bai tap lam van so 2 lop 11 de 2 hinh anh nguoi phu nu viet nam thoi xua qua bai banh troi nuoc tu tinh 2 va thuong vo

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Bài tập làm văn số 2 lớp 11 đề 2: Hình ảnh người phụ nữ Việt Nam
thời xưa qua bài "Bánh trôi nước", “Tự tình 2” và “Thương vợ”
A. Dàn ý bài viết số 2: Hình ảnh người phụ nữ Việt Nam
1. Mở bài
- Giới thiệu hình tượng ng phụ nữ trong văn học nói chung.
- Cảm hứng về ng phụ nữ trong tự tình, của HXH và thương vợ của trần
tế xương.
2. Thân bài
- Thời đại hoàn cảnh, nội dung cơ bản trong thơ của 2 tác giả trên.
- Người phụ nữ VN thời xưa đẹp người và đẹp nết
+ Tảo tần, chung thủy, son sắt: Bà tú, chịu thương chịu khó, tảo tần,
quanh năm buôn bán, nuôi chồng nuôi con, thủy chung son sắt.
+ Người phụ nữ chịu nhiều thiệt thòi, gian nan, vất vả, hồng nhan bạc
phận.
Trong tự tình: Thân phận bẽ bàng, cô độc, tình duyên lận đận, hạnh phúc
mong manh.
Trong thương vợ: Lam lũ, vất vả
Viết về người phụ nữ vớ mối đồng cảm sâu sắc là 1 biểu hiện của tinh
thần nhân đạo.
3. Kết bài
- Người phụ nữ xưa phải chịu nhiều bất hạnh và sự hạn chế của ý thức xã
hội
- Nhắc nhở con người phải biết trân trọng hạnh phúc của ngày hôm nay.
Phân tích được các luận điểm sau:
1. Họ là những người phụ nữ có tài có sắc (thân em vừa trắng lại vừa
tròn, trơ cái hồng nhan với nước non), có phẩm chất cao đẹp như bà Tú
tông Thương vợ của Tú Xương (Quanh năm buôn bán ở mom sông Nuôi đủ năm con với một chồng).
2. Thân phận của những người phụ nữ này lại vô cùng nhỏ bé, cuộc đời
của họ long đong lận đận. Họ phải sống trong một chế độ xã hội phong

kiến lạc hậu, trọng nam khinh nữ, người phụ nứ không có chỗ đứng và
địa vị trong xã hội vì vậy mà những người phụ nữ có tài như HXH


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

thường không được coi trong đồng thời việc làm của một người vợ
thường ít được người chồng cảm thông dù cho quanh năm lam lũ vất vả
nuôi chồng nuôi con chăm sóc cho gia đình luôn được yên ấm dù mình
có phải chịu thiệt thòi.
3. Bản lĩnh của người phụ nữ trong xã hội xưa: Mặc dù bị trói buộc trong
những quan niệm, phong tục cổ hủ và lạc hậu... Nhưng trong sâu thẳm
tâm hồn họ vẫn đẹp, vẫn sáng, vẫn luôn vùng lên để đòi bình quyền. Để
muốn rằng: Họ là nữ nhi nhưng vai trò của họ trong xã hội là rất lớn...
B. Hình ảnh người phụ nữ Việt Nam thời xưa qua bài "Bánh trôi
nước", “Tự tình 2” và “Thương vợ”
Bài làm 1
Văn thơ trung đại Việt Nam, nhất là các tác phẩm viết bằng chữ Nôm
nói nhiều đến tình yêu và số phận người phụ nữ trong cuộc đời.
Nương tử ơi!
Chướng căn ấy bởi vì đâu? Oan thác ấy bởi vì đâu?
Cho đến nỗi xuân tàn hoa nụ, thơ lẩn trăng rằm?
("Văn tế Trương Quỳnh Như" - Phạm Thái)
Đau đớn thay phận đàn bà,
Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung
("Truyện Kiều" - Nguyễn Du)
Nguyệt Nga là gái tuyết trinh,
Sắc phong quận chúa hiển vinh rỡ ràng.
("Truyện Lục Vân Tiên" - Nguyễn Đình Chiểu
Hồ Xuân Hương và Tú Xương, qua "Bánh trôi nước", "Tự tình" - Bài

