MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHỐNG BUÔN LẬU TRONG LĨNH VỰC HẢI QUAN TẠI CỤC HẢI QUAN

Tiểu luận cuối khóa TCLLCT-HC

Giáo viên hướng dẫn: …

A. LỜI NÓI ĐẦU

Đất nước ta, trong giai đoạn hiện đang trong quá trình hội nhập quốc tế ngày
càng sâu rộng trên nhiều lĩnh vực nhất là trong lĩnh vực kinh tế, lưu thông hàng hoá
ngày càng mở rộng, tạo điều kiện thuân lợi cho phát triển đất nước, Đồng thời là điều
kiện cho các tổ chức hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại xâm hại đến lợi ích
quốc gia. Mục tiêu của Đảng ta trong thời kỳ hiện nay là đẩy mạnh công nghiệp hoá,
hiện đại hoá, đưa nước ta đến 2020 cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng
hiện đại. Công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại là nghiệm vụ của toàn Đảng
toàn dân trong đó có lực lượng Hải quan nhằm góp phần bảo vệ an ninh kinh tế, đất
nước phát triển bền vững.
Công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại hiện nay đã trở nên quyết liệt và
nóng bỏng, là vấn đề mang tính thời sự, luôn là mối quan tâm của nhiều quốc gia trên
thế giới. Tệ nạn buôn lậu, gian lận thương mại ở nước ta trong những năm gần đây có
nhiều diễn biến phức tạp và đang là một trong những trở ngại lớn cho công cuộc xây
dựng và phát triển đất nước. Chính vì vậy, Đảng và Nhà nước ta hết sức coi trọng lĩnh
vực đấu tranh, phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, đã đề ra nhiều chủ
trương, chính sách để đấu tranh, ngăn chặn, phòng ngừa tệ nạn buôn lậu.
Hiện nay, thị trường trong nước chịu nhiều sức ép trước hàng hóa của các thị
trường lớn như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản nhập khẩu vào Việt Nam, hoạt
động xuất nhập khẩu có nhiều biến động, nhiều nguy cơ tiềm ẩn cần phải kiểm soát
chặt chẽ.
Tây Ninh là tỉnh biên giới tiếp giáp 03 tỉnh của Vương quốc Campuchia có
đường biên giới dài 240 Km, có hai cửa khẩu Quốc tế, bốn cửa khẩu Quốc gia và
nhiều cặp cửa khẩu phụ, nên rất thuận tiện cho việc thông thương hàng hóa giữa hai
nước. Hàng năm lưu lượng hàng hóa xuất nhập khẩu và phương tiện vận tải, hành
khách xuất nhập cảnh qua cửa khẩu rất lớn. Hoạt động xuất nhập khẩu trên địa bàn

tỉnh Tây Ninh diễn ra rất sôi động, đa dạng và phức tạp với đủ loại hình của trên hàng
trăm doanh nghiệp, trong và ngoài nước. Đặc biệt là trên tuyến biên giới tỉnh Tây
Ninh, phía Campuchia có nhiều CASINO hoạt động ngày đêm thu hút mỗi ngày hàng
nghìn khách Việt Nam sang tham gia đánh bạc, làm phát sinh nhiều loại tội phạm mới,
gây không ít khó khăn cho các lực lượng đấu tranh, phòng, chống buôn lậu cũng như
việc giữ vững an ninh trật tự, bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biên giới.
Từ tình hình thực tế trên, Cục Hải quan tỉnh Tây Ninh từng bước khắc phục
những khó khăn, vướng mắc, nâng cao hiệu quả hoạt động cho lực lượng chuyên
Học viên thực hiện: Phan Thanh Sang

Trang

1


Tiểu luận cuối khóa TCLLCT-HC

Giáo viên hướng dẫn: …

trách làm công tác kiểm soát hải quan, đồng thời quán triệt đến các đơn vị nhiệm vụ
công tác trọng tâm, tăng cường công tác kiểm soát chống buôn lậu, gian lận thương
mại, góp phần tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước, đẩy lùi tình trạng buôn lậu,
gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới trên địa bàn Cục
Hải quan tỉnh Tây Ninh quản lý.
Nhận thức được những vấn đề trên, với chức trách, vai trò là cán bộ chuyên
trách làm công tác kiểm soát chống buôn lậu; công tác tại Đội kiểm soát hải quan trực
thuộc Cục Hải quan tỉnh Tây Ninh em xin chọn đề tài “ Một số giải pháp nâng cao
hiệu quả công tác Kiểm soát chống buôn lậu trong lĩnh vực hải quan tại Cục Hải
quan tỉnh Tây Ninh ”, để thực hiện tiểu luận cho chương trình “ Trung cấp lý luận
Chính trị - Hành chính”.

Để làm sáng tỏ những mặt ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân trong hoạt động
kiểm soát chống buôn lậu, gian lận thương mại trong lĩnh vực hải quan hay gọi chung
là kiểm soát chống buôn lậu của cơ quan hải quan, cũng như việc khẳng định vị trí,
vai trò hết sức quan trọng của công tác chống buôn lậu. Từ đó đưa ra được những giải
pháp nhằm góp phần hoàn thiện, nâng cao hiệu quả hoạt động của công tác đấu tranh,
phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại của Cục Hải quan tỉnh Tây Ninh trong
giai đoạn hiện nay và thời gian tới.
Trước hết, em xin chân thành cám ơn toàn thể quý thầy, cô, nhân viên trường
Chính Trị tỉnh Tây Ninh đã tạo mọi điều kiện cho em học tập, nhiệt tình giảng dạy và
hướng dẫn em hoàn thành bài tiểu luận. Do khả năng lý luận phân tích tổng hợp nhận
thức trong thực tiễn có hạn, nên không tránh khỏi sơ sót, mong quý Thầy, Cô nhiệt
tình góp ý để em có những tiếp thu, vận dụng từ lý luận vào thực tiễn trong công tác
được tốt hơn.

B. PHẦN NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ CÔNG TÁC ĐẤU TRANH PHÒNG,
Học viên thực hiện: Phan Thanh Sang

Trang

2


Tiểu luận cuối khóa TCLLCT-HC

Giáo viên hướng dẫn: …

CHỐNG BUÔN LẬU VÀ GIAN LẬN THƯƠNG MẠI :
1. Khái niệm về buôn lậu:
Buôn lậu là hành vi lén lút, đưa hàng hóa xuất khẩu nhập khẩu qua biên giới,

