Tiet 117 Vieng lang bac thi GV day gioi

Ngày soạn: Ngày dạy Dạy lớp
Ngữ văn - Tiết 86 : viếng lăng bác
(Viễn Phơng)
I. Mục tiêu
a. Về kiến thức: Giúp học sinh :
+ Cảm nhận đợc niềm xúc động thiêng liêng, tấm lòng tha thiết thành kính, vừa
tự hào vừa đau xót của tác giả từ miền Nam mới đợc giải phóng ra thăm Bác
+ Thấy đợc đặc điểm nghệ thuật của bài thơ, giọng điệu trang trọng và tha thiết
phù hợp với tâm trạng và cảm xúc, nhiều hình ảnh ẩn dụ có giá trị súc tích và gợi
cảm. Lời thơ dung dị mà cô đúc, giàu cảm xúc mà lắng đọng
b. Về kĩ năng: Rèn kĩ năng đọc hiểu thơ trữ tình, phân tích các hình ảnh ẩn dụ.
giọng điệu bài thơ
c. Về thái độ: Thêm yêu quý, tự hài và noi gơng học tập tấm gơng đạo đức của
Bác Hồ.
2. Chuẩn bị của GV và HS
a. Chuẩn bị của GV: giáo án, nghiên cứu tài liệu, tranh ảnh về lăng Bác.
b. Chuẩn bị của HS: học bài cũ, soạn bài mới
3. Tiến trình bài dạy
a.Kiểm tra bài cũ: (2 ph)
yêu cầu học sinh trình vở sọan ra đầu bài để kiểm tra-> nhận xét ý thức
chuẩn bị bài ở nhà của học sinh, hs nào cha đủ, còn thiếu yêu cầu về hoàn
chỉnh ngay vào vở
b.Dạy nội dung bài mới
* Đặt vấn đề vào bài mới (1 ph)
Trong thơ ca VN hiện đại, đề tài viết về bác Hồ đã trở thành phổ biến và
không bao giờ cạn. Nhà thơ Tố Hữu từ trong kháng chiến chống Pháp đã đến
thăm nhà Bác, khi Bác qua đời lại dắt em vào cõi Bác xa để theo chân Ngời. Nhà
thơ Minh Huệ lại kể về một đêm Bác không ngủ ở chiến trờng Việt Bắc . Còn
Viễn Phơng xúc động kể về cảm xúc của mình khi lần đầu từ Nam Bộ ra viếng
lăng Bác. Để giúp các em cảm nhận rõ hơn về cảm xúc này của nhà thơ chúng ta
tìm hiểu nội dung của bài hôm nay.

? Hãy trình bày những hiểu biết
của em về nhà thơ Viễn Ph-
ơng?
(ảnh chân dung)
I. Đọc và tìm hiểu chung (7 ph)
1. Tác giả, tác phẩm
a. Tác giả :
- Viễn Phơng tên khai sinh là Phan Thanh
Viễn, là một trong những cây bút có mặt
sớm nhất của lực lợng văn nghệ giải phóng
ở miền Nam thời kì chống Mĩ cứu nớc.
- Thơ ông thờng nhỏ nhẹ, giàu tình cảm và
?
?
?
?
Bài thơ Viếng lăng Bác đợc
sáng tác trong hoàn cảnh nào?
(ảnh lăng Bác)
Bài thơ đợc sáng tác theo thể
thơ nào? Nhận xét của em về
cách gieo vần và nhịp điệu của
bài thơ?
Theo em cần đọc bài thơ trên
với giọng nh thế nào?

em hãy cho biết, mạch cảm
xúc bao trùm của tác giả trong
bài thơ này là gì?
Thể hiện theo trình tự nào?

chất mơ mộng ngay trong hoàn cảnh chiến
đấu ác liệt ở chiến trờng. Ví dụ các bài Mắt
sáng học trò, Đám cới giữa mùa xuân khá
quen thuộc với bạn đọc hồi kháng chiến
chống Mĩ.
b. Tác phẩm :
- Bài thơ đợc viết trong không khí xúc động
của nhân dân ta lúc công trình lăng chủ tịch
Hồ Chí Minh đợc hoàn thành sau khi giải
phóng miền Nam, thống nhất đất nớc ; đồng
bào miền Nam có thể thực hiện mong ớc đợc
viếng Bác. VàTác giả cũng ở trong số những
đồng bào, chiến sĩ từ miền Nam ấy ra viếng
lăng Bác. Bài thơ viết năm 1976 , in trong
tập thơ Nh mây mùa xuân (1978).
2. Đọc :
- Thể thơ tám chữ (nhng có dòng thơ 7 hoặc
9 chữ). Cách gieo vần trong từng khổ cũng
không cố định, có khi liền. Nhịp thơ nhìn
chung là 4/4 hoặc 1/2/4( câu cuối khổ 2),
4/5 (câu thơ thứ 3 của khổ 2), 2/4 92 câu
cuối khổ 3) 3 khổ đầu nhịp chậm diễn tả sự
trang nghiêm, lắng đọng trong tâm trạng nhà
thơ. khổ cuối nhịp thơ nhanh hơn thể hiện
mong ớc thiết tha và nỗi lu luyến của tác
giả.
- Giọng điệu tình cảm vừa trang nghiêm vừa
tha thiết, có cả sự đau xót lẫn niềm tự hào.
Cần đọc với nhịp chậm, lắng sâu, riêng khổ
cuối đọc nhanh hơn một chút và giọng hơi

