Tuần 10. Hai đứa trẻ

Tiết 39 – Đọc văn

Thạch Lam


2


Tác giả
Cuộc đời
Thạch Lam (1910 –
1942) tên khai sinh là
Nguyễn Tường Vinh
- Quê: Hà Nội
- Xuất thân: gia đình
công chức gốc quan lại
và là thành viên của
nhóm Tự lực văn đoàn.
Là người đôn hậu và
rất đỗi tinh tế

Sự nghiệp
Các tác phẩm
chính: Gió
đầu mùa,
Nắng trong
vườn, Sợi tóc,
Tiểu thuyết
ngày mới, Hà
Nội 36 phố
phường...

- Quan niệm văn cương lành
mạnh, tiến bộ: Văn học:làm
cho lòng người thêm trong
sạch, phong phú; Nhà văn: phải
nâng đỡ cái tốt...
- Đặc điểm sáng tác: Có biệt
tài về truyện ngắn. Truyện
không có chuyện, chủ yếu khai
thác nội tâm nhân vật
Văn Thạch Lam trong sáng,
giản dị, thâm trầm, sâu sắc

Thạch Lam là nhà văn xuất sắc của văn học
Việt Nam giai đoạn 1930 - 1945


Cha: Nguyễn Tường Nhu
(Quê: Quảng Nam )

Nguyễn Tường Tam

Nguyễn Tường Long

Mẹ: Lê Thị Sâm
(Quê: Hải Dương )

Nguyễn Tường Vinh

CÁC NHÀ VĂN, NHÀ THƠ TRONG NHÓM “TỰ LỰC
VĂN ĐOÀN” ” (1933 - 1943)


CÁC TẬP TRUYỆN NGẮN


TIỂU THUYẾT

TIỂU LUẬN

TUỲ BÚT




Phố huyện Cẩm Giàng xưa


- Thu không: Ngày xưa: báo hiệu sự an toàn, không gì
đáng lo ngại. Nghĩa trong bài là: hồi trống báo hiệu trời
sắp tối.
- Quả thuốc sơn đen: Quả đựng thuốc lào, sơn màu
đen.
- Rượu ti: Rượu sản xuất ở công ti
- Thần nông: Ông vua thời cổ đại ở TQ, dạy dân làm
ruộng, họp chợ, chữa bệnh. Tên ông được đặt cho một
chòm sao.
-…………………
11

Đoạn 1: Từ đầu... "tiếng cười khanh
khách nhỏ dần về phía làng": Phố huyện
lúc chiều tàn.
Bố cục:
3 đoạn

- Đoạn 2: "Trời đã bắt đầu đêm ... hằng
ngày của họ": Phố huyện lúc đêm tối.

- Đoạn 3: Còn lại: Phố huyện lúc
chuyến tàu đêm đến và đi qua.

12


Phố
Nhận xét gì về
cáchuyện
nhân lúc chiều tối
vật trong bức tranh phố
huyện lúc chiều tối. Qua
đó nhận xét về cuộc sống
Những kiếp
Tâm trạng
Cảnh ngày tàn củaCảnh
họ? chợ tàn Hãy tìm
người
tànrút

tạratiết
của Liên
những
chi
nhàxét
Em
hãy
nhận
văn miêu
tả cảnh
chợ
tàn?phố
chung
về bức
tranh
Trước cảnh phố huyện
lúc
Qua những
ấy tối.
giúpBức
huyện chi
lúc tiết
chiều
chiều tối, tâm trạng
của
ngày tàn
được
nhà
văn
emCảnh

cảm
nhận
được
gì về
cuộc
tranh
ấy
đã
được
nhà
văn
TL
Liên ra sao? Cảmmiêu
nhận
tả
qua
những
âm
thanh
sốngmiêu
người
dân
phố
huyện?
tả
bằng
lời
văn như thế
ban đầu của em về
nhân

và hình ảnh nào?
Em có cảm
nào?
Bằng lời văn giản dị,
mộc
mạc,
đậm
chất
thơ,
TLâm
đã
vật Liên? nhận được điều gì qua

dựng lên bức tranh phố huyệnthanh
lúc chiều
tối:
cảnh
và hình
ảnh
ấy? tiêu
điều xơ xác, con người nghèo khổ, tàn tạ, không tương
lai, cuộc sống không vận động, tù túng => mang tính
khái quát, tái hiện cuộc sống trì trệ, tù túng của XHVN
lúc bấy giờ


