Bài 44. Thấu kính phân kì

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi:
1. Nêu đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi TKHT?
2. Có những cách nào để nhận biết TKHT?
2. Có thể nhận biết TKHT bằng một trong ba cách sau:
a) Dùng tay để nhận biết độ dày phần rìa so với độ dày phần giữa của thấu
kính. Nếu phần rìa mỏng hơn thì đó là TKHT.
b) Đưa thấu kính lại gần dòng chữ trên trang sách. Nếu nhìn qua thấu kính
thấy hình ảnh dòng chữ to hơn so với dòng chữ trên trang sách khi nhìn trực
tiếp thì đó là TKHT.
c) Dùng thấu kính hứng ánh sáng Mặt Trời hoặc ánh sáng ngọn đèn đặt ở xa
lên màn hứng. Nếu chùm sáng đó hội tụ trên màn thì đó là TKHT.
1. Đối với TKHT:
Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự (d > f) cho ảnh thật, ngược chiều với vật. Khi
vật đặt rất xa thấu kính (d > 2f) thì ảnh thật có vị trí cách thấu kính một
khoảng bằng tiêu cự.
Vật đặt trong khoảng tiêu cự (d < f) cho ảnh ảo, lớn hơn vật và cùng chiều
với vật.

I. Đặc điểm của thấu kính phân kì:
1. Quan sát và tìm cách nhận biết:
* TKPK có độ dày phần rìa dày hơn phần giữa, ngược hẳn với TKHT.
* Tiết diện của một số TKPK (h.44.2a,b,c SGK).
* Kí hiệu TKPK được vẽ như hình 44.2d (SGK).
a b c d

I. Đặc điểm của thấu kính phân kì:
1. Quan sát và tìm cách nhận biết:
Bố trí thí nghiệm như hình 44.1 SGK. Chiếu một chùm sáng tới song
song theo phương vuông góc với mặt của TKPK.

C3: Chùm tia ló có đặc điểm gì mà người ta gọi thấu kính này là TKPK?
* Chùm tia tới song song cho chùm tia ló là chùm phân kì nên ta gọi thấu
kính đó là TKPK.
2. Thí nghiệm:

- TKPK có độ dày phần rìa dày hơn phần giữa.
3. Kết luận:
I. Đặc điểm của thấu kính phân kì:
1. Quan sát và tìm cách nhận biết:
2. Thí nghiệm:
- Chùm tia tới song song với trục chính thì cho chùm tia ló phân kì.
- Kí hiệu:

II. Trục chính, Quang tâm, Tiêu điểm, Tiêu cự của TKPK:
Trong 3 tia tới thấu kính phân kì , tia nào đi qua thấu kính không bị
đổi hướng ?
1. Trục chính:
- Trục chính: Trong các tia tới vuông góc với mặt của thấu kính, có một tia
cho tia ló truyền thẳng không đổi hướng. Tia này trùng với một đường thẳng
được gọi là trục chính (∆) của TK.
C4 (SGK):
O
O
∆
O
O
∆
2. Quang tâm:
Trục chính của TKPK đi qua một điểm O trong thấu kính mà mọi tia sáng tới
điểm này đều truyền thẳng, không đổi hướng. Điểm O gọi là quang tâm của

thấu kính.