Kiểm sát điều tra các vụ án cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác theo pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

PHÙNG THANH LIỄU

KIỂM SÁT ĐIỀU TRA CÁC VỤ ÁN
CỐ Ý GÂY THƢƠNG TÍCH HOẶC GÂY TỔN HẠI
CHO SỨC CỦA KHỎE NGƢỜI KHÁC THEO
PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM TỪ
THỰC TIỄN TỈNH QUẢNG NGÃI

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI, năm 2017


VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

PHÙNG THANH LIỄU

KIỂM SÁT ĐIỀU TRA CÁC VỤ ÁN
CỐ Ý GÂY THƢƠNG TÍCH HOẶC GÂY TỔN HẠI
CHO SỨC CỦA KHỎE NGƢỜI KHÁC THEO PHÁP
LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM TỪ THỰC
TIỄN TỈNH QUẢNG NGÃI
C u nn n

Lu t H n sự v tố tụn

M số 60 38 01 04

n sự

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
TS PHẠM MẠNH HÙNG

HÀ NỘI, năm 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam kết luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của
tôi. Các tài liệu, tư liệu được sử dụng trong luận văn có nguồn dẫn rõ ràng, các kết
quả nghiên cứu là quá trình lao động trung thực của tôi.
Hà Nội, Ngày 31 tháng 7 năm 2017
Tác giả luận văn

P ùn T an Liễu


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
CHƢƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ LẬP PHÁP TỐ TỤNG HÌNH
SỰ VỀ KIỂM SÁT ĐIỀU TRA CÁC VỤ ÁN CỐ Ý GÂY THƢƠNG TÍCH
HOẶC GÂY TỔN HẠI CHO SỨC KHỎE CỦA NGƢỜI KHÁC.......................7
1.1. Khái niệm kiểm sát điều tra các vụ hình sự .........................................................7
1.2. Khái niệm, đặc điểm, ý nghĩa hoạt động kiểm sát điều tra các vụ án hình sự đối
với cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác ................11
1.3. Nội dung của hoạt động kiểm sát điều tra các vụ án cố ý gây thương tích hoặc
gây tổn hại cho sức khỏe của người khác của Viện kiểm sát....................................14

1.4. Khái quát lịch sử các quy định của pháp luật về kiểm sát điều tra nói chung,
kiểm sát điều tra các vụ án hình sự từ khi thành lập Viện kiểm sát nhân dân đến
trước khi có Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003 .........................................................36
1.5. Các quy định của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003 về kiểm sát điều tra các
vụ án cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác. ............39
CHƢƠNG 2 KIỂM SÁT ĐIỀU TRA CÁC VỤ ÁN CỐ Ý GÂY THƢƠNG
TÍCH HOẶC GÂY TỔN HẠI CHO SỨC KHỎE CỦA NGƢỜI KHÁC THỰC
TIỄN THỰC HIỆN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NGÃI ............................43
2.1. Thực trạng kiểm sát điều tra các vụ án cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại
cho sức khỏe người khác trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi ...........................................43
2.2. Những hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong kiểm sát điều tra các vụ án cố ý
gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trên địa bàn tỉnh
Quảng Ngãi và nguyên nhân .....................................................................................54
CHƢƠNG 3 HOÀN THIỆN CÁC QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VÀ CÁC
GIẢI PHÁP KHÁC NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KIỂM SÁT
ĐIỀU TRA CÁC VỤ ÁN CỐ Ý GÂY THƢƠNG TÍCH HOẶC GÂY TỔN HẠI
CHO SỨC KHỎE CỦA NGƢỜI KHÁC TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG
NGÃI ........................................................................................................................66


3.1. Hoàn thiện các quy định của pháp luật về kiểm sát điều tra các vụ án cố ý gây
thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe người khác ............................................66
3.2. Các giải pháp khác nâng cao hiệu quả hoạt động kiểm sát điều tra các vụ án
cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trên địa bàn tỉnh
Quảng Ngãi. ..............................................................................................................68
KẾT LUẬN ..............................................................................................................79
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

BLHS

: Bộ luật hình sự

BLTTHS

: Bộ luật tố tụng hình sự

CQĐT

: Cơ quan điều tra

CSĐT

: Cảnh sát điều tra

CYGTT

: Cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho
sức khỏe người khác

ĐTV

: Điều tra viên

KSĐT

: Kiểm sát điều tra

KSV

: Kiểm sát viên

TTHS

: Tố tụng hình sự

VKS

: Viện kiểm sát

VKSND

: Viện kiểm sát nhân dân

VKSNDTC

: Viện kiểm sát nhân dân tối cao


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Số hiệu
bảng

Tên bảng

Trang

Số vụ án và bị cáo xét xử sơ thẩm về tội cố ý gây thương tích
2.1.

hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác thực hiện so

44

với số tội phạm ở Quảng Ngãi
2.2.

Số vụ án, bị can VKS phải thụ lý KSĐT (Điều 104 BLHS)

47

2.3.

Số vụ án Viện kiểm sát đã đình chỉ điều tra (Điều 104 BLHS)

49

2.4.

