dải hội tụ nhiệt đới

BÀI THÍ NGHIỆM VỀ ITCZ

BÀI TẬP VỀ
DẢI HỘI TỤ NHIỆT ĐỚI

GIẢNG VIÊN: PGS.TS TRẦN QUANG ĐỨC
HỌC VIÊN: ĐẶNG THỊ LAN ANH









Mục đích:
Nâng cao hiểu biết về sự di chuyển theo mùa của ITCZ.
Nâng cao hiểu biết về ảnh hưởng của ITCZ tới khí hậu.
Khảo sát ảnh hưởng của ITCZ tới khí hậu Châu Phi.
Giới thiệu:
Bài thí nghiệm nhằm nâng cao hiểu biết về chuyển động theo mùa của Dải hội tụ
nhiệt đới (ITCZ) và vai trò của nó đối với khí hậu.

 Khảo sát Hệ Mặt trời – Trái Đất và biến đổi theo mùa nguồn bức xạ miền nhiệt
đới so với vĩ độ trung bình. Sau đó chúng ta sẽ tập trung phân tích ITCZ ở Châu
Phi, nơi vị trí của nó dao động mạnh nhất, và có vai trò rất quan trọng đối với
khu vực.


0

0
Thành phố hồ chí minh với vĩ độ 10,5 bắc (10 47’N 106 37’ E) độ cao mặt trời tại HCM là 56.4


Thành phố Melbourne với vĩ độ 37,5 nam (37050’S 1440 58’ E).
Độ cao mặt trời tại Melbourne là 75.6


Thành phố Kisangani với vĩ độ 0.516587°N bắc 25.2°E . Độ cao
mặt trời tại Kisangani là 65.9


ITCZ

 Gần xích đạo, nơi bức xạ mặt trời trung bình lớn nhất,
không khí bị nung nóng tại bề mặt và nâng lên. Điều này
tạo nên một dải áp suất thấp quanh xích đạo. Dòng không
khí thăng lên này là một nhánh của vòng hoàn lưu Hadley.
Không khí thăng lên được thế chỗ bởi không khí do gió
mậu dịch đông bắc và đông nam tiến về xích đạo mang
tới. Không khí gặp nhau ở gần xích đạo, tạo nên hội tụ bề
mặt và được nâng lên. Vì lý do này dải áp suất thấp xích
đạo có tên là Rãnh Xích Đạo hay Dải Hội Tụ Nhiệt Đới
(ITCZ).


Di chuyển theo mùa của ITCZ

 Đầu tiên dường như rằng ITCZ nằm cố định trên xích đạo. Điều này là không đúng, vị trí
của ITCZ di chuyển bắc nam theo mùa.

 Điều này không là quá bất ngờ trong nghiên cứu hệ Mặt Trời - Trái Đất được thảo luận
trước kia. Tuy nhiên, sự di chuyển này lại hoàn toàn không đối xứng qua xích đạo. ITCZ
thường hướng về phía nơi cường độ đốt nóng bức xạ Mặt Trời mạnh nhất, hoặc nhiệt độ
bề mặt lớn nhất, và di chuyển lệch về phía Nam Bán Cầu vào giai đoạn từ tháng 9 tới
tháng 2 và có hướng ngược lại đối với mùa hè Bắc Bán Cầu vào giữa năm.


 ITCZ di chuyển ít nhất trên Đại Tây Dương Vì ITCZ thường hướng về phía nơi có
cường độ đốt nóng bức xạ Mặt Trời mạnh nhất, hoặc nhiệt độ bề mặt lớn nhất,
và di chuyển lệch về phía Nam Bán Cầu vào giai đoạn từ tháng 9 tới tháng 2
và có hướng ngược lại đối với mùa hè Bắc Bán Cầu vào giữa năm.


KHÍ HẬU VỚI ITCZ
Do nhiệt độ bề mặt cao và không khí hội tụ dọc theo ITCZ, không khí nóng ẩm bị
tác động nâng lên, tạo thành dải mây đối lưu và gây giáng thủy mạnh.


Nam Phi

Trung Phi

Bắc Phi

Nam Phi có mưa lớn vào tháng 1 và Trung Phi xảy ra mưa lớn thường vào Ở Bắc Phi dường như không mưa, hoặc
tháng 2, đặc biệt ở vùng Kananga và tháng 6, tháng 7, tháng 8. Lagos co lượng lượng mưa rất thấp, trung bình khoảng 7Mongu. Mưa trung bình tháng có thể lên mưa tháng 6 là hơn 400ml, Mamou có 8ml vào tháng 7, tháng 8 ở Tombouctou.
đến 200ml. Vào tháng 3, tháng 4 thì lượng mưa trung bình tháng 8 khoảng Lượng mưa trung bình khoảng 10ml lượng mưa giảm dần. Từ tháng 5 đến 440ml… Và lượng mưa giảm tối thiểu 20ml vào tháng 7, tháng 8 ở Abéché.
tháng 9, mưa rất ít hoặc dường như vào những tháng 11 đến tháng 2
không có mưa. Và vào giữa tháng 10 đến (11;12;1;2)

tháng 12 thì mưa lại xuất hiện tuy nhiên
không cao so với tháng 1, tháng 2.


