Tác động của các yếu tố tài chính lên thu nhập trên cổ phiếu của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán TP HCM

GIÁO D CăVĨă ĨOăT O

B
TR

NGă

I H C CÔNG NGH TP.HCM

--------------------------------------

NGUY N TH TR

TỄCă

NG SA

NGăC AăCỄCăY UăT ăTĨIăCHệNHă

LểNăTHUăNH PăTRểNăC ăPHI UăC AăCỄCă
CỌNGăTYăNIểMăY TăTRểNăTH ăTR
CH NGăKHOỄNăTP.HCM

LU N V NăTH C S
Chuyên ngành: K toán
Mã s ngành: 60340301

TP.H Chí Minh, tháng 12 n m 2016

NGă

GIÁO D CăVĨă ĨOăT O

B
TR

NGă

I H C CÔNG NGH TP.HCM

--------------------------------------

NGUY N TH TR

TỄCă

NG SA

NGăC AăCỄCăY UăT ăTĨIăCHệNHă

LểNăTHUăNH PăTRểNăC ăPHI UăC AăCỄCă
CỌNGăTYăNIểMăY TăTRểNăTH ăTR

NGă

CH NGăKHOỄNăTP.HCM
LU NăV NăTH C S
Chuyên ngành: K toán
Mã s ngành: 60340301
CÁN B H

NG D N KHOA H C: PGS.TS. H

TP.H Chí Minh, tháng 12 n m 2016

TH Y TIÊN


CÔNG TRÌNH
TR

NGă

Cán b h

C HOÀN THÀNH T I

I H C CÔNG NGH TP. HCM

ng d n khoa h c : PGS.TS. H Th y Tiên

Lu n v n Th c s đ c b o v t i Tr
HCM, ngày 17 tháng 12 n m 2016

ng

i h c Công ngh TP.

Thành ph n H i đ ng đánh giá Lu n v n Th c s g m:
(Ghi rõ h , tên, h c hàm, h c v c a H i đ ng ch m b o v Lu n v n Th c s )

TT
1
2
3
4
5

đ

H và tên
PGS.TS. Phan ình Nguyên
TS. HƠ V n D ng
PGS.TS. Nguy n Th M Linh
TS. V Th Thu Hi n
TS. Nguy n V n Tùng

Ch c danh H iăđ ng
Ch t ch
Ph n bi n 1
Ph n bi n 2
y viên
y viên, Th kỦ

Xác nh n c a Ch t ch H i đ ng đánh giá Lu n sau khi Lu n v n đư
c s a ch a (n u có).
Ch t ch H iăđ ngăđánhăgiáăLV

PGS.TSăPhană ìnhăNguyên

TR

NG H CÔNG NGH TP. HCM

C NG HÒA XÃ H I CH NGH AăVI T NAM

PHÒNG QLKH ậ TS H

c l p ậ T do ậ H nh phúc
TP. HCM, ngày 30 tháng 10 n m 2016

NHI M V LU NăV NăTH C S
H tên h c viên: Nguy n Th Tr

ng Sa Gi i tính:N

NgƠy, tháng, n m sinh: 13/6/1982

N i sinh:

Chuyên ngành: K toán

MSHV: 1541850040

ng Nai

I- Tênăđ tài: TỄCă
NG C A CÁC Y U T TÀI CHÍNH LÊN THU NH P
TRÊN M I C PHI U C A CÁC CÔNG TY NIÊM Y T TRÊN TH

TR
NG CH NG KHOÁN TP.HCM
II- Nhi m v và n i dung:
Nghiên c u tác đ ng c a các y u t tài chính lên thu nh p trên m i c phi u c a
các công ty niêm y t trên th tr
các nghiên c u tr

ng ch ng khoán TP.HCM. D a trên các lý thuy t,

c đơy trên th gi i c ng nh

Vi t Nam, tác gi xây d ng mô hình

nghiên c u các y u t tƠi chính tác đ ng lên thu nh p trên c phi u c a các công ty
niêm y t. V i s li u thu th p c a 123 công ty niêm y t trên th tr

ng ch ng khoán

TP.HCM trong th i gian 2013 ậ 2015. Thông qua x lý s li u b ng ph n m m SPSS,
tác gi đư tìm ra các y u t tác đ ng lên thu nh p trên c phi u c a các công ty và t đó
đ a ra m t s gi i pháp cho các công ty niêm y t.
III- Ngày giao nhi m v :
IV- Ngày hoàn thành nhi m v :
V- Cán b h

ng d n: PGS.TS H Th y Tiên

CÁN B H

NG D N

PGS.TS H Th y Tiên

KHOA QU N LÝ CHUYÊN NGÀNH


i

L IăCAMă OAN

Tôi xin cam đoan đ tƠi ắTácăđ ng c a các y u t tài chính lên thu nh p
trên m i c phi u c a các công ty niêm y t trên th tr

ng ch ng khoán Thành

ph H Chí Minh” lƠ công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s li u, k t qu nêu
trong Lu n v n lƠ trung th c vƠ ch a t ng đ