II, "Thương vợ" đã làm hiện lên hình ảnh người phụ nữ Việt Nam thời
xưa với bao ấn tượng sâu xa, với bao cảm thương man mác.
Bài thơ "Bánh trôi nước" có hai lớp nghĩa: tả thực chiếc bánh trôi, một
món ăn dân tộc và tượng trưng cho phẩm chất tốt đẹp của người con gái


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

quê ta. Chữ "trắng" và chữ "tròn", hình ảnh nhân hoá "thân em" đã thể
hiện vẻ đẹp khiêm nhường, dịu dàng, trinh trắng và duyên dáng của
"em". Tuy tình yêu và số phận bị phụ thuộc vào lễ giáo phong kiến, và
đạo tam tòng, vào "tay kẻ nặn", dù "rắn nát", dù vất vả, lận đận, long
đong, trải qua "bảy nổi ba chìm", nhưng em vẫn kiên trinh, sắt son. Hình
ảnh ẩn dụ "tấm lòng son" và hai tiếng "vẫn giữ" đã ngợi ca đức hạnh
kiên nhẫn, lòng chung thủy sắt son của người phụ nữ ngày xưa trong mọi
gia đình Việt Nam. "Bánh trôi nước" là bức chân dung nghệ thuật với
hai gam màu "trắng" và "son" tuyệt đẹp:
"Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn,
Mà em vẫn giữ tấm lòng son".
Chùm thơ "Tự tình" ba bài của Bà chúa thơ Nôm, đặc biệt biệt bài thơ
thứ hai, đã nói lên một cách cảm động về bi kịch tình duyên của người
phụ nữ phận hẩm duyên ôi!
Người phụ nữ ấy thao thức giữa đêm khuya, một mình một bóng đang
lắng nghe tiếng trống dồn "văng vẳng" từ một chòi canh xa đưa lại. Thao
thức vì cô đơn, vì lẻ bóng. Rượu và trăng cũng không làm vợi đi bao nỗi
buồn chồng chất, đang đè nát cõi lòng. "Chén rượu hương đưa" cứ ngỡ
có thể làm say để quên đi bao nỗi buồn chứa chất tâm hồn, cố uống cho
say, nhưng "say lại tỉnh" để mà thêm buồn; buồn cho tình duyên lẽ mọn!

Trơ trọi ngắm "vầng trăng bóng xế", ngắm mãi ngắm hoài mà trăng kia
vẫn "khuyết chưa tròn", Hạnh phúc mà nàng mong đợi chỉ là "Một tháng
đôi lần có cũng không!". Số phận và bi kịch ấy thật đáng thương!
Trong bi kịch tình duyên, người đàn bà lẽ mọn cố vùng vẫy bươn ra
nhưng thoát sao được. Dù có "xiên ngang mặt đất", dù có "đâm toạc
chân mây", nhưng đám rêu kia, mấy hòn đá nọ cũng không thể nào thay
đổi được cảnh ngộ đáng buồn, đáng thương, đáng tủi, đáng hận:
"Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám,


