giao an bai van de khai thac the manh o tay nguyen

Tiết 42
Bài 37: VẤN ĐỀ KHAI THÁC THẾ MẠNH Ở TÂY NGUYÊN
Ngày soạn:

Tuần dạy:…… Ngày dạy:……..

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1. Kiến thức:
 Biết được vị trí và hình dạng lãnh thổ của vùng.
 Biết được những khó khăn, thuận lợi và triển vọng của việc phát huy các
thế mạnh nhiều mặt của Tây Nguyên, đặc biệt là về phát triển cây công
nghiệp lâu năm, lâm nghiệp và khai thác nguồn thủy năng.
 Trình bày được các tiến bộ về mặt KT-XH của Tây Nguyên gắn liền với
việc khai thác các thế mạnh của vùng, những vấn đề KT-XH và môi
trường với việc khai thác các thế mạnh này.
2. Kĩ năng:
 Củng cố các kĩ năng sử dụng bản đồ, biểu đồ, lược đồ, sưu tầm và xử lí
các thông tin bài học.
 Rèn luyện kĩ năng trình bày và báo cáo các vấn đề KT-XH của một
vùng.
3. Thái độ: Thêm yêu quê hương Tổ quốc, đồng thời xác định tinh thần học tập
nghiêm túc để xây đựng và bảo vệ Tổ Quốc.
4. Định hướng phát triển năng lực học sinh:


Năng lực chung, năng lực sáng tạo, năng lực hợp tác.



Năng lực chuyên biệt: sử dụng tranh ảnh, bản đồ, biểu đồ…

II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
1. GV

chuẩn bị:

 Bản đồ kinh tế Tây Nguyên
 Các bảng số liệu liên quan đến bài học.
2. HS chuẩn bị:
 Atlat địa lí VN
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Khởi động: GV yêu cầu HS quan sát hình ảnh về cồng chiêng Tây Nguyên và
cho biết những hiểu biết của mình về không gian văn hóa cồng chiêng.
Gv giới thiệu thêm về văn hóa cồng chiêng và tiềm năng, triển vọng phát triển
KT-XH của Tây Nguyên  vào bài.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS

NỘI DUNG CHÍNH


HĐ 1. Tìm hiểu vấn đề phát triển cây 1. Khái quát chung:
công nghiệp lâu năm của vùng.
- Tây Nguyên gồm 5 tỉnh: Kon Tum, Gia
Đất đai và khí hậu có những thuận lợi gì Lai, Đăk Lăk, Đăk Nông và Lâm Đồng.
cho phát triển cây công nghiệp lâu năm ở - Vị trí tiếp giáp: (Atlat)
đây.
- Diện tích: 54.700 nghìn km2
Mùa khô ở đây có những thuận lợi gì cho
- Dân số: 4,9 triệu người (2006)
sản xuất (chè, cà phê, tiêu).
Dựa vào lược đồ SGK Tr. 169 và Atlat kể - Vùng có vị trí đặc biệt quan trọng về an

tên các tỉnh có trồng cà phê. Tỉnh có diện ninh, quốc phòng và xây dựng kinh tế.
tích trồng cà phê lớn nhất.
2. Phát triển cây công nghiệp lâu năm:
GV thông tin về cây Cà phê: vối, chè, mít. * Điều kiện phát triển:
Vùng trồng chè lớn thứ mấy cả nước? Tỉnh - Đất đỏ badan có tầng phong hóa sâu, giàu
có diện tích trồng chè lớn nhất nước.
chất dinh dưỡng, phân bố tập trung với
GV: việc phát triển cây công nghiệp ở đây những mặt bằng rộng lớn→thuận lợi cho
đã có những tác động tích cực cho sự phát việc hình thành các nông trường và các
triển KT-XH của vùng nói riêng và cả nước vùng chuyên canh quy mô lớn.
nói chung: việc phát triển cây CN ở Tây - Khí hậu: cận xích đạo nhưng do ảnh
Nguyên không chỉ mang lại ý nghĩa kinh tế hưởng của độ cao nên có thể trồng cả cây
mà còn có ý nghĩa xã hội sâu sắc: góp phần CN nhiệt đới (cà phê, cao su, tiêu) và cây
phân bố lại dân cư và lao động, giải quyết CN có nguồn gốc cận nhiệt đới (chè).
việc làm cho hàng vạn lao động tại chỗ và
* Tình hình sản xuất và phân bố:
lao động thời vụ đến Tây Nguyên.
- Để nâng cao hơn nữa hiệu quả KT-XH - Cây cà phê: là cây CN quan trọng số 1
của sản xuất cây CN trong vùng cần thực Tây Nguyên. Chiếm 4/5 diện tích cà phê cả
nước.
hiện một số giải pháp. (SGK)
Chuyển ý: Tây Nguyên hiện là vùng có
diện tích rừng và tỉ lệ che phủ rừng lớn
nhất cả nước. Trong điều kiện như vậy tình
hình khai thác và chế biến lâm sản ở Tây
Nguyên ra sao? Sẽ được tìm hiểu ở mục 3.

- Cà phê chè: trồng trên các cao nguyên
tương đối cao, khí hậu mát hơn, ở Kon
Tum, Gia Lai, Lâm Đồng.