c ai công b trong b t k công trình

nào.
Tôi xin cam đoan r ng, m i s giúp đ cho vi c th c hi n Lu n v n nƠy đư
đ

c c m n vƠ các thông tin trích d n trong Lu n v n đư đ
TP. H Chí Minh, ngày

c ghi rõ ngu n g c.
tháng

n m 2016

H c viên th c hi n

Nguy n Th Tr

ng Sa


ii

L I C Mă N
L i đ u tiên tôi xin trân tr ng c m n Th y Hi u tr
tr

ng

i h c Công ngh TP.H Chí Minh đư t ch c và t o nhi u đi u ki n thu n

l i cho tôi đ
tr

ng và Ban Giám hi u

c có c h i h c l p Cao h c k toán niên khoá 2015 ậ 2016 t i

ng.
ng th i tôi xin chân thành c m n đ n toàn th Quý Th y Cô, nh ng ng

truy n đ t ki n th c cho tôi trong su t th i gian theo h c cao h c t i tr

ng

i đư
ih c

Công ngh TP.H Chí Minh.
Tôi vô cùng bi t n đ n Cô PGS.TS. H Th y Tiên, ng

i đư t n tình h

ng

d n, giúp đ tôi trong su t quá trình th c hi n Lu n v n nƠy.
Tôi xin c m n t t c các b n đ ng nghi p trong c quan, các b n trong l p
h c đư cùng nhau h c t p, cùng nhau chia s kinh nghi m trong công vi c.
Sau cùng, tôi xin g i l i c m n đ n gia đình tôi, nh ng ng
c nh đ ng viên, h tr tôi th

i thân luôn bên

ng xuyên, luôn cho tôi tinh th n làm vi c trong su t

quá trình h c t p và hoàn thành lu n v n nƠy.
TP. H Chí Minh, ngày

tháng

n m 2016

H c viên th c hi n

Nguy n Th Tr

ng Sa


iii

TÓM T T
Bài nghiên c u này xem xét tác đ ng c a các y u t tài chính lên thu nh p trên
m i c phi u c a các công ty niêm y t trên th tr

ng ch ng khoán TP.HCM. M u

g m 369 quan sát nghiên c u d li u c a 123 công ty trong giai đo n 2013 - 2015.
Mô hình nghiên c u đ

nh h

c xây d ng b i 10 nhân t

ng: t su t l i nhu n

trên doanh thu, l i nhu n trên v n ch s h u, kh n ng thanh toán, đòn b y tài
chính, vòng quay t ng tài s n, giá th tr

ng trên giá tr s sách, quy mô công ty,

dòng ti n, th i gian ho t đ ng công ty và s h u nhƠ n

đ

c. Mô hình nghiên c u

c th c hi n h i quy b ng ph n m m th ng kê SPSS 20.0.

K t qu nghiên c u cho th y r ng, bi n l i nhu n trên v n ch s h u, giá th
tr

ng trên giá tr s sách có m i t

Bi n đòn b y tài chính có m i t

ng quan d

ng đ n thu nh p trên c phi u.

ng quan ơm. Bi n t su t l i nhu n trên doanh

thu, kh n ng thanh toán, vòng quay t ng tài s n, quy mô công ty, dòng ti n, th i
gian ho t đ ng công ty và s h u nhƠ n

c không có m i t

ng quan đ n thu nh p

trên c phi u c a các công ty.
T k t qu nghiên c u này, tác gi đ a ra các gi i pháp tác đ ng đ n thu nh p
trên c phi u c a các công ty niêm y t trên th tr

ng ch ng khoán TP.H Chí

Minh nh các gi i pháp lƠm t ng l i nhu n, xác đ nh c c u đòn b y tài chính h p
lý.


iv

ABSTRACT
This paper examines the impact of financial factors on earnings per share
listed on TP.HCM Stock Exchange. Sample of 369 observations of 123 companies
for the period of 2015-2016. Research model was designed by 10 factors affecting
include: net profit margin ratio,return on equity,current liquidity ratio, leverage,
asset turnover ratio, market value to book value, firm size, cash flow, firm age and
state ownership. Research model was done regression analysis by SPSS 20.0
statistical software.

The study results showed that variables net profit margin ratio and market
value to book value have positive relationship to firms earnings per share. Variable
leverage has nagative relationship. Variables return on equity,current liquidity
ratio, asset turnover ratio, firm size, cash flow, firm age and state ownership nonsignificant relationship to firms earnings per share.

From the results of this research, the authors offer a number of solutions
relating to earnings per share for firms listed on TP.HCM Stock Exchange as:
increase profitability, determination of reasonable financial leverage.


v

M CL C

L I CAM OAN ....................................................................................................... i
L I C M N ............................................................................................................ ii
TÓM T T ................................................................................................................. iii
ABSTRACT .............................................................................................................. iv
M C L C ...................................................................................................................v
DANH M C CÁC T

VI T T T .......................................................................... ix

DANH M C CÁC B NG..........................................................................................x
DANH M C CÁC HÌNH ......................................................................................... xi
CH

NG 1. GI I THI U .........................................................................................1

1.1.

t v n đ .........................................................................................................1

1.2. Cơu h i nghiên c u ...........................................................................................1
1.3. M c tiêu nghiên c u .........................................................................................1
1.4.

it

1.5. Ph

ng và ph m vi nghiên c u ....................................................................2
ng pháp nghiên c u ..................................................................................2

1.6. ụ ngh a đ tài nghiên c u .................................................................................2
1.7. K t c u lu n v n ...............................................................................................3
CH

