Bài 29. Đặc điểm chung và vai trò của ngành Chân khớp

TIẾT 30

®a d¹ng vµ §ÆC §IÓM CHUNG cña CH¢N KHỚP


Em hãy kể tên một số động vật thuộc ngành chân khớp mà em biết và
cho biết loài nào có ở địa phương em?



I - ĐẶC ĐIỂM CHUNG

Đặc điểm cấu tạo phần phụ

Em có nhận xét gì về cấu tạo phần phụ của chân khớp?


Cấu tạo cơ quan miệng

Cơ quan miệng của ngành Chân khớp có cấu tạo và chức năng như thế nào ?


Phát triển ở Châu chấu

Em hãy nhận xét sự phát triển và tăng trưởng của chân khớp?

Phát triển ở Bướm


Cơ dọc
Cơ lưng bụng

Vỏ kitin

Lát cắt ngang qua ngực châu chấu

Quan sát Hình 29 em thấy có những bộ phận nào?
Nêu vai trò của vỏ kitin đối với đời sống của chân khớp?


Cấu tạo mắt kép

Nêu cấu tạo mắt kép của chân khớp?


Nêu tập tính của kiến qua ảnh sau?

Tập tính ở kiến


Em hãy đánh dấu () vào ô trống vuông để chọn lấy các đặc điểm được coi là đặc điểm chung của ngành chân khớp.

1. Phần phụ chân khớp phân đốt. Các đốt khớp động với nhau làm phần phụ rất linh hoạt.



2. Cơ quan miệng gồm nhiều phần phụ tham gia để: bắt, giữ và chế biến mồi.



3. Sự phát triển và tăng trưởng gắn liền với sự lột xác, thay vỏ cũ bằng vỏ mới thích hợp với cơ thể.

4. Vỏ ki tin vừa che chở bên ngoài, vừa làm chỗ bám cho cơ. Do đó có chức năng như xương, được gọi là bộ xương ngoài.


5. Mắt kép (ở tôm, sâu bọ) gồm nhiều ô mắt ghép lại. Mỗi Ô có đủ màng sừng, thể thuỷ tinh và các dây thần kinh thị giác

6. Một số loài kiến biết chăn nuôi các con rệp sáp để hút dịch ngọt do rệp tiết ra làm nguồn thức ăn.


Những đặc điểm chung ngành Chân khớp:

1. Phần phụ chân khớp phân đốt. Các đốt khớp động với nhau làm phần phụ rất linh hoạt.


2. Cơ quan miệng gồm nhiều phần phụ tham gia để: bắt, giữ và chế biến mồi.

3. Sự phát triển và tăng trưởng gắn liền với sự lột xác, thay vỏ cũ bằng vỏ mới thích hợp với cơ thể.


4. Vỏ kitin vừa che chở bên ngoài, vừa làm chỗ bám cho cơ. Do đó có chức năng như xương, được gọi là bộ xương ngoài.


5. Mắt kép (ở tôm, sâu bọ) gồm nhiều ô mắt ghép lại. Mỗi Ô có đủ màng sừng, thể thuỷ tinh và các dây thần kinh thị giác

6. Một số loài kiến biết chăn nuôi các con rệp sáp để hút dịch ngọt do rệp tiết ra làm nguồn thức ăn.


Trong các đặc điểm của ngành chân khớp thì đặc điểm nào ảnh hưởng lớn đến sự phân bố rộng rãi của chúng ?

- Phần phụ chân khớp phân đốt. Các đốt khớp động với nhau làm phần phụ rất linh hoạt.

- Sự phát triển và tăng trưởng gắn liền với sự lột xác, thay vỏ cũ bằng vỏ mới thích hợp
với cơ thể.
- Vỏ ki tin vừa che chở bên ngoài, vừa làm chỗ bám cho cơ. Do đó có chức năng như
xương, được gọi là bộ xương ngoài.


