Tuần 9. Khái quát văn học Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945

Phần ứng dụng CNTT

Bài : Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ XX
đến cách mạng tháng 8/1945



Yêu cầu :
Em hãy nêu hoàn cảnh xã hội của nước ta trong giai đoạn này khi
xem video trên ???


Tiết 31 : KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ ĐẦU

THẾ KỈ XX ĐẾN CÁCH MẠNG THÁNG TÁM 1945


I. Đặc điểm cơ bản của văn học việt nam từ đầu thế kỉ XX đến cách
mạng tháng 8 năm 1945

•
•

Văn học đổi mới theo hướng hiện đại hóa

Nêu những đặc điểm cơ bản của VHVN

Văn học hình thành hai bộ phậntừvàđầu
phân
hóa
nhiều

xu hướng,
thế kỉ
XXthành
đến CMT8
/1945
vừa đấu tranh với nhau, vừa bổ sung cho nhau để phát triển

•

Văn học phát triển với một tốc độ hết sức nhanh chóng


1. Văn học đổi mới theo hướng hiện đại hóa

* Khái niệm : “ Hiện đại hóa là quá trình làm cho văn học thoát ra khỏi hệ
Em hiểu
nàođại
là hiện
đạimới
hóa trong
? văn học
thống thi pháp của văn
học thế
trung
và đổi
theo văn
hìnhhọc
thức

phương Tây, có thể hội nhập với nền văn học hiện đaị thế giới .

a. Những nhân tố tạo điều kiện cho văn học thời kỳ này đổi mới theo hướng hiện đại hóa

- Thực dân Pháp đặt ách đô hộ, chúng tiến hành khai thác thuộc địa với quy mô lớn => mâu thuẫn
xã hội trở lên gay gắt. Cơ cấu và trình độ văn hóa cũng biến đổi theo hướng hiện đại hóa

Về kinh tế

Về cơ cấu giai cấp

- Xuất hiện những tầng lớp giai cấp mới : tư sản , tiểu tư sản, công nhân….

- Ảnh hưởng của tư tưởng tiến bộ phương Tây. Luồng văn hóa mới thông qua tầng lớp trí thức Tây học
Về ý thức hệ

Về văn hóa

thấm sâu vào ý thức tâm hồn ngưới viết và người đọc

- Chữ quốc ngữ và chữ Pháp dần thay thế chứ Hán và chữ Nôm, báo chí, nghề xuất bản, và văn học
dịch phát triển… phát triển mạnh tới sự phát triển của văn xuôi quốc ngữ. Viết văn trở thành nghề để
kiếm sống

Kết luận : tất cả các nhân tố này là cơ sở tiền đề để đổi mới văn học theo hướng hiện đại hóa


b. Các giai đoạn của quá trình hiện đại hóa văn học

Giai đoạn

Thành tựu HĐH

Nội dung HĐH

Nhóm 1

Từ thế kỉ XX đến khoảng 1920

1
Thảo luận trong 3 phút

Thảo luận trong 3 phút
Từ năm 1920 đến năm 1930

Từ năm 1930 đến năm 1945

2

Nhóm 2

Nhóm 3


Giai đoạn

Nội dung HĐH

Thành tựu HĐH

Từ thế kỉ XX đến khoảng năm

-Sự chuẩn bị các điều kiện cho HĐH: Chữ

-Xuất hiện truyện kí viết bằng chữ quốc ngữ;

quốc ngữ được phổ biến, báo chí, dịch thuật

NT còn hạn chế. - Quan điểm và tình cảm

phát triển

thẩm mĩ chưa khác nhiều so với vh TK XIX.