NG 2. C S LÝ THUY T VÀ CÁC NGHIÊN C U TR

C ..................4

2.1. C s lý thuy t ..................................................................................................4
2.1.1. Lý thuy t v th tr

ng hi u qu (Efficiency Market theory) ...................4

2.1.2. Các khái ni m v thu nh p m i c phi u (EPS) .........................................5
2.2.T ng quan các nghiên c u tr

c đơy.................................................................5

2.3. Các nhân t tác đ ng đ n thu nh p trên c phi u (EPS) ................................15


vi

2.3.1. T su t l i nhu n ròng trên doanh thu .....................................................15
2.3.2. L i nhu n trên v n ch s h u .................................................................16
2.3.3. Kh n ng thanh toán .................................................................................17
2.3.4. òn b y tài chính .....................................................................................17
2.3.5. Vòng quay t ng tài s n .............................................................................18
2.3.6. Giá th tr

ng trên giá tr s sách .............................................................19

2.3.7. Quy mô công ty ........................................................................................19
2.3.8. Dòng ti n ..................................................................................................20
2.3.9. Th i gian ho t đ ng..................................................................................20
2.3.10. S h u nhƠ n
CH

NG 3. PH

c.....................................................................................21

NG PHÁP NGHIÊN C U ......................................................23

3.1. Quy trình nghiên c u ......................................................................................23
3.2. D li u nghiên c u .........................................................................................24
3.3. Ph

ng pháp x lý d li u..............................................................................24

3.4. Mô hình nghiên c u ........................................................................................25
3.5. Mô t các bi n trong mô hình vƠ ph

ng pháp đo l

ng...............................27

3.5.1. Bi n ph thu cậ EPS ................................................................................27
3.5.2.1. T su t l i nhu n ròng trên doanh thu ...............................................27
3.5.2.2. L i nhu n trên v n ch s h u ..........................................................28

3.5.2.3. Kh n ng thanh toán ..........................................................................28
3.5.2.4. òn b y tài chính ...............................................................................29
3.5.2.5. Vòng quay t ng tài s n ......................................................................29
3.5.2.6. Giá th tr

ng trên giá tr s sách ......................................................30

3.5.2.7. Quy mô công ty ..................................................................................30


vii

3.5.2.8. Dòng ti n t ho t đ ng kinh doanh....................................................30
3.5.2.9. Th i gian ho t đ ng ...........................................................................31
3.5.2.10. S h u nhƠ n
CH

c ..............................................................................31

NG 4. PHÂN TệCH K T QU NGHIÊN C U ...........................................33

4.1.Th ng kê mô t các bi n đ c l p và bi n ph thu c........................................33
4.1.1. Phân tích th ng kê mô t ch s thu nh p trên c phi u c a các công ty
niêm y t trên th tr

ng ch ng khoán TP.HCM ................................................33

4.1.2. Phân tích th ng kê thu nh p trên c phi u c a các công ty có s h u Nhà
n

c và không có s h u NhƠ n

c. ..................................................................34

4.1.3. Th ng kê mô t các bi n đ c l p trong mô hình nghiên c u ........................34
4.2. Phơn tích t

ng quan gi a các bi n ................................................................37

4.3. Ki m tra đa c ng tuy n ...................................................................................38
4.4. H i quy tuy n tính các bi n trong mô hình ....................................................39
4.4.1. ánh giá đ phù h p c a mô hình ...........................................................41
4.4.2. Ki m đ nh đ phù h p c a mô hình .........................................................42
4.4.3. Ki m tra t t

ng quan c a mô hình h i quy ..........................................42

4.4.4. Phơn tích các bi n có Ủ ngh a trong mô hình nghiên c u ........................43
4.4.4.1. L i nhu n trên v n ch s h u ..........................................................43
4.4.4.2. òn b y tài chính ...............................................................................44
4.4.4.3. Giá th tr

ng trên giá tr s sách ......................................................45

4.4.5. Phơn tích các bi n không có Ủ ngh a ........................................................46
4.4.5.1. T su t l i nhu n ròng trên doanh thu ...............................................46
4.4.5.2. Kh n ng thanh toán ..........................................................................47
4.4.5.3. Vòng quay t ng tài s n ......................................................................47

viii

4.4.5.4. Quy mô công ty ..................................................................................47
4.4.5.5. Dòng ti n t ho t đ ng kinh doanh....................................................48
4.4.5.6. Th i gian ho t đ ng ...........................................................................48
4.4.5.7. S h u nhƠ n
CH

c ................................................................................49

NG 5. K T LU N VÀ GI I PHÁP .............................................................50

5.1. K t lu n ...........................................................................................................50
5.2. Các ki n ngh g i ý .........................................................................................51
5.3. H n ch ...........................................................................................................52
5.4. H

ng nghiên c u ti p theo ...........................................................................52

TÀI LI U THAM KH O .........................................................................................53
PH L C ......................................................................................................................


ix

DANH M C CÁC T
Các t vi t t t

Ti ng Anh

TP.HCM
SPSS
SIZE
ROE

VI T T T
Ti ng Vi t
Thành ph H Chí Minh

Statistical Package for the Social Ph n m m phân tích th ng kê
Sciences
Firm size