trốn tránh hoặc chống lại sự kiểm tra, kiểm soát của cơ quan chức năng bằng cách
không đi qua cửa khẩu, hoặc tuy có đi qua cửa khẩu nhưng dùng thủ đoạn bí mật bất
hợp pháp nhằm trốn tránh kiểm tra kiểm soát của cơ quan chức năng chống buôn lậu
để đạt được lợi ích cuối cùng là thu được lợi nhuận. Hành vi buôn lậu có khi chỉ có
giá trị nhỏ, nhưng hầu hết do những tổ chức bất hợp pháp có đường dây bất hợp pháp
qua biên giới hoặc xuyên quốc gia thực hiện. Ở Việt Nam hiện nay, buôn lậu được coi
là hành vi vi phạm pháp luật. Theo Bộ Luật hình sự nước CHXHCNVN năm 1999
quy định tại Điều 153 và Điều 154, buôn lậu và vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ
qua biên giới, là hành vi vi phạm pháp luật hình sự và bị coi là phạm tội. Căn cứ vào
qui định trên có thể, rút ra khái niệm buôn lậu: "Buôn lậu là hành vi buôn bán trái
phép qua biên giới hàng hóa, tiền Việt Nam, ngoại tệ, kim khí quý, đá quý hoặc vật
phẩm thuộc di tích lịch sử văn hóa".
2. Khái niệm về gian lận thương mại:
Gian lận thương mại là hành vi dối trá, mánh khóe, lừa lọc trong lĩnh vực thương
mại thông qua hoạt động mua, bán, kinh doanh, xuất nhập khẩu hàng hoá, dịch vụ
nhằm mục đích thu lợi bất chính. Mục đích của hành vi gian lận thương mại là nhằm
thu lợi bất chính do thực hiện trót lọt hành vi lừa đảo, dối trá. Chủ thể tham gia hành
vi gian lận thương mại bao gồm: người mua, người bán, hoặc cả người mua và người
bán thông qua đối tượng là hàng hóa.
Gian lận thương mại là một hiện tượng mang tính lịch sử, chỉ khi có sản xuất
hàng hóa, các sản phẩm được mang ra trao đổi trên thị trường, có người mua, người
bán nhằm thực hiện phần giá trị được kết tinh trong hàng hóa thì gian lận thương mại
cũng mới xuất hiện. Sản xuất hàng hóa ngày càng phát triển, thị trường ngày càng mở
rộng, các sản phẩm đưa ra trao đổi, buôn bán trên thị trường ngày càng nhiều, đa
dạng, phong phú thì gian lận thương mại cũng ngày càng phức tạp, tinh vi hơn.
Ở nước ta hiện nay chưa có một văn bản pháp luật nào đề cập một cách đầy đủ
khái niệm về gian lận thương mại cũng như gian lận thương mại trong lĩnh vực Hải
quan. Mặc dù vậy, thuật ngữ gian lận thương mại được sử dụng một cách rộng rãi ở
các Bộ, ngành, các tổ chức khác nhau. Sau đây, chúng ta xem xét quan điểm của tổ
chức Hải quan Thế giới định nghĩa về gian lận thương mại, cụ thể như sau:

Việc xác định khái niệm gian lận thương mại trong lĩnh vực Hải quan đã được
Hội đồng hợp tác Hải quan quốc tế (nay là tổ chức Hải quan thế giới World Customs
Học viên thực hiện: Phan Thanh Sang

Trang

3


Tiểu luận cuối khóa TCLLCT-HC

Giáo viên hướng dẫn: …

Organization-WCO) đã đưa ra định nghĩa: "gian lận thương mại trong lĩnh vực Hải
quan là hành vi vi phạm pháp luật Hải quan, lừa dối Hải quan để lẩn tránh một phần
hoặc toàn bộ việc nộp thuế xuất nhập khẩu, vi phạm các biện pháp cấm hoặc hạn chế
do luật pháp Hải quan quy định, để thu được một khoản lợi nào đó qua việc vi phạm
pháp luật này”.
Hiện nay trong xu thế toàn cầu hóa, thương mại quốc tế ngày càng phát triển,
gian lận thương mại ngày càng phức tạp và tinh vi hơn. Vì vậy, tại hội nghị quốc tế
lần thứ 5 về chống gian lận thương mại trong lĩnh vực Hải quan do WCO triệu tập tại
Brussels, Bỉ ngày 9/10/1995 đã thống nhất đưa ra một định nghĩa mới như sau: "gian
lận thương mại trong lĩnh vực Hải quan là hành vi vi phạm các điều khoản pháp qui
hoặc pháp luật Hải quan nhằm trốn tránh hoặc cố ý trốn tránh nộp thuế Hải quan, phí
và các khoản thu khác đối với việc di chuyển hàng hóa thương mại hoặc nhận và có ý
định nhận việc hoàn trả trợ cấp hoặc phụ cấp cho hàng hóa không thuộc đối tượng đó
hoặc đạt được hoặc cố ý đạt được lợi thế thương mại bất hợp pháp gây hại cho các
nguyên tắc và tập tục cạnh tranh thương mại chân chính".
Trên cơ sở đó với thực tiễn ở Việt Nam, khái niệm gian lận thương mại được
biết đến như sau: "gian lận thương mại trong lĩnh vực Hải quan là hành vi gian lận các

luồng sản phẩm xuất nhập khẩu bằng cách lợi dụng sơ hở của luật pháp, chính sách và
quản lý của các cơ quan Nhà nước để lẩn tránh việc kiểm tra kiểm soát của Hải quan
nhằm trốn tránh nghĩa vụ đối với Nhà nước và thu lợi bất chính cho riêng mình".
3. Cơ sở pháp lý và nguyên tắc hoạt động trong công tác đấu tranh phòng,
chống buôn lậu và gian lận thương mại:
3.1.Cơ sở pháp lý :
Luật Hải quan có hiệu lực 01/01/2002 và đã được sửa đổi, bổ sung năm 2005,
trong đó có 05 điều từ Điều 63 đến Điều 67 qui định về nhiệm vụ, quyền hạn và trách
nhiệm cơ quan hải quan trong việc phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng
hóa qua biên giới, cụ thể như sau:
Trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, cơ quan hải quan các cấp được
quyền tổ chức và thành lập các đơn vị chuyên trách để thực hiện nhiệm vụ phòng,
chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới ( Điều 63 Luật hải
quan); Ngoài ra chức năng nhiệm vụ quyền hạn của lực lượng kiểm soát hải quan
được qui định cụ thể tại các văn bản của Thủ tướng Chính phủ, của Bộ tài chính và
Tổng cục hải quan, cụ thể như sau: Quyết định 65/2004/ QĐ- TTg ngày 19/04/2004
ban hành Qui chế hoạt động của lực lượng chuyên trách phòng chống buôn lậu, vận
chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; Thông tư 102/2005/TT-BTC ngày
21/11/2005 của Bộ tài chính hướng dẫn thực hiện Qui chế hoạt động của lực lượng
Học viên thực hiện: Phan Thanh Sang

Trang

4


Tiểu luận cuối khóa TCLLCT-HC

Giáo viên hướng dẫn: …

chuyên trách phòng chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới ban
hành kèm theo Quyết định 65/2004/ QĐ- TTg ngày 19/04/2004 của Thủ tướng chính
phủ; Quyết định 1882/QĐ-TCHQ ngày 29/11/2005 của Tổng cục trưởng Tổng cục hải
quan về việc ban hành các qui định về các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan và
một số văn bản của Tổng cục hải quan qui định về các qui trình nghiệp vụ kiểm soát
hải quan.
Trong phạm vi địa bàn hoạt của hải quan, cơ quan hải quan chịu trách nhiệm
kiểm tra giám sát, kiểm soát đối với hàng hóa, phương tiện vận tải để chủ động phòng
chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; Ngoài phạm vi địa bàn
hoạt động hải quan, cơ quan hải quan có trách nhiệm phối hợp các cơ quan nhà nước
hữu quan thực hiện các biện pháp trong đấu tranh chống buôn lậu. (Điều 64 Luật Hải
quan). Phạm vi địa bàn hoạt động cụ thể của lực lượng kiểm soát hải quan được qui
định cụ thể tại Nghị định số: 107/2002/NĐ –CP ngày 23/12/2002 của Thủ tướng
Chính phủ, theo đó địa bàn hoạt động hải quan bao gồm các khu vực cửa khẩu đường
bộ, ga đường sắt liên vận quốc tế, cảng biển quốc tế, cảng sông quốc tế, cảng hàng
không dân dụng quốc tế, các địa điểm làm thủ tục hải quan ngoài khu vực cửa khẩu,
khu chế xuất, kho ngoại quan, kho bảo thuế, khu vực ưu đãi hải quan, bưu điện quốc
tế, các địa điểm kiểm tra hàng hóa xuất khẩu - nhập khẩu trong lãnh thổ và trên vùng
biển thực hiện chủ quyền của Việt Nam, trụ sở doanh nghiệp khi tiến hành kiểm tra
sau thông quan và các địa bàn hoạt động hải quan khác theo qui định của pháp luật.
Ngoài địa bàn hoạt động của hải quan thì cơ quan hải quan có trách nhiệm thông tin,
phối hợp với các lực lượng chức năng trong công tác phòng chống buôn lậu, gian lận
thương mại.
Tổ chức lực lượng, xây dựng cơ sở dữ liệu, áp dụng biện pháp nghiệp vụ cần
thiết như điều tra cơ bản đối tượng hoạt đông buôn lậu; xây dựng hồ sơ sưu tra địa
bàn; hồ sơ đối tượng buôn lậu gian lận thương mai; xây dựng cơ sở bí mật phục vụ
công tác kiểm soát chống buôn lậu trong lĩnh vực hải quan, thu thập thông tin trong
nước và ngoài nước liên quan đến hoạt động hải quan để chủ động phòng, chống buôn
lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, phục vụ thông quan hàng hóa và
kiểm tra sau thông quan; phối hợp với các cơ quan hữu quan bảo vệ bí mật về người