Số vụ án Tòa án đã đình chỉ điều tra (Điều 104 BLHS)

50


MỞ ĐẦU
1 Tín cấp t iết của đề t i
Trong những năm qua, thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng,

Đảng bộ và nhân dân tỉnh Quảng Ngãi đã đạt được nhiều thành tựu to lớn trên nhiều
mặt về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, du lịch...góp phần nâng cao đời sống vật
chất và tinh thần của nhân dân. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đã đạt được,
nhiều vấn đề tiêu cực trong xã hội cũng nảy sinh, tình hình tội phạm diễn biến phức
tạp. Đáng chú ý là tình hình tội phạm cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức
khỏe người khác xảy ra trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi tăng về số vụ và người phạm
tội ngày càng gia tăng, hậu quả thiệt hại gây ra ngày càng lớn về tính mạng, sức
khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản và gây ra dư luận xấu trong xã hội. Việc thu thập
tài liệu, chứng cứ của các cơ quan tiến hành tố tụng, trong đó có VKSND trong giai
đoạn điều tra đối với các vụ án này còn nhiều hạn chế. Vì vậy, việc nâng cao chất
lượng hiệu quả hoạt động điều tra và xử lý của các cơ quan tiến hành tố tụng đối với
loại tội phạm cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác
trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi là rất cần thiết.
Trong những năm gần đây Đảng ta đã có những chủ trương hết sức quan
trọng về trách nhiệm của Viện kiểm sát trong giai đoạn điều tra: Nghị quyết số 08NQ/TW ngày 02/01/2002 của Bộ Chính trị về “Một số nhiệm vụ trọng tâm công
tác tư pháp trong thời gian tới” đã nhấn mạnh: Viện kiểm sát các cấp thực hiện tốt
chức năng công tố và kiểm sát tuân theo pháp luật trong hoạt động tư pháp…nhằm
đảm bảo không bỏ lọt tội phạm và người phạm tội, không làm oan người vô tội,
xử lý kịp thời những trường hợp sai phạm của những người tiến hành tố tụng khi
thi hành nhiệm vụ [2].
Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về “Chiến lược cải
cách tư pháp đến năm 2020” đặt ra nội dung “Tăng cường trách nhiệm của công tố
trong hoạt động điều tra” [3]; Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X của Đảng
xác định: “Cải cách tư pháp khẩn trương, đồng bộ; lấy cải cách hoạt động xét xử làm

1


trọng tâm”. Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, Đảng ta tiếp tục khẳng định:
“Bảo đảm tốt hơn các điều kiện để VKSND thực hiện hiệu quả chức năng thực hành

quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp” [5].
Theo quy định Hiến pháp năm 2013 [20] và Điều 4 Luật tổ chức VKSND năm
2014 [21] thì VKSND thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình bằng hoạt động
thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp, trong đó có hoạt động kiểm
sát tuân theo pháp luật trong việc điều tra các vụ án hình sự của các Cơ quan điều
tra và các cơ quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra
nhằm góp phần đảm bảo cho pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất.
Trong những năm qua công tác kiểm sát điều tra các vụ án hình sự cố ý gây thương
tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe người khác của VKSND tỉnh Quảng Ngãi đã có
sự tiến bộ, góp phần đảm bảo cho hoạt động giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm,
khởi tố vụ án, khởi tố bị can, hoạt động điều tra thu thập chứng cứ và lập hồ sơ đề
nghị truy tố của Cơ quan điều tra được tuân thủ theo quy định của pháp luật. Thông
qua hoạt động này của VKSND tỉnh Quảng Ngãi đã góp phần nâng cao hiệu quả
công tác phòng ngừa loại tội phạm cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức
khỏe của người khác ở địa phương. Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động
của VKSND trong giai đoạn kiểm sát điều tra các vụ án hình sự nói chung, các vụ
án cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác nói riêng còn
bộc lộ nhiều hạn chế, thiếu sót như: Chưa thực hiện tốt công tác kiểm sát việc phân
loại xử lý tố giác, tin báo về tội phạm, hoạt động kiểm sát điều tra từ đầu, kiểm sát
việc lập hồ sơ vụ án còn chưa thật chủ động, chưa đầy đủ, toàn diện, việc phát hiện
những vi phạm trong hoạt động điều tra của CQĐT chưa được thường xuyên, kiên
quyết, còn hiện tượng nể nang. Do vậy, đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng
của việc giải quyết các vụ án hình sự.
Để góp phần nâng cao hiệu quả công tác kiểm sát điều tra và xử lý các loại tội
phạm hình sự nói chung, tội phạm cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức
khỏe của người khác nói riêng, tác giả đã chọn đề tài nghiên cứu: “Kiểm sát điều
tra các vụ án cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác

2

theo pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi” làm luận
văn Thạc sĩ Luật học.
2 Tn

n n

i n cứu đề t i

Đến nay chưa có một công trình khoa học nghiên cứu về kiểm sát điều tra các
vụ án cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trên địa
bàn tỉnh Quảng Ngãi. Chỉ có một số một số bài báo khoa học đề cập tới một số khía
cạnh và ở những mức độ khác nhau về hoạt động của VKSND trong giai đoạn điều
tra tội phạm hoặc có một số công trình khoa học nghiên cứu về hoạt động của
VKSND. Trong đó, có một số đề tài khoa học sau: Kỹ năng thực hành quyền công
tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự, NXB Đại học quốc gia
Hà Nội, 2006 [12]. ''Nâng cao chất lượng kiểm sát hoạt động tư pháp và thực hành
quyền công tố với vấn đề thông khâu và chuyên khâu trong công tác kiểm sát hình
sự'', đề tài nghiên cứu cấp Bộ, do Ngô Văn Đọn chủ biên, năm 2004 [10]; ''Quyền
công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp'', của Lê Hữu Thể (chủ biên), Đỗ Văn
Đương, Nông Xuân Trường, năm 2008 [25].
Bài nghiên cứu đăng trên các tạp chí có: "Nâng cao chất lượng thực hành
quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp góp phần đẩy mạnh cải cách tư pháp"
của Hà Mạnh Trí, đăng trên Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, số 1/2003.
Chuyên đề: “Thực trạng và giải pháp đấu tranh phòng, chống tội phạm ma
túy” trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi do VKSND tỉnh Quảng Ngãi thực hiện năm 2016
hoặc Luận văn thạc sĩ Luật học: “Thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động
điều tra các vụ án về tham nhũng từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi” của tác giả Trần
Hoàng Tuấn, năm 2015; Luận văn thạc sĩ Luật học: “Biện pháp ngăn chặn tạm
giam từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi” của tác giả Nguyễn Công Thành năm 2016;