cao lên.
3. Bố cục :
- Cảm xúc bao trùm của tác giả trong bài
thơ này là niềm xúc động thiêng liêng, thành
kính, lòng biết ơn và tự hào pha lẫn nỗi xót
đau khi tác giả tự miền Nam ra viếng lăng
Bác. Cảm hứng ấy đã chi phối giọng điệu
của bài thơ, đó là giọng thành kính, trang
nghiêm phù hợp với không khí thiêng liêng
ở lăng, nơi vị lãnh tụ yên nghỉ. Cũng với
giọng suy t, trầm lắng là nỗi đau xót lẫn
?
G
?
?
?
Căn cứ vào trình tự thể hiện
mạch cảm xúc ấy, ta có thể
chia văn bản thành mấy phần?
nêu nd và giới hạn của từng
phần? hạn của từng phần)
để tìm hiểu nd của bài, chúng
ta hãy cùng theo bớc chân của
Viễn Phơng, trớc tiên là
Câu thơ mở đầu bài thơ giới
thiệu với chúng ta về sự việc
gì? ( Căn cứ vào hoàn cảnh
sáng tác của bài thơ)
Nhà thơ xng hô với Bác nh thế
nào?

em có nhận xét gì về cách xng
hô trên?

Nhan đề của bài thơ là Viếng
lăng Bác nhng tại sao ở đây
nhà thơ lại nói rằng con ra
thăm chứ không phải ra
viếng Bác ?
niềm tự hào.
- Theo trình tự cuộc vào lăng viếng Bác:
- Mạch cảm xúc nh trên đã tạo nên một bố
cục khá đơn giản, tự nhiên và hợp lí của bài
thơ:
+ Khổ thơ 1 và 2 : Cảm xúc khi đứng trớc
lăng Bác
+ Khổ thơ 3: Cảm xúc và suy ngẫm về Bác
khi vào lăng viếng Ngời.
+ Khổ thơ 4: Cảm xúc khi rời lăng
II. Phân tích (27 ph)
1. Cảm xúc bên ngoài lăng:(12 ph)

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác.
- Câu thơ chỉ ngắn gọn nh một thông báo: có
một ngời con- là Viễn Phơng và cũng là
những ngời con khác ở chiến trờng miền
Nam với tâm trạng xúc động, bồi hồi
, sau bao năm mong mỏi đợc ra thăm lăng
Bác.
- Nhà thơ xng là con- đó từ xng hô trong gia
đình của ngời con đối với cha mẹ. Cách xng

hô thân mật, gần gũi, và xúc động mang
đậm phong cách miền Nam.
- Các nhà thơ Tố Hữu, Xuân Diệu, Nguyễn
Đình Thi đều xng con với Bác, song con ở
miền Nam của Viễn Phơng mang một sắc
thái mới đầy kính trọng, xúc động thành
kính hơn cả vì đó nơi Bác hằng khát khao
mong nhớ trong cả cuộc đời :
Bác nhớ miền Nam nỗi nhớ nhà
Miền Nam mong Bác nỗi mong cha (Tố
Hữu)
- Đây là cách nói ngụ ý nói giảm, giảm nhẹ
đi sự mất mát đau thơng về việc Bác đã qua
đời. khẳng định Bác Hồ nh còn sống mãi
trong lòng nhân dân miền Nam đồng thời
gợi sự gần gũi thân mật . Con về thăm cha,-
thăm ngời thân ruột thịt, thăm chỗ Bác nằm
thăm nơi Bác ở để thoả lòng khát khao mong
?
?
?
?
?
?
?
Cách xng hô và cách dùng từ
nh trên giúp em cảm nhận đợc
gì về tình cảm của nhà thơ
dành cho Bác?
Đồng thời qua khổ thơ này,

