Bài 66. Tác động của con người đến môi trường đất

Ô CỬA BÍ MẬT
Việc phá rừng dẫn đến
những hậu quả gì?
Việc phá rừng ồ ạt làm
cho:
- Khí hậu bị thay đổi; lũ
lụt, hạn hán xảy ra
thường xuyên.
- Đất bị xói mòn trở nên
bạc màu.
- Động vật và thực vật
quý hiếm giảm dần, một
số loài bị tuyệt chủng và
một số loài có nguy cơ
bị tuyệt chủng.

1

Hãy bắt giọng cho cả
lớp cùng hát một bài.

2

Thời
gian

10
7
8
3

4
5
1
9
6
2
0

Nêu các nguyên nhân
khiến rừng bị tàn phá?

Có nhiều lí do khiến
rừng bị tàn phá:
Đốt rừng làm nương
rẫy; lấy củi, đốt than,
lấy gỗ làm nhà, đóng
đồ dùng,…; phá rừng
để lấy đất làm nhà, làm
đường,…

3


TÁC ĐỘNG CỦA CON NGƯỜI ĐẾN MÔI TRƯỜNG ĐẤT

Nguyên nhân dẫn đến việc đất
trồng ngày càng bị thu hẹp


- Hình 1 và hình 2 cho biết con người sử dụng đất trồng vào những việc gì?

- Nguyên nhân nào dẫn đến sự thay đổi nhu cầu sử dụng đó?

2

1

Trước kia

Hiện nay


Trước kia

Hiện nay

Con người sử dụng đất trồng
Nguyên nhân dẫn đến sự
Hình
vào những việc gì ?
thay đổi nhu cầu sử dụng đó.
1
2

Trước kia con người đã sử dụng
đất để làm ruộng...
Hiện nay ruộng hai bên bờ
sông đã được sử dụng làm đất
ở, nhà cửa mọc lên san sát;
cầu được bắc qua sông...

Do dân số ngày một tăng nhanh,
cần phải mở rộng môi trường đất
ở, vì vậy diện tích đất trồng bị
thu hẹp.


Nguyên nhân nào dẫn đến sự thay đổi nhu cầu sử dụng đó?
Một
số dẫn chứng về nhu cầu sử dụng đất thay đổi.


Nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi nhu cầu sử dụng đất.

Nhà cửa mọc lên san sát
Dân số tăng

Nhiều nhà máy xí nghiệp mọc lên
Khoa học kĩ thuật
phát triển

Có nhiều khu vui chơi giải trí
Đời sống con người
nâng cao


Nguyên nhân đất trồng bị thu hẹp.
+ Dân số tăng
+

+

nhu cầu chỗ ở tăng.

Kết luận: Nguyên nhân chính dẫn đến diện tích đất trồngĐất
ngày
trồng
nhiều nhà máy, xí nghiệp
Khoa học, kĩ thuật phát triển
càng bị thu hẹp là do dân số tăng nhanh, con người cần nhiều
bị thu
mọc lên
diện tích đất ở hơn. Ngoài ra, khoa học kĩ thuật phát triển,hẹp
đời
nhiều khu vui chơi, giải trí.
Đời sống được nâng cao
sống con người nâng cao có
cũng
cần diện tích đất vào những việc
khác như thành lập các khu vui chơi giải trí, phát triển công
nghiệp, giao thông….
Việc con người sử dụng đất trồng để xây dựng nhà ở, nhà máy,
xí nghiệp, khu vui chơi, giải trí có ảnh hưởng gì đến diện tích
đất trồng ?


Nguyên nhân đất
trồng bị suy thoái


Nêu tác hại của việc sử dụng phân bón hoá

học, thuốc trừ sâu,…đối với môi trường đất

Làm cho đất bị thoái hoá, bạc màu, cằn cổi, Hệ vi sinh vật trong đất
bị phá huỷ, tồn dư các chất độc hại trong đất ngày càng cao,
nguồn bệnh tích luỹ trong đất ngày càng nhiều…


Nêu tác hại của rác thải đối với môi trường đất

-Rác khó phân huỷ sẽ tồn tại trong đất,
làm cho đất không giữ được nước và chất
dinh dưỡng, dễ bị xói mòn, dẫn đến đất bị bạc màu.
- Các loại rác dễ phân huỷ gây hôi thối, phát triển
vi khuẩn,… làm ô nhiễm môi trường đất

Xử lí rác không hợp vệ sinh.
Nguyên nhân nào dẫn đến tác hại này?