Luận văn thạc sĩ Luật học: “Kiểm sát khám nghiệm hiện trường từ thực tiễn tỉnh
Quảng Ngãi” của tác giả Đinh Trường Giang, năm 2016;...
Mặc dù có nhiều công trình khoa học nghiên cứu ở những góc độ, phạm vi
khác nhau về KSĐT ở những giai đoạn khác nhau của tố tụng hình sự, trong đó có
nghiên cứu về KSĐT đối với một số loại tội phạm, nhưng chưa có công trình nào

3


nghiên cứu, khảo sát về KSĐT đối với tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho
sức khỏe của người khác trên một địa bàn cụ thể là tỉnh Quảng Ngãi. Luận văn là
công trình nghiên cứu đầu tiên về vấn đề này ở cấp độ luận văn thạc sĩ. Các công
trình nghiên cứu đã được thực hiện là nguồn tư liệu tham khảo cho học viên thực
hiện luận văn tốt nghiệp cao học của mình.
3 Mục đíc v n iệm vụ n

i n cứu

3.1. Mục đích nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về kiểm sát điều tra các
vụ án cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác từ thực tiễn
tỉnh Quảng Ngãi, nhằm đánh giá một cách khách quan thực trạng kiểm sát điều tra tội
phạm này trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi từ năm 2012 đến 2016, từ đó rút ra những
mặt tích cực và hạn chế, nguyên nhân tồn tại và những vướng mắc đề xuất một số
giải pháp góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả kiểm sát điều tra các vụ án cố ý gây
thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trên địa bàn tỉnh Quảng
Ngãi.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nêu trên, quá trình nghiên cứu, tác giả tập trung giải
quyết các nhiệm vụ cụ thể sau:

- Nghiên cứu làm sáng tỏ mặt lý luận về kiểm sát điều tra các vụ án cố ý gây
thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác.
- Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng kiểm sát điều tra các vụ án cố ý
gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trên địa bàn tỉnh
Quảng Ngãi từ năm 2012 đến 2016. Chỉ ra những mặt tích cực, hạn chế, nguyên
nhân tồn tại trong kiểm sát điều tra đối với loại án này.
- Đề xuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác kiểm sát điều tra
các vụ án cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trong
thời gian tới.
4 Đối tƣợn v p ạm vi n

i n cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

4


Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động Kiểm sát điều tra các vụ án
cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trên địa bàn tỉnh
Quảng Ngãi.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu của luận văn là nghiên cứu các vấn đề về công tác kiểm
sát điều tra của VKSND đối với các vụ án hình sự cố ý gây thương tích hoặc gây
tổn hại cho sức khỏe của người khác theo quy định tại Điều 104 Bộ luật hình sự
năm 1999[19] xảy ra trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi từ năm 2012 đến 2016.
5 P ƣơn p áp lu n v p ƣơn p áp n

i n cứu

5.1 Phương pháp luận
Đề tài được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng, duy vật
lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm của Đảng
và Nhà nước về công tác điều tra, xử lý tội phạm nói chung, công tác điều tra, xử lý
các vụ án cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác nói
riêng.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện các nội dung nghiên cứu, tác giả sử dụng các phương pháp
nghiên cứu cụ thể như: Phân tích, tổng hợp, so sánh, điều tra xã hội học, thảo luận,
tọa đàm và trực tiếp khảo sát ….
6 Ýn

ĩa lý lu n v t ực tiễn của lu n văn

6.1. Ý nghĩa lý luận của luận văn
Luận văn làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn kiểm sát điều tra các vụ án
về cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trên địa bàn
tỉnh Quảng Ngãi trong thời gian từ năm 2012 đến 2016.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn của luận văn
Luận văn đưa ra Những giải pháp nâng cao hiệu quả công tác kiểm sát điều tra
các vụ án cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác, là tài
liệu tham khảo để phục vụ cho cán bộ của Viện kiểm sát trong hoạt động thực tiễn.
7 Kết cấu của lu n văn

5


Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của
luận văn gồm ba chương:
Chương 1. Những vấn đề lý luận và lập pháp tố tụng hình sự về kiểm sát điều

tra các vụ án cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác.
Chương 2. Các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 về kiểm sát
điều tra các vụ án cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người
khác và thực tiễn thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi
Chương 3. Hoàn thiện các quy định của pháp luật và các giải pháp khác nâng
cao hiệu quả hoạt động kiểm sát điều tra các vụ án cố ý gây thương tích hoặc gây
tổn hại cho sức khỏe của người khác trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi.

6


CHƢƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ LẬP PHÁP TỐ TỤNG HÌNH SỰ VỀ KIỂM
SÁT ĐIỀU TRA CÁC VỤ ÁN CỐ Ý GÂY THƢƠNG TÍCH HOẶC GÂY TỔN
HẠI CHO SỨC KHỎE CỦA NGƢỜI KHÁC
1 1 K ái niệm kiểm sát điều tra các vụ

n sự

Theo quy định của Hiến pháp thì VKSND thực hành quyền công tố và kiểm
sát các hoạt động tư pháp. Tại Điều 4 Luật tổ chức Viện KSND năm 2014[21] quy
định chức năng kiểm sát hoạt động tư pháp của Viện kiểm sát là hoạt động của Viện
kiểm sát nhân dân để kiểm sát tính hợp pháp của các hành vi, quyết định của cơ
quan, tổ chức, cá nhân trong hoạt động tư pháp, được thực hiện ngay từ khi tiếp
nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và trong suốt quá
trình giải quyết vụ án hình sự…Theo quy định này thì kiểm sát điều tra là một trong
những nội dung thuộc kiểm sát hoạt động tư pháp cho nên nhiệm vụ của VKSND là
kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc điều tra của các Cơ quan điều tra mà
các cơ quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.
Theo từ điển Luật học thì: Công tác kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong

điều tra của Cơ quan điều tra và các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số
hoạt động điều tra bằng các hoạt động sau: kiểm sát việc tiếp nhận giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; kiểm sát việc khởi tố, kiểm sát các hoạt
động điều tra; Giải quyết tranh chấp về thẩm quyền điều tra; Phê chuẩn, không phê
chuẩn các quyết định của cơ quan điều tra; Quyết định áp dụng, thay đổi hoặc hủy
bỏ các biện pháp ngăn chặn; Hủy bỏ các quyết định trái pháp luật của Cơ quan điều
tra; Yêu cầu Cơ quan điều tra khắc phục các vi phạm pháp luật trong hoạt động điều
tra, thay đổi, xử lý Điều tra viên vi phạm pháp luật; nếu hành vi của Điều tra viên
đó có dấu hiệu phạm tội thì khởi tố về mặt hình sự; Quyết định đình chỉ hoặc tạm
tạm đình chỉ điều tra, quyết định truy tố bị can; Kiến nghị với các cơ quan, tổ chức,
đơn vị hữu quan áp dụng các biện pháp phòng ngừa tội phạm.
Mục đích của kiểm sát điều tra là nhằm đảm bảo pháp luật được tuân thủ một

7


cách nghiêm chỉnh và thống nhất trong suốt cả quá trình điều tra vụ án hình sự.
Kiểm sát điều tra các vụ án hình sự là hoạt động của VKSND kiểm sát việc tuân
theo pháp luật của các chủ thể tham gia quan hệ pháp luật tố tụng hình sự phát sinh
trong giai đoạn tiền khởi tố đến giai đoạn điều tra (từ khi CQĐT tiếp nhận giải
quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố đến khởi tố vụ án hình sự và
đến khi CQĐT làm bản kết luận điều tra đề nghị truy tố hoặc ra quyết định đình chỉ
điều tra), nhằm đảm bảo cho quá trình điều tra vụ án được thực hiện theo đúng quy
định của pháp luật, bảo đảm việc điều tra phải khách quan, toàn diện đầy đủ, chính
xác; những vi phạm pháp luật trong quá trình điều tra phải được phát hiện, khắc
phục kịp thời và xử lý nghiêm minh.
Như vậy, kiểm sát điều tra trong các vụ án hình sự là hoạt động của VKSND
kiểm sát việc tuân theo pháp luật của các chủ thể tham gia quan hệ pháp luật TTHS
phát sinh trong quá trình tiếp nhận, giải quyết thông tin về tội phạm và khởi tố, điều
tra, nhằm đảm bảo cho quá trình giải quyết thông tin về tội phạm và điều tra vụ án

được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật.
* Phân biệt chức năng thực hành quyền công tố với chức năng kiểm sát điều
tra trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự
Tại Khoản 1, Điều 107 Hiến pháp năm 2013[20] có quy định: “Viện kiểm sát
nhân dân thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp” và Điều 2 Luật tổ
chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014[21]cũng quy định: “Viện kiểm sát nhân
dân là cơ quan thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp của nước
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”. Như vậy, thực hành quyền công tố là một
trong hai chức năng hiến định Viện kiểm sát nhân dân.
Về bản chất, thực hành quyền công tố là hoạt động của Viện kiểm sát nhân
dân trong tố tụng hình sự để thực hiện việc buộc tội của Nhà nước đối với người
phạm tội, được thực hiện ngay từ khi giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến
nghị khởi tố và trong suốt quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử vụ án hình sự
(Khoản 1, Điều 3 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014) [21].
Trong quá trình tố tụng hình sự, hoạt động thực hành quyền công tố bao gồm:

8


- Khởi tố bị can: Để có được quyết định khởi tố bị can, cơ quan công tố phải
khởi tố vụ án và điều tra, xác minh.
- Truy tố bị can ra trước tòa án trên cơ sở kết quả điều tra vụ án và chứng minh
được người phạm tội.
- Buộc tội bị cáo và bảo vệ sự buộc tội trước phiên tòa bằng cách công bố bản
cáo trạng, tham gia xét hỏi, trình bày lời luận tội và tranh luận trước phiên tòa sơ
thẩm; nếu vụ án bị kháng cáo hoặc kháng nghị thì có mặt để tham gia xét hỏi và
trình bày lời kết luận về kháng cáo, kháng nghị trước phiên tòa phúc thẩm.
Tại Khoản 1, Điều 3 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân 2014[21] xác định:
"Thực hành quyền công tố là hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân trong tố tụng
hình sự để thực hiện việc buộc tội của Nhà nước đối với người phạm tội, được thực

hiện ngay từ khi giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và trong
suốt quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử vụ án hình sự". Theo đó, Viện kiểm
sát nhân dân thực hành quyền công tố của mình trong những lĩnh vực sau:
- Thực hành quyền công tố trong việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm
và kiến nghị khởi tố.
- Thực hành quyền công tố trong giai đoạn khởi tố, điều tra vụ án hình sự.
- Thực hành quyền công tố trong giai đoạn truy tố tội phạm.
- Thực hành quyền công tố trong giai đoạn xét xử vụ án hình sự.
- Điều tra một số loại tội phạm
- Thực hành quyền công tố trong hoạt động tương trợ tư pháp về hình sự.
Từ bản chất, nội dung, phạm vị hoạt động thực hành quyền công tố nêu trên có
thể thấy công tác thực hành quyền công tố của Viện kiểm sát nhằm bảo đảm:
- Mọi hành vi phạm tội đều phải được khởi tố, điều tra và xử lý kịp thời,
không để lọt tội phạm và người phạm tội, không làm oan người vô tội.
- Không để người nào bị khởi tố, bị bắt, tạm giữ, tạm giam, bị hạn chế các
quyền công dân, bị xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, tài sản, tự do, danh dự và nhân
phẩm một cách trái pháp luật.
- Việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với bị can phải có căn cứ và đúng
pháp luật.