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn".
Phép đảo ngữ trong hai câu thơ không chỉ làm nổi bật cái dữ dội tiềm
ẩn của thiên nhiên mà còn tô đậm sự phản kháng duyên số, phản kháng
đến tuyệt vọng của người đàn bà "lấy chồng chung".
Thời gian chẳng mang lại hạnh phúc cho nàng. Mùa xuân cũng chẳng
đem lại niềm vui gì cho nàng, mà nỗi chán ngán, đau khổ cứ chồng chất
mãi thêm. Mùa xuân đi qua rồi mùa xuân lại trở lại, tuổi mỗi ngày một
cao, nhan sắc ngày một phai tàn, nhưng tình yêu và hạnh phúc chỉ được
"san sẻ tí con con" mà thôi! Thật đáng thương! Thật tội nghiệp. Tổng
Cóc và ông phủ Vĩnh Tường cũng chẳng mang lại cho nàng chút hạnh
phúc nào! Hai câu kết đã cực tả nỗi đau khổ trong bi kịch tình yêu của
Hồ Xuân Hương:
"Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,
Mảnh tình san sẻ tí con con!"
"Tự tình" - Bài II không chỉ nói lên nỗi đau khổ cô đơn mà còn thể
hiện niềm khao khát tình yêu hạnh phúc của người đàn bà trong cảnh
ngộ "lấy chồng chung", Giá trị nhân bản của bài thơ thật sâu sắc.
Tú Xương có bài "Văn tế sống vợ"; ông còn có bài "Thương vợ" Cảm

hứng chủ đạo là tình thương, lòng quý trọng, biết ơn của ông đối với
người vợ hiền thục của mình.
Bà Tú là hiện thân cho bao đức tính tốt đẹp của người phụ nữ Việt
Nam. Bà buôn bán tần tảo ở mom sông suốt quanh năm, không có một
ngày ngơi nghỉ. Một gánh nặng gia đình được bà "nuôi đủ":
"Quanh năm buôn bán ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng".
Nhờ sự đảm đang, tháo vát của vợ mà ông Tú tuy "ăn lương vợ" nhưng
khá phong lưu:
"Cho hay công nợ âu là thế,
Mà vẫn phong lưu suốt cả đời.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Tiền bạc phó cho con mụ kiếm,
Ngựa xe chẳng thấy lúc nào ngơi"
(Tự cười mình)
Hình ảnh "thân cò" là một sáng tạo của Tú Xương để nói vể sự làm ăn
vất vả, khó nhọc của bà Tú. Cặp từ láy: "lặn lội" và "eo sèo" đã cực tả
nỗi gieo neo, đức tính chịu thương chịu khó của người vợ, người mẹ
trong gia đình đông con:
"Lặn lội thân cò khi quãng vắng,
Eo sèo mặt nước buổi đò đông".
Bà Tú còn là hiện thân của đức hi sinh thầm lặng. Bà cam chịu, kiên
nhẫn về duyên phận. Các thành ngữ "một duyên hai nợ", "\"năm nắng
mười mưa" kết hợp với các từ ngữ "âu đành phận", "dám quản công"
cho thấy đức hạnh, tâm hồn của bà Tú thật cao quý. Bà đã sống hết mình
vì cuộc sống và hạnh phúc của chồng con:
"Một duyên hai nợ âu đành phận,

Năm nắng mười mưa dám quản công",
Hai câu kết là lời nhiếc của bà Tú cũng là lời tự trách mình của nhà
thơ:
"Cha mẹ thói đời ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như không".
"Không" là không giàu sang phú quý, không được "Võng anh đi trước,
võng nàng theo sau" như các bà nghè khác. "Không" là không được sống
trong cảnh vinh thân phì gia "tối rượu sâm banh, sáng sữa bò" như vợ
của các thầy kí, thầy phán khác thời bấy giờ.
Tú Xương tuy tự trách mình, nhưng ông đã nói lên tất cả tấm lòng quý
trọng và biết ơn đối với người vợ hiền thục thương yêu.
Hình ảnh bà Tú trong bài thơ "Thương vợ" là hình ảnh của một người
phụ nữ Việt Nam với bao phẩm chất tốt đẹp như đảm đang, tần tảo, chịu
thương chịu khó và giàu đức hi sinh.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Qua các bài thơ "Bánh trôi nước", "Tự tình" - Bài II, "Thương vợ"
người đọc thấy được phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam, càng biết
ơn và tự hào về người mẹ, người chị, người vợ trong mỗi gia đình chúng
ta. Đúng như Huy Cận đã viết:
"Chị em tôi toả nắng vàng lịch sử,
Nắng cho đời nên cũng nắng cho thơ".
Bài làm 2
Hình ảnh người phụ nữ luôn là đề tài quen thuộc của văn học dân
gian. Mảng đề tài đầy cảm hứng nhân văn này đã làm nên giá trị của nền
văn học nói chung, gương mặt của các tác giả nói riêng. Tiêu biểu là Hồ
Xuân Hương với “Tự tình” (II) và Tú Xương với “Thương vợ”.
Đúng như vậy, hai bài thơ với hai người phụ nữ đều khát khao một