Quy mô công ty

Return on Equity

L i nhu n trên v n ch

s

h u
òn b y tài chính

LEV

Leverage

CF

Cash Flow

Dòng ti n

TATO

Total Assets turnover ratio

Vòng quay t ng tài s n

AGE

Firm age

Th i gian ho t đ ng công ty

STATE

State ownership

S h u NhƠ n

CR

Current liquity ratio

T s thanh toán hi n hành

VIF

Variance Inflation Factor

H s phóng đ i ph

OLS

Ordinary Least Squares

Bình ph

c

ng t i thi u

ng sai


x

DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1. T ng h p các nghiên c u tr

c đơy .........................................................12

B ng 3.1. B ng t ng h p bi n ph thu c và các bi n đ c l p ..................................32
B ng 4.1. Th ng kê ch s thu nh p trên c phi u c a các công ty niêm y t. ..........33
B ng 4.2. B ng th ng kê ch s thu nh p trên c phi u c a các công ty có s h u
NhƠ n

c và không có s h u NhƠ n

c. .................................................................34

B ng 4.3. B ng th ng kê mô t gi các bi n đ c l p trong mô hình ........................35
B ng 4.4. Phân tích m i t

ng quan gi a các bi n trong mô hình ...........................37

B ng 4.5. K t qu ki m đ nh hi n t

ng đa c ng tuy n trong mô hình ..................38

B ng 4.6. B ng phân tích k t qu h i quy đa bi n trong mô hình ............................40
B ng 4.7. B ng ki m tra t t

ng quan mô hình ......................................................42


xi

DANH M C HÌNH VÀ S
Hình 3.1. S đ quy trình nghiên c u ......................................................................23
Hình 3.2. Mô hình nghiên c u ..................................................................................26
Hình 4.1. Mô hình các nhân t

nh h

ng đ n thu nh p trên c phi u ....................41

1

CH
1.1.ă

NGă1.ăGI I THI U

t v năđ
Th tr

ng ch ng khoán Vi t Nam t khi ra đ i cho t i nay đư tr i qua các

giai đo n phát tri n th ng tr m cùng v i s bi n đ ng c a n n kinh t trong n

c

lúc t ng, lúc gi m. Song, nó c ng đư th hi n đ y đ đúng b n ch t c a m t th
tr

ng, lƠ n i mƠ các ch th kinh doanh huy đ ng v n nhanh nh t và hi u qu

nh t, nh m đáp ng nhu c u kinh doanh k p th i, thông qua vi c phát hành các lo i
ch ng khoán. Ngày nay, ngoài vi c quan tơm đ n l i nhu n, t l chi tr c t c thì
ch s thu nh p trên m i c phi u c ng đ
l

c các nhƠ đ u t quan tơm, b i vì nó đo

ng s c thu nh p ch a đ ng trong m t c phi u hay nói cách khác nó th hi n thu

nh p mƠ nhƠ đ u t có đ

c do mua c phi u đó. Tuy nhiên, hi n nay

ch a th y nghiên c u nào tìm ra các nhân t

nh h

Vi t Nam

ng đ n thu nh p trên m i c

phi u, đa ph n các nghiên c u ch t p trung đi sơu phơn tích các nhơn t

nh h

ng

đ n giá c phi u.
Vì v y, vi c nghiên c u, tìm hi u ắTácăđ ng c a các y u t tài chính lên
thu nh p trên m i c phi u c a các công ty niêm y t trên th tr
khoán TP.HCM” s góp ph n tìm ra đ

ng ch ng

c các nhân t tác đ ng đ n m c thu nh p

trên m i c phi u c a các công ty và t đó đ a ra m t s gi i pháp cho các nhƠ đ u
t trong vi c l a ch n c phi u và cho các nhà qu n tr doanh nghi p.
1.2.ăCơuăh iănghiênăc u

Lu n v n nghiên c u nh m tr l i cho các câu h i sau:
- Các ch s tài chính, quy mô công ty và dòng ti n t ho t đ ng kinh doanh
có tác đ ng đ n thu nh p trên m i c phi u (EPS) c a các công ty niêm y t trên th
tr

ng ch ng khoán TP.HCM?
- Gi i pháp nào giúp cho nhà qu n tr lƠm t ng ch s EPS c a các công ty

niêm y t trên th tr

ng ch ng khoán TP.HCM ?

1.3. M c tiêu nghiên c u
Lu n v n nghiên c u nh m gi i quy t các m c tiêu sau:


2

- Tìm hi u s tác đ ng c a các y u t tài chính lên ch s EPS c a các công
ty niêm y t trên th tr

ng ch ng khoán TP.HCM.

- D a trên nh ng k t qu nghiên c u có đ

c, đ a ra m t s gi i pháp cho

các nhà qu n tr công ty doanh nghi p.
1.4.ă

iăt

ng và ph m vi nghiên c u
iăt

ng nghiên c u:

tài t p trung nghiên c u s tác đ ng c a các y u

t tài chính lên ch s EPS c a các Công ty niêm y t trên th tr

ng ch ng khoán

TP.HCM.
Ph m vi nghiên c u: g m các công ty phi tài chính đ
tr

ng ch ng khoán TP.HCM trong giai đo n t n m 2013 ậ 2015.

