hiện tượng tán sắc ánh sáng nâng cao

Kính chúc
Tất cả các em
năm mới có nhiều
thắng lợi mới




Trong những ngày hè, khi cơn mưa vừa tạnh,
trên bầu trời đôi khi xuất hiện cầu vồng nhiều
màu sắc, vắt ngang vòm trời.
Đó là kết quả của hiện tượng gì ?
BÀI MỚI




Tiết 42




1. Thí nghiệm về sự tán sắc ánh sáng
a. Sơ đồ thí nghiệm
b. Kết quả thí nghiệm
2. Ánh sáng trắng và ánh sáng đơn sắc
a. Thí nghiệm Niutơn về ánh sáng đơn sắc

b. Tổng hợp ánh sáng đơn sắc thành ánh
sáng trắng
3. Giải thích hiện tượng tán sắc ánh sáng
4. Ứng dụng hiện tượng tán sắc ánh sáng




Màn E
F
1. Thí nghiệm về tán sắc ánh sáng
a. Sơ đồ thí nghiệm:
Một màn chắn có
khoét khe hẹp F
Một lăng kính có cạnh
song song với khe
hẹp, đặt sau màn chắn
Màn E đặt sau lăng
kính, hứng chùm tia ló
ra khỏi lăng kính




1. Thí nghiệm về tán sắc ánh sáng
Chiếu chùm tia sáng Mặt Trời (màu trắng
qua khe hẹp F lên màn E đặt trong buồng
tối. Quan sát ảnh trên màn:
a. Trước khi đặt lăng kính P

Màn E
F Chùm tia sáng
không qua lăng
kính vẫn truyền
thẳng và vẫn
có màu trắng
1.Thí nghiệm về tán sắc ánh sáng
2.a. Sơ đồ thí nghiệm:




Quang phổ
Màn E
Lăng Kính
F
b. Sau khi qua
lăng kính:
Chùm tia sáng
- bị lệch về đáy
lăng kính
- và bị tách ra
thành các chùm
sáng có màu
khác nhau

C1: So sánh hai hình ảnh thấy trên màn E
trước và sau khi đặt lăng kính P
1
xen vào
giữa F và E.




Quang phổ
Màn E
Lăng Kính
F
-Trước khi đặt lăng
kính P1. trên màn
E có một vệt sáng
màu trắng.
-Sau khi đặt lăng
kính P1, chùm tia
ló bị lệch về đáy
lăng kính và ta
thấy dãy sáng liên
tục nhiều màu từ
đỏ đến tím.

Quan sát các màu trên dãy sáng ta phân
biệt được các màu nào ?




Ta gọi dãy màu liên tục từ đỏ đến tím là
quang phổ của ánh sáng trắng của Mặt Trời.
Màu đỏ
Màu da cam
Màu vàng
Màu lục
Màu lam
Màu chàm
Màu tím




Có phải quang phổ Mặt Trời chỉ gồm 7 màu
đỏ, cam, vàng, lục, lam, chàm, tím ?
Trả lời: Quang phổ Mặt Trời không chỉ gồm
7 màu, nó gồm vô số màu, thay đổi liên tục
từ đỏ đến tím.




Nêu kết quả thí nghiệm về tán sắc ánh sáng,
Sau khi qua lăng kính: Chùm tia sáng

- bị tách ra thành các chùm sáng có màu
khác nhau
- bị lệch về đáy lăng kính
Hỏi: Ánh sáng trắng lại bị tách ra thành các
chùm tia sáng có màu khác nhau do:
a. thủy tinh đã làm đổi màu ánh sáng
b. sự khúc xạ của chùm tia sáng qua lăng
kính




2. Ánh sáng trắng và ánh sáng đơn sắc:
a. Thí nghiệm của Newton về ánh sáng đơn
sắc.
-có phải lăng kính đã nhuôm màu cho ánh
sáng
không khi ánh sáng chiếu qua nó ?
( Ta cho ánh sáng có một màu -ví dụ màu vàng
qua lăng kính, nếu nó cho quang phổ nhiều
màu hiện trên màn, ta nói thủy tinh đã làm đổi
màu ánh sáng )




Làm lại thí nghiệm thứ nhất về tán sắc ánh
sáng, thay màn E bởi màn E
1
có khoét khe

hẹp vừa đủ cho chùm sáng một màu đi qua.
Điều chỉnh vị trí màn E
1
để có chùm tia sáng
một màu qua E
1
, đến lăng kính P
2
có đáy
hướng lên (ngược với P
1
).




Màn E
1
Lăng Kính P
1
F
Lăng Kính P
2
Màn E
2




Màn E

1
Lăng Kính P
1
F
Lăng Kính P
2
Qua lăng kính P
2
chùm tia ló
có bị tán sắc hay không ?
Màn E
2




Màn E
1
Lăng Kính P
1
F
Lăng Kính P
2
Qua lăng kính P
2
chùm tia ló
không bị tán sắc
Màn E
2

Các tia sáng qua lăng kính bị lệch về đáy
lăng kính. Góc lệch của các chùm tia có
màu khác nhau có giống nhau hay không ?
Ví dụ: góc lệch của tia ló màu đỏ có giống
góc lệch của tia ló màu vàng hay không ?




Màn E
1
Lăng Kính P
1
F
Lăng Kính P
2
Góc lệch của tia đỏ và tia vàng
qua lăng kính P
2
khác nhau.
Màn E
2
Góc lệch của chùm tia ló màu đỏ và màu
vàng qua P
2
có giống nhau không ?

Kết quả thí nghiệm cho thấy:
-
Chùm sáng có 1 màu xác định qua lăng
kính bị lệch về đáy lăng kính, nhưng không
bị tán sắc
- Góc lệch của các chùm sáng có màu khác
nhau qua lăng kính thì khác nhau
Ta có thể gọi chùm sáng 1 màu là chùm sáng
gì ?
Chùm sáng 1 màu có thể gọi là chùm sáng đơn
sắc




Ta gọi ánh sáng đơn sắc là ánh sáng không
bị tán sắc khi qua lăng kính
và các chùm tia sáng có màu khác nhau bị
lệch về đáy lăng kính với góc lệch khác
nhau.




Ánh sáng trắng bị tán sắc thành nhiều màu
khác nhau từ đỏ đến tím khi qua lăng
kính. Ngược lại khi tổng hợp nhiều màu khác

nhau từ đỏ đến tím ta được ánh sáng gì ?
Trả lời: Được ánh sáng trắng.
Hãy nêu phương án thí nghiệm ?
Làm lại thí nghiệm về ánh sáng đơn sắc, trong
đó ta bỏ màn E
1
đi, dời lăng kính P
2
lại gần P
1
sao cho các mặt bên của chúng song song
nhau, hứng chùm tia ló sau cùng trên màn E
2




Màn E
F
Ta thu
được vệt
sáng trắng