mái ấm gia đình. Xong cuộc đời lại lắm éo le trắc trở. Họ phải chịu đựng
số phận hẩm hiu chế độ phong kiến mục nát. Cái chế độ mà khi nhắc tới
ai ai cũng thấy bất bình tĩnh. Là phụ nữ thì sao chứ? Chẳng lẽ phụ nữ
không phải con người trong xã hội? Hà cớ gì cứ phải bắt người phụ nữ
làm những thứ họ không muốn từ những hủ tục lạc hậu: cha mẹ đặt đâu
con ngồi đó, trọng nam khinh nữ, người phụ nữ không có quyền hành gì
trong gia đình.
Trước hết, thơ của Hồ Xuân Hương là những lời than thân từ nỗi niềm
riêng của một cá thể, chất chứa những vấn đề mang tầm phổ quát của
thân phận người phụ nữ. Hay nói cách khác, bằng việc viết lên tiếng nói
cá nhân. Hồ Xuân Hương làm sống lên hình ảnh người phụ nữ Việt Nam
xưa. “Tự tình” (II) nằm trong chùm thơ tự tình gồm ba bài viết bằng chữ
Nôm. Đó là sự đau khổ vì không là chủ được thân phận mình. Trong
khung cảnh lúc nửa đêm nổi bật chỉ là âm thanh “văng vẳng” của trống
canh dồn, tiếng trống dồn dập, gấp gáp như hối thúc dội vào lòng
người . Âm thanh văng vẳng không chỉ đơn thuần là sự cảm nhận bằng
thính giác mà còn là cảm nhận của xúc giác về thời gian. “Đêm khuya
văng vẳng trống canh dồn”. Nhức nhối một tâm sự “trơ cái hồng nhan
với nước non”. vẻ đẹp của người phụ nữ trong đêm trơ trọi, im ắng, gợi


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

lên hình ảnh “hồng nhan” trở nên rẻ rúng, không có giá trị. Chắc hẳn ai
trong tình cảnh của Hồ Xuân Hương cũng cảm thấy quạnh hiu, đau nhói,
buồn phiền. Hình ảnh “cái hồng nhan” với “nước non” càng cho thấy
tâm trạng bẽ bàng tủi hổ của người phụ nữ. Cùng với nỗi buồn đè nặng
lên con người nhỏ bé trong xã hội, đè lên thân phận của họ. Hồ Xuân
Hương là con người rất mạnh mẽ, bà không cam chịu và muốn thoát
khỏi. “Chén rượu hương đưa” là một phương tiện giải sầu, tuy không