1.5.ăPh
Ph

ngăphápănghiênăc u
ng pháp nghiên c u s d ng trong bƠi theo ph

Nghiên c u s d ng các khái ni m, các nghiên c u tr
n

c niêm y t trên th

c

ng pháp đ nh l

ng.

Vi t Nam c ng nh

c ngoƠi đ lƠm c s lý thuy t cho đ tài nghiên c u. Sau đó ti n hành xây d ng

mô hình nghiên c u thông qua các bài nghiên c u tr

c đơy vƠ có m t s đi u

ch nh cho phù h p v i d li u Vi t Nam. T mô hình nghiên c u đư ch n, tác gi
ti n hành thu th p s li u t các báo cáo tƠi chính đư đ
ty đ

c niêm y t trên th tr

c ki m toán c a các công

ng ch ng khoán TP.HCM trong giai đo n t n m 2013

ậ 2015. Cu i cùng dùng ph n m m SPSS đ x lý và phân tích h i quy d li u đ
nh m tr l i cho các câu h i trên và rút ra k t lu n.
1.6.ăụăngh aăđ tài nghiên c u
Nghiên c u nh m xác đ nh s tác đ ng c a các y u t tài chính lên ch s
EPS c a các công ty niêm y t trên th tr

ng ch ng khoán TP.HCM trong giai đo n

2013 ậ 2015 và thông qua nh ng nhân t này các nhà qu n lý có th đ a ra nh ng
gi i pháp h u hi u nh m lƠm t ng thêm ch s EPS cho các doanh nghi p.


3

1.7. K t c u lu năv n
tài nghiên c u g m có n m ch
Ch

ng.

ngă1: Gi i thi u chung v đ tài nghiên c u, câu h i nghiên c u, m c

tiêu nghiên c u, đ i t

ng ph m vi nghiên c u, ph

ng pháp nghiên c u vƠ Ủ ngh a

c a đ tài nghiên c u.
Ch
t

nh h

ngă2: Trình bƠy c s lý thuy t, các nghiên c u tr

c đơy vƠ các nhơn

ng đ nch s EPS c a các công ty, t đó hình thƠnh mô hình nghiên c u

vƠ đ xu t các gi thuy t cho mô hình nghiên c u.
Ch

ngă3: Ph

ng pháp nghiên c u, trình bày quy trình nghiên c u, d li u

nghiên c u, mô hình nghiên c u vƠ đo l
Ch

ng các bi n trong mô hình nghiên c u.

ngă4: Trình bày k t qu nghiên c u thu đ

c t quá trình phân tích, x

lý s li u và ch y h i quy tuy n tính đa bi n.
Ch

ngă5: Ghi nh n k t lu n nghiên c u, đ ng th i đ a ra các gi i pháp g i

ý, h n ch vƠ h

ng nghiên c u ti p theo.

4

CH

NGă2.ăC ăS

LÝ THUY T VÀ CÁC NGHIÊN C U
TR

Ch

C

ng này s trình bày các khái ni m v thu nh p trên m i c phi u (EPS). Bên

c nh đó, ch
các n

ng này c ng trình bày nh ng nghiên c u th c nghi m tr

c trên th gi i c ng nh

Vi t Nam v các nhân t

thu nh p trên m i c phi u (EPS) và các k t qu thu đ
các khái ni m và các nghiên c u th c nghi m đ

nh h

c đây c a

ng đ n ch s

c t các nghiên c u đó. T

c trình bày, tác gi t ng h p l i

rút ra các nhân t có th tác đ ng đ n ch s EPS c a các công ty sau đó tác gi
xây d ng gi thuy t và mô hình nghiên c u.
2.1.ăC ăs lý thuy t
2.1.1. Lý thuy t v th tr

ng hi u qu (Efficiency Market theory)

Euge Fama (1970) lƠ ng
qu c a th tr

ng. Gi thuy t th tr

không th nƠo v
tr

i đư t ng h p vƠ đ a ra ph bi n các d ng hi u

tm tđ

c th tr

ng hi u qu đ

c nêu lên r ng nhƠ đ u t

ng b ng cách s d ng m i thông tin mà th

ng đư bi t, tr khi nh may m n. Thông tin hay tin t c trong m t th tr

hi u qu đ

c đ nh ngh a lƠ b t c thông tin nào có th gây nh h

phi u, mà thông tin này không th nào bi t đ

ng

ng đ n giá c

c trong hi n t i và ch xu t hi n ng u

nhiên trong t

ng lai. Chính nh ng thông tin ng u nhiên này s làm cho giá c

phi u trong t

ng lai bi n đ ng. Theo gi thuy t này, nh ng th tr

xu t hi n giao d ch n i gián (insider trading) không th coi là th tr
đ

ng trong đó

ng hi u qu

c.
a. Th tr

ng hi u qu d ng y u

Lý thuy t th tr

ng hi u qu d ng này cho r ng giách ng khoán hi n t i là

s ph n ánh đ y đ m i thông tin d ng y u c a th tr

ng ch ng khoán (các thông

tin quá kh ), bao g m các m c giá trong quá kh , l i su t trong quá kh hay s
thay đ i c a giá hay các m c l i su t
y u, m c giá th tr

các th i đi m... T i th tr

ng hi u qu d ng

ng hi n t i đư ph n ánh t t c các thu nh p trong quá kh và


5

m i thông tin trên th tr

ng nên gi thuy t nƠy có ngh a lƠ l i su t ậ su t sinh l i

c a ch ng khoán trong quá kh c ng nh các thông tin khác không có m i liên h
v it

ng lai (các l i su t đ c l p v i nhau). Nói cách khác, không th d báo đ

giá ch ng khoán trong t

ng lai hay lƠ có th ki m đ

nh ng c n c t thông tin t
b. Th tr

c l i nhu n v

c

t tr i b ng

ng t c a chúng trong quá kh .

