thuyết minh về chiếc quạt giấy

Xã hội Việt Nam đang ngày càng phát triển cùng với đó là đời sống của người dân
cũng khá giả hơn. Những vật dụng trong gia đình cũng dần dần được đổi mới và
cải tiến để đáp ứng nhu cầu cần thiết của con người. Ngày nay, hầu hết các gia đình
đều có chiếc tivi màu nhưng ít ai còn nhớ rằng cách đây khoảng hơn chục năm
hiếm nhà nào mua nổi chiếc tivi trắng-đen nữa là. Vậy mới biết ngày trước thì cái
gì cũng là quý. Từ cái bóng đèn, cuộn dây điện cho đến chiếc radio và chiếc quạt
điện thân quen,… Nói đến chiếc quạt, tôi lại nhớ lại những trưa hè nóng bức, yên
ắng với làn gió nhè nhẹ từ chiếc quạt giấy của mẹ quạt cho tôi và những lời ru tha
thiết khi tôi còn đỏ hỏn.
Quạt giấy là vật dụng đã có từ rất lâu đời mà tổ tiên loài người đã làm ra. Không
những vậy, cội nguồn của chiếc quạt giấy Viêt Nam còn bắt nguồn từ những làng
quê sau lũy tre xanh. Từ những người bạn “tre” hết sức đơn giản và mộc mạc đó,
những chiếc quạt giấy thân thuộc với chúng ta đã ra đời. Cũng có một số sách sử
ghi chép lại rằng: “Vào khoảng thế kỉ thứ XIV, vua Trần Dụ Tông sai sư nô làm
quạt bán và từ đó nhiều làng làm quạt đã ra đời. Nhưng nổi tiếng hơn cả là quạt
làng Vác ở Hà Tây với nhiều mẫu mã quạt tinh xảo. Nhưng rồi sau này quạt giấy
được cải biên ra nhiều chất liệu khác như: giấy dó, vải, nhựa tổng hợp,…Bên cạnh
đó những người thợ khéo tay còn tỉ mỉ khắc họa lên quạt những hoa văn tinh tế,
những hình ảnh bắt mắt: như chân dung người thiếu nữ duyên dáng, những chú hổ
dũng mãnh, oai nghi, những đồng quê bất tận và yên bình cho đến những dòng chữ
thư pháp bay bổng uyển chuyển,… nhằm thu hút sự chú ý của người mua. Nhưng
dù thế nào đi chăng nữa thì quạt giấy vẫn giữ nguyên hình dạng ban đầu của nó là
gần bằng nửa hình tròn với những nan quạt có thể xếp lại hoặc mở ra dùng một
cách dễ dàng. Cội nguồn của chiếc quạt giấy Việt nam bắt nguồn từ những làng
quê sau lũy tre xanh. Và cũng từ cây tre thân thuộc -chiếc quạt giấy đơn giản và
dung dị đã ra đời.xét về mặt giá trị ,đương nhiên là để làm mát cho người đời trong


những ngày hè oi ả,lặng lẽ đi vào đời sống tinh thần của dân tộc ta. Quạt có thể là
chiếc ô che nắng ngoài trời,thướt tha trên chiếu chèo mềm mại uốn lượn với các cô
gái quan họ giao duyên.Trong tay các thi sỹ xa xưa ,quạt bỗng trở nên như có ai

thổi hồn thơ vào đó.Những vần thơ mượt mà như làn gió thoảng từ chiếc quạt bay
ra làm nức nở bao người. Từ ngàn xưa ,trên các làng quê đã có nhiều nghệ nhân
làm quạt.Nhiều nhất là ở vùng quê bắc bộ.Đã có nhiều làng nghề làm quạt phát
triển gắn bó cùng với những thăng trầm của quê hương. Ngày nay song hành cùng
chiếc quạt giấy cổ truyền còn có các loại hiện đại,phong phú hơn.nhưng hình ảnh
chiếc quạt giấy vẫn cứ tồn tại trong đời sống tinh thần và tâm linh của con người
và đồng quê Việt Nam.
Từ ngàn xưa, trên các làng quê Việt Nam đã có nhiều nghệ nhân làm quạt. Nhiều
nhất là ở vùng quê Bắc Bộ. Đã có nhiều làng nghề làm quạt phát triển gắn bó cùng
với những thăng trầm của quê hương. Đặc biệt, quạt đã trở thành hình tượng văn
hóa nghệ thuật và ăn sâu vào đời sống văn hóa con người Việt Nam qua các câu
chuyện cổ tích, thơ ca, hò vè, chẳng hạn như chuyện Thằng Bờm là một ví dụ:
“Thằng Bờm có cái quạt mo - Phú Ông xin đổi ba bò chín trâu” . Nhà thơ Vương
Trọng có bài thơ “Gió từ tay mẹ” sáng tác năm 1974, đây là tác phẩm hay nhất về
chiếc quạt nan, lời thơ có đoạn:
“Quạt nan như lá
Chớp chớp lay lay
Quạt nan mỏng dính
Quạt gió rất dày
Gió từ ngọn cây
Có khi còn nghỉ
Gió từ tay mẹ
Thổi suốt đêm ngày”.