phải phương tiện duy nhất nhưng là tốt nhất vào lúc này. Tìm quên trong
chén rượu, say rồi lại tỉnh, càng uống càng nhận thức mọi thứ rõ ràng
hơn. Nó như một vòng luẩn quẩn khiến người phụ nữ ấy nhận ra sự
cô đơn trĩu nặng hơn. Hướng tới vầng trăng mong tìm người bạn tri âm
tri kỉ giữa đất trời nhưng “khuyết chưa tròn” lại còn “bóng xế”. Ngoại
cảnh và con người g đây như một. Người phụ nữ tự hỏi đến bao giờ
trăng mới tròn. đến bao giờ người mới có được tình yêu cho mình.
Trăng đã sắp tàn mà vẫn chưa tròn, tuổi xuân qua đi mà nhân duyên
chưa tới. Người phụ nữ đang chơi vơi giữa một thế giới mênh mông,
hoang vắng, muốn thoát khỏi nhưng bất lực trước nỗi cô đơn trơ trọi với
chính mình.
Đến với Tú Xương là đến với những bài thơ tràn đầy tình yêu thương,
cảm động viết về người vợ đang còn sống. Bài thơ “Thương vợ” thể hiện
tâm thế và vị thế của một người mẹ, một người vợ đảm đang. Bà Tú có
thể đã phải chịu nhiều nghiệt ngã của cuộc đời nhưng bà lại có niềm
hạnh phúc mà bao kiếp người vợ xưa không có được. Vì chồng, thương
con mà cam chịu cuộc sống khó khăn vất vả. Quanh năm suốt tháng,
ngày này qua ngày khác không có lấy một ngày nghỉ, ngày mưa cũng
như ngày nắng Bà Tú lam lũ buôn bán trên một mảnh đất nhô lên ở lòng
sông. Cái nơi bấp bênh, gập ghềnh hiện lên hình ảnh tần tảo, tất bật
ngược xuôi của bà Tú. “Quanh buôn bán ở mom sông”. Cái nền không
gian, thời gian ấy, cuộc mưu sinh đầy khó khăn của bà Tú được ông Tú
phác họa. “Lặn lội thân cò khi quãng vắng”. Hình ảnh “thân cò” là
hình ảnh tượng trưng cho người phụ nữ trong xã hội xưa. Ông Tú đã
dùng hình ảnh đó để nói về nỗi vất vả của bà Tú, đồng thời cũng gợi lên


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

số kiếp, nỗi đau thân phận. Thân cò “lặn lội” trong một khoảng không

gian “khi quãng vắng” vừa chỉ ra cái rợn ngợp của thời gian, vừa chỉ ra
cái rợn ngợp của không gian. Hình ảnh bà Tú trở nên rõ nét hơn về sự
vật lộn với cuộc sống. “Eo sèo mặt nước buổi đò đông”. Cảnh bươn trải,
chen chúc nhau của những người buôn bán rất khó khăn.
“Buổi đò đông” đâu có giống như “khi quãng vắng”. Nó không chỉ có
những lời cãi cọ, mè nheo, sự chen lấn xô đẩy mà còn có những bất trắc
nguy hiểm. Biết là vậy nhưng bà Tú vẫn đi trên chuyến đò đó để dành
miếng cơm manh áo cho chồng con. Dù vắng hay đông bà Tú cũng thui
thủi một “thân cò”.
Tuy rằng số phận dằng buộc họ nhưng nhờ đó những phẩm chất cao
quý của người phụ nữ được hiện diện.
Dù đau đớn thế nào, dù yếu ớt đến đâu thì trong sâu thẳm trái tim Hồ
Xuân Hương cũng ánh lên ngọn lửa khao khát, hi vọng, không chịu
khuất phục mà muốn vùng lên đấu tranh thay đổi cuộc sống của mình.
“Xiên ngang mặt đất rêu từng đám. /Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn”.
Tâm trạng con người như muốn nói lên nỗi phẫn uất, ngang ngạnh,
bướng bỉnh. Thiên nhiên trong mắt Hồ Xuân Hương tiềm ẩn một sức
sống đang bị đè nén và đang vươn lên mạnh mẽ. “Rêu”, “đá” chỉ là
những vật nhỏ bé, hèn mọn nhưng không hề yếu đuối bởi rêu xiên ngang
mặt đất, đá đâm toạc chân mây. Điều đó càng chứng tỏ Hồ Xuân Hương
muốn bứt phá rào cản để đi tìm hạnh phúc cho mình, muốn giải thoát số
phận hoàn cảnh, thể hiện cá tính táo bạo của nữ sĩ. Tuy lòng đầy canh
cánh nhưng bà vẫn nhìn cảnh vật với con mắt yêu đời. Yêu đời là thế,
sức sống là thế mà cuộc đời riêng thì vẫn “xuân đi xuân lại lại”. Cái
vòng quẩn quanh đáng ghét của cuộc đời không thể tránh khỏi tiếng thở
than chua xót. Càng chua xót hơn khi giữa cái tuần hoàn thời gian ấy là
một “mảnh tình” nhỏ vụn đã vỡ nhưng nay vẫn bị sẻ đi sẻ lại. Đối với
trái tim thiết tha yêu thương kia, điều đó như một vết thương cứa sâu đau
nhức nhối, khao khát một tình yêu trọn vẹn.
Dù có vất vả, đau xót, chán chườm đến thế nào thì người phụ nữ Việt

