Sáng kiến kinh nghiệm làm đồ chơi bằng các vật liệu đã qua sử dụng

I.

CƠ

SỞ

LÝ

LUẬN

VÀ

THỰC

TIỄN

(thiết bị mầm non)Như chúng ta đã biết “Sách giáo khoa” của trẻ chính là đồ
dùng, đồ chơi mầm non. Đồ dùng, đồ chơi mầm non là một nhu cầu tự nhiên,
không thể thiếu đối với cuộc sống của trẻ, đặc biệt là trong các hoạt động của trẻ
ở trường mầm non, nó cần cho trẻ như “thức ăn, nước uống” hàng ngày. Tuy
nhiên không phải lúc nào chúng ta cũng có tiền để mua hoặc mua được hết đồ
dùng, đồ chơi mầm non để phục vụ cho các hoạt động. Đặc điểm của trẻ mầm
non là luôn có nhu cầu chơi với những đồ dùng đồ chơi mầm non có màu sắc
đẹp, mới lạ, phong phú và hấp dẫn. Để thỏa mãn được nhu cầu đó của trẻ, đòi
hỏi người cán bộ quản lý – giáo viên mầm non phải luôn sáng tạo ra nhiều đồ
dùng đồ chơi mầm non mới lạ, hấp dẫn và phù hợp với nội dung bài dạy, phù
hợp với tình huống giáo dục trong các hoạt động, góp phần nâng cao chất lượng
giáo

dục

trẻ

trong

trường

mầm

non.

Trong đời sống sinh hoạt hàng ngày, mỗi gia đình chúng ta, thường có rất nhiều
sản phẩm bị loại bỏ sau khi sử dụng như: vỏ hộp sữa các loại, chai dầu gội, lọ
sữa tắm, lon bia, bìa lịch cũ, vỏ trai, vỏ sò… có nhiều kiểu dáng và kích thước
khác nhau, đó là nguồn vật liệu phong phú và đa dạng, có thể tận dụng để làm
những việc hữu ích. Việc tận dụng những nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu
để làm đồ dùng, đồ chơi mầm non cho trẻ hoạt động là một việc làm rất có ý
nghĩa, vừa tiết kiệm được tiền mua sắm nguyên vật liệu, tạo ra những đồ dùng,
đồ chơi mầm non mang tính sáng tạo, phong phú vừa làm tăng số lượng đồ
dùng đồ chơi mầm non cho trẻ, mà hiệu quả sử dụng lại khá cao. Đồng thời
góp phần làm giảm thiểu lượng rác thải, giảm chi phí cho công tác vệ sinh môi
trường.


Sáng kiến kinh nghiệm làm đồ chơi bằng các vật liệu đã qua sử dụng

Thực tế hiện nay, ở Trường Mầm non Đại Thành, đồ dùng đồ chơi mầm non tự
tạo phục vụ cho các hoạt động của trẻ còn hạn chế về số lượng, lại mang tính
phổ biến, chưa phong phú và sáng tạo. Giáo viên chưa chịu khó nghiên cứu
cách làm, tìm kiếm những nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu để làm đồ dùng
đồ chơi mầm non cho trẻ mà còn phụ thuộc nhiều vào đồ dùng đồ chơi mầm non

mua sẵn. Điều đó chưa kích thích được sự cố gắng, sáng tạo của giáo viên cũng
như chưa giúp cho trẻ tích cực, hứng thú cao khi tham gia vào các hoạt động.
Xuất phát từ những lý luận và thực tiễn trên, tôi quyết định chọn đề tài: Chỉ đạo


giáo viên làm đồ dùng, đồ chơi mầm non sáng tạo bằng nguyên vật liệu thiên
nhiên và phế liệu, tại trường Mầm non Đại Thành – Quốc Oai – Hà Nội.
II.

NỘI

DUNG

1.

CHÍNH

CỦA

Khảo

SÁNG

KIẾN

sát

1.1.