Cảnh ngày tàn
+ Tiếng trống (thời gian)
- Âm thanh: báo hiệu trời sắp tối
+ Tiếng ếch nhái kêu

ran ngoài đồng ruộng
+ Tiếng muỗi vo ve
trong cửa hàng

-> có sự vận động từ xa
đến gần, từ to đến nhỏ =>
gợi sự yên tĩnh

- Màu sắc: + Phương tây đỏ rực như
lửa cháy
+ Những đám mây ánh
hồng như hòn than sắp tàn
+ Dãy tre làng đen lại, cắt
hình rõ rệt trên nền trời

-> có sự vận động từ ánh
sáng đến bóng tối => gợi
cảm giác về sự tàn lụi

=> Bức họa đồng quê quen thuộc, gần gũi, bình dị nhưng yên tĩnh, tàn lụi


Cảnh chợ tàn
+ Chợ họp giữa phố vãn từ lâu
+ người về hết, tiếng ồn ào cũng mất
+ Trên đất chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn, lá
mía…
+ Mùi ẩm bốc lên, hơi nóng của ban ngày hòa lẫn với mùi
cát bụi

=> Cảnh chợ tàn phơi bày cái nghèo nàn xơ xác của
phố huyện


Những kiếp người tàn tạ
+ Những đứa trẻ: nhặt nhạnh, bới rác để kiếm sống -> thương tâm.
+ Mẹ con chị Tý: ngày mò cua, bắt tép. Tối bán hàng nước -> chả
kiếm được bao nhiêu => cuộc sống trông chờ vào sự may rủi
+ Bà cụ Thi: hơi điên, nghiện rượu. Tiếng cười khanh khách.=>
Hình ảnh tiêu biểu cho những kiếp người tàn tạ về mặt tinh thần.
+ Chị em Liên: hiện ra với gian hàng ế ẩm lèo tèo, xơ xác

=> Gợi lên nghèo đói và tiêu điều đến thảm hại của
người dân phố huyện. Cuộc sống ấy cứ đều đều, đơn
điệu, lặp đi lặp lại buồn tẻ, nhàm chán


Tâm trạng nhân vật Liên
+ Lòng buồn man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn.
+ Cảm nhận “mùi riêng của đất, của quê hương này”.
+ Động lòng thương bọn trẻ con nhà nghèo.
+ Xót thương cho mẹ con chị Tý

=> Một cô bé có tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, giàu lòng trắc ẩn,
yêu thương con người. Tình cảm yêu mến, gắn bó với quê
hương, sớm biết cảm thông với những số phận bất hạnh.


Hãy tìm những chi tiết nhà
văn miêu tả cảnh chợ tàn?

Qua những chi tiết ấy giúp
em cảm nhận được gì về cuộc
sống người dân phố huyện?

Trước cảnh phố huyện lúc
chiều tàn, tâm trạng của
Liên ra sao? Cảm nhận
ban đầu của em về nhân
vật Liên?

Cảnh ngày tàn được nhà văn
miêu tả qua những âm thanh
và hình ảnh nào? Em có cảm
nhận được điều gì qua âm
thanh và hình ảnh ấy?


Nhận xét gì về các nhân
vật trong bức tranh phố
huyện lúc chiều tối. Qua
đó nhận xét về cuộc sống
của họ?

Em hãy rút ra nhận xét
chung về bức tranh phố
huyện lúc chiều tàn. Bức
tranh ấy đã được nhà văn TL
miêu tả bằng lời văn như thế
nào?

Luyện tập
Hình thức LT: Dưới lớp hoạt động cá nhân,
trên bảng 2 học sinh vẽ ra bảng phụ.
- Thời gian 4 phút.
Yêu cầu: Vẽ sơ đồ tư duy thể hiện mạch kiến
thức của bài "Hai đứa trẻ" (tiết 1)



Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà
1. Nắm vững kiến thức tiết 1 bài “Hai đứa trẻ”
2. Tìm hiểu tiết 2:
- Cảnh phố huyện lúc đêm khuya
- Cảnh phố huyện khi chuyến tầu đêm đến và đi
qua
- Phác thảo những nhánh chính bài “Hai đứa trẻ”
bằng SĐTD