Bài 23. Viếng lăng Bác

TRƯỜNG THCS NGUYỄN VĂN TIẾT
GV: Nguyễn Thị Thu Hương

Kính chào Quý
thầy cô
cùng các em !


KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Đọc 3 khổ thơ đầu của bài thơ Mùa
xuân nho nhỏ của Thanh Hải, nêu nội
dung của bài thơ?
2. Đọc 3 khổ thơ cuối của bài thơ Mùa xuân
nho nhỏ của Thanh Hải, nêu nghệ thuật của
bài thơ ?


Viễn Phương

- Hướng dẫn đọc: giọng
đọc ấm áp, thể hiện tình
yêu mến thiết tha, lòng
thương nhớ đối với Bác.
Khổ thơ cuối nhịp thơ
dồn dập, cần đọc nhanh
hơn.
- Từ, ngữ khó xem chú
thích sgk/ 60


Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ,
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây


I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHÚ THÍCH :
1.Tác giả: Viễn Phương (sgk/ 59)

- Viễn Phương (19282005), tên khai sinh là
Phan Thanh Viễn, quê ở
An Giang.
- Hoạt động ở Nam Bộ
trong kháng chiến
chống Pháp, Mỹ.
- Là một trong những
Viễn Phương
cây bút có mặt sớm
Em hãy nêu vài nét về tác giả Viễn Phương?
nhất của lực lượng

Nêu hoàn cảnh sáng tác bài thơ?
2. Taùc phaåm :
Bài thơ được viết vào tháng 4/1976, in
trong tập thơ “Như mây mùa xuân”(1978)

Em cho biết về thể thơ?
3. Thể thơ: 8 chữ (có dòng thơ 7 hoặc 9
chữ
Tác giả thể hiện cảm hứng bao trùm bài thơ thế
nào?



Trình tự cảm xúc biểu hiện trong bài
*thơ
Cảm
hứng
như thế
nào?bao trùm cả bài
thơ là niềm xúc động
Khổ 1: Cảmliêng,
xúc cảnh bên
ngồi lăng kính,
thiêng
thành
Khổ 2,biết
3: Cảm ơn
xúc và

trước dòng
người vào
lăng
lòng
tự hào
pha
viếngcả
Bác, xúc
cảm và
suy ngẫm
đến ra
trước
lẫn
nỗi
xót
đaukhikhi
linh cửu lăng
Bác
viếng
Bác.
Khổ 4: Niềm mong ước thiết tha khi sắp về
miền Nam, muốn tấm lòng mình vẫn được ở
mãi bên lăng Bác.



II. TÌM HIỂU VĂN BẢN :
1. Cảm xúc trước khơng gian cảnh vật
bên ngồi lăng:

Con
ởmiền
miền
Nam
raxúc
thăm
Câuởđầu
gợi
lên
cảm
gì? lăng
“Con
Nam
ra
thăm
lăng
Bác”
Bác
- Câu
đầu như một thơng báo nhưng gợi ra
tâmĐã
trạng
xúc động
của
một người
con ở miền
thấy
trong
sương
hàng

Nam
được ra viếng lăng Bác.
tremong
bátước
ngát
- Nhận
Cách xét
xưng
“Convềhơ:
cách
xưngBác”
hơ ở vừa
khổgần
thơ gũi,
1? thân
Ôi
!
Hàng
tre
xanh
xanh
thương vừa trân trọng thành kính.
Việttre(
Nam
- Hàng
ẩn dụ) biểu tượng cho sức sống bền bỉ,
Hình ảnh mà nhà thơ nhìn thấy quanh lăng Bác
kiên
cường
của mưa

dân tộc
ta.đứng
Bão
táp
sa
là hình ảnh nào? Phân tích hình ảnh đó?
thẳng hàng…


2. Cảm xúc trước cảnh đoàn người xếp hàng vào lăng:

Ngày
ngàytrời
mặt
trời
đi2qua
trênhình
lăngthực,
Tìm
trong
khổ
thơ
thứ
những
ảnh “mặt
-“Mặt
trên
lăng”
là hình
ảnh

