300/ n = 300 : 40/2 = 15 tế bào
• Nhóm tế bào II:
- Số nhiễm sắc thể đang ở kỳ sau I:

(1200 - 240)/ 2 = 480 (NST)
- Số nhiễm sắc thể đang ở kỳ sau II:
1200 - 480 = 720 (NST)
- Số tế bào đang ở kỳ sau I:
480/2n = 480/40 = 12 tế bào
- Số tế bào đang ở kỳ sau II:
720/2n = 720/40 = 18 tế bào
3. Số giao tử (tinh trùng) được tạo ra:
- Kết thúc phân bào (giảm phân), mỗi tế bào ở lần phân bào I tạo bốn tế bào con và mỗi tế bào ở
lần phân bào II tạo hai tế bào con
- Tổng số giao tử bằng tổng số tế bào con sau giảm phân:

.::.<Music is Life>

Page 13 />

Trần Nhật Quang

097 6457 093

Y!M : trnhquang_2007

(20 + 12) . 4 + (15 + 18) . 2 = 194 giao tử
Bài 16 :
Khi lai một gà trống trắng với một gà mái đen đều thuần chủng, người ta đã thu được các con lai đồng
loại có lông xanh da trời.
1. Tính trạng trên di truyền theo kiểu nào ?
2. Cho những gà lông xanh da trời này giao phối với nhau, sự phân li những tính trạng trong quần thể
gà con thu được sẽ như thế nào ?
3. Cho lai gà trống lông xanh với gà mái lông trắng, sự phân li ở đời sau sẽ ra sau ? Có cần kiểm tra

độ thuần chủng của giống ban đầu hay không ?
GIẢI
1. Kiểu di truyền của tính trạng:
Lai giữa gà trống trắng với gà mái đen, F1 xuất hiện gà có lông màu xanh da trời, F1 xuất hiện tính trạng
trung gian.
Suy ra tính trạng màu lông của gà di truyền theo hiện tượng trội không hoàn toàn.
Giả sử quy ước gen A quy đònh màu lông đen, trội không hoàn toàn so với gen a quy đònh màu lông trắng:
- Gà trống trắng P có kiểu gen aa;
- Gà mái đen P có kiểu gen AA;
- Gà F1 có màu lông xanh da trời đều có kiểu gen Aa.
2. Cho gà xanh da trời F1 giao phối với nhau:
F1: Aa (xanh da trời) x Aa (xanh da trời)
GF1: A, a
A, a
F 2:
1AA : 2Aa : 1aa
Tỉ lệ phân li kiểu hình ở F2:
25% số gà có lông đen
50% số gà có lông xanh da trời
25% số gà có lông trắng
3. a. Cho lai gà trống lông xanh với gà mái lông trắng:
P:
gà trống lông xanh x gà mái lông trắng
Aa
aa
GP:
A, a
a
F 1:
1Aa : 1aa

Tỉ lệ phân li kiểu hình ở F1:
50% số gà có lông xanh : 50% số gà có lông trắng
b. Không cần kiểm tra độ thuần chủng của giống ban đầu vì gà lông trắng luôn mang kiểu gen aa
(tức thuần chủng), con gà lông xanh luôn mang kiểu gen Aa (tức không thuần chủng).
Bài 17:
Khi lai hai dòng ngô thuần chủng (dòng hạt xanh, trơn và dòng hạt vàng, nhăn) người ta thu được F1 đồng
loạt có hạt tím, trơn
1. Nếu những kết luận có thể rút ra từ phép lai này ?
2. Khi cho các cây F1 giao phấn với nhau, các loại giao tử nào đã được sinh ra, tỉ lệ của mỗi loại giao
tử là bao nhiêu ? Lập sơ đồ lai từ P đến F2.
Ở F2 có sáu loại kiểu hình là những loại nào ? Tỉ lệ mỗi loại là bao nhiêu ?
Khi kiểm tra thấy có ½ số hạt màu tím. Kết quả này có thể dự đoán được không ? Cho biết tỉ lệ
các hạt vàng, xanh và nhăn, trơn.
3. Những hạt F2 thuộc dòng thuần về một hay hai tính trạng được biểu hiện bằng kiểu hình nào ?
4. Nếu giao phối các cây hạt nhăn, tím với nhau, sự phân li sẽ xảy ra như thế nào ?