KINH

NGHIỆM

thực

tế

Thuận

lợi:

– Bản thân tôi được đ/c Hiệu trưởng nhà trường quan tâm, tạo điều kiện đi bồi
dưỡng chuyên môn, học tập tham quan các trường bạn trong và ngoài huyện,
đầu tư CSVC-TTB- ĐDĐC, đồng thời bản thân tích cực tự nghiên cứu tài liệu,
học

hỏi,

trao

đổi

với

đồng

nghiệp….

– Nhà trường có đội ngũ giáo viên trẻ, nhiệt tình, có năng lực về chuyên môn, có
ý

thức

trách

nhiệm

trong

công

việc.

– Địa phương có nguồn vật liệu thiên nhiên và phế liệu tương đối dồi dào, dễ
tìm,

dễ

kiếm.

– Nhận thức của phụ huynh ngày càng được nâng cao, đa số phụ huynh nhiệt
tình ủng hộ cho các hoạt động và phong trào của Nhà trường.
1.2.

Khó

khăn:

– Công việc bận rộn nên không có nhiều thời gian đầu tư cho việc làm đồ dùng,
đồ chơi mầm non để phổ biến cho các chị em giáo viên trong trường.

– Năng khiếu làm đồ dùng, đồ chơi mầm non của giáo viên cũng còn hạn chế.
– Tính sáng tạo và tính thẩm mỹ trong việc làm đồ dùng, đồ chơi mầm non của
giáo viên chưa cao, đặc biệt là việc tận dụng nguyên vật liệu thiên nhiên và phế
liệu

để

làm

đồ

dùng,

đồ

chơi

mầm

non

cũng

còn

hạn

chế.

– Tài liệu hướng dẫn làm đồ dùng, đồ chơi mầm non chưa nhiều.

– Số trẻ trên nhóm, lớp đông, không đủ 2 GV/ nhóm, lớp nên cũng ảnh hưởng
đến
2.

việc
Số

liệu

điều

làm
tra

trước

khi

ĐDĐC…
thực

hiện

đề

tài

Trong tháng 9 năm 2014, Tôi tiến hành khảo sát số lượng đồ dùng trong toàn
trường trên 10 nhóm, lớp (Cả đồ dùng, đồ chơi mầm non mua sẵn và đồ dùng,
đồ

*

chơi
Khảo

sát

mầm
về đồ

non
dùng

đồ

tự
chơi

làm)
mầm

non:

– Số lượng đồ dùng, đồ chơi mầm non trong lớp toàn trường còn hạn chế về


số lượng, trong đó nhiều đồ dùng đồ chơi mầm non mua sẵn trên thị trường và ít
đồ dùng đồ chơi mầm non tự làm, chưa phong phú, đa dạng. Nhìn chung môi
trường lớp học của các nhóm, lớp trang trí chưa đẹp, chưa phong phú.
– Chất lượng chuyên môn của nhà trường chưa cao, nhiều giáo viên còn hạn

chế trong việc tìm kiếm nguyên vật liệu, tận dụng thời gian và nguyên vật liệu từ
thiên nhiên và phế liệu sẵn có để làm làm đồ dùng, đồ chơi mầm non phục vụ
cho công tác giảng dạy,chưa chú trọng nhiều đến hoạt động tạo sản phẩm của
trẻ…
3. Biện pháp thực hiện

Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch chỉ đạo
giáo viên làm đồ dùng, đồ chơi mầm non:


Ngay từ cuối tháng 8, tôi đã thống nhất với BGH – BCH Công đoàn-Tổ trưởng tổ
chuyên môn của các khối, nhóm, lớp về kế hoạch làm ĐDĐC trong năm học và
triển khai kế hoạch đó trong hội nghị CB- CNVC ngay từ tháng 9- đầu năm học.
Yêu cầu các Đ/c trong BGH, tổ trưởng chuyên môn, các đ/c giáo viên bám sát
vào kế hoạch chung của nhà trường để xây dựng kế hoạch của tổ, của cá nhân
sao cho sát thực với nhóm, lớp của mình và có hiệu quả cao. Sau đó tôi phối kết
hợp với các đ/c trong BGH trực tiếp duyệt kế hoạch làm đồ dùng, đồ chơi mầm
non cả năm học của các tổ và cá nhân trong tháng 9.