- Cà phê vối: được trồng ở vùng nóng hơn,
chủ yếu ở Đăk Lăk

HĐ 2. Tìm hiểu tình hình khai thác và chế - Cây chè: trồng chủ yếu ở Lâm Đồng, Gia
biến lâm sản.
Lai.
Nêu đặc điểm rừng ở Tây Nguyên vào đầu - Cây cao su trồng chủ yếu ở Gia Lai và
thập kỉ 90 (TK XX).
Đăk Lăk (vùng trồng cao su lớn thứ 2 sau
Trong những năm gần đây do nạn phá rừng Đông Nam Bộ)
gia tăng.

→ Việc phát triển vùng chuyên canh cây
Nêu hậu quả của việc khai thác quá mức công nghiệp đã thu hút hàng vạn lao động,
và tạo tập quán sản xuất mới cho đồng bào
và biện pháp bảo vệ (giải pháp).
dân tộc Tây Nguyên…
Chuyển ý: Tây Nguyên là điểm xuất phát
của nhiều sông, tài nguyên nước ở đây khá Giải pháp để nâng cao hiệu quả sản xuất
phong phú, Tây Nguyên cũng là nơi có


mùa khô kéo dài khá sâu sắc.

cây công nghiệp: (SGK)

Làm gì để khai thác tốt hơn nguồn thủy 3. Khai thác và chế biến lâm sản:
năng kết hợp với thủy lợi ở Tây Nguyên ?
- Là thế mạnh của vùng Tây Nguyên. Hiện
HĐ 3. Tìm hiểu việc khai thác thủy năng nay rừng đang bị suy giảm, khai thác gỗ

kết hợp với thủy lợi ở Tây Nguyên.
hiện nay khoảng 200-300 nghìn m3/năm.
Tây Nguyên có nhiều sông, trong đó có 3 - Khai thác cần chú ý đến việc bảo vệ và
sông có tiềm năng thủy điện lớn nhất là trồng lại rừng.
sông nào?
4. Khai thác thủy năng kết hợp thủy lợi:
→ Xê Xan, Xrê pôk, Đồng Nai.
- Trước đây có các nhà máy thủy điện: Đa
- Tài nguyên nước của các sông Tây
Nguyên đang được sử dụng ngày càng hiệu
quả bằng cách khai thác thủy năng kết hợp
với thủy lợi trên các sông.

Nhim (CS: 160MW), Đrây Hling (CS:
12MW).

- Từ thập kỉ 90 (TK XX) trở lại đây vùng
đã và đang xây dựng nhiều công trình thủy
HS xác định trên bản đồ một số nhà máy điện:
thủy điện trên các hệ thống sông.
+ Trên hệ thống sông Xê Xan: 5 bậc thang
Có mấy nhà máy thủy điện trên từng hệ thủy điện, tổng công suất 1.500MW.
thống sông.
+ Trên hệ thống sông Xrê pôk: 6 bậc thang
Ngoài mục đích khai thác thủy điện trên thủy điện, tổng công suất lắp máy trên
các hệ thống sông, hồ thủy điện ở Tây 600MW.
Nguyên còn có ý nghĩa gì ?
+ Trên hệ thống sông Đồng Nai: 3 nhà máy

thủy điện đang được xây dựng: Đại Ninh,

Đồng Nai 3, Đồng Nai 4.
+ Các hồ thủy điện cung cấp nước tưới
trong mùa khô, giúp phát triển du lịch, nuôi
trồng thủy sản…

IV. ĐÁNH GIÁ
Hs trả lời các câu hỏi cuối bài
V. HOẠT ĐỘNG NỐI TIẾP
HS về nhà chuẩn bị trước bài học tiết sau.
VI. PHỤ LỤC
Trên thế giới có 3 loại cà phê được trồng phổ biến:
+ Cà phê chè (Arabica),
+ Cà phê vối (Robusta),
+ Cà phê mít (Sary).
Cây cà phê: 3 đến 4 tuổi có thể bắt đầu thu hoạch. Cây cho hạt trong
khoảng từ 20 - 30 năm.


- Cà phê Vối: sống ở vùng nhiệt đới, độ cao thích hợp để trồng là dưới
1.000m. Nhiệt độ ưa thích của cây là 240-290C, lượng mưa khoảng trên
1000mm, cây Cà phê Vối cần nhiều ánh sáng hơn so với Cây cà phê Chè.
- Cà phê chè: là loại cà phê có lá nhỏ, cây thường để thấp giống cây chè.
Cây ưa thích nhiệt độ từ 160-250C, lượng mưa khoảng trên 1000mm.
- Trên thị trường Cà phê Chè được đánh giá cao hơn Cà phê Vối vì có vị
thơm ngon và chứa ít hàm lượng cafein hơn. Một bao cà phê chè (60kg) thường
có giá cao gấp 2 lần 1 bao cà phê vối. Việt Nam là nước xuất khẩu cà phê lớn
thứ 2 thế giới nhưng chủ yếu là cà phê vối. (cà phê vối loại cà phê khỏe, dễ
chăm sóc cho năng suất cao. Các cao nguyên chuyên canh cà phê của Việt Nam
đều có độ cao dao động 500-1000m. Cà phê vối: loại cây này có nhiều sâu
bệnh hại nên không kinh tế bằng cà phê vối nều trồng ở VN)

- Hiện nay gần 90% diện tích trồng cà phê ở VN là cà phê vối, 10% là cà
phê chè, khoảng 1% còn lại trồng cà phê mít.
- Cà phê Tây Nguyên hiện chiếm 85.6% diện tích và 95% sản lượng cà
phê cả nước. Kim ngạch xuất khẩu cà phê của vùng năm 2005 ước đạt 550 triệu
$.