cung cấp thông tin các vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới theo
quy định của pháp luật. Thực hiện kiểm soát hải quan đối với hàng hóa, phương tiện
vận tải; chủ trì phối hợp với các cơ quan nhà nước hữu quan thực hiện các hoạt động
phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới trong địa bàn
hoạt động hải quan; Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan cung cấp thông
tin, tài liệu nếu thông tin tài liệu đó cần thiết cho việc xác minh hành vi buôn lậu, vận
chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; Tổ chức thực hiện hợp tác quốc tế trong
công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên
Học viên thực hiện: Phan Thanh Sang

Trang

5


Tiểu luận cuối khóa TCLLCT-HC

Giáo viên hướng dẫn: …

giới ( Điều 64 Luật hải quan).
Trong trường hợp có căn cứ cho rằng có hành vi cất giấu hàng hóa buôn lậu, vận
chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới thì có quyền áp dụng một số biện pháp ngăn
chặn như: khám người, khám phương tiện vận tải, khám nơi cất giấu hàng hóa, tạm
giữ người, tạm giữ phương tiện vận tải, tạm giữ hàng hóa theo quy định của pháp luật
xử lý vi phạm hành chính; Trong trường hợp có dấu hiệu hình sự thì cơ quan hải quan,
công chức hải quan có thẩm quyền do pháp luật tố tụng hình sự quy định được khởi tố
vụ án, khởi tố bị can thực hiện các hoạt động điều tra theo quy định của bộ luật tố
tụng hình sự.( Điều 65 Luật hải quan).
Điều 111 Bộ Luật Tố tụng hình sự, Điều 20 Pháp lệnh Tổ chức điều tra hình sự
qui định. Khi phát hiện hành vi có dấu hiệu của tội buôn lậu tại Điều 153 Bộ luật hình

sự và tội vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới quy định tại Điều 154
Bộ luật hình sự thì cơ quan hải quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động
điều tra cụ thể như sau:
Đối với tội phạm ít nghiêm trọng trong trường hợp phạm tội quả tang, chứng cứ
và lai lịch người phạm tội rõ ràng thì ra quyết định khởi tố vụ án; lấy lời khai; thu giữ,
tạm giữ và bảo quản vật chứng, tài liệu liên quan trực tiếp đến vụ án; khám người,
khám nơi oa trữ trong khu vực kiểm soát của hải quan; trưng cầu giám định khi cần
thiết; khởi tố bị can; tiến hành các biện pháp điều tra khác và kết thúc điều tra, chuyển
hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát có thẩm quyền trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày ra
quyết định khởi tố vụ án.
Đối với tội phạm nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng, hoặc
tội phạm ít nghiêm trọng nhưng có nhiều tình tiết phức tạp thì ra quyết định khởi tố vụ
án, tiến hành các hoạt động điều tra ban đầu và chuyển hồ sơ cho Cơ quan điều tra có
thẩm quyền trong thời hạn 7 ngày kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án.
3.2. Nguyên tắc hoạt động nghiệp vụ kiểm soát hải quan:
Tuân thủ các quy định tại Bộ luật hình sự, Bộ Luật tố tụng hình sự, Luật quản lý
thuế, Luật hải quan, Luật sở hữu trí tuệ, Pháp lệnh tổ chức điều tra hình sự, luật xử lý
vi phạm hành chính và các văn bản pháp luật liên quan.Thực hiện đúng chức năng
nhiệm vụ, quyền hạn, quy chế, quy trình nghiệp vụ. Phát hiện kịp thời, chính xác và
xử lý nghiêm minh các hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới
và các hành vi khác vi phạm pháp luật hải quan.
Hệ thống các đơn vị Kiểm soát hải quan được tổ chức và hoạt động theo nguyên
tắc tập trung, thống nhất về nghiệp vụ; đơn vị cấp trên chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra
hoạt động nghiệp vụ đối với đơn vị nghiệp vụ cấp dưới; đơn vị cấp dưới chấp hành sự
Học viên thực hiện: Phan Thanh Sang

Trang

6

Tiểu luận cuối khóa TCLLCT-HC

Giáo viên hướng dẫn: …

chỉ đạo của các đơn vị cấp trên, thực hiện chế độ báo cáo định kỳ và đột xuất theo quy
định và yêu cầu của cấp trên; có quan hệ phối hợp với các đơn vị khác trong và ngoài
ngành để thực hiện nhiệm vụ được giao.
Đơn vị Kiểm soát hải quan và Thủ trưởng cơ quan hải quan có trách nhiệm tổ
chức thực hiện đúng, đầy đủ các biện pháp nghiệp vụ hải quan cần thiết để nắm vững
tình hình hoạt động buôn lậu, chủ động phòng ngừa, đấu tranh, bắt giữ, xử lý vi phạm
trong phạm vi địa bàn được phân công; chịu trách nhiệm trước pháp luật và cấp trên
nếu có hành vi buôn lậu xảy ra do không thực hiện đúng quy định.
Đơn vị Kiểm soát hải quan được áp dụng công nghệ thông tin hiện đại để thu
thập thông tin hải quan từ cơ sở dữ liệu, phần mềm chung của ngành Hải quan và cơ
sở dữ liệu của các tổ chức cá nhân liên quan để chủ động phát hiện, ngăn chặn xử lý
vi phạm.
II. CƠ SỞ THỰC TIỂN TRONG CÔNG TÁC ĐẤU TRANH PHÒNG,
CHỐNG BUÔN LẬU VÀ GIAN LẬN THƯƠNG MẠI TẠI CỤC HẢI QUAN
TỈNH TÂY NINH :
1. Tình hình hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại trên địa bàn Cục Hải
quan tỉnh Tây Ninh quản lý :
1.1. Tình hình chung:
Tây Ninh có đường biên giới dài 240 Km tiếp giáp với 03 tỉnh Soài Riêng, Prây
Vêng và Kampongcham của Vương quốc Campuchia. Trên tuyến biên giới có 14 đồn
Biên phòng, 04 Chi cục Hải quan cửa khẩu với 16 cửa khẩu ( 02 quốc tế, 04 cửa khẩu
quốc gia và 10 cửa khẩu phụ ). Địa hình là đồng bằng, bằng phẳng có nhiều đường
mòn qua lại biên giới giữa 02 nước, cư dân biên giới có quan hệ truyền thống lâu đời,
qua lại trao đổi, mua bán hàng hoá, thăm viếng lẫn nhau. Có đường Xuyên Á nối liền
Thành phố Pnompenh với Thành phố Hồ Chí Minh, rất thuận lợi cho việc mua bán,