Nam xưa vẫn là những con người có phẩm chất đẹp đẽ. Không chỉ vẻ bề


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

ngoài mà còn cả bên trong. Đó là lòng yêu thương, lòng nhân hậu, một
lòng một dạ vì chồng vì con. “Nuôi đủ năm con với một chồng”.
“Nuôi đủ năm con” là việc hiển nhiên của một người mẹ nhưng còn
chồng, cớ sao lại phải đếm “một chồng”? Là vì chồng, bà Tú cũng phải
nuôi và đáp ứng đầy đủ nhu cầu cần thiết cho ông Tú. Bà Tú phải thắt
lưng buộc bụng nuôi dưỡng năm đứa trẻ vất vả, vậy mà phải nuôi thêm
một ông Tú trong nhà nữa thì gánh nặng đè lên đôi vai nhỏ của bà tăng
gấp đôi. Sự khéo léo, đảm đang của bà thể hiện ở việc lựa chọn ông Tú
mà sống, khéo léo chiều sự khó tính khó nết của ông để trong ấm
ngoài êm. Bà Tú nhẫn nhục chịu đựng cái nợ đời như một sự tất yếu
không thể không chấp nhận. “Một duyên hai nợ âu đành phận”. Điều kì
diệu là người mẹ, người vợ này không hề ý thức rằng đó là sự hi sinh. Sự
vất vả “năm nắng mười mưa” càng thể hiện được đức tính chịu thương
chịu khó, hết lòng vì chồng vì con mà bà đâu “dám quản công” một lời.
Bà tự nguyện gánh vác trách nhiệm chăm lo cho gia đình. Dù vất vả
trăm điều nhưng bà vẫn âm thầm chịu đựng. Phải chăng đó chính là đức
hi sinh – vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam?
Hai người phụ nữ đẹp đều tìm thấy sức mạnh, ý chí để vượt lên hoàn
cảnh. Nhưng trong cuộc thoát thân họ còn cô đơn quá, vì thế mà thất bại.
Một người muốn bứt phá, thoát khỏi cuộc sống ngột ngạt. Một người
cam chịu , nhẫn nại để làm tròn bổn phận một người mẹ, một người vợ.
Một người được đồng cảm, sẻ chia. Một người cô đơn một mình, buồn
đau trước số phận hẩm hiu. Chỉ khi những người phụ nữ biết đoàn kết,
biết đồng lòng dưới sự lãnh đạo của Đảng họ mới có thể thay đổi được
số phận, làm chủ được cuộc đời mình.