Thật giản dị và cảm động! Có ai trong chúng ta không từng được mẹ quạt đưa vào
giấc ngủ. Đúng là chiếc quạt “Nan- ti on- nan” của mẹ không có định giờ, không
có chức năng khử độc, không bơm ô xy, không có màng lọc mạ vàng, không công
nghệ nano-không có thương hiệu quốc tế, nhưng có tình mẹ bao la.
Ngày nay, con người thường bị chi phối bởi cái hình thức bên ngoài nên ngày càng

rời xa những thói quen tốt đẹp trong đời sống bình thường. Xã hội phân hóa giàu
nghèo, phân biệt giai cấp chủ tớ, người giàu có xu hướng ngày càng ít cầm đến cây
quạt mà chuyển dần sang người đầy tớ quạt thay cho mình. Quả nhiên ông Trời
thật không công bằng, người chủ thì được sung sướng, được phục vụ, được quạt
mát bên ngoài mà không tốn công còn người đầy tớ thì ngược lại mang cái hình
cực khổ phải quạt cho người, phải phục vụ cho người nhưng lại luôn trong bản chất
hưởng thụ, vì nhờ lao động mà có sức khỏe, có gì quí bằng thân mình khỏe mạnh!
Rồi xã hội càng hiện đại hơn, con người càng làm “hại điện” bằng cách chế ra cái
quạt điện, cái máy lạnh… để làm mát con người nhưng đâu biết đang tự đưa mình
vào cái vòng lẩn quẩn làm khó chính mình, càng làm cho trái đất nóng lên từng
ngày, môi trường sống ngày càng khắc nghiệt. Mặc dù có không ít lời cảnh báo từ
các bác sĩ, thầy thuốc rằng dùng quạt máy, máy lạnh quá mức là không tốt cho sức
khỏe nhưng người ta vẫn cứ “xài thả ga”. Nên đâu đó ta vẫn nghe mấy vụ chết
người vì thổi quạt máy vào người! Cái máy lạnh thì ngày càng nhốt con người vào
những “cái hộp” tách biệt với thế giới tự nhiên bên ngoài, rồi người ta dần nhận ra
nó là khắc tinh của những người mắc chứng viêm xoang, chứng lạnh thấu xương
sau sinh của phụ nữ… Con người làm mình ngày càng yếu hơn! Người xưa có thể
sinh hơn 10 người con mà vẫn khỏe mạnh, tinh thần minh mẫn, 60-70 tuổi mà mắt
vẫn sáng đến xỏ lỗ kim còn được. Người đời nay đến sinh bằng cách tự nhiên cũng
sinh không được, đến 30-40 tuổi là bệnh tật liên miên, mắt mờ chân run, khi trái
gió trở trời là y như rằng không thể chịu nổi, ngày nào cũng phải uống một nắm


thuốc tây. Cái tuổi thọ hơn xưa mà con người đang kêu ca, chẳng qua là vì con
người luôn phải được nuôi lây lất bằng thuốc. Đó cũng chính là những tác hại của
việc ngồi quạt máy và máy lạnh hàng nhiều giờ liền của người dân thành phố nói
riêng và của người Việt Nam nói chung.
Ngày nay với công cuộc hiện đại hoá nhu cầu của con người ngày càng cao hơn
quạt máy, điều hoà đã ra đời thay thế quạt thủ công. Nhưng vật dụng mộc mạc giản
dị ấy vẫn còn cần thiết trong nhiều căn nhà vùng sâu vùng xa, đặc biệt là trong lao

động nghệ thuật tôn giáo , sinh hoạt , tín ngưỡng. Chẳng thứ vật dụng nào có thể
thể hiện tâm trạng, tính cách, tâm hồn, tình cảm của con người hơn chiếc quạt thủ
công.Đó cũng chính là sức sống tiềm tàng của nó. Tôi tin rằng chiếc quạt giấy sẽ
luôn song hành cùng với đời sống văn hoá của người Việt Nam chúng ta sau này và
mãi mãi về sau.