Thấy
mặt
trời
trong
lăng
rấtPhân
đỏ.vừa
thực
vàmột
hình
ảnh
ẩn là
dụhình
sóng
đôi?
tíchnói lên
trời
trong
lăng”
ảnh
ẩn
dụ
Ngày
người
trong
nhớcủa
những
hình
ảnh
đó?

sự ngày
vĩ
đạidòng
củaẩn
Bác
vừađithể
hiệnthương
sự tôn kính
Kếtnhân
tràng
hoacủa
dâng
mươi
dân,
nhà bảy
thơ đối
vớichín
Bác.mùa xuân…
- “Dòng người đi trong thương nhớ” là hình
ảnh thực. “Kết tràng hoa dâng…” là một ẩn dụ
đẹp thể hiện tấm lòng thành kính của nhân dân
đối với Bác.



3. Cảm xúc khi đã vào trong lăng:
- Hình ảnh “vầng trăng dịu hiền” tác giả
nghĩ đến tâm hồn cao đẹp sáng trong của
Bác
trong giấc

yên ánh trăng
Bácnằm
và những
vầngngủ
thơ bình
tràn đầy
Theo
emvầng
hai câu
thơsáng
đầu của
Giữa
một
trăng
dịukhổ
hiền3 gợi tả
của
Người
cảmbiết
xúc,trời
suyxanh
nghĩ là
gì mãi
cuả tác
Vẫn
mãigiả?
- “Vẫn biết trời xanh là mãi mãi” hình ảnh ẩn dụ
MàTâm
sao nghe
nhói

ở trong
tim!
trạng
xúc
động
của
tácmãi
giả được
biểu
sâu xa nói Bác vẫn còn sống
với non
sông
bằng hình ảnh ẩn dụ nào? Ý nghĩa của
đấthiện
nước.
hình ảnh ẩn dụ đó?
- Từ “nhói” diễn tả nỗi đau xót không nói
thành lời của tác giả vì sự ra đi của Người.
Câu thơ nào thể hiện trực tiếp nỗi đau xót
của nhà thơ - cụ thể qua từ nào?


4. Cảm xúc trước khi ra về và mong ước của tác giả:
Mai
- Điệp
về
miền
ngữ
“muốn
Nam

bày
tràothế
tỏnước
niềm
mong
Cảm
xúc
của thương
táclàm”
giả như
nào mắt
trước
khi tác
Muốn
ước:giả
muốn
làm
làm
chim
conNam?
hót
chim,
quanh
đóagiả
lăng
hoa,
cây
treước
trởcon
về

miền
Tác
đãBác
mong
Muốn
làm
đóa hoa tỏa hương đâu đây
trung
hiếu
điều
gì?
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
 Tâm trạng lưu luyến muốn được ở mãi
bên lăng Bác
-- Hình ảnh “hàng
tre”thảo
đượcluận:
lặp lại tạo nên
Câu hỏi
kết cấu đầu cuối tương ứng
Trong khổ thơ đầu tác giả đã nói đến “hàng
tre”, ở khổ thơ cuối lại nhắc đến “cây tre” hai
hình ảnh đó khác nhau như thế nào về ý nghĩa
biểu hiện- có tác dụng gì trong bài thơ?



Nhận xét giá trị nội dung, nghệ thuât của bài thơ:
- Bài thơ có giọng điệu phù hợp với nội dung tình
cảm,cảm

xúc vừanét
trang
nghiêm
sâu
lắng nghệ
vừa tha
thiết,
Hãy nêu những
chính
về nội
dung,
thuật?
đau xót, tự hào thể hiện tâm trạng xúc động của nhà
thơ khi vào lăng viếng Bác.
-Thể thơ 8 chữ (có dòng 7 hoặc 9 chữ), cách gieo vần
không cố định, nhịp thơ chậm, khổ cuối nhịp thơ
nhanh hơn diễn tả sự trang nghiêm thành kính, lắng
đọng trong tâm trạng nhà thơ.
- Hình ảnh thơ sáng tạo,kết hợp cả hình ảnh thực, hình
ảnh ẩn dụ- biểu tượng vừa quen thuộc, gần gũi với
hình ảnh thực lại vừa sâu sắc, có ý nghĩa khái quát và
giá trị biểu cảm.


