“Nhà thơ, ngay cả các nhà thơ vĩ đại nhất cũng phải đồng thời là những nhà tư tưởng”.

V ề n ội dung c ủa v ăn ch ươ
n g, Bielinxki cho r ằng: “Nhà th ơ, ngay c ả các nhà th ơv ĩ đại
nh ất c ũng ph ải đồn g th ời là nh ững nhà t ư t ưở
n g” . Bên c ạnh đó , nhà nghiên c ứ
u Lê
Ng ọc Trà l ại quan ni ệm: “Ngh ệ thu ật bao gi ờc ũng là ti ếng nói c ủa tình c ảm con ng ườ
i,
là s ựt ựgiãi bày và g ửi g ắm tâm t ư.”
T ừnh ững ý ki ến trên, anh ch ị có suy ngh ĩ gì v ềđặc tr ư
ng c ủa v ăn h ọc? Hãy trình bày
suy ngh ĩ c ủa anh/ch ị b ằng vi ệc ch ọn phân tích hai trong s ố các tác ph ẩm sau: Đồn g
chí, B ếp l ử
a, Đo àn thuy ền đá nh cá, Chi ếc l ượ
c ngà, L ặng l ẽ Sa Pa,Ánh tr ăng.

GỢI Ý THÂN BÀI
Gi ải
thích

Hai nhận định c ủa Bielinxki và Lê Ng ọc Trà đều bàn v ề đặc trưng nội
dung c ủa tác ph ẩm v ăn h ọc .
+ T ư t ưởng trong tác ph ẩm v ăn h ọc chính là nh ững suy t ư, tr ăn tr ở c ủa
ng ười ngh ệ sĩ tr ước hi ện th ực cu ộc s ống, là nh ững câu h ỏi day d ứt, kh ắc
khoải về con ng ười và cu ộc đời, là nh ững câu tr ả l ời, nh ững ki ến gi ải nhà
v ăn đưa ra để c ải t ạo hi ện th ực cu ộc s ống…
 Như vậy, qua nhận định của mình, Bielinxki kh ẳng định vai trò c ủa nhà
văn như một người “người thư kí trung thành của thời đại”, m ột “nhà t ư
tưởng” tạo ra các tác phẩm có giá trị nội dung sâu sắc, góp ph ần tác
động, cải tạo hiện thực xã hội.
+Lê Ngọc Trà lại đề cập đến khía cạnh tình cảm trong v ăn học. “Tình
cảm”là những cung bậc cảm xúc, tâm tư rung lên từ các tác ph ẩm ngh ệ

thuật, đó có thể là tiếng thét khổ đau hay lời ca t ụng hân hoan, là ni ềm vui
hay nỗi buồn, là khúc hoan ca hay lời tuy ệt vọng… Tác ph ẩm ngh ệ thu ật
là nơi nhà văn “giãi bày”, bày tỏ tình cảm của mình. Hơn thế nữa, nhà
văn còn “gửi gắm” tình cảm ấy tới bạn đọc, khơi gợi những tiếng nói tri
âm, đồng vọng nơi người đồng sáng tạo.
Tóm lại, nhận định của Bielinxki và Lê Ngọc Trà bàn lu ận đến hai khía
cạnh không thể tách rời trong nội dung của tác phẩm v ăn h ọc: T ư t ưởng
và tình cảm.


Bàn
luận

Cả Bielinxki và nhà phê bình Lê Ngọc Trà đều là những trí thức lớn, là
những người dành nhiều tâm huyết cho văn học, nh ận định c ủa h ọ đã
khái quát được những yêu cần cơ bản và quan trọng về nội dung c ủa m ột
tác phẩm văn học.
Vì sao “nhà thơ, ngay cả các nhà thơ vĩ đại nhất cũng phải là những
nhà tư tưởng?”
+Vũ Trọng Phụng cho rằng, tiểu thuyết phải là “những sự thật ở đời”. Tác
phẩm nghệ thuật sẽ chết nếu chỉ đơn thuần miêu tả cuộc sống, nếu nó
không thể đặt ra được những câu hỏi nhức nhối về nhân sinh và cu ộc đời,
nó không thể neo đậu trong trái tim độc giả.
+ Sứ mệnh của văn chương rất cao cả, đó là tác động, cải tạo thực t ại
cuộc sống thông qua lực lượng vật chất tính cực nh ất c ủa nó là con
người. Nếu không tác động và khơi gợi được trong người đọc những tư
tưởng tích cực, tiến bộ, thì làm sao có thể khiến họ hành động để làm
cuộc sống tốt đẹp hơn?
+Trở thành “nhà tư tưởng” chính là yêu cầu tất yếu và c ũng là s ứ m ệnh
cao cả của người nghệ sĩ. Họ phải lách sâu vào bi ển hiện th ực ch ắt l ọc