trao đổi vận chuyển hàng hoá giữa hai nước. Lợi dụng những điều kiện thuận lợi trên
tuyến biên giới, các đối tượng buôn lậu, hàng giả, gian lận thương mại, vi phạm sở
hữu trí tuệ, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới không ngừng gia tăng.
Tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới trên địa bàn
trong thời gian qua diễn ra phức tạp. Phương thức, thủ đoạn của các đối tượng buôn
lậu rất đa dạng như: vận chuyển nhỏ lẻ hàng hóa qua hai bên cánh gà cửa khẩu; lợi
dụng tiêu chuẩn hành lý của hàn khách xuất nhập cảnh để buôn lậu, gia cố các
phương tiện vận tải (ôtô, xe máy) che giấu hàng hoá, các đối tượng đầu nậu thuê
người mua hàng tại cửa hàng miễn thuế trong khu thuơng mại- Công nghiệp Mộc Bài
sau đó vận chuyển về Thành phố Hồ Chí Minh tiêu thụ.
Học viên thực hiện: Phan Thanh Sang

Trang

7


Tiểu luận cuối khóa TCLLCT-HC

Giáo viên hướng dẫn: …

Đối tượng buôn lậu chủ yếu là cư dân biên giới qua lại mua bán, trao đổi hàng
hóa do hai nước Việt Nam và Campuchia sản xuất. Hành khách xuất cảnh nhập cảnh.
Một bộ phận là đầu nậu chuyên tổ chức mua gom hàng của cư dân biên giới và tại các
cửa hàng miễn thuế, thuê cư dân biên giới vận chuyển hàng hoá để đưa vào nội địa
tiêu thụ.
1.2. Tình hình cụ thể trên một số địa bàn trọng điểm:
a.Tại khu vực cửa khẩu quốc tế và Khu Thương mại - Công nghiệp Mộc Bài
Công tác kiểm tra, giám sát hải quan đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu, quá
cảnh, hành khách, phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh được tổ chức chặt chẽ.

Tuy nhiên, do đặc điểm tình hình tại khu vực cửa khẩu Mộc Bài bên phía Campuchia
có rất nhiều CASINO hoạt động ngày đêm, thu hút lượng khách Việt Nam sang đánh
bạc, mặt khác cửa khẩu Mộc Bài hàng ngày có khoản hơn 80 lược tuyến xe buýt liên
vận Quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh Việt Nam – Pnompenh Campuchia, trung bình
có từ 3.000-5.000 lượt hành khách xuât cảnh nhập cảnh tại cửa khẩu Mộc Bài. Do đó
tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới diễn ra phức tạp và là
điểm nóng của hoạt động buôn lậu, nhiều thủ đoạn, nhiều phương thức vận chuyển,
gây khó khăn cho lực lượng làm công tác chống buôn lậu hiện nay.
Tình hình buôn lậu, gian lận thương mại trong Khu Thương mại - Công nghiệp
Mộc Bài diễn biến phức tạp. Tình trạng các đối tượng thu gom hàng, thuê mướn
người móc nối với doanh nghiệp để bán hàng không đúng chứng minh nhân dân
( CMND) diễn ra với nhiều thủ đoạn tinh vi; các đầu nậu vẫn dùng phương thức, thủ
đoạn cũ như là thuê mướn người và CMND để mua hoặc mua sai giấy CMND (không
có người) hoặc CMND phô tô.
b. Tại Khu Công nghiệp Trảng Bàng:
Tình hình hoạt động của các doanh nghiệp trên địa bàn Khu công nghiệp Trảng
Bàng, Khu Chế xuất và Công nghiệp Linh Trung III gian nlận thương mại có nhiều
tiềm ẩn lợi dụng chính sách ưu đãi về đầu, tư gia công nhập máy móc lạc hậu, một số
doanh nghiệp vi phạm về thủ tục hải quan; khai sai tên hàng, số lượng, trọng lượng,
mã số thuế, thuế suất, giá; vi phạm về chính sách quản lý hàng hoá xuất nhập khẩu, vi
phạm về chính sách quản lý hàng gia công, hàng sản xuất xuất khẩu, bán nguyên liệu
thừa vào nội địa nhằm mục đích trốn thuế.
2. Thực trạng trong công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận
thương mại tại Cục Hải quan tỉnh Tây Ninh từ 2010 – 2012
2.1. Thuận lợi:
Học viên thực hiện: Phan Thanh Sang

Trang

8

Tiểu luận cuối khóa TCLLCT-HC

Giáo viên hướng dẫn: …

a. Trong công tác chỉ đạo:
Nhằm tăng cường công tác chỉ đạo, điều hành, nâng cao hiệu quả hoạt động về
công tác kiểm soát hải quan giai đoạn 2010- 2012; Chủ động tham mưu tốt cho lãnh
đạo Tổng cục, Ban chỉ đạo 127 tỉnh Tây Ninh. Trong đó tập trung vào công tác nghiệp
vụ cơ bản, phòng chống buôn lậu, phòng, chống ma tuý, quản lý rủi ro, thu thập, xử lý
thông tin..vv.. định hướng nghiệp vụ phù hợp với Chiến lược phát triển ngành Hải
quan đến năm 2020.
Công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại luôn được Đảng
ủy và Lãnh đạo Cục Hải quan tỉnh Tây Ninh quan tâm, xác định đây là nhiệm vụ
trọng tâm trong nhiệm vụ chính trị của toàn đơn vị :
Để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại đạt
hiệu quả, hàng năm Cục đã xây dựng và chỉ đạo triển khai thực hiện Kế hoạch chống
buôn lậu và gian lận thương mại cho từng năm và từng thời điểm diễn biến tình hình
buôn lậu xãy ra trên địa bàn. Ngoài ra tuỳ vào tình hình thực tế trên địa bàn, vào các
đợt cao điểm, Lãnh đạo Cục chỉ đạo cho các đơn vị trực thuộc xây dựng Kế hoạch đấu
tranh phòng chống buôn lậu cụ thể đối với từng mặt hàng, từng thời điểm. Sau khi kết
thúc kế hoạch có tổ chức sơ kết, rút kinh nghiệm và chỉ đạo cho thời gian tiếp theo.
Lãnh đạo Cục thường xuyên đi cơ sở, nắm sát tình hình địa bàn, chỉ đạo giải
quyết ngay những khó khăn, vướng mắc của các đơn vị trực thuộc trong công tác
kiểm soát hải quan, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân trong hoạt động
xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh.
Cục Hải quan Tây Ninh thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn công tác nghiệp
vụ chuyên môn cho tất cả cán bộ, công chức làm công tác kiểm soát chống buôn lậu
nhằm cung cấp cho cán bộ kiểm soát hải quan những kiến thức cơ bản về các kỹ năng,

phương pháp điều tra nghiên cứu nắm tình hình, sưu tra đối tượng, xây dựng cơ sở bí
mật, đấu tranh chuyên án. Ngoài ra, tổ chức triển khai, phổ biến kịp thời các văn bản
pháp luật có liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa, hành khách và phương
tiện vận tải xuất nhập cảnh ; chỉ đạo các đơn vị phối hợp tốt với nhau và với các
ngành liên quan trong đấu tranh, phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại trên địa
bàn.
b. Xây dựng và tổ chức hoạt động kiểm soát hải quan dựa trên nền tảng cơ
sở pháp lý cụ thể như:
Nhiệm vụ, phạm vi trách nhiệm, thẩm quyền, tổ chức lực lượng, các biện pháp
nhiệp vụ hải quan được Luật hải quan được quy định từ Điều 63 đến Điều 67; Luật
quản lý thuế.
Học viên thực hiện: Phan Thanh Sang