Vào tháng 1 vị trí của ICTZ lệch cực đại về phía nam và tháng 7 lệch cực đại về
phía bắc.


Bambari
0
0
(6 N – 21 E)

January

April

July

October

Temperature (°C)

25

28

24

26

Rainfall (cm)

1

10

21

20

Cloud (tenths)

0

3

5

5

2
Net Shortwave Radiation (Wm )

162

205

202

184

January

April

July

October

Temperature (°C)

24

26

24

24

Rainfall (cm)

15

19

2

22

Cloud (tenths)

4

5

0

5

2
Net Shortwave Radiation (Wm )

157

207

207

182

2
Net Longwave Radiation (Wm )

2
Net Radiation (Wm )

Kananga
0
0

(6 S – 23 E)

2
Net Longwave Radiation (Wm )

2
Net Radiation (Wm )


 Kisangani nằm ở 10N – 250E ở miền Trung Châu Phi.
 Đồ thị khí hậu cho thấy Kisangani có 2 cực đại lượng mưa
năm là tháng 4 190ml và tháng 10 230ml.

 Kisangani có 2 cực đại mưa năm như vậy là do dịch
chuyển của ITCZ ảnh hưởng đến Kisangani


 Khí hậu ở Bambari ẩm ướt hơn so với khí hậu ở
Abéché là do lượng mưa trung bình tháng ở
Bambari phân bố dày hơn so với Abéché. Và nhiệt
độ ở Bambari phân bố ổn định, ít thay đổi hơn so với
Abéché.

 Do dịch chuyển của ITCZ ảnh hưởng đến sự phân bố

nhiệt độ, lượng mưa, năng lượng mặt trời và bức xạ
mặt trời ở 2 vùng khác nhau.


???tại sao ITCZ không nằm cố định dọc theo xích đạo. Nó ảnh

hưởng như thế nào đối với khí hậu Châu Phi? Bắc Việt Nam?
 ITCZ xuất hiện dưới dạng một dải mây, thường là dông bão, bao quanh toàn cầu gần đường xích đạo. Ở 

Bắc bán cầu , gió mậu dịch thổi theo hướng đông bắc – tây nam, trong khi ở Nam bán cầu thổi theo
hướng đông nam – tây bắc. Khi ITCZ được đặt ở phía bắc hoặc phía nam của đường xích đạo, những
hướng này thay đổi theo hiệu ứng Coriolis được truyền theo vòng quay của trái đất . Ví dụ, khi ITCZ
nằm ở phía Bắc của đường xích đạo, gió mậu dịch ở Đông Nam sẽ chuyển thành gió tây nam khi nó băng
qua đường xích đạo.

 ITCZ thường hướng về phía nơi có cường độ đốt nóng bức xạ Mặt Trời mạnh nhất, hoặc nhiệt độ bề mặt
lớn nhất, và di chuyển lệch về phía Nam Bán Cầu vào giai đoạn từ tháng 9 tới tháng 2 và có hướng
ngược lại đối với mùa hè Bắc Bán Cầu vào giữa năm.

 ITCZ gây nhiều bão, áp thấp nhiệt đới và mưa nhiều ở châu Phi và Bắc Việt Nam


???Nhiều vùng miền nhiệt đới và vĩ độ trung bình cho thấy có mưa theo mùa.
Nguyên nhân nào nhìn chung gây khác biệt mưa theo mùa giữa miền nhiệt đới
và vĩ độ trung bình?

 Nguyên nhân gây khác biệt mưa theo mùa giữa miền nhiệt đới và vĩ độ trung bình là:
 Do đường dịch chuyển của ITCZ theo mùa gây ra mưa theo mùa. Do bức xạ mặt trời
và năng lượng mặt trời ở vùng miền nhiệt đới và vĩ độ trung bình khác nhau.

 Do có sự di chuyển theo phương Bắc – Nam của ITCZ.
 Do ở những vùng lục địa rộng lớn ITCZ thay đổi vị trí theo mùa rất lớn, tháng 7 ICTZ
0
0
dịch chuyển đến 40 N như ở Đông Á, tháng 1 có nơi ICTZ dịch chuyển đến 20 S như ở
Nam châu Phi.

KẾT THÚC BÀI THUYẾT TRÌNH