những gì tinh túy nhất, bản chất nhất để tạo ra được nh ững v ỉa qu ặng t ư
tưởng sâu sắc, ý nghĩa đặt vào tác phẩm của mình. Họ ph ải chỉ ra được
sự thật của cuộc sống và sự thật trong tâm h ồn con ng ười. H ọ ph ải kh ơi
gợi được những vấn đề cơ bản của cuộc sống để đối thoại cùng người
đọc. Mỗi nhà văn cần phải có một “trái tim Đanko” soi tỏa để mở đường
cho dân tộc, cho thời đại, tìm ra con đường đi đến chân lý.
Vì sao“Nghệ thuật bao giờ cũng là tiếng nói của tình cảm con ng ười,
là sự tự giãi bày và gửi gắm tâm tư.”?
++Văn học là tấm gương phản ánh của cuộc sống, phải cho thấy được
những sự thật của cuộc sống, của con người. Mà sự thật c ủa con ng ười,
không gì đa dạng, phức tạp hơn sự thật của trái tim  Văn học trở thành
sứ giả của trái tim, trở thành cây đàn muôn điệu tấu lên muôn vàn cung
bậc rung động trong tâm hồn con người.
++ Khác với đạo đức học, triết học, quá trình tác động của văn h ọc là quá
trình đi từ trái tim tới khối óc, từ tình cảm tới lý trí, t ừ cảm tính t ới lí tính.
Văn học đi từ nhận thức đến tự nhận thức, giáo dục đến tự giáo d ục  Để
con người có sức mạnh cải tạo xã hội và gánh vác lịch sử, v ăn học c ần
truyền cho họ nguồn cảm hứng sống, cho họ nhận ra bầu máu nóng s ục
sôi trong trái tim mình, cho họ nghe được và đồng cảm được với những
tiếng cười hân hoan hay những tiếng khóc than đau kh ổ c ủa th ời đại, giúp
họ nhận ra ước mơ, khát vọng của con người thời đại  Văn học tác động
vào trái tim bạn đọc để tiếp thêm cho họ tình yêu cuộc s ống, để t ừ đó h ọ
tác động, cải tạo, làm cuộc sống thêm tốt đẹp.
++ Nhà văn sáng tạo tác phẩm không phải chỉ để truyền tải những tư
tưởng khô cứng, vô hồn. Như Goeth đã từng nói: “M ọi lý thuy ết đều màu
xám, chỉ có cây đời mãi xanh tươi”. Tác phẩm văn h ọc, do v ậy, còn là m ột


Chứng
minh

1.
a.
b.
c.
2.
a.
b.
Mở
rộng

Liên hệ

diễn đàn dân chủ nơi tác giả và bạn đọc đối thoại, và hơn th ế, là c ầu n ối
giữa tâm hồn với tâm hồn, giữa trái tim với trái tim, nơi nhà v ăn giãi bày
tâm tư, và gửi gắm vào đó một tiếng lòng mong chờ sự đồng vọng.
++ Đến lượt mình, khi cảm nhận được tiếng lòng ấy, khi rung c ảm v ới
những cung bậc cảm xúc trong tác phẩm văn học, bạn đọc dường như
cũng tìm thấy chính mình trong đó, cảm thấy được khích l ệ hay được an
ủi, cảm thấy được thấu hiểu.
Cảm xúc trong tác phẩm văn học là cảm xúc cá nhân đã được siêu
thăng dưới lý tưởng của thời đại, là cảm xúc tích cực, hướng con người
đến giá trị tốt đẹp.
+ Có thể chứng minh theo luận điểm hoặc chứng minh theo t ừng tác
phẩm.
Biểu hiện của “nhà tư tưởng” trong tác phẩm văn học
Thể hiện các vấn đề quan trọng mà xã hội quan tâm: chi ến tranh/hòa
bình, vấn đề nhân sinh, đạo đức…
Nhìn nhận, phát hiện những quy luật tất yếu của xã hội, lịch sử.
Khám phá ra những sự thật muôn thuở về bản chất của con người,
hướng con người đến các giá trị chân – thiện – mỹ.

Biểu hiện của sự giãi bày và gửi gắm tâm t ư trong tác ph ẩm v ăn
học.
“giãi bày”: Tác phẩm chứa đựng cảm xúc của nhân vật, của nhà văn.
“Gửi gắm tâm tư”: Tác phẩm tác động, gọi thức những cảm xúc tốt đẹp
++Như vậy, tư tưởng và tình cảm trong tác phẩm văn học là các y ếu t ố
không tách rời: Nếu tư tưởng là mảnh đất màu mỡ để tác phẩm văn học
bắt rễ vững chãi và vươn mình xanh tươi thì tình cảm chính là tiết xuân
ấm áp tạo cho cái cây – tác phẩm những hoa thơm, trái ng ọt và đi vào
lòng người.
++ Tư tưởng và tình cảm ví như linh hồn của tác phẩm, thì linh h ồn ấy c ần
một hình thức nghệ thuật phù hợp và độc đáo, để làm nên hình hài s ắc
vóc cho tác phẩm, giúp tác phẩm đến được với bạn đọc.
Quả thật, nhận định của Bielinxki và Lê Ngọc Trà là vô cùng xác đáng, đã
để lại cho chúng ta những bài học quý giá về quá trình sáng t ạo và đồng
sáng tạo.
+ Trong quá trình sáng tạo, nhà văn phải lao động mi ệt mài b ằng c ả trí óc
lẫn con tim, bằng cả tâm lực lẫn trí lực, để cho ra đời những tác phẩm vừa
sâu sắc về tư tưởng, vừa cảm động lòng người  “nhà văn là người cho
máu”
+ Bạn đọc khi đọc tác phẩm cũng không nền thơ ơ, hững hờ, hãy đọc
bằng cả trái tim và trí tuệ để lĩnh hội được những điều nhà văn gửi gắm,
để từ đó hoàn thiện nhân cách, sống tốt hơn, đẹp hơn, có những hành
động cụ thể, thiết thực để cải tạo hiện thực cuộc sống.