Trang

9


Tiểu luận cuối khóa TCLLCT-HC

Giáo viên hướng dẫn: …

Trong xử phạt vi phạm hành chính, cũng qui định rõ thẩm quyền xử phạt, áp
dụng một số biện pháp ngăn chặn và xử lý vi phạm hành chính theo qui định tại Pháp
lệnh xử lý vi phạm hành chính năm 2002( đã được sửa đổi bổ sung năm 2008 và Nghị
định 97/2007/NĐ –CP ngày 07/06/2007 qui định về việc xử phạt vi phạm hành chính
và cưỡng chế thi hành quyết định hành chính trong lĩnh vực hải quan (đã được sửa đổi
bổ sung tại Nghị định 18/2009/NĐ –CP ngày 19/02/2009).
Điều 111 Bộ Luật Tố tụng hình sự, Điều 20 Pháp lệnh Tổ chức điều tra hình sự,
cơ quan hải quan cũng được tiến hành một số hoạt động điều tra theo thủ tục tố tụng

hình sự với hai tội danh buôn lậu tại Điều 153 Bộ luật hình sự và tội vận chuyển trái
phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới quy định tại Điều 154 Bộ luật hình sự.
Để cụ thể hóa Quyết định 65/2004/ QĐ- TTg ngày 19/04/2004 của Thủ tướng
Chính phủ ban hành Qui chế hoạt động của lực lượng chuyên trách phòng chống buôn
lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. Bộ tài chính và Tổng cục Hải quan
đã ban hành nhiều qui trình hướng dẫn nghiệp vụ cho lực lượng chuyên trách làm
công tác kiểm soát hải quan như : Biện pháp điều tra cơ bản nắm tình hình; Biện pháp
sưu tra đối tượng; Tuyển chọn, xây dựng cơ sở bí mật; Xây dựng và đấu tranh chuyên
án ..v.v.
c. Mô hình tổ chức cho lực lượng chuyên trách làm công tác kiểm soát hải
quan :
Hiện nay, mô hình tổ chức cho lượng lực Kiểm soát hải quan tại Cục Hải quan
tỉnh Tây Ninh về cơ bản đáp ứng theo phương thức quản lý hải quan hiện đại, cụ thể
như sau:
Đơn vị kiểm soát hải quan thuộc Cục Hải quan tỉnh gồm: Phòng chống buôn lậu
và Xử lý vi phạm; Đội kiểm soát hải quan; Đội kiểm soát phòng chống ma túy.
Đơn vị kiểm soát hải quan thuộc Chi cục hải quan gồm: Tổ kiểm soát hải quan;
Tổ kiểm soát ma túy.
Tổng biên chế được bố trí cho lực lượng chuyên trách và kiêm nhiệm làm công
tác kiểm soát hải quan là 35 biên chế, được phân bổ đều cho các đơn vị thuộc và trực
thuộc Cục. Được trang bị phương tiện, trang thiết bị kỹ thuật tương đối hiện đại như:
Máy soi hàng hóa, hệ thống camera giám sát, phương tiện tuần tra, thiết bị thông tin
liên lạc, ghi hình, các loại vũ khí, công cụ hổ trợ, Đội chó nghiệp vụ phát hiện ma túy.
d. Kết quả Một số vụ điển hình:
Từ năm 2010 đến năm 2012, toàn Cục đã phát hiện, bắt giữ 2.300 vụ việc vi
Học viên thực hiện: Phan Thanh Sang

Trang

10

Tiểu luận cuối khóa TCLLCT-HC

Giáo viên hướng dẫn: …

phạm với tổng trị giá tang vật vi phạm trên 50,825 tỷ đồng, đã xử phạt với tổng số
tiền trên 3,5 tỷ đồng, tịch thu, sung công quỹ số hàng hóa trị giá trên 2,075 tỷ đồng:
Ngày 12/10/2010 Đội kiểm soát kết hợp Đội cảnh sát điều tra về TTQLKT và
Chức vụ Công an Tân Biên phát hiện bắt giữ 01 vụ buôn lậu 5.000kg thuốc lá lá trị
giá 500 triệu đồng của đối tượng Huỳnh Văn Côi ngụ tại xã Tân Lập, Tân Biên Tây
Ninh. chuyển Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh ra quyết định xử lý theo thẩm
quyền.
Ngày 23/3/2010, qua giám sát hàng hóa nhập khẩu chuyển cửa khẩu, Chi cục
Hải quan Khu công nghiệp Trảng Bàng đã phối hợp với Chi cục Hải quan cửa khẩu
sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất kiểm tra, phát hiện Công ty TNHH JEWELPARK VINA, MS: 3900415002, địa chỉ đường số 8 Khu công nghiệp Trảng Bàng, xã An
Tịnh, huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh nhập khẩu 4,5 kg vàng 18K không đúng nội
dung ghi trong giấy phép. Vụ việc được hai đơn vị phối hợp lập biên bản và xử lý
theo quy định.
Ngày 08/11/ 2011 Tổ kiểm soát Chi cục Hải quan cửa Khẩu quốc tế Xa Mát Phát
hiện, truy đuổi, bắt giữ một vụ vận chuyển ngoại tệ trái phép qua biên giới 58.500
USD; đối tượng trốn thoát.
Ngày 6/01/2012 Đội kiểm soát hải quan phối hợp Chi cục Hải quan Mộc Bài bắt
giữ 01 vụ 04 đối tượng vận chuyển vàng trái phép qua biên giới số lượng 73,5 lượng
vàng ( vàng miếng) SBJ.
Ngày 17/7/ 2012 Tổ kiểm soát Chi cục hải quan Mộc Bài trong khi kiểm tra
phương tiện vận tải hành khách liên vận Việt Nam - Campuchia biển kiểm soát 53N9290 do tài xế Nguyễn Tấn Thành điều khiển vận chuyển phụ tùng ôtô qua sử dụng trị
giá 216 triệu đồng đã khởi tố vụ an chuyển Công an Bến Cầu tiếp tục điều tra làm rõ.
Ngày 28/12/2012 Chi cục Hải quan Khu công nghiệp Trảng Bàng phát hiện công
ty TNHH SAL vận chuyển vào thị trường nội địa 20 tấn sáp đèn cầy trị giá khai báo

trên 300 triệu không giấy tờ hợp lệ vụ việc đang điều tra xử lý.
Nhìn chung công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại
trong những năm vừa qua luôn được tập thể Đảng ủy và Lãnh đạo Cục Hải quan tỉnh
Tây Ninh rất quan tâm và đã đạt được kết quả nhất định trong thời gian qua.
2.2. Khó khăn, hạn chế:
Bên cạnh những thuận lợi và kết quả trong công tác đấu tranh chống buôn lậu
mà Cục Hải quan tỉnh Tây Ninh đã đạt được trong thời gian gian qua, song cũng tồn
Học viên thực hiện: Phan Thanh Sang