ng hi u qu d ng trung bình

Lý thuy t th tr

ng hi u qu

khoán s đi u ch nh nhanh chóng tr

d ng trung bình cho r ng giá ch ng

c b t k thông tin công khai nào, t c là m c

giá hi n t i ph n ánh đ y đ m i thông tin côngkhai trong hi n t i (ho c lân c n v i
hi n t i), c ng nh trong quá kh .
c. Th tr

ng hi u qu d ng m nh

Lý thuy t th tr

ng hi u qu

d ng m nh cho r ng giá ch ng khoán ph n

ánh t t c các thông tin t công khai đ n n i b . Nh v y trong m t th tr
qu d ng m nh thì ng
tin đó có đ
v

i s d ng t t c nh ng thông tin có th có, dù r ng các thông

c ph bi n ra công chúng hay không s không th thu đ

t tr i so v i ng

ng hi u

c l i nhu n

i khác

2.1.2. Các khái ni m v thu nh p m i c phi u (EPS)
Theo chu n m c k toán s 30 c a B TƠiăchínhăđ nhăngh aăăắLưi c b n
trên c phi u đ

c tính b ng cách chia l i nhu n ho c l phân b cho c đông s

h u c phi u ph thông c a công ty m cho s l

ng bình quân gia quy n c a s c

phi u ph thông đang l u hƠnh trong k ”
Lãi chia cho c đông
EPS

=

S l

ng CP đang l u hƠnh bình quơn trong k

2.2.T ng quan các nghiên c uătr

căđơy

Nghiên c u c a Khalaf Taani và Banykhaled (2011) v

nh h

ng c a ch

s tài chính, quy mô công ty và dòng ti n t ho t đ ng kinh doanh lên thu nh p trên
c phi u. Nghiên c u d a trên 40 công ty niêm y t trên th tr

ng ch ng khoán

Amman trong giai đo n t n m 2000 đ n n m 2009. Thông qua ph

ng pháp h i


6

quy th ng kê b ng ph n m m Eview, tác gi đư tìm ra đ
nhu n trên v n ch s h u có m i t

ng quan d

c k t qu nghiên c u: l i

ng v i EPS. Bi n giá th tr

ng

trên giá tr s sách, dòng ti n t ho t đ ng kinh doanh vƠ đòn b y tài chính có m i
t

ng quan âm v i EPS. Các bi n t su t l nhu n ròng, kh n ng thanh toán hi n

hành, vòng quay t ng tài s n và quy mô công ty không có m i t

ng quan.

M t nghiên c u c a MahfuzahăSalimăvƠăRajăYadavăvƠoăn mă2012, v c u
trúc v n và hi u qu ho t đ ng c a công ty: B ng ch ng t các công ty niêm y n
trên th tr

ng ch ng khoán

y t trên th tr

Maylaysian. M u nghiên c u g m 237 công ty niêm

ng ch ng khoán, đ

thu c hi u qu ho t đ ng đ

c đo l

c l y t n m 1995 đ n n m 2011. V i bi n ph
ng b ng EPS và các bi n đ c l p g m t s n

ng n h n, t s n dài h n, đòn b y tài chính, quy mô công ty và t c đ t ng tr
tài s n. B ng ph
đ

ng

ng pháp h i quy đa bi n, Mahfuzah Salim và Raj Yadav đư tìm ra

c k t qu : t s n ng n h n, t s n dài h n, đòn b y tài chính có m i quan h

ngh ch chi u v i thu nh p trên c phi u còn t c đ t ng tr
ty thì không có m t

ng tài s n, quy mô công

ng quan.

Nghiên c u c a Nidhi Malhotra và Kamina Tandon (2013) v các nhân t
tác đ ng đ n giá c phi u, d li u nghiên c u đ
th tr

ng ch ng khoán qu c gia trong giai đo n t n m 2007 đ n n m 2012. Thông

qua ph
đ

c l y t 100 công ty niêm y t trên

ng pháp h i quy th ng kê, Nidhi Malhotra và Kamina Tandon đư tìm ra

c k t qu nh sau: Giá tr s sách c a công ty, thu nh p trên m i c phi u và t

s giá c phi u trên thu nh p có m i t
ty. Trong khi đó, t su t c t c có m i t

ng quan d

ng đ n giá c phi u c a công

ng quan ơm đ n giá c phi u c a công ty.

Các nhân t C t c trên m i c phi u và t su t thu nh p nh p ròng và c t c không
có m i t

ng quan đ n giá c phi u.