9


Tại Điều 4 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014[21] quy định:chức
năng kiểm sát hoạt động tư pháp của Viện kiểm sát là hoạt động của Viện kiểm sát
nhân dân để kiểm sát tính hợp pháp của các hành vi, quyết định của cơ quan, tổ
chức, cá nhân trong hoạt động tư pháp, được thực hiện ngay từ khi tiếp nhận và giải
quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và trong suốt quá trình giải
quyết vụ án hình sự…Mục đích của kiểm sát hoạt động tư pháp nhằm: đảm bảo việc
tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, việc giải

quyết vụ án hình sự … được thực hiện đúng quy định của pháp luật. Kiểm sát điều
tra là bộ phận của kiểm sát hoạt động tư pháp.
Theo quy định tại khoản 2 Điều 23 của BLTTHS[18] thì VKSND kiểm sát
việc tuân theo pháp luật trong TTHS có trách nhiệm phát hiện kịp thời vi phạm
pháp luật của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng và người tham gia
tố tụng, áp dụng những biện pháp do Bộ luật này quy định để loại trừ việc vi phạm
pháp luật của những cơ quan hoặc cá nhân này.
Kiểm sát các hoạt động điều tra là một khái niệm mới, nhưng trên thực tế đã
được VKSND thực hiện từ những năm 1960 tức là ngay từ khi được thành lập. Đó
là công tác kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động điều tra các vụ án hình
sự... Theo Hiến pháp, BLTTHS và pháp luật hiện hành thì kiểm sát điều tra là một
lĩnh vực hoạt động chỉ thuộc một cơ quan duy nhất là VKSND. Hoạt động KSĐT
bắt đầu từ giai đoạn phát hiện tội phạm (tiếp nhận giải quyết tố giỏc, tin báo về tội
phạm và kiến nghị khởi tố) đến khi VKS có quyết định truy tố người phạm tội ra
Tòa án nhân dân hoặc ra quyết định đình chỉ điều tra vụ án đã có hiệu lực pháp luật.
Mục đích của kiểm sát các hoạt động điều tra là bảo đảm cho các hoạt động
điều tra phải chấp hành đúng các trình tự, thủ tục, thẩm quyền, thời hạn đã được
pháp luật quy định. Do vậy, khái niệm kiểm sát các hoạt động điều tra được hiểu là:
Hoạt động của VKSND trong việc bảo đảm cho các hoạt động điều tra được thực
hiện theo quy định pháp luật.
Từ phân tích nêu trên, chúng tôi rút ra nhận thức về chức năng KSĐT trong
giai đoạn điều tra vụ án hình sự là: Hoạt động kiểm sát các hoạt động điều tra của

10


Cơ quan CSĐT các vụ án hình sự từ khi CQĐT tiếp nhận giải quyết tố giác, tin báo
về tội phạm và kiến nghị khởi tố, đến giai đoạn khởi tố, điều tra vụ án nhằm bảo
đảm cho các hoạt động điều tra được tuân thủ theo trình tự đúng quy định của
BLTTHS và đúng pháp luật.

1 2 K ái niệm, đặc điểm, ý n

ĩa oạt độn kiểm sát điều tra các vụ án

n sự đối với cố ý â t ƣơn tíc

oặc â tổn ại c o sức k ỏe của n ƣời

khác
1.2.1. Khái niệm
Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác được
quy định ở Điều 104 BLHS năm 1999[19]. Tội này bao gồm hành vi: "Gây thương
tích cho người khác". Đây là hành vi dùng sức mạnh vật chất tác động lên thân thể
con người, gây ra những thương tích nhất định (để lại dấu vết) và những thương tật
nhất định cho người khác. "Gây tổn hại cho sức khỏe của người khác" là hành vi
dùng sức mạnh vật chất tác động lên thân thể con người gây ra những tổn hại nhất
định (tỷ lệ thương tật nhất định) cho sức khỏe của nạn nhân, mặc dù không để lại
dấu vết trên thân thể họ, hoặc làm mất chức năng hoạt động của một bộ phận cơ thể
của nạn nhân, làm giảm chức năng hoạt động của bộ phận đó.
Từ sự phân tích trên có thể đưa ra khái niệm kiểm sát điều tra các vụ án cố ý
gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác như sau: Kiểm sát
điều tra các vụ án cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người
khác là hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân trong việc kiểm sát việc tuân theo
pháp luật của các chủ thể tham gia quan hệ pháp luật tố tụng hình sự phát sinh từ
khi tiếp nhận, giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm, kiến nghị khởi tố và trong suốt
quá trình giai đoạn điều tra vụ án đối với người có hành vi gây thương tích hoặc
gây tổn hại cho sức khỏe của người khác đã bị cơ quan có thẩm quyền khởi tố nhằm
đảm bảo cho quá trình điều tra được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật.
1.2.2. Đặc điểm
Hoạt động kiểm sát điều tra các vụ án CYGTT hoặc gây tổn hại cho sức khỏe

của người khác có một số đặc điểm cụ thể như sau:

11


- Kiểm sát điều tra các vụ án hình sự nói chung và các vụ án CYGTT hoặc gây
tổn hại cho sức khỏe của người khác nói riêng là hoạt động chỉ do VKSND tiến
hành, là một chức năng của VKS được quy định trong TTHS: Theo quy định của
pháp luật thì VKSND các cấp là cơ quan có chức năng thực hành quyền công tố và
kiểm sát các hoạt động tư pháp. Thông qua việc thực hiện chức năng này, VKSND
góp phần thực hiện quyền lực Nhà nước, bảo đảm mọi hành vi xâm phạm tới lợi ích
Nhà nước, của tổ chức, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân phải được xử lý
nghiêm minh trước pháp luật.
- Chủ thể thực hiện hoạt động KSĐT là Viện kiểm sát và các chủ thể có chức
danh trong Ngành kiểm sát gồm: Viện trưởng, Phó viện trưởng VKSND, Kiểm sát
viên (sau đây gọi chung là Kiểm sát viên) theo quy định của BLTTHS, Luật tổ chức
VKSND.
- Quá trình kiểm sát điều tra các vụ án CYGTT các Kiểm sát viên chỉ được áp
dụng các biện pháp và phương tiện theo quy định của pháp luật và theo chức năng,
quyền hạn của ngành Kiểm sát nhân dân và của Kiểm sát viên trong giai đoạn điều
tra vụ án.
- Hoạt động KSĐT của VKSND trong giai đoạn điều tra các vụ án CYGTT
hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác được diễn ra trực tiếp đối với mọi
hành vi tố tụng của Cơ quan điều tra và cơ quan khác được giao tiến hành một số
hoạt động điều tra, nhằm mục đích bảo đảm tuân thủ pháp luật trong hoạt động điều
tra.
- Là hoạt động kiểm sát điều tra các hoạt động điều tra của Cơ quan CSĐT và
cơ quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra từ tiếp nhận,
giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố, đến khi khởi tố vụ án hình
sự và kết thúc khi vụ án được kết thúc điều tra chuyển sang giai đoạn truy tố. Hoạt