II. SỰ ĐA DẠNG Ở CHÂN KHỚP
1. Đa dạng về cấu tạo và môi trường sống:

TÔM HÙM

CHÂU CHẤU

NHỆN


Tôm

Ve
bß

mối

Hải quỳ
Quan sát các động vật sau.
- Động vật nào thuộc ngành chân khớp?
- Sắp xếp các động vật đó vào đúng các lớp
đã học?

+Lớp giáp xác:
+Lớp hình nhện:
Gián
+Lớp sâu bọ:

KINL

Mực

Cua

Nhện đỏ

SỪNG BÒ

CÁI GHẺ


Lớp Giáp xác

Lớp hình nhện
Tôm

Lớp sâu bọ
Ve bß

mối

CÁI GHẺ

KINL

Cua biển
Nhện đỏ

Gián


Con ong

Con ch©n kiÕm

Con nhÖn

Con c¸i ghÎ

Con cua

Con c¸nh cam

Con kiÕn

Rận nước

Tôm

Con ve bß

Con ve sÇu

Con tôm

Bä c¹p


Tôm

Lớp Giáp xác
Con tôm

Con ch©n kiÕm

Con cua

Rận nước

Lớp Hình nhện

Con nhÖn

Con c¸i ghÎ

Con ve bß

Bä c¹p

Lớp Sâu bọ

Con c¸nh cam

Con ve sÇu

Con kiÕn

Con ong


II - SỰ ĐA DẠNG Ở CHÂN KHỚP
1. Đa dạng về cấu tạo và môi trường sống
Bảng 1. Sự đa dạng về cấu tạo và môi trường sống của chân khớp

MÔI TRƯỜNG SỐNG
STT

TÊN ĐẠI DIỆN

2

3

Giáp xác (Tôm sông)

Hình nhện (Nhện)

CÁNH
CHÂN

CÁC PHẦN

NGỰC (SỐ

CƠ THỂ
NƯỚC

1

RÂU

NƠI ẨM

Ở CẠN



SỐ LƯỢNG

2



ĐÔI)
KHÔNG CÓ

2 đôi

2



KHÔNG CÓ

5 đôi



4 đôi



CÓ

2 đôi

Sâu bọ (Châu chấu)



3

1 đôi

Em hãy rút ra nhận xét về cấu tạo và môi trường sống của chân khớp?

3 đôi


2. Đa dạng về tập tính
S
T

CÁC TẬP TÍNH CHÍNH

TÔM

T

TÔM Ở
NHỜ

NHỆN

1

Tự vệ và tấn công.

2

Dự trữ thức ăn.



3

Dệt lưới bẫy mồi.



4

Cộng sinh để tồn tại.

5





VE SẦU



KIẾN

ONG MẬT









Sống thành xã hội.





6

Chăn nuôi động vật khác.



7

Đực, cái nhận biết nhau bằng tín hiệu.

8

Chăm sóc thế hệ sau.









∇ Đánh dấu () vào ô trống của bảng 2 để chỉ rõ tập tính đặc trưng của từng đại diện chân khớp.






Em hãy rút ra nhận xét đa dạng về tập tính của chân khớp?

Giải thích vì sao chân khớp đa dạng về tập tính?

Chân khớp đa dạng về tập tính vì:
Hệ thần kinh, giác quan phát triển


II - SỰ ĐA DẠNG Ở CHÂN KHỚP
2. Đa dạng về tập tính

Nhờ sự thích Qua
nghi phần
với điều
sống
môi
trường
1 vàkiện
2, các
emvàhãy
cho
biết: sống khác
nhau mà chân khớp
rất đa
dạng
về rất
cấuđa
tạo,
môivề
trường
sống
và tập

Vì sao
chân
khớp
dạng
cấu tạo,
môi
tính.

trường sống và tập tính?


MỘT SỐ TẬP TÍNH Ở LOÀI KIẾN

Click to edit Master title style

Chăm sóc thế hệ sau


Tấn công kẻ đột nhập


Một "xã hội" hoàn hảo
Có sự phân công lao động


Bảo vệ các đối tác