1920

TÁC GiẢ TIÊU BIỂU

PHAN BỘI CHÂU

PHAN CHÂU TRINH

H.T.KHÁNG

NGUYỄN T. HIỀN


Giai đoạn
Từ 1920- 1930

Nội dung HĐH

Thành tựu HĐH

-Là giai đoạn quá độ: Một số yếu tố văn

Nhiều tp có giá trị: Tiểu thuyết Hồ Biểu

học cổ vẫn còn tồn tại ở mọi thể loại

Chánh, Hoàng Ngọc Phách; truyện ngắn
Phạm Duy Tốn…; truyện kí rất hiện đại
bằng tiếng Pháp của NAQ…

TÁC GiẢ TIÊU BIỂU

TẢN ĐÀ

HỒ BIỂU CHÁNH

PHẠM DUY TỐN


Giai đoạn

Từ 1930- 1945

Nội dung HĐH

Thành tựu HĐH

Việc HĐH được nâng lên một chất lượng

- Nhiều cách tân về mọi thể loại, đặc biệt là

mới. Nền VHVN thực sự được hiện đại.

tiểu thuyết, truyện ngắn và thơ - Ra đời thể
loại mới:Kịch nói, phóng sự, phê bình vh

TÁC GiẢ TIÊU BIỂU

Thạch Lam

Xuân Diệu

Vũ T.Phụng

Nam Cao

Huy Cận


2. Văn học hình thành hai bộ phận và phân hóa thành nhiều xu hướng. Vừa đấu tranh
với nhau, vừa bổ sung cho nhau để cùng phát triển

a)
-)

Bộ phận học học công khai

Gồm các sáng tác được đăng tải và xuất bản công khai. Các tác phẩm này vẫn
có tính dân tộc và có tư tưởng lành mạnh, nhưng không có ý thức cách mạng và
tinh thần chống đối trực tiếp chính quyền thực dân

-)

Phân hóa thành nhiều xu hướng : hiện thực, lãng mạn, tự nhiên, ,..


Văn học hiện thực
Văn học lãng mạn

Đặc điểm

-Tiếng nói cá nhân tràn đầy cảm xúc…

-Phơi bày thực trạng bất công

- Bất hoà với thực tại, tìm cách thoát li…

- Phản ánh mâu thuẫn giàu nghèo

- Những cảm xúc mạnh mẽ, những biến thái tinh vi trong

- Phản ánh hiện thực khách quan, cụ thể, xd những tính cách

tâm hồn con người…

điển hình…

-Thức tỉnh ý thức cá nhân, chống luân lí, lễ giáo phong kiến
giành quyền hạnh phúc cá nhân…

Giá trị

Hạn chế

Tác phẩm tiểu
biểu

- Thấm đượm tinh thần nhân đạo …

- Làm tâm hồn con người phong phú, tinh tế…

- Ít gắn với đời sống chính trị, có khi sa vào khuynh

-Chưa thấy được tiền đồ của nhân dân và

hướng đề cao CN cá nhân cực đoan

tương lai của dân tộc.

- Các nhà thơ phong trào thơ mới, nhóm Tự lực văn

Truyện ngắn và tiểu thuyết phóng sự: PDT, NTT,

đoàn, một số nhà văn và nhà phê bình văn học…

NCH, NC…Thơ trào phúng: Tú Mỡ, Đồ Phồn…

b. Bộ phận văn học không công khai

-

Là sản phẩm của các nhà văn – chiến sĩ . Là bộ phận văn học cách mạng. Nó trở
thành dòng văn học chủ lưu của VHVN sau này.

-

Nêu những hiểu biết của em về bộ phận
Tiêu biểu có thơ của Phan Bội Châu , Phan Châu Trinh
văn học này ?
Tóm lại : Giữa các bộ phận và các xu hướng văn học có sự khác biệt và đấu
tranh với nhau về khuynh hướng, tư tưởng … nhưng thực tế chúng vẫn có tác
động và có khi chuyển hóa lẫn nhau cùng phát triển. Điều đó tạo nên tính đa
dạng, phong phú và phứ tạp của thời kỳ này


3. Văn học phát triển với một tốc độ hết sức nhanh chóng

- Văn học giai đoạn này phát triển một cách mau lẹ cả về số lượng, sự cách tân, sự trưởng thành,
về độ kết tinh ở những cây bút tài năng. Ví dụ:
+ Từ 1932→ 1941, Hoài Thanh và Hoài Chân đã chọn được 169 bài thơ của các nhà thơ mới cho
“Thi nhân Việt Nam” (Chưa kể thơ HCM, Tố Hữu và các nhà thơ Cách mạng).
+ Thời kì Trung đại chưa có văn xuôi Tiếng Việt, vậy mà chỉ trong gần nửa đầu TK XX, văn học có
nhiều tác phẩm văn chương nghệ thuật gắn với tên tuổi: Hoàng Ngọc Phách, nhóm Tự lực văn
đoàn, Nguyễn Công Hoan, Vũ Trọng Phụng, Nam Cao…