động kiểm sát điều tra này của VKSND được tiến hành công khai theo đúng trình
tự, thủ tục do BLTTHS.
Ngoài ra đặc điểm của hoạt động kiểm sát điều tra đối với các vụ án cố ý gây
thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe người khác còn góp phần bảo đảm việc
tiếp nhận tin báo tố giác về tội phạm, khởi tố vụ án, khởi tố bị can điều tra vụ án

12


được chính xác.
1.2.3. Ý nghĩa của hoạt động kiểm sát điều tra các vụ án cố ý gây thương
tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác
Một là, hoạt động kiểm sát điều tra các vụ án CYGTT hoặc gây tổn hại cho
sức khỏe của người khác sẽ đảm bảo mọi hành vi phạm tội cố ý gây thương tích
điều phải được điều tra và xử lý kịp thời, không để lọt người phạm tội, không làm
oan người vô tội. Mặc khác, giúp việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với bị can
có căn cứ, đúng pháp luật; đồng thời tìm ra nguyên nhân và điều kiện phạm tội để
kiến nghị khắc phục, góp phần răn đe và phòng ngừa tội phạm. Thực tiễn trong
những năm qua đã chứng minh, công tác KSĐT các vụ án CYGTT hoặc gây tổn hại
cho sức khỏe của người khác đã có tác dụng góp phần trong cuộc phòng ngừa và
đấu tranh loại tội phạm này, giữ vững trật tự an toàn xã hội.
Hai là, hoạt động kiểm sát điều tra các vụ án CYGTT hoặc gây tổn hại cho
sức khỏe của người khác bảo đảm sự tuân thủ pháp luật của Cơ quan điều tra, cơ
quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. Hoạt động kiểm
sát việc tuân theo pháp luật của Viện kiểm sát trong tố tụng hình sự là một trong
những bảo đảm của nguyên tắc Pháp chế xã hội chủ nghĩa trong tố tụng hình sự với
nhiệm vụ làm cho mọi hoạt động tố tụng hình sự của cơ quan tiến hành tố tụng,
người tiến hành tố tụng và người tham gia tố tụng phải tuân thủ các quy định của
Bộ luật tố tụng hình sự [18]. Đối tượng của kiểm sát điều tra là sự tuân thủ pháp
luật trong hoạt động điều tra các vụ án hình sự của CQĐT, các cơ quan khác được

giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, người tiến hành tố tụng, những
người tham gia tố tụng trong quá trình điều tra vụ án hình sự để xác định tội phạm
và người phạm tội. Khi phát hiện có vi phạm pháp luật của các đối tượng kể trên
trong vụ án CYGTT hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác, Viện kiểm sát
có trách nhiệm kịp thời áp dụng các biện pháp thích hợp do pháp luật quy định để
loại trừ vi phạm đó. Với việc quy định trách nhiệm, quyền năng này, Nhà nước đòi
hỏi ở Viện kiểm sát giám sát, thực hiện và bảo đảm một nền tố tụng công bằng,

13


khách quan, đúng pháp luật và có hiệu lực, hiệu quả.
1.3 Nội dun của oạt độn kiểm sát điều tra các vụ án cố ý â t ƣơn
tíc

oặc â tổn ại c o sức k ỏe của n ƣời k ác của Viện kiểm sát
Theo quy định của pháp luật thì VKSND thực hiện chức năng kiểm sát hoạt

động tư pháp bằng các phương pháp kiểm tra giám sát toàn bộ quá trình hoạt động
tư pháp do các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng thực hiện. Nội dung của
hoạt động kiểm sát điều tra các vụ án cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức
khỏe của người khác đó là: Kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động điều
tra các vụ án CYGTT hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác của Cơ quan
CSĐT và cơ quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. Để
thực hiện nhiệm vụ đấu tranh và phòng ngừa tội phạm CYGTT hoặc gây tổn hại cho
sức khỏe của người khác, trong hoạt động Cơ quan CSĐT và VKSND luôn có mối
quan hệ chặt chẽ với nhau nhằm đảm bảo cho mọi hành vi phạm tội CYGTT hoặc
gây tổn hại cho sức khỏe của người khác đều phải được điều tra kịp thời, xử lý
nhanh chóng, công minh, không để bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội.
Hoạt động kiểm sát điều tra các vụ án CYGTT hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của

người khác được thực hiện bằng các công tác sau đây:
1.3.1. Kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và khởi tố vụ án
hình sự Cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác
Theo quy định tại Điều 101 và Điều 103 BLTTHS[18] thì CQĐT, VKS có
trách nhiệm phải tiếp nhận tố giác và tin báo về tội phạm do công dân, cơ quan, tổ
chức cung cấp. Sau khi tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm trong thời hạn hai
mươi ngày đối với vụ việc đơn giản và trong thời hạn không quá hai tháng đối với
vụ việc phức tạp, CQĐT phải có trách nhiệm xác minh làm rõ để ra quyết định và
gửi đến VKS cùng cấp; VKS có trách nhiệm kiểm sát việc giải quyết các tố giác, tin
báo về tội phạm nói chung trong đó có tội cố ý thương tích.
Khởi tố vụ án nói chung và đối với vụ án CYGTT hoặc gây tổn hại cho sức
khỏe của người khác nói riêng, sau khi vụ án được khởi tố thì cơ quan khởi tố vụ án
có trách nhiệm gửi quyết định khởi tố vụ án đến VKSND để tiến hành kiểm sát việc