Nghiên c u c a Sivathaasan và Rathika (2013) v c u trúc v n và thu nh p
trên c phi u (EPS): m t nghiên c u d a trên các t ch c tài chính đ

c niêm y t


7

trên th tr

ng ch ng khoán Colombo. Giai đo n nghiên c u đ

2006 đ n n m 2010. D li u nghiên c u đ
bình ph

c th c hi n t n m

c th c hi n b ng ph

ng pháp h i quy

ng bé nh t (OLS), Sivathaasan và Rathika đư nghiên c u đ

c k t qu

sau: t s v n ch s h u trên t ng tài s n, n dài h n trên t ng tài s n có m i
t

ng quan ngh ch chi u v i thu nh p trên c phi u (EPS) trong khi đó đòn b y tài

chính thì tác đ ng thu n chi u lên thu nh p trên c phi u (EPS).
VƠo n m 2013 nghiên c u c a Abbasali và c ng s v tác đ ng c a ch s
tài chính, dòng ti n t ho t đ ng kinh doanh và quy mô công ty lên ch s thu nh p
trên c phi u. M u nghiên c u đ
tr

c d a trên 140 công ty đ

c niêm y t trên th

ng ch ng khoán Tehran trong giai đo n t n m 2006 đ n n m 2010. Bi n đ c

l p g m có t s l i nhu n ròng trên doanh thu, l i nhu n trên v n ch s h u
(ROE), kh n ng thanh toán, đòn b y tài chính, vòng quay tài s n, t s giá th
tr

ng trên giá tr s sách, dòng ti n t ho t đ ng kinh doanh và quy mô công ty.

Thông qua phân tích d li u b ng ph n m m th ng k SPSS, Abbasali và c ng s
đư tìm ra đ

c k t qu sau: Thu nh p trên c phi u có m i t

ng quan thu n v i t

s l i nhu n ròng trên doanh thu, l i nhu n trên v n ch s h u, kh n ng thanh
toán, đòn b y tài chính, vòng quay tài s n, t s giá th tr

ng trên giá tr s sách và

quy mô công ty, trong khi đó dòng ti n t ho t đ ng kinh doanh thì không có m i
t

ng quan v i thu nh p trên c phi u.
Nghiên c u c a Bokhari và Khan (2013) v tác đ ng c a c u trúc v n lên

hi u qu ho t c a các công ty phi tài chính
380 c a các công ty phi tƠi chính đ
Karachi

Pakistan. D li u nghiên c u d a trên

c niêm y t trên th tr

ng ch ng khoán

Pakistan, trong giai đo n t n m 2005 đ n n m 2011, v i 2.202 quan sát.

Hi u qu ho t đ ng đ

c đo l

ng b ng ch s thu nh p trên c phi u. Bi n đ c l p

g m có: l i nhu n trên t ng tài s n, đòn b y tƠi chính, quy mô công ty, t ng tr
doanh thu, t ng tr

ng

ng tài s n và vòng quay t ng tài s n. Thông qua phân tích d

li u b ng ph n m m SPSS, Bokhari và Khan đư nghiên c u ra đ

c k t qu sau:


8

Ch s thu nh p trên c phi u có m i t
m it

ng quan d

ng quan ơm v i đòn b y tài chính và có

ng v i quy mô công ty, vòng quay t ng tài s n. Ch s thu nh p

trên c phi u không có m i t

ng quan v i t ng tr

ng doanh thu vƠ t ng tr

ng tài

s n.

Nghiên c u c aTr

ngă ôngăL c (2014) v các nhân t

nh h

ng đ n s

thay đ i c a giá c phi u: các b ng ch ng t S giao d ch ch ng khoán thành ph
H Chính Minh. S li u đ

c s d ng trong nghiên c u này bao g m chu i giá, l i

nhu n trên m i c phi u (EPS) c a 20 c phi u niêm y t trên HOSE, lãi su t cho
vay, t giá USD/VN , giá vƠng vƠ ch s giá tiêu dùng (CPI) theo th i gian v i t n
su t quỦ trong giai đo n t 31/12/2006 đ n 31/12/2012. Thông qua ph
h i quy b ng ph n m m Eview, tác gi đư tìm ra đ
USD/VN
Ng

có m i t

ng pháp

c k t qu : EPS và t giá

ng quan t l thu n v i s thay đ i giá c a các c phi u.

c l i, bi n đ ng c a giá vàng và t l l m phát có m i t

ng quan ngh ch v i

t su t sinh l i c a các c phi u.
M t nghiên c u c a Rishma Vedd và c ng s vƠoăn mă2014 v các nhân t
tác đ ng đ n thu nh p trên c phi u c a các công ty thu c ngành nghiên c u và bào
ch thu c

Hoa K . D li u nghiên c u d a trên báo cáo tài chính c a các công ty

trong giai đo n t n m 2003 đ n n m 2012. Thông qua ph

ng pháp h i quy đa

bi n b ng ph n m m SPSS, Rishma Vedd và c ng s đư nghiên c u ra đ

ck t

qu : quy mô công ty, t su t l i nhu n ròng, l i nhu n trên v n ch s h u, t su t
t ng tài s n trên doanh thu có m i quan h cùng chi u v i thu nh p trên c phi u
(EPS). T s thanh toán hi n hành có m i quan h ngh ch chi u v i thu nh p trên c
phi u (EPS). Còn l i các bi n t s n , giá th tr

ng trên giá tr s sách và t s

dòng ti n t ho t đ ng kinh doanh không có m i quan h v i ch s thu nh p trên c
phi u.