Người phụ nữ thời xưa phải chịu nhiều thiệt thòi, bất công, ngang trái và
bị hạn chế bởi xã hội phong kiến. Còn người phụ nữ ngày nay được
quyền bình đẳng, quyền học tập, quyền lựa chọn tình yêu và quyền làm
chủ cuộc đời. Họ không còn bị đối xử như trước nữa. Tuy người phụ nữ
ngày xưa có cuộc đời éo le nhưng hình ảnh sâu thẳm trong họ không bao
giờ bị mất đi. Dù hoàn cảnh có ra sao thì tâm hồn cao đẹp của họ vẫn
sáng lên. Và điều đó khiến ta luôn tự hào về người phụ nữ Việt Nam.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Bài làm 3
Hồ Xuân Hương sáng tác nhiều bài thơ nổi tiếng về đề tài phụ nữ. Thơ
bà là tiếng nói đòi quyền sống tự do và thể hiện khát khao hạnh phúc.
Trần Tế Xương cũng có một số bài thơ nói về những vất vả gian truân
mà người phụ nữ phải gánh chịu trong xã hội phong kiến trọng nam
khinh nữ.
Mượn hình ảnh chiếc bánh trôi nước quen thuộc trong dân gian, Hổ
Xuân Hương gửi gắm những suy ngẫm sâu sắc của mình về thân phận
nhỏ bé và phụ thuộc của người phụ nữ:
Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non. Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn,
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
Chiếc bánh trôi nước làm bằng bột nếp trắng tinh, mịn màng, tròn trịa và
xinh xắn khiến người ta liên tưởng tới vẻ đẹp hổn nhiên, đầy đặn của
những cô gái đương xuân. Bánh luộc trong nồi nước sôi, mấy lần chìm
xuống nổi lên mới chín. Bột bánh trắng trong nổi rõ màu nâu đỏ của
nhân làm bằng đường thẻ. Với đôi mắt và trái tim đa cảm, Hồ Xuân
Hương đã nhận ra đằng sau những chi tiết rất thực ấy là cả một nỗi niềm
thương thân trách phận của người phụ nữ. Tạo hóa sinh ra họ là để duy

trì và phát triển sự sống của nhân loại, đồng thời làm đẹp cho đời. Vai
trò của họ là vô cùng quan trọng, nhưng quan niệm thiên vị đến mức
lệch lạc trong xã hội phong kiến đã cố tình phủ nhận điều đó. Nào là:
Nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô. Nào là: Nữ nhân ngoại tộc.
Rồi luật Tam tòng cột chặt người phụ nữ vào thân phận bị phụ thuộc
vĩnh viễn: Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử. Những
quan niệm khắt khe, cổ hủ ấy đã tước đoạt điều quý giá nhất là được tự
do sống đúng với con người mình và đáng sợ hơn là nó biến người phụ
nữ thành cái bóng mờ nhạt trong suốt cuộc đời. Họ tồn tại chứ không
phải là sống theo đúng nghĩa tích cực của từ đó. Chẳng khác gì những
chiếc bánh trôi nước, rắn, nát, méo, tròn hoàn toàn do tay kẻ nặn.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Ở bài thơ Tự tình II, Hồ Xuân Hương đã bộc bạch tâm trạng bức xúc cao
độ của bản thân, đồng thời cũng là tâm trạng chung của bao phụ nữ cùng
cảnh ngộ trong xã hội phong kiến:
Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn,
Trơ cái hồng nhan với nước non.
Chén rượu hương đưa say lại tỉnh,
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn.
Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám,
Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn.
Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,
Mảnh tình san sẻ tí con con!
Nói đến người phụ nữ là nói đến cái đẹp, tình yêu thương và đức hi sinh.
Họ cống hiến hết cho cuộc đời mà không đòi hỏi quyền lợi vật chất nào
ngoài sự trân trọng, cảm thông và chia sẻ. Nhưng những cái đó hầu như
không được gia đình và xã hội quan tâm vì cho rằng thiên chức của phụ