.::.<Music is Life>

Page 14 />

097 6457 093

Trần Nhật Quang

Y!M : trnhquang_2007

5. Lai cây hạt trơn, xanh với cây hạt nhăn, vàng thu được những cây hạt trơn, màu sắc của chúng sẽ
như thế nào ? Có thể rút ra kết luận gì về kiểu gen của cây hạt trơn đã sử dụng.
GIẢI
1. Những kết luận rút ra từ phép lai:

Theo đề bài, hai dòng P đều thuần chủng về hai cặp tính trạng tương phản (hạt xanh, trơn với hạt
vàng, nhăn). F1 đồng loạt có hạt tím, trơn.
- Về màu hạt: F1 xuất hiện hạt tím là tính trạng trung gian giữa bố và mẹ (xanh và vàng).
Vậy màu hạt di truyền theo hiện tượng tính trội không hoàn toàn.
- Về hình dạng hạt: F1 xuất hiện hạt trơn. Suy ra hạt trơn là tính trội hoàn toàn so với hạt
nhăn.
Vậy hình dạng hạt di truyền theo hiện tượng trội hoàn toàn.
2. Khi cho F1 giao phối với nhau:
Quy ước gen:
Giả thuyết: gen A: hạt vàng trội không hoàn toàn so với gen a: hạt xanh.
AA: hạt vàng; Aa: hạt tím; aa: hạt xanh
Gen B: hạt trơn, gen b: hạt nhăn
Do P thuần chủng về hai cặp tính trạng tương phản suy ra F1 đều dò hợp hai cặp gen : AaBb (hạt
tím, trơn).
Vậy nếu cho F1 là AaBb giao phấn với nhau.
• Có 4 loại giao tử F1 là: AB, Ab, aB và aa. Tỉ lệ mỗi loại giao tử trên là: ¼
• Sơ đồ lai từ P đến F2:
P: hạt xanh, trơn x hạt vàng, nhăn
aaBB
AAbb
GP:
aB
Ab
F 1:
AaBb
Kiểu hình 100% hạt màu tím, trơn.
F1 : giao phấn với nhau
F1 :
AaBb
x

AaBb
GF1: AB, Ab, aB, ab
AB, Ab, aB, ab
F2 :

AB
AB
AABB
Ab
AABb
AB
AaBB
Ab
AaBb
Kiểu gen F2

Ab
AABb
AAbb
AaBb
Aabb

aB
AaBB
AaBb
aaBB
aaBb

ab
AaBb

Aabb
aaBb
aabb
Tỉ lệ mỗi loại
Kiểu hình ở F2

1 AABB
2 AABb

3 hạt vàng, trơn

2 AaBB
4 AaBb

6 hạt tím, trơn

1 AAbb

1 hạt vàng, nhăn

.::.<Music is Life>

Page 15 />

097 6457 093

Trần Nhật Quang
2 Aabb
1 aaBB
2 aaBb

Y!M : trnhquang_2007

2 hạt tím, nhăn
3 hạt xanh, trơn

1 aabb

1 hạt xanh, nhăn
• Khi Kiểm tra thấy có số hạt màu tím: Kết quả này có thể dự đoán được. Vì nếu xét riêng
về màu hạt:
F1 : Aa x Aa
F2 : 1AA : 2Aa :1aa
F2 có 1 vàng : 2 tím : 1 xanh
Vậy tỉ lệ hạt màu tím ở F2 là: 2/4 = ½
Tỉ lệ hạt vàng : xanh ở F2 là 1 : 1
Nếu xét riêng về hình dạng hạt:
F1 : Bb x Bb
F2 : 1BB : 2Bb : 1bb
Tỉ lệ hạt nhăn : trơn bằng 1 : 3
3. KIểu hình của F2 thuộc dòng thuần về một hay hai tính trạng:
• Dòng thuần về một tính trạng :
AABb có kiểu hình hạt vàng, trơn
AaBB có kiểu hình hạt tím, trơn
Aabb có kiểu hình hạt tím, nhăn
AaBb có kiểu hình hạt xanh, trơn
• Dòng thuần về hai tính trạng:
AABB có kiểu hình hạt vàng, trơn
AAbb có kiểu hình hạt vàng, nhăn
AaBB có kiểu hình hạt xanh, trơn

Aabb có kiểu hình hạt xanh, nhăn
4. Giao phấn các cây hạt tím, nhăn (Aabb) với nhau:
P:
Aabb x Aabb
GP: Ab, ab
Ab, ab
F1: AAbb : 2Aabb : aabb
Kiểu hình F1:
1 vàng, nhăn : 2 tím, nhăn : 1 xanh, nhăn
5. Lai cây hạt xanh, trơn (aaBB hoặc aaBb) với cây hạt vàng, nhăn (AAbb) :
• Trường hợp 1:
P:
aaBB x AAbb
GP:
aB
Ab
F 1:
AaBb
100% hạt màu tím, trơn
• Trường hợp 2:
P:
aaBb x AAbb
GP: aB, ab
Ab
F 1:
AaBB : Aabb
1 hạt tím, trơn : 1 hạt tím, nhăn
Vậy ở F1 những cây hạt trơn đều có màu tím
Kiểu gen của cây hạt trơn đã sử dụng:
• 1 cây thuần chủng : aaBB

• 1 cây không thuần chủng : aaBb

.::.<Music is Life>

Page 16 />

Trần Nhật Quang

097 6457 093

Y!M : trnhquang_2007

Bài 18 :
Như Menđen đã phát hiện, màu hạt xám ở đậu Hà Lan là trội so với hạt trắng. Trong các thực nghiệm
sau, bố mẹ có kiểu hình đã biết nhưng chưa biết kiểu gen, đã sinh ra đời con được thống kê như sau :
Bố, mẹ
Con
Xám
Trắng
a.
Xám x trắng
82
78
b. Xám x xám
118
39
c. Trắng x trắng
0
50
d Xám x trắng