Nguyên nhân đất trồng bị suy thoái
nhu cầu
lương thực tăng

tăng năng xuất
cây trồng

Dân số tăng
Lượng rác thải tăng

Sử dụng phân

bón, thuốc trừ
sâu

Ô
nhiễm
môi
trường
đất

Xử lí rác không hợp vệ sinh

Việc sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu và xử lí rác không hợp vệ sinh
có ảnh hưởng gì đến môi trường đất?


Cần phải làm gì để hạn chế sự suy thoái của môi trường đất ?

- Hạn chế bón phân hoá học; tăng cường bón các loại
phân chuồng, phân xanh đã ủ kĩ, các loại phân vi sinh...
- Phun thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ phù hợp.
- Thu gom và xử lí rác thải đúng cách…


Ủ phân xanh


Phân vi sinh


Thu gom rác

Xử lí rác


Nêu nguyên nhân làm cho môi trường đất trồng ngày
càng bị thu hẹp và suy thoái.

Có nhiều nguyên nhân làm cho đất trồng ngày càng bị thu hẹp và suy
thoái:
-Dân số gia tăng, nhu cầu chỗ ở tăng, nhu cầu lương thực tăng, đất
trồng bị thu hẹp. Vì vậy người ta phải ta phải tìm cách tăng năng xuất
cây trồng, trong đó có biện pháp bón phân hoá học, sử dụng thuốc trừ
sâu, thuốc diệt cỏ,…Những việc làm đó khiến cho môi trường đất, nước
bị ô nhiễm.
-Dân số tăng, lượng rác thải tăng, việc xử lí rác thải không hợp vệ sinh
cũng là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đất.


CHIA SẺ THÔNG TIN


Từ khoá trong trò chơi là tính chất của đất bị xói mòn
1
B I T A N P H A
2
3

C H A
D O

I T

4
5
6

T

D A
A I

I

R O C
M O

T

T H A

N G U

I

T

R U O N G

N S O T

A N G

Y E N

Hàng
ngang
số 1:
8
chữ
cái
Hàng
ngang
số
6
:
gồm
chữ
cái
Hàng
Hàng
ngang
ngang
số
số
5:
4
gồm
:
gồm

9989
chữ
chữ
cái
cái
Hàng
Hàng
ngang
ngang
số
số
2
3
:
gồm
:
gồm
chữ
7
chữ
cái
cái rừng làm nương,
HậuNguyên
quả
của
rừng
phải
chịu
do
việc

đốt
Của
cải
cóbịsẵn
trong
trường
tự
nhiên
mà
Những
nhân
thành
chính
phần
làm
tựmôi
nhiên
cho
môi
như
địa
hình,
khí?
Môi
Đồi
trường
cây
là
đốn
nơi

hoặc
tiếp
đốt
nhận
trụi.
gì
từ
con
người
chặt
câyngười
lấy
con
sửhẹp
dụng.
trường
hậu,
thực
bịgỗ.
thu
vật,
động vật, con người,…


 Ghi
Ghi nhớ
nhớ các
các nguyên
nguyên nhân
nhân làm

làm thu
thu hẹp
hẹp và
và ôô

nhiễm môi
môi trường
trường đất.
đất. Tìm
Tìm hiểu
hiểu thêm
thêm về
về các
các
nhiễm
biện pháp
pháp bảo
bảo vệ
vệ môi
môi trường
trường đất.
đất.
biện
 Xem
Xem trước
trước bài
bài 67:
67: Một
Một số
số biện

biện pháp
pháp bảo
bảo vệ
vệ

môi trường
trường nước
nước và
và không
không khí.
khí.
môi



nhiễm môi trường đất trong hoạt động nông nghiệp: Báo động
Cập nhật lúc: 31 Tháng Bảy 2012 10:48:00 CH