Trang 11


Tiểu luận cuối khóa TCLLCT-HC

Giáo viên hướng dẫn: …

tại không ít khó khăn, cụ thể sau:
Công tác hướng dẫn thực hiện các biện pháp nghiệp vụ hải quan ( theo Quyết
định 65/QĐ- TTg, ngày 19/4/2004 của Thủ tướng chính phủ) còn chậm, so với đề án
nâng cao năng lực kiểm soát hải quan của Tổng cục hải quan ban hành; Một số qui
trình hướng dẫn về công tác điều tra nghiên cứu nắm tình hình, tuần tra kiểm soát, sưu
tra đối tượng, đấu tranh chuyên án, các biện pháp trinh sát, còn nhiều điểm chưa hợp
lý, biểu mẫu hồ sơ phức tạp, khó áp dụng.
Cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin của Ngành còn nhiều bất cập (đường truyền
yếu, chưa ổn định, chưa bao phủ tất cả địa điểm làm thủ tục hải quan,...); Hệ thống
thông tin còn phân tán, thiếu tính thống nhất, đồng bộ và chuẩn hoá về dữ liệu, do
việc xây dựng hệ thống trong những năm trước đây phục vụ đáp ứng các yêu cầu của
từng lĩnh vực nghiệp vụ đặc thù; Điều này dẫn đến sự khó khăn, chồng chéo trong
việc thu thập, cập nhật thông tin cũng như việc khai thác, quản lý, chia sẻ, ứng dụng
thông tin trong phạm vi toàn Ngành.

Một số chế độ ưu đãi cho cán bộ chuyên trách làm công tác kiểm soát chống
buôn lậu; chế độ, chính sách cho cơ sở bí mật cũng chưa đáp ứng nhu cầu, cho nên rất
khó cho việc vận động, thuyết phục họ làm cơ sở bí mật cho hoạt động hải quan.
2.3. Nguyên nhân:
a. Nguyên nhân khách quan:
Xuất phát vị trí địa lý điều kiện tự nhiên Tây Ninh có đường biên giới dài 240
Km tiếp giáp Vương quốc Campuchia Địa hình là đồng bằng, có nhiều đường mòn
qua lại biên giới giữa 02 nước, trên tuyến biên giới phía Campuchia có rất nhiều
CASINO hoạt động rất mạnh mẽ cả ngày lẫn đêm, làm phát sinh nhiều loại tội phạm
mới.
Trong những năm gần đây, thị trường trong nước tiếp tục chịu sức ép lớn trước
nguy cơ hàng hóa tồn động của các thị trường lớn như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật
Bản nhập khẩu vào Việt Nam, vì vậy hoạt động xuất nhập khẩu có nhiều biến động
mạnh, sản xuất trong nước gặp nhiều khó khăn, nhiều doanh nghiệp do thiếu vốn đầu
tư hàng tồn kho nhiều, công nhân mất việt làm , nguời lao động gặp khó khăn, đời
sống nhân dân không ổn định, đây cũng là nguy cơ tiền ẩn làm phát sinh hoạt động
buôn lậu. Trong bối cảnh trên, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển
trái phép hàng hóa qua biên giới trên địa bàn diễn biến ngày càng phức tạp, với nhiều
thủ đoạn càng tinh vi, luôn sẵn sàng dùng mọi biện pháp mọi thủ đoạn để đối phó,
với lực lượng chống buôn lậu.

Học viên thực hiện: Phan Thanh Sang

Trang

12


Tiểu luận cuối khóa TCLLCT-HC

Giáo viên hướng dẫn: …

b. Nguyên nhân chủ quan:
Một số đơn vị trong chỉ đạo và hoạt động chưa nhận thức, quan tâm đúng mức
và tổ chức thực hiện tốt công tác nghiệp vụ kiểm soát hải quan; việc tổ chức phát
hiện, bắt giữ còn thụ động, phụ thuộc chủ yếu vào mua tin, hoặc phát hiện thông qua
công tác kiểm tra thực tế hàng hóa và giám sát tại khu vực cửa khẩu.
Trình độ nghiệp vụ, năng lực của cán bộ công chức thực hiện nhiệm vụ kiểm
soát chống buôn lậu còn hạn chế, không đồng đều, thiếu kinh nghiệm về công tác
nghiệp vụ; nhất là thiếu hẳn đội ngũ cán bộ đủ năng lực làm tham mưu và trực tiếp
đấu tranh với những vụ buôn lậu, gian lận thương mại lớn, phức tạp, xuyên quốc gia
hay xác lập và đấu tranh những chuyên án lớn. Nhận thức của một số cán bộ, công
chức đảm nhận công tác kiểm soát chống buôn lậu còn thụ động, chưa ý thức được ý
nghĩa, tầm quan trọng của công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu; Trái lại trong đó
có một số cán bộ được bố trí làm công tác kiểm soát có tư tưởng không yên tâm, ngại
khổ ngại khó, chờ luân chuyển sang vị trí công tác khác nhẹ nhàng hơn.
Việc triển khai thực hiện một số hoạt động trong công tác điều tra nghiên cứu
nắm tình hình, sưu tra đối tượng, tuyển chọn, quản lý, sử dụng cơ sở bí mật, chưa
được tổ chức thực hiện tốt ở một số đơn vị. Do đó, công tác nắm tình hình địa bàn còn
chưa kịp thời, trong phân tích, đánh giá diễn biến, xác định, theo dõi, quản lý đối
tượng trọng điểm còn hạn chế.
Công tác tuyên truyền, vận động quần chúng tham gia đấu tranh phòng, chống
tội phạm trên các khu vực biên giới còn nhiều hạn chế, các đơn vị không chú trọng
công tác tuyên truyền, việc thực hiện chủ yếu thông qua phát tờ rơi, áp phích tại các
Chi cục, chưa thực hiện yêu cầu phối hợp của các cơ quan chức năng tại địa bàn
trong công tác tuyên truyền pháp luật quy trình thủ tục hải quan.
Một số trang thiết bị, phương tiện phục vụ cho công tác kiểm soát chống lậu còn
thiếu, thiếu tính năng không đáp ứng nhu cầu hiện tại; một số đơn vị trong công tác
quản lý, khai thác sử dụng tính năng của trang thiết bị chưa đúng mức.
3. Mục tiêu, giải pháp trong công tác đấu tranh phòng chống buôn lậu trên

địa bàn Cục Hải quan tỉnh Tây Ninh trong thời gian tới:
Trên cơ sở một số thuận lợi và khó khăn trong hoạt động thực tiễn. Nhằm tăng
cường công tác chỉ đạo, điều hành, nâng cao hiệu quả hoạt động về công tác kiểm soát
hải quan, định hướng ngiệp vụ phù hợp với Chiến lược phát triển ngành Hải quan đến
năm 2020. Cục hải quan tỉnh Tây Ninh xác định mục tiêu, giải pháp để nâng cao hiệu
quả hoạt động đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại trong thời gian
tới.
Học viên thực hiện: Phan Thanh Sang