nữ là phục tùng vô điều kiện. Hiểu rõ điều bất công đó nên Hồ Xuân
Hương đã viết nên những câu thơ thấm đẫm nỗi xót xa, chua chát như
trên. Hồng nhan là cách gọi những phụ nữ đẹp, rộng hơn là để chỉ chung
giới nữ. Nhưng gọi là cái hồng nhan có nghĩa là đã hạ nó xuống ngang
hàng với những vật vô tri vô giác khác. Nỗi hờn tủi, bẽ bàng chất chứa
trong câu thơ: Trơ cái hồng nhan với nước non in đậm dấu ấn phong
cách diễn tả độc đáo của Xuân Hương.
Tâm sự trĩu nặng nỗi buồn thân phận và duyên phận của nữ sĩ không biết
ngỏ cùng ai nên càng cuộn xoáy, day dứt trong lòng giữa đêm khuya
thanh vắng. Nhưng dù bị phụ phàng hay quên lãng thì nhân vật trữ tình
trong bài thơ vẫn không tuyệt vọng, vẫn khao khát sống mạnh mẽ, vẫn
ước ao đến cháy lòng hạnh phúc tròn đầy, vẫn mong muốn được san sẻ
và bù đắp những tình cảm chân thành nhất giữa người với người.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Bài Thương vợ của nhà thơ trào phúng nổi tiếng Trần Tế xương có thể
coi là chân dung tương đối hoàn chỉnh của người phụ nữ trong xã hội
phong kiến:
Quanh năm buôn bán ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Lặn lội thân cò khi quãng vắng,
Eo sèo mặt nước buổi đò đông.
Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công.
Cha mẹ thói đời ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như không.
Ngày xưa, Nho giáo buộc phụ nữ phải có bổn phận thờ chồng, nuôi con.
Thờ chồng đối với bà Tú bao hàm cả việc nuôi chồng, thế là bất công vì

đúng ra, người đàn ông phải giữ vai trò trụ cột trong gia đình về mọi
mặt.
Bà Tú vốn con nhà gia giáo, khá giả. Lúc còn ở với cha mẹ, bà không
phải chịu cảnh vất vả nắng sương. Làm vợ ông Tú lận đận về đường
khoa cử, lại không nghề không nghiệp nên bà đành chấp nhận cảnh sống
long đong, khổ sở. Quanh năm lo tảo tần buôn bán nơi mom sông, bến
chợ để Nuôi đủ năm con với một chồng. Mà nuôi ông chồng đặc biệt tài
hoa như ông Tú thì không phải chỉ lo miếng cơm, manh áo bình thường
mà còn phải chuẩn bị sẵn cho ông ít rượu ít trà, ít tiền bỏ túi để có lúc
ông vui bạn vui bè, chuẩn bị cho ông một hai bộ cánh tươm tất để nhỡ đi
đâu ông khỏi tủi… Như vậy là bà Tú phải lo rất nhiều, phải làm rất nhiều
mà không dám kể lể, thở than: Một duyên hai nợ âu đành phận, Năm
nắng mười mưa dám quản công. Bà âm thầm coi đó là định mệnh đã an
bài. Suy nghĩ và tâm trạng của bà Tú cũng là suy nghĩ, tâm trạng chung
của phụ nữ thời xưa.
Nhà thơ Trần Tế Xương từng tự nhận mình là ông chồng vô tích sự, để
vợ phải lặn lội thân cò… chẳng khác chi những thân cò thân vạc đáng


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

thương trong ca dao - dân ca, tượng trưng cho thân phận vất vả, cực
nhọc của người phụ nữ. Bên cạnh nỗi khổ vật chất, bà Tú còn nỗi khổ
tinh thần. Bà hết lòng vì chồng, vì con nhưng chồng con nào có biết cho
chăng?! Thế nên mới có tiếng thở dài như một lời than não ruột: Cha mẹ
thói đời ăn ở bạc, Có chồng hờ hững cũng như không!
Có lẽ ông Tú đã hoá thân vào vợ mình, để thấu hiểu và thông cảm với bà.
Lấy chồng mà chẳng được nhờ vả, cậy dựa; lấy phải ông chồng hờ hững
thì quả là có cũng như không mà thôi.
Ba bài thơ cùng một đề tài và cùng toát lên thân phận nhỏ bé, phụ thuộc

rất đáng thương của người phự nữ trong xã hội phong kiến xưa kia. Nhà
thơ Hồ Xuân Hương và nhà thơ Trần Tế Xương đã góp tiếng nói đáng kể
vào tiếng nói chung bảo vệ quyền lợi chính đáng của một nửa nhân loại những người gánh vác trọng trách duy trì sự sống trên trái đất này.