14


khởi tố. Đây là một trong những hoạt động tố tụng của VKS khi thực hiện chức
năng kiểm sát đối với CQĐT nhằm bảo đảm việc khởi tố vụ án CYGTT hoặc gây
tổn hại cho sức khỏe của người khác được kịp thời, có căn cứ, đúng pháp luật. Theo
đó, VKS cũng phải kiểm sát chặt chẽ việc khởi tố bị can trong các vụ án hình sự
cũng như vụ án Cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người
khác.
Quyết định khởi tố bị can chỉ được ban hành trên cơ sở quyết định khởi tố
vụ án, là căn cứ để cơ quan tiến hành tố tụng hình sự áp dụng các biện pháp điều tra
nhằm làm rõ tính chất, mức độ, hậu quả hành vi phương tiện của bị can gây ra. Hoạt
động kiểm sát việc khởi tố bị can về tội CYGTT hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của
người khác không chỉ là quyền, mà còn là nhiệm vụ của VKS nhằm đảm bảo CQĐT
khởi tố đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, đảm bảo hoạt động điều tra các vụ án
này được kịp thời nhằm chuẩn bị tốt cho giai đoạn truy tố, xét xử sau này.

Theo quy định tại Điều 126 BLTTHS[18], khi có đủ căn cứ để xác định một
người đã thực hiện hành vi phạm tội thì CQÐT ra quyết định khởi tố bị can, VKS có
trách nhiệm xem xét phê chuẩn quyết định khởi tố bị can của CQĐT.
Hoạt động kiểm sát việc khởi tố bị can của VKS được thực hiện trong thời hạn
24 giờ, kể từ khi ra quyết định khởi tố bị can, CQĐT phải gửi quyết định khởi tố và
tài liệu liên quan đến việc khởi tố bị can cho VKS cùng cấp để xét phê chuẩn việc
khởi tố. Trong thời hạn ba ngày, kể từ ngày nhận được quyết định khởi tố bị can,
VKS phải quyết định phê chuẩn hoặc quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can
và gửi ngay cho CQĐT ra quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị
can; VKS ra quyết định phê chuẩn và quyết định phê chuẩn này phải được gửi ngay
cho CQĐT cùng cấp và cho bị can.
1.3.2. Kiểm sát việc khởi tố vụ án và khởi tố bị can trong vụ án cố ý gây
thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác
* Kiểm sát việc khởi tố vụ án cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức
khỏe của người khác
Khởi tố vụ án là hệ quả logíc của việc xác minh giải quyết tin báo tội phạm,

15


quyết định khởi tố vụ án là sự kiện pháp lý kết thúc giai đoạn này đồng thời mở đầu
cho giai đoạn tiếp theo là giai đoạn điều tra vụ án. Theo quy định tại các Điều 37,
109, 113 BLTTHS [18] thì CQĐT, VKS và Tòa án có trách nhiệm ra quyết định
khởi tố vụ án để tiến hành điều tra hành vi phạm tội CYGTT hoặc gây tổn hại cho
sức khỏe của người khác theo trình tự TTHS. Sau khi vụ án được khởi tố thì hoạt
động kiểm sát việc khởi tố vụ án phát sinh, CQĐT hoặc một số cơ quan được giao
thẩm quyền điều tra có trách nhiệm phải gửi quyết định khởi tố vụ án đến VKSND
để tiến hành kiểm sát việc khởi tố. Đây là một trong những hoạt động tố tụng của
Viện kiểm sát khi thực hiện chức năng kiểm sát đối với CQĐT nhằm đảm bảo việc
khởi tố vụ án CYGTT hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác được kịp

thời, có căn cứ đúng pháp luật. Vì vậy, Viện kiểm sát phải nắm bắt kịp thời việc
ban hành các quyết định khởi tố để kiểm sát tính có căn cứ, tính hợp pháp và khắc
phục những sai sót nếu có.
Khoản 1 Điều 109 BLTTHS [18] quy định “VKS thực hành quyền công tố,
kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc khởi tố vụ án hình sự, đảm bảo mọi tội
phạm được phát hiện đều phải được khởi tố, việc khởi tố vụ án có căn cứ và hợp
pháp”. Thông qua hoạt động kiểm sát việc khởi tố vụ án, VKS có quyền hủy bỏ
quyết định khởi tố vụ án, quyết định không khởi tố vụ án khi những quyết định này
không đảm bảo căn cứ của cơ quan có thẩm quyền. Trong trường hợp này VKS có
quyền trực tiếp ra quyết định khởi tố vụ án, quyết định thay đổi hay bổ sung quyết
định khởi tố vụ án và giao Cơ quan điều tra tiến hành điều tra (Điều 104, 106, 112
BLTHS[18]). Căn cứ để khởi tố vụ án hình sự là khi đã xác định sự kiện có dấu
hiệu tội phạm, dựa trên các căn cứ quy định tại Điều 100 BLTTHS 2003[18] . Tuy
nhiên, do yêu cầu của sự hài hòa giữa mục tiêu của cuộc đấu tranh phòng chống vi
phạm và tội phạm; lợi ích, nguyện vọng của người bị hại nên BLTTHS năm 2003
[18] quy định về tội CYGTT hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác (quy
định tại khoản 1 Điều 104 BLHS[19]) chỉ được khởi tố vụ án hình sự khi có yêu
cầu khởi tố vụ án hình sự của người bị hại. Nếu trường hợp người bị hại rút yêu cầu
mà cơ quan chức năng xác định là việc rút yêu câu đó xác định là trái ý muốn của