nhà thơVP còn cho chúng ta
biết. ấn tợng đầu tiên mà nhà
thơ nhận thấy khi đứng trớc
lăng Bác là ha nào? Câu thơ
nào diễn tả điều ấy?
Hình ảnh hàng tre trong câu
thơ thứ hai có ý nghĩa nh thế
nào?
Quan sát hai câu thơ 3 và 4
Hình thức diễn đạt ở câu thơ
này có gì đáng lu ý ?
Tính từ- từ láy: xanh xanh sử
dụng ở đây diễn tả điều gì?
Thành ngữ Bão táp ma sa mang
ý nghĩa nh thế nào ?
Hình ảnh hàng tre ở hai câu
thơ cuối có ý nghĩa gì khác ?
nhớ bấy lâu
=> tình cảm xúc động, nhớ thơng của một
ngời con đối với cha.
Nhân dân miền Nam đã đạt đợc ớc nguyện
bấy lâu của mình. Đây không chỉ là tình
cảm riêng của nhà thơ VP mà còn là tình
cảm chung của dân tộc VN. Thế hệ này nối
tiếp thế hệ khác song tất cả đều có chung
một tình cảm nhe thế
Đã thấy trong sơng hàng tre bát ngát
Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp ma sa vẫn thẳng hàng
Trớc tiên đó là một hình ảnh tả thực, ai đó

đã từng đến lăng Bác đều có thể nhận thấy
ha đầu tiên về cảnh vật ở hai bên lăng là
những hàng tre đằng ngà bát ngát Và trong
sơng sớm hình ảnh hàng tre trớc lăng bỗng
trở nên mờ ảo, dài rộng hơn, bát ngát hơn
- Tính từ- từ láy: xanh xanh, và thành ngữ
:bão táp ma sa.
- Gợi tả sức sống trờng tồn
- Thành ngữ Bão táp ma sa nhằm chỉ những
khó khăn gian khổ, những vinh quang và cay
đắng mà nhân dân ta đã vợt qua trong trờng
kì dựng nớc và giữ nớc đặc biệt là trong hai
cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ
vừa qua.
- một hình ảnh hết sức thân thuộc, gần gũi
của làng quê VN
- hình ảnh hàng tre đã trở thành một biểu t-
ợng cho sức sống bền bỉ ,kiên cờng, bất
khuất của dân tộcVN . Dù bão táp m sa
( những thăng trầm trong cuộc K/C cứu nớc
và giữ nớc) vẫn Đứng thẳng hàng là tinh
thần đoàn kết đấu tranh, chiến đấu anh
hùng, không bao giờ khuất phục tất cả . cảm
?
?
?
?

Nếu ở khổ thơ thứ nhất là cảm
nhận của tác giả về ha hàng tre

VN . Vậy ở khổ thơ thứ hai ,
ấn tợng tiếp theo của Viễn ph-
ơng là ha nào ?
Theo em hình ảnh mặt trời
trong hai câu thơ trên có giống
nhau không ?
Từ láy ngày ngày đứng ở đầu
câu góp phần diễn tả điều gì ?
Cách ví BH nh mặt trời trong
lăng rất đỏ giúp em cảm nhận
đợc gì về Bác ?
xúc thơng mến, tự hào của nhà thơ đối với
đất nớc và dân tộc VN bộc lộ trực tiếp qua từ
cảm thán Ôi đứng ở đầu câu
->hình ảnh hàng tre đã trở thành một biểu
tợng cho sức sống bền bỉ ,kiên cờng, bất
khuất của dân tộc VN.
hàng tre ấy nh những đội quân danh dự
cùng với những loài cây khác đại diện cho
những con ngời ở mọi miền quê trên DNVN
tụ họp về đây xum vầy với Bác, trò chuyện
và bảo vệ giấc ngủ cho Ngời. .
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng ngời đi trong thơng nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mơi chín mùa xuân
- Mặt trời đi qua trên lăng là mặt trời thật-
mặt trời của thiên nhiên, vũ trụ đang hàng
ngày soi sáng cho mọi vật trên trái đất.
- Mặt trời trong lăng là hình ảnh ẩn dụ chỉ

Bác Hồ
- từ láy ngày ngày đứng ở đầu câu
+diễn tả sự liên tục bất biến của tự nhiên
+ đã góp phần vĩnh viễn hoá, bất tử hoá hình
tợng bác Hồ trong lòng mọi ngời và giã
thiên nhiên vũ trụ
-Thật ra so sánh Bác Hồ với Mặt trời đã đợc
các nhà thơ sd từ rất lâu:
Ngời rực rỡ nh mặt trời cách mạng/
mà đế quốc là loài dơi hốt hoảng/
Đêm tàn bay chập chạng dới chân ngời
(Tố Hữu- Sáng tháng năm)
nhng cái so sánh ngầm BH nằm trong lăng
rất đỏ trong cái nhìn chiêm ngỡng hàng
ngày của mặt trời tự nhiên là một sáng tạo
mới mẻ và độc đáo của Viễn Phơng.Cách ví
đó một mặt ca ngợi sự vĩ đại, công lao trời
biển của Ngời đối với các thế hệ con ngời
VN. Mặt khác bộc lộ rõ niềm tự hào của dân
tộc VN khi có đợc BH- có đợc mặt trời của