74
0
e. Xám x xám
90
0
1. Hãy viết các kiểu gen có thể có của mỗi cặp cha, mẹ trên
2. Trong các phép lai b,d và e có thể dự đoán có bao nhiêu hạt xám mà cây sinh ra từ chúng, khi thụ
phấn sẽ cho cả hạt xám và hạt trắng.
GIẢI:
1. Kiểu gen có thể có của mỗi cặp cha, mẹ :
Theo đề bài, quy ước :
A : hạt xám ; a : hạt trắng
a. Phép lai a:
P : Xám ( A-) x trắng ( aa )
F1: 82 xám : 78 trắng xấp xỉ 1:1
F1 xuất hiện cây hạt trắng (aa). Suy ra, cây hạt xám P tạo được giao tử a. Vậy kiểu gen của cặp
P mang lai:
P hạt xám : Aa
P hạt trắng : aa
b. Phép lai b :
P : xám (A-) x xám ( A-)
F1 : 118 xám : 39 trắng xấp xỉ 3:1
F1 có tỉ lệ của đònh luật phân tính của Menđen. Suy ra kiểu gen của hai cây P hạt xám mang lại
là dò hợp Aa
c. Phép lai c : Hai cây P đều mang hạt trắng, đều mang kiểu gen aa
d. Phép lai d :
P : Xám (A-) x trắng (aa)
F1: 74 cây đều tạo hạt xám, F1 đồng tính trội . Suy ra cây P có hạt xám chỉ tạo một loại giao tử
A, tức có kiểu gen AA
e. Phép lai e :

P : Xám ( A-) x xám (A-)
F1: 90 cây hạt xám, F1 đồng tính trội. Suy ra ít nhất một trong hai cây P chỉa tạo một loại giao
tử A, tức có kiểu gen AA
Vậy kiểu gen của cặp P mang lai chỉ có thể là một trong hai trường hợp sau :
P : AA x AA hoặc P : AA x Aa
2. Dự đoán số cây hạt xám tạo ra từ phép lai b,d,e:
Cây đậu hạt xám khi tự thụ phấn cho cả hạt xám và hạt trắng phải có kiểu gen Aa
• Trong phép lai b : F1 có 118 cây hạt xám
P : Aa(xám) x Aa( xám)
Gp : A,a
A.a
F1 : 1AA : 2Aa : 1aa

.::.<Music is Life>

Page 17 />

Trần Nhật Quang

•

•

097 6457 093

Y!M : trnhquang_2007

F1 có 118 cây hạt xám ( gồm 1/3 AA và 2/3 Aa )
Vậy số hạt xám F1 có kiểu gen Aa là :
118 x 2/3 = 78 cây

Trong phép lai d : F1 có 74 cây hạt xám
P : AA ( xám) x aa ( trắng )
Gp : A
a
F1 :
100% Aa
Số cây hạt xám F1 có kiểu gen Aa là 74 chiếm 100%.
Trong phép lai e : F1 có 90 cây hạt xám
- Trường hợp 1 :
P : AA ( Xám ) x Aa ( xám )
Gp : A
A,a
F1 :
AA : Aa
Số cây hạt xám ở Aa ở F1 chiếm ½ bằng :
90 x ½ = 45 cây
- Trường hợp 2 :
P : AA (Xám) x AA ( xám )
Gp : A
A
F1 : 100% AA
F1 không có cây mang kiểu gen Aa

Bài 19 :
Một trâu đực trắng (1) giao phối với một trâu cái đen (2), đẽ lần thứ nhất được một nghé trắng (3) và lần
thứ hai được một nghé đen (4). Con nghé đen này lớn lên giao phối với một trâu đực đen (5) sinh ra một
nghé trắng (6). Hãy xác đònh kiểu gen của 6 con trâu trên.
GIẢI :
Theo đề bài, ta có sơ đồ sau:
Đực trắng x Cái đen

(1)

(2)
________________________________


Nghé trắng
Nghé đen x đực đen
(3)
(4)
 (5)

Nghé trắng
(6)
Xét phép lai giữa (4) đen và (5) đen sinh ra (6) trắng,
Suy ra tính trạng lông đen trội so với lông trắng.
Quy ước gen :
A : lông đen ; a : lông trắng
- Đực trắng (1) có kiểu gen aa
- Cái đen (2) là A- sinh được nghé trắng (3); suy ra, nghé (3) có kiểu gen aa và cái đen (2) tạo được
giao tử a; cái đen (2) có kiểu gen Aa
- Nghé trắng (6) có kiểu gen aa ; suy ra, nghé đen (4) và được đen (5) đều tạo được giao tử a nên (4)
và (5) đều mang kiểu gen Aa
- Tóm lại : kiểu gen của càc cá thể đã cho là :
(1) : aa , (2) : Aa ,( 3) : aa
(4) : Aa, (5) : Aa, (6) : aa

.::.<Music is Life>

Page 18 />