Cùng với 335 điểm tồn lưu thuốc bảo vệ thực vật đã được xác định nhưng chưa giải quyết triệt để; hàng năm ước tính có khoảng 2,5 - 3 triệu
tấn phân bón vô cơ được sử dụng trong canh tác nông nghiệp, trong đó khoảng 50 - 70% không được cây trồng hấp thụ, thải ra môi trường,
gây ô nhiễm đất.
Ô nhiễm nghiêm trọng
Môi trường đất là nơi trú ngụ của con người và hầu hết các sinh vật cạn, là nền móng xây dựng cho các công trình dân dụng, công nghiệp, văn
hóa của con người. Đất còn là nguồn tài nguyên quý giá là tư liệu sản xuất đặc biệt, con người sử dụng nó để sản xuất ra lương thực, thực phẩm
cung cấp cho bản thân và cộng đồng. Song với nhịp độ gia tăng dân số và tốc độ phát triển công nghiệp, đô thị hóa gia tăng như hiện nay thì
không chỉ diện tích đất canh tác bị thu hẹp mà chất lượng đất ngày càng bị suy thoái. Các nguồn gây ô nhiễm và suy thoái môi trường đất chủ
yếu là do nông dược, phân hóa học tích lũy dần trong đất qua các mùa vụ, ngoài ra còn do các chất thải do các hoạt động của con người (nước
thải, khí thải, chất thải rắn). Mặt khác, đất cũng là một thành phần môi trường nên nó tiếp nhận những chất ô nhiễm khác ở mọi lúc, mọi nơi.
Theo khảo sát mới đây của Viện Nước, Tưới tiêu và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) với khoảng 70% dân số ở khu vực
nông thôn, mỗi năm phát sinh 13 triệu tấn rác thải sinh hoạt, khoảng 1.300 triệu mét khối nước thải sinh hoạt và khoảng 7.500 tấn vỏ bao thuốc

bảo vệ thực vật. Trong đó, khoảng 80% khối lượng rác thải, nước thải sinh hoạt và hầu hết lượng vỏ bao thuốc bảo vệ thực vật chưa được thu
gom xử lý hợp vệ sinh, xả trực tiếp ra môi trường.
Còn tại các vùng phía Nam, đặc biệt vùng đồng bằng sông Cửu Long, phân tươi được sử dụng làm nguồn thức ăn cho cá, gây ô nhiễm sinh học
nghiêm trọng môi trường đất. Ô nhiễm đất làm mất khả năng tự điều chỉnh của hệ sinh thái đất, đất trở nên cằn cỗi. Sự tích tụ của các hóa chất
độc hại, kim loại nặng trong đất làm tăng khả năng hấp thụ các nguyên tố có hại cho cây trồng, vật nuôi và gián tiếp gây ảnh hưởng tới sức khỏe
con người.
Lựa chọn các giải pháp
Để hạn chế, đẩy lùi tnh trạng ô nhiễm môi trường trong nông nghiệp, nông thôn giai đoạn 2011 - 2015,   Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông
thôn đã triển khai 6 giải pháp như: Rà soát, nâng cao năng lực quản lý nhà nước về môi trường; hướng dẫn các quy định về quan trắc môi
trường, đánh giá môi trường chiến lược và đánh giá tác động môi trường nông nghiệp; kiểm soát ô nhiễm và cảnh báo dịch bệnh trong các lĩnh
vực sản xuất của ngành nông nghiệp; hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý tài nguyên rừng, tài nguyên biển; phục hồi, cải thiện môi trường
nông nghiệp, nông thôn; đẩy mạnh các hoạt động chuyển giao công nghệ, sử dụng công nghệ…
Theo đó, sẽ triển khai thực hiện các biện pháp hạn chế ô nhiễm đất như: Nâng cao lợi ích của sản xuất nông nghiệp nhằm đảm bảo lượng nông
sản tương xứng, đáp ứng được nhu cầu sống của dân số mà hệ thống đó hướng tới. Đồng thời, tăng năng suất nông nghiệp thông qua việc tăng
cường sử dụng các kiểu gen có năng suất cao, chống chịu sâu bệnh và thích ứng các điều kiện khó khăn, duy trì độ phì của đất, tính đa dạng của
cây trồng, áp dụng luân canh cây trồng, sử dụng hệ thống cây hàng năm, cây lâu năm, nghề cá, chăn nuôi tổng hợp. Bảo vệ và cải thiện môi
trường sống cho con người và các sinh vật khác như chống ô nhiễm nguồn nước, giảm và loại bỏ sử dụng chất độc để trừ sâu bệnh, giảm sử
dụng phân khoáng. Tăng cường các hoạt động phi nông nghiệp khác, tạo thêm công ăn việc làm, phát triển cơ sở hạ tầng … nhằm nâng cao dần
đời sống người dân. Phát triển các hệ thống nông nghiệp bền vững…
Hương Giang



Đât trồng bị suy thoái

nhu cầu
lương thực tăng

tăng năng xuất
cây trồng

Dân số tăng
Lượng rác thải tăng

Sử dụng phân
bón, thuốc trừ
sâu