16


họ do đe dọa, cưỡng bức, ép buộc. Thì tuy người yêu cầu đã rút yêu cầu thì cơ quan
tiến hành tố tụng vẫn tiếp tục tố tụng với vụ án đó.
Mặt khác theo Điều 104 BLTTHS[18] cũng quy định qua việc xét xử tại phiên
tòa mà phát hiện được tội phạm hoặc người phạm tội mới cần phải điều tra, Hội
đồng xét xử có quyền ra quyết định khởi tố hoặc yêu cầu VKS khởi tố. Đối với
trường hợp VKS nhận được yêu cầu khởi tố của Hội đồng xét xử, thì phải xem xét
và quyết định việc khởi tố, nếu có căn cứ thì ra quyết định khởi tố và chuyển đến

CQĐT tiến hành hoạt động điều tra, nếu thấy không có căn cứ thì có quyền ra quyết
định không khởi tố và thông báo cho Hội đồng xét xử biết. Đối với trường hợp VKS
nhận được quyết định khởi tố của Hội đồng xét xử, VKS phải xem xét và quyết
định việc điều tra. Nếu quyết định khởi tố vụ án hình sự của Hội đồng xét xử có căn
cứ thì VKS quyết định việc điều tra và chuyển quyết định này đến Cơ quan điều tra
có thầm quyền. Nếu không có căn cứ thì VKS có quyền kháng nghị lên Tòa án cấp
trên (khoản 2 Điều 109 BLTTHS[18]).
* Kiểm sát việc khởi tố bị can trong vụ án cố ý gây thương tích hoặc gây tổn
hại cho sức khỏe của người khác
Quyết định khởi tố bị can trong vụ án hình sự nói chung, vụ án CYGTT hoặc
gây tổn hại cho sức khỏe của người khác nói riêng chỉ được ban hành trên cơ sở
quyết định khởi tố vụ án, là căn cứ để cơ quan tiến hành TTHS áp dụng các biện
pháp điều tra nhằm làm rõ tính chất, mức độ, hậu quả do hành vi phạm tội của bị
can gây ra. Hoạt động kiểm sát việc khởi tố bị can về tội CYGTT hoặc gây tổn hại
cho sức khỏe của người khác không chỉ là quyền, mà còn là nhiệm vụ của VKS
nhằm đảm bảo CQĐT khởi tố đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, đảm bảo hoạt
động điều tra các vụ án này kịp thời, chuẩn bị tốt cho giai đoạn truy tố, xét xử sau
này.
Theo quy định tại Điều 126 BLTTHS[18] thì khi có đủ căn cứ để xác định
một người đã thực hiện hành vi phạm tội thì CQĐT ra quyết định khởi tố bị can.
Việc quy định trên thể hiện căn cứ ra quyết định khởi tố bị can chặt chẽ hơn căn cứ
ra quyết định khởi tố vụ án. Nếu quyết định khởi tố bị can không chính xác, không

17


đúng luật sẽ gây khó khăn cho quá trình điều tra, xác minh sự thật của vụ án, xâm
phạm đến các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, gây tác hại xấu về mặt chính
trị - xã hội, giảm sút lòng tin của công dân đối với các cơ quan tố tụng, với Nhà
nước. Xác định được tính chất quan trọng của việc ra quyết định khởi tố bị can nên

khoản 4 Điều 126 BLTTHS[18] đã quy định là VKS có trách nhiệm phải phê chuẩn
quyết định khởi tố bị can của CQĐT.
Hoạt động kiểm sát việc khởi tố bị can của Viện kiểm sát thể hiện ở chỗ:
Trong thời hạn 24 giờ, kể từ khi ra quyết định khởi tố bị can, Cơ quan điều tra phải
gửi quyết định khởi tố và tài liệu liên quan đến việc khởi tố bị can cho VKS cùng
cấp để xem xét phê chuẩn việc khởi tố. Trong thời hạn ba ngày kể từ ngày nhận
được quyết định khởi tố bị can, Viện kiểm sát phải quyết định phê chuẩn hoặc quyết
định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can và gửi ngay cho CQĐT. Việc quy định này sẽ
đảm bảo cho VKS tiến hành kiểm sát điều tra được ngay từ giai đoạn đầu, hạn chế
thấp nhất việc khởi tố oan sai, đảm bảo việc khởi tố đúng người, đúng tội.
Trong quá trình điều tra, nếu có căn cứ xác định hành vi phạm tội của bị can
không phạm vào tội đã khởi tố hoặc còn hành vi phạm tội khác thì Cơ quan điều tra,
VKS ra quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố bị can. Như vậy thay đổi
quyết định khởi tố bị can là trường hợp việc xác định tội danh trong quyết định khởi
tố bị can chưa đúng, cần phải áp dụng khung, khoản khác, điều khác hoặc có sai sót
trong quyết định khởi tố bị can cần phải sửa chữa bổ sung.
Việc khởi tố bị can là hoạt động tố tụng có ảnh hưởng đến uy tín, danh dự,
nhân phẩm của người bị khởi tố. Cho nên Cơ quan điều tra phải giao ngay quyết
định khởi tố bị can; thay đổi bổ sung quyết định khởi tố bị can cho người bị khởi tố
và phải giải thích rõ quyền và nghĩa vụ cho bị can theo quy định tại Điều 49
BLTTHS năm 2003[18].
Nhiệm vụ của VKSND là đảm bảo ban hành các quyết định phát sinh trong
quá trình điều tra vụ án có căn cứ và hợp pháp. Do vậy, quá trình KSĐT đòi hỏi
Kiểm sát viên phải nghiên cứu kỹ các tài liệu, chứng cứ liên quan đến hành vi mà bị
can đã thực hiện. Đồng thời, Kiểm sát viên cần có kiến thức vững vàng về Luật hình

18