9

Nghiên c u c a Sathasivam (2014) v hi u qu ho t đ ng c a công ty và
thu nh p trên m i c phi u. D li u nghiên c u đ

c l y trong vòng 5 n m, t 2008

đ n n m 2012. Các công ty l y m u lƠ các ngơn hƠng đ
ch ng khoán. Thông qua ph

c niêm y t trên th tr

ng

ng pháp h i quy th ng kê, Sathasivamđư tìm ra đ

c

k t qu nghiên c u là t s l i nhu n ròng và l i nhu n trên t ng tài s n không có
m i quan h v i thu nh p trên m i c phi u.
VƠo n m 2014, nghiên c u c a Ben Said Hatem v các nhân t tác đ ng
đ n hi u qu ho t đ ng c a các
Italy, 103 công ty

Châu Âu. S li u nghiên c u g m 103 công ty

Th y S vƠ 103 công ty

Th y

i n, trong giai đo n t n m

2003 đ n n m 2011v i nhi u ngành ngh khác nhau. Trong đó hi u qu ho t đ ng
đ

c đo l

ng b ng thu nh p trên c phi u, các bi n đ c l p g m có giá th tr

ng

trên giá tr s sách, quy mô công ty, th i gian ho t đ ng và kh n ng thanh toán ti n
m t. Thông qua x lý s li u b ng ph
Hatem đư nghiên c u đ
toán ti n m t có m i t
ty

ng pháp th ng kê, h i quy đa bi n Ben Said

c: Quy mô công ty, th i gian ho t đ ng và kh n ng thanh
ng quan d

Th y S . Không tìm th y m i t

ng v i thu nh p trên c phi u đ i v i các công

ng quan gi a Quy mô công ty, th i gian ho t

đ ng và kh n ng thanh toán ti n m t v i thu nh p trên c phi u đ i v i các công ty
Italy và Th y i n.
M t nghiên c u khác c a Zohreh Arefmanesh và c ng s (2014) v m i
quan h gi a vòng đ i kinh doanh, t s thu nh p trên c phi u và t s Tobin Q.
Nghiên c u đ
tr

c th c hi n d a trên d li u c a t t c các công ty niêm y t trên th

ng ch ng khoán Tehran, trong giai đo n t n m 2008 đ n n m 2012. V i bi n

ph thu c là EPS và bi n đ c l p lƠ vòng đ i kinh doanh, quy mô công ty. B ng
ph

ng pháp h i quy th ng quy, Zohreh Arefmanesh và c ng s đư tìm ra đ

ck t

qu : Vòng đ i kinh doanh có m i th i quan ơm đ n ch s EPS và quy mô công ty
có m i t

ng quan d

ng.


10

Nghiên c u c a Ghassan Salem và Abdullah Yusri (2015) v các y u t
nh h

ng đ n hi u qu ho t đ ng ngân hàng

t 14 ngơn hƠng đ

c niêm y t trên th tr

Jordan. S li u nghiên c u đ

ng ch ng khoán

cl y

Jordan, t n m 2000

đ n n m 2014. Thông qua x lý k t qu h i quy b ng ph n m m SPSS, Ghassan
Salem và Abdullah Yusriđư tìm đ
quan d

c k t qu : thu nh p trên c phi u có m i t

ng

ng v i giá tr s sách trên c phi u và l i nhu n trên v n ch s h u nh ng

không có m i t

ng quan v i s n ph m qu c n i (GDP), t l l m phát, t l th t

nghi p, L i nhu n trên t ng tài s n (ROA), t s n và kh n ng thanh toán.
Nghiên c u c a Jagirani Tahir Saeed và Jagirani Hira Tahir (2015)v
m i quan h gi a thu nh p trên c phi u và l i nhu n ngân hàng. D li u nghiên
c uđ

c thu th p t báo cáo tài chính t 13 ngân hàng

Pakistan t n m 2007 đ n

n m 2013. Bi n ph thu c là ch s thu nh p trên c phi u và bi n đ c l p g m có
ch s l i nhu n ròng, l i nhu n trên v n ch s h u và l i nhu n trên t ng tài s n.
Thông qua phân tích h i quy đa bi n b ng ph n m m SPSS, Jagirani Tahir Saeed và
Jagirani Hira Tahir đư tìm ra đ

c k t qu nghiên c u: thu nh p trên m i c phi u

có m i quan h cùng chi u v i ch s l i nhu n ròng, l i nhu n trên v n ch s h u
và l i nhu n trên t ng tài s n.
Nghiên c u c a Shaher và c ng s (2016) v l i nhu n k toán và thu nh p
trên c phi u c a các Công ty
đ

c niêm y t trên th tr

Amman. M u d li u nghiên c u g m 69 công ty

ng ch ng khoán Amman v i nhi u ngành ngh khác

nhau, giai đo n nghiên c u t n m 2006 đ n n m 2013. Thông qua phơn tích k t

qu h i quy b ng ph n m m th ng kê SPSS, Shaher và c ng s đư tìm ra đ
qu nh sau: thu nh p trên c phi u có m i t

ng quan d

ng v i l i nhu n trên

t ng tài s n (ROA), l i nhu n trên v n ch s h u (ROE) và có m i t
l i nhu n trên t ng doanh thu. Trong khi đó không có m i t
tr

c thu và lãi vay trên t ng tài s n.

ck t

ng quan ơm

ng quan v i thu nh p