Trang

13


Tiểu luận cuối khóa TCLLCT-HC

Giáo viên hướng dẫn: …

3.1. Dự báo tình hình ảnh hưởng đến công tác kiểm soát hải quan:
Tác động nhiều yếu tố, yếu tố thị trường, yếu tố xã hội và tâm lý người tiêu
dùng, tác động đến tình hình hoạt động buôn lậu trên địa bàn tỉnh ta, hàng hoá nhập
lậu vào thị trường nội địa chủ yếu vẫn là các mặt hàng có nhu cầu tiêu dùng cao, các
loại hàng hoá có thuế suất thuế nhập khẩu cao. Vì vậy trong những năm tới dự báo
tình hình buôn lậu và gian lận thương mại vẫn còn diễn biến phức tạp với thủ đoạn và
phương thức tinh vi hơn, phạm vi hoạt động rộng hơn trên nhiều lĩnh vực, loại hình
xuất nhập khẩu. Số lượng hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện và hành khách xuất
nhập cảnh có xu hướng gia tăng về số lượng, quy mô nên có khả năng xảy ra nhiều rủi
ro trong quản lý nhà nước về hoạt động thương mại, nhất là thương mại trong giao
dịch quốc tế. Bên cạnh đó là việc xuất hiện các hình thức bảo hộ mới như hàng rào kỹ
thuật, vệ sinh, an toàn, môi trường, chống bán phá giá, độc quyền…Sự xuất hiện các

nguy cơ khủng bố quốc tế, buôn lậu, vận chuyển trái phép các chất ma túy, vũ khí, rửa
tiền dưới nhiều hình thức mức độ khác nhau.
Một số chính sách ưu đãi về đầu tư, thương mại, thuế,... cho phép áp dụng đối
với một số địa phương, ngành nghề như chính sách Khu thương mại, Khu kinh tế cửa
khẩu, Đầu tư gia công nước ngoài,... bước đầu phát huy hiệu quả nhưng cũng bộc lộ
một số sơ hở nhất định, tác động đến công tác quản lý Nhà nước về hải quan, làm cho
tình hình buôn lậu tại một số địa bàn, tuyến đường phức tạp.
Các đối tượng buôn lậu sử dụng nhiều phương thức thủ đoạn tinh vi, lợi dụng
những bất cập về cơ chế, chính sách thương mại đang thay đổi mạnh khi thực hiện các
cam kết quốc tế. Các vụ vi phạm về sở hữu trí tuệ, gian lận xuất xứ, gian lận giá, giả
mạo chứng từ có xu hướng gia tăng; Các nguy cơ về buôn bán, vận chuyển các chất
ma túy, vũ khí, chất nổ, hàng xâm phạm đến an ninh quốc gia, an toàn cộng đồng
ngày càng cao; nguy cơ móc nối của các đối tượng buôn lậu trong nước và quốc tế
xuất hiện, với quy mô hoạt động buôn lậu cũng mở rộng, tổ chức chặt chẽ ở mức độ
cao.
3.2. Mục tiêu:
Từ cơ sở dự báo tình hình, với mục đích nâng cao hiệu quả hoạt động của công
tác kiểm soát đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, góp phần đẩy
lùi tình trạng buôn lậu, tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước trên địa bàn Cục hải
quan tỉnh Tây Ninh quản lý, cần xác định các mục tiêu:
Tổ chức, thực hiện các bước các quy trình nghiệp vụ kiểm soát hải có chiều sâu
theo Quyết định 65/2004/QĐ-TTG. Tập trung đấu tranh vào các đối tượng trọng
điểm, địa bàn trọng điểm và các vụ việc vi phạm lợi dụng bất cập về qui trình thủ tục
hải quan, cơ chế, chính sách; các vụ ma túy; các mặt hàng cấm, hàng nhập khẩu có
Học viên thực hiện: Phan Thanh Sang

Trang

14

Tiểu luận cuối khóa TCLLCT-HC

Giáo viên hướng dẫn: …

điều kiện.
Công tác tuần tra, kiểm soát phải được thực hiện thường xuyên liên tục; phối
hợp chặt chẽ, chia sẻ thông tin giữa các cơ quan chức năng, triển khai các biện pháp
nghiệp vụ để phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật. Chuyển dần sang
những đòi hỏi cao hơn về khả năng kiểm tra, giám sát, kiểm soát việc thực hiện các
hàng rào kỹ thuật, thực thi bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, chống khủng bố, ma túy; Triển
khai thực hiện có hiệu quả các biện pháp cần thiết trong công tác phòng, chống khủng
bố, rửa tiền, thực thi bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực hải quan.
Công tác đào tạo, bồi dưỡng, bố trí nguồn nhân lực, nâng cao nhận thức cho cán
bộ, công chức làm công tác kiểm soát hải quan; Đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị
kỷ thuật cho công tác chống buôn lậu; Đảm bảo khai thác tính năng, hiệu quả hoạt
động của trang thiết bị kỹ thuật.
3.3. Giải pháp thực hiện:
Một là, kiện toàn về tổ chức, nhân sự và hoạt động của các đơn vị hải quan các
cấp, tăng cường trang thiết bị, nhằm đảm bảo thực hiện có hiệu quả công tác kiểm
soát hải quan trong tình hình mới.
Thành lập mới, kiện toàn tổ chức các đơn vị chuyên trách thu thập, xử lý thông
tin nghiệp vụ hải quan và quản lý rủi ro, các đơn vị kiểm soát chống buôn lậu, chống
ma túy, thực thi bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ ở cả cấp Cục và cấp Chi cục.
Bố trí cán bộ, công chức theo đúng tiêu chuẩn chức danh, trên cơ sở đảm bảo
tính chuyên sâu theo các nhóm cơ bản là: cán bộ tham mưu; thu thập xử lý thông tin
và quản lý rủi ro; bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực hải quan; cưỡng chế thi
hành quyết định hành chính thuế; trinh sát, điều tra viên, tuần tra; kiểm soát ma tuý.
Mở các lớp đào tạo, đào tạo lại, tập huấn nghiệp vụ cho lực lượng chống buôn
lậu. Nghiệp vụ thu thập xử lý thông tin nghiệp vụ hải quan và quản lý rủi ro, về thực

thi bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực hải quan; Tập huấn chuyên sâu các biện
pháp nghiệp vụ theo Quyết định 65/QĐ-TTg; Tập huấn sử dụng vũ khí công cục hổ
trợ, võ thuật.
Trang bị cho lực lượng chống buôn lậu các thiết bị hiện đại có đủ tính năng sử
dụng phù hợp. phục vụ cho công tác kiểm soát hải quan, đồng thời phải tập huấn,
hướng dẫn sử dụng, khai thác hết tính năng của thiết bị.
Hai là, triển khai thống nhất, đồng bộ trong toàn đơn vị các biện pháp nghiệp vụ
cơ bản theo Quyết định số 65/2004/QĐ-TTg. Tổ chức đấu tranh, phát hiện, bắt giữ
Học viên thực hiện: Phan Thanh Sang

Trang

15


Tiểu luận cuối khóa TCLLCT-HC

Giáo viên hướng dẫn: …

hiệu quả, Tiến hành thường xuyên công tác Điều tra nghiên cứu nắm tình hình tại tất
cả các địa bàn, đảm bảo cập nhật thông tin nghiệp vụ, cung cấp thông tin phục vụ
quản lý rủi ro, kiểm tra sau thông quan và áp dụng các biện pháp nghiệp vụ cần thiết
phát hiện kịp thời vụ việc vi phạm, đối tượng trọng điểm.
Xác định đối tượng trọng điểm đưa vào diện sưu tra và quản lý đối tượng sưu tra
có hiệu quả. Củng cố, xây dựng cơ sở bí mật tạo thành mạng lưới cơ sở bí mật hoạt
động tại các địa bàn trọng điểm. Trên cơ sở đó hình thành hệ thống theo dõi, nắm tình
hình, quản lý địa bàn có trọng điểm, có chiều sâu, thống nhất từ cấp Cục tới các Chi
cục và Đội kiểm soát.
Chủ động thực hiện và phối hợp có hiệu quả với chính quyền địa phương và các
lực lượng chức năng trong công tác vận động quần chúng tham gia phòng, chống