II.Thành tựu chủ yếu của văn học việt nam từ đầu thế kỉ XX đến cách mạng
tháng 8-1945

1.
-

Về nội dung tư tưởng

VHVN vẫn tiếp tục phát huy hai truyền thống lớn của văn học dân tộc: Chủ nghĩa yêu nước, chủ
nghĩa nhân đạo.

Những
truyền
thống tư
tưởng
nhấtthống
sâu sắc
- Lòng yêu nước gắn liền với quê
hương
đất nước,
trân
trọnglớn
truyền
văncủa
hóalịch
dân tộc, ca ngợi
sửnước,
văn học
Việt
Nam?

cókiền
những
góp gì
mớitếcho
cảnh đẹp của quê hương đất
lòng
yêu
nướcVà
gắn
vớiđóng
tinh thần
quốc
vô sản.
những truyền thống ấy ?
- Chủ nghĩa nhân đạo gắn với sự thức tỉnh ý thức cá nhân của người cầm bút.


2. Về hình thức thể loại và ngôn ngữ văn học

•
•
•
•
•

Các thể loại văn xuôi phát triển đặc biệt là tiểu thuyết và truyện ngắn.
Tiểu thuyết văn xuôi quốc ngữ ra đời đến những năm 30 được đẩy lên một bước mới.
Truyện ngắn đạt được thành tựu phong phú và vững chắc
Phóng sự ra đời đầu những năm 30 và phát triển mạnh
Bút kí, tuỳ bút, kịch, phê bình VH phát triển.

•

Thơ ca: Là một trong những thành tựu VH lớn nhất thời kì này, đã thoát khỏi những quy tắc chặt chẽ của thơ
ca trung đại để thể hiện tinh thần dan chủ của thời đại mới với cái tôi cá nhân đầy cảm xúc

•

Lí luận, phê bình văn học cũng đạt được những thành tựu đáng ghi nhận


Bài tập củng cố

Câu 1: Đâu không phải là đặc điểm cơ bản của văn học việt nam từ đầu thế kỉ XX
đến CMT8- 1945?

A. Văn học đổi mới theo hướng hiện đại hóa.
B. Văn học hình thành hai bộ phận và phân hóa thành nhiều xu hướng, vừ đấu tranh với
nhau vừa bổ sung cho nhau để cùng phát triển.
C. Văn học phát triển với tốc độ hết sức nhanh chóng.
D. Nền văn học của chế độ mới, vận động và phát triển dưới sự lãnh đạo của ĐCSVN.


Câu 2: Nội dung tư tưởng của văn học Việt Nam từ thế kỉ XX đến trước CMT81945?

A. VHVN vẫn tiếp tục phát huy hai truyền thống lớn của văn học dân tộc: chủ nghĩa yêu nước
và chủ nghĩa nhân đạo.
B. VHVN từ thế kỉ XX đến năm 1945 mang tinh thần yêu nước, mang âm hưởng hào hùng.
C. VHVN từ thế kỉ XX đến năm 1945 tập trung phản ánh các cuộc kháng chiến của dân tộc,

hướng tới khám phá sức mạnh và phẩm chất tốt đẹp của quần chúng công nông binh.
D. VHVN từ thế kỉ XX đến năm 1945 tập trung vào hình ảnh người lao động, những đổi thay
của con người trong bước đầu xây dựng XHCN với cảm hứng lãng mạn, chủ quan.

A


Câu 3: Thành tựu chủ yếu của VHVN từ thế kỉ XX đến CMT8- 1945 được thể hiện
trên những phương diện nào?

A.

Văn chính luận, thơ phú.

B. Thơ, truyện, kí.
C. Truyện ngắn, phóng sự, thơ mới.
D. Tản văn, truyện ngắn.

C


•
•

Giới thiệu về tác gia tiêu biểu
Khaisquats lại hoàn cảnh lịch sử