•

III. Tổng kết: ghi nhớ sgk/ 60
a. Nghệ thuật :
- Giọng điệu trang nghiêm, sâu lắng, tha thiết, đau xót,
tự hào.

- Thể thơ tám chữ, có đôi chỗ biến thể gieo vần linh hoạt,
phù hợp với nội dung cảm xúc của bài.
- Sáng tạo trong việc xây dưng hình ảnh thơ. kết hợp cả
hình ảnh thực, hình ảnh ẩn dụ, biểu tượng có ý nghĩa
khái quát và giá trị biểu cảm cao.
- Ngôn ngữ biểu cảm, sử dụng các ẩn dụ, điệp từ có hiệu
quả nghệ thuật.
b. Ý nghĩa:
Bài thơ thể hiện tâm trạng xúc động, tấm lòng thành
kính biết ơn sâu sắc của tác giả khi vào lăng viếng Bác.


Câu hỏi củng cố bài:
ngày xét
mặt đúng
trời đivề
qua
trên thuật
lăng bài
Ý nào sau“Ngày
đây nhận
nghệ
thơ:
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ”
Hiệu quả của phép tu từ tìm dược trong hai câu trên là gì?

A. Thể thơ 5 chữ, giọng điệu thiết tha, rạo rực,
A.
Ca ngợi
hồn

cao đẹp,
trong
sáng
nhiều
hìnhtâm
ảnh
thiên
nhiên
giàu
sứccủa
gợiBác.
cảm
B.
Thểngợi
thơsựtựvĩdo,
điệu
B. Ca
đại nhạc
của Bác
Hồ trong sáng thiết tha,
gần gũi với dân ca, nhiều hình ảnh đẹp, gợi cảm
C. Ca ngợi sự tôn kính của nhân dân, của nhà thơ đối với
C. Thể thơ 8 chữ (có dòng thơ 7, 9 chữ), giọng điệu
Bác.
trang trọng, tha thiết, thành kính, nhiều hình ảnh
D.
B và sáng
C đúng.
ẩnCả
dụýđẹp,

tạo, giàu ý nghĩa biểu tượng.



• Dặn dò :

- Học thuộc bài thơ, đọc
diễn cảm, có thể hát bài hát phổ
nhạc của Hồng Hiệp.
- Viết đoạn bình khổ 2 hoặc 3 của
bài thơ.
- Soạn bài :Nghị luận về tác phẩm
truyện. (hoặc đoạn trích)



TRƯỜNG THCS NGUYỄN VĂN
TIẾT

GV: Nguyễn Thị Thu Hương




* Là từ chỉ tấm lòng của nhà thơ và của nhân dân đối với Bác đ
ợc thể hiện trọng bài thơ?

3.Hình
ảnh
đầu

tiên
mà
tác
giả
bắt
gặp
8.Động
4.Biện
6.Hình
từ
pháp
ảnh
chỉ
nghệ
dòng
trạng
ng
thuật
thái
ời
diễn
vào
đthơ
ợc
viếng
tả
tác
nỗi
giả
Lăng

đau
sử
1.Họ
2.Bài
tên
thơ
khai
đ
ợc
sinh
viết
của
theo
nhà
thể
thơ
Viễn
này
?
Ph
9.Phẩm
chất
của
cây
tre
đ
ợctuổi?
nói
tớitình
ở

7.Bác
Hồ
mất
năm
bao
nhiêu
khi
5.Cách
xnhiều
ng
hô
con
với
Bác
thể
hiện
dụng
Bác
vô
hạn
đ
ợc
tr
liên
nhất
ớc
sự
t
ởng
và

ra
thành
đi
nh
của
thế
công
Bác?
này?
nhất
ơng?
cuối bài ?
cảm
này?
trong
bài?
mới
đến
lăng?