buôn lậu, gian lận thương mại, tuần tra kiểm soát.
Xây dựng và áp dụng chế độ hồ sơ nghiệp vụ của các biện pháp nghiệp vụ kiểm
soát hải quan: Hình thành hệ thống lưu trữ hồ sơ nghiệp vụ tại các đơn vị kiểm soát
hải quan các Cấp.
Ba là, tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát hải quan, chống buôn lậu, gian
lận thương mại, vận chuyển ma túy qua biên giới đảm bảo an ninh quốc gia, an toàn
cộng đồng, chống thất thu thuế đối với hàng hóa xuất nhập khẩu.
Xây dựng và triển khai thực hiện tốt kế hoạch chống buôn lậu, gian lận thương
mại, kế hoạch phòng chống ma túy hàng năm và thực hiện kiểm soát hiệu quả trên cơ
sở áp dụng quản lý rủi ro tập trung vào trọng tâm, trọng điểm để sử dụng hiệu quả
nguồn nhân lực. Căn cứ vào tình hình thực tế sẽ tiến hành các kế hoạch trong các đợt
cao điểm, đấu tranh chuyên án trong từng giai đoạn đạt hiệu qua cao.
Bốn là, nâng cao hiệu quả phối hợp với các cơ quan, lực lượng chức năng trong
nước. Tăng cường khả năng hỗ trợ, phối hợp với hải quan các nước trong lĩnh vực
kiểm soát hải quan
Duy trì thường xuyên hoạt động phối hợp với các lực lượng Công an, Bộ đội
Biên phòng, Quản lý thị trường trên cơ sở các Quy chế phối hợp đã ký kết; sửa đổi,
bổ sung, điều chỉnh Quy chế và triển khai những nội dung, lĩnh vực phối hợp mới.
Chủ động thực hiện và phối hợp có hiệu quả với chính quyền địa phương và các lực
lượng chức năng trong công tác vận động quần chúng tham gia phòng, chống buôn
lậu, gian lận thương mại.
Duy trì thường xuyên hoạt động hợp tác quốc tế trong lĩnh vực kiểm soát hải
quan; tích cực tham gia các chương trình kiểm soát của hải quan ASEAN, nhất là hải
Học viên thực hiện: Phan Thanh Sang

Trang

16

Tiểu luận cuối khóa TCLLCT-HC

Giáo viên hướng dẫn: …

quan Vương quốc Campuchia. Tích cực xúc tiến hợp tác song phương các cơ quan
chuyên trách chống buôn lậu của hải quan quốc tế, các nước có mối quan hệ thương
mại lớn với Việt Nam và các nước trong khu vực.
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước, giúp
cho người tiêu dùng và các nhà sản xuất kinh doanh nhận thức đầy đủ quyền lợi,
nghĩa vụ trong công tác đấu tranh phòng, chống sản xuất hàng giả, xâm phạm sở hữu
trí tuệ và hàng kém chất lượng.

C. KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Công tác kiểm soát chống buôn lậu trong lĩnh vực hải quan là việc phát hiện,
ngăn ngừa, đấu tranh chống các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại vừa là mục
tiêu cơ bản, vừa là nghĩa vụ tất cả các ngành và mọi tầng lớp nhân dân làm lành mạnh
hoá môi trường kinh doanh, cạnh tranh công bằng mà tất cả các quốc gia đã và đang
thực hiện.
Hải quan Việt Nam là thành viên của tổ chức Hải quan thế giới ( WCO). Đất
nuớc ta đang trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nên
nhiệm vụ chống buôn lậu, gian lận thương mại hơn bao giờ hết có ý nghĩa thiết thực
trong việc góp phần mở rộng và nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại, bảo vệ lợi ích,
chủ quyền quốc gia, tăng cường kinh tế, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã
hội, góp phần phát triển đất nước vững mạnh bền vững. Ngoài ra, việc phòng chống
nạn buôn lậu, gian lận thương mại có hiệu quả sẽ chống thất thu thuế, bảo đảm thu
đúng, thu đủ, cân bằng cán cân thanh toán thu-chi ngân sách, mặt khác, tạo điều kiện
thuận lợi để các nhà sản xuất kinh doanh chân chính trong nước và ngoài nước có thể
Học viên thực hiện: Phan Thanh Sang

Trang

17


Tiểu luận cuối khóa TCLLCT-HC

Giáo viên hướng dẫn: …

tích cực tham gia vào hoạt động đầu tư phát triển thương mại quốc tế, bảo vệ lợi ích
chính đáng của các doanh nghiệp và người tiêu dùng.
Cuộc đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại là cuộc đấu tranh hết sức
gay go, quyết liệt và gian khổ. Để thực hiện có kết quả đòi hỏi tiến hành đồng bộ các
giải pháp ở tầm vĩ mô và vi mô. Đòi hỏi những người làm công tác chống buôn lậu
gian lận thương mại phải có phẩm chất đạo đức, trình độ chính trị, chuyên môn
nghiệp vụ vững vàng, có ý thức tổ chức kỷ luật, vừa phải được huấn luyện kỹ thuật,
được trang bị phương tiện, vũ khí đảm bảo đủ sức hoàn thành nhiệm vụ được Đảng,
Nhà nước và nhân dân giao.
Cục Hải quan tỉnh Tây Ninh từ khi được thành lập đến nay, luôn hoàn thành tốt
các nhiệm vụ chính trị được Tổng cục Hải quan giao, trong đó, nổi bật là những thành
tích trong công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, góp phần tăng
nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Đóng góp vào công cuộc đổi mới chung của Tỉnh
nhà, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, thúc đẩy mạnh mẽ họat động
kinh tế đối ngoại, du lịch trên địa bàn tỉnh và các vùng lân cận. Bên cạnh đó, để làm
tốt nhiệm vụ trong giai đoạn tới, Cục Hải quan Tây Ninh cần phải nổ lực, phấn đấu
nhiều hơn nữa, phát huy nội lực, khắc phục khó khăn, sửa chữa thiếu sót tồn tại để
hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị chung cho toàn đơn vị.
2. Kiến nghị:
Một là, cần hoàn thiện hệ thống các văn bản hướng dẫn thực hiện biện pháp
nghiệp vụ cơ bản theo Quyết định số 65/2004/QĐ-TTg, trong đó chú trọng tới hệ

thống hồ sơ, nghiên cứu sửa đổi giảm bớt biểu mẫu ấn chỉ nhưng phải đáp ứng yêu
cầu nghiệp vụ đồng thời dễ áp dụng, phù hợp thực tiễn công tác.
Hai là, đề nghị xây dựng cơ chế đặc thù cho lực lượng kiểm soát Hải quan
chuyên trách như: quy định riêng về luân chuyển cán bộ công chức làm công tác kiểm
soát (qua đào tạo kiến thức chuyên môn về công tác kiểm soát, luật, an ninh, cảnh
sát..) với hình thức chuyên sâu, trang chế phục đặc thù,... gắn liền các chế độ lương,
phụ cấp hợp lý; Cần có cơ chế mở hoặc nâng mức chi phí cho Cơ sở bí mật nhằm
động viên tinh thần, bù đắp và trang trải những khó khăn để họ chủ động và nhiệt tình
tham gia phục vụ cho hoạt động nghiệp vụ kiểm soát hải quan.
Ba là, xây dựng cơ chế, đầu tư thiết bị,... cho phép các đơn vị kiểm soát hải
quan các cấp có thẩm quyền khai thác, kiểm soát trực tuyến trong hệ thống thông tin
tờ khai hải quan, kết nối các cơ sở dữ liệu liên ngành.
Trân trong kính chào./.

Học viên thực hiện: Phan Thanh Sang

Trang

18