Biện pháp 2: Chỉ đạo giáo viên tìm kiếm
nguyên vật liệu, tuyên truyền, phối hợp tốt
với phụ huynh đóng góp nguyên vật liệu để
làm đồ dùng đồ chơi mầm non:
Để làm được đồ dùng đồ chơi mầm non thì phải có nguyên vật liệu. Tôi chỉ
đạo giáo viên cần tích cực, chú trọng đến việc tìm kiếm nguyên vật liệu ở mọi
lúc, mọi nơi và sử dụng các nguyên vật liệu từ thiên nhiên như: lá cây khô, tươi,
rơm, sỏi… Các nguyên vật liệu là phế thải như: hộp sữa, lon bia, xốp, len vụn,
vải vụn, gỗ, giấy gói kẹo,….để làm đồ dùng, đồ chơi mầm non cho trẻ.
Bên cạnh đó việc tuyên truyền, phối kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà
trường là rất cần thiết. Ngay từ đầu năm học BGH nhà trường đã chỉ đạo giáo

viên

làm

tốt

những

việc

sau:

+ Tổ chức họp phụ huynh đầu năm học, thông báo kế hoạch chung của nhà
trường, kế hoạch của nhóm, lớp về việc thực hiện kế hoạch làm đồ dùng đồ
chơi mầm non tự tạo để phục vụ cho các hoạt động của Cô và trẻ.
+ Đồng thời nêu lên tầm quan trọng của việc làm đồ dùng, đồ chơi mầm non từ
nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu để cùng đưa ra, thống nhất biện pháp
phối

kết

hợp.

+ Vận động phụ huynh cùng với giáo viên sưu tầm, đóng góp nguyên vật liệu
phế thải, đồ vật sẵn có trong cuộc sống hàng ngày để Cô và trẻ làm đồ dùng, đồ


chơi

mầm

non phục

vụ

cho

các

hoạt

động.

Cũng có những ý kiến của phụ huynh cho rằng những đồ dùng đồ chơi mầm
non được làm từ nguyên vật liệu phế thải đó có an toàn đối với trẻ không? Tôi
đã giải tỏa những băn khoăn đó bằng cách mời phụ huynh đến dự một số hoạt
động có sử dụng đồ dùng, đồ chơi mầm non tự tạo, để họ được tận mắt nhìn
thấy trẻ học tập và vui chơi rất an toàn và có hiệu quả.

Biện pháp 3: Tích cực nghiên cứu, học hỏi
cách làm, từ đó hướng dẫn giáo viên tận
dụng nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu
để làm đồ dùng, đồ chơi mầm non:
* Học cách làm đồ dùng, đồ chơi mầm non qua ti vi, sách báo, tập san giáo
dục

mầm

non

* Học cách làm ĐDĐC qua việc tham quan học tập các trường bạn trong và
ngoài

huyện

* Hướng dẫn giáo viên tận dụng nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu để làm
ĐDĐC
Trước khi làm đồ dùng, đồ chơi mầm non, tôi chỉ đạo giáo viên cần tiến hành tái
chế, phân loại, làm sạch nguyên vật liệu để đảm bảo vệ sinh,an toàn khi sử
dụng.
– Đồ dùng phục vụ hoạt động, vệ sinh, lao động: Tận dụng những can nước rửa
bát, cắt làm gàu hót rác, làm những chiếc chổi lúa từ rơm nếp, làm bình tưới từ
những
–

hộp

Làm

nhiều

đồ

sữa
dùng

phục

bột
vụ

hoạt

to,

động

có

chủ

…
đích

như:

+ Hoạt động âm nhạc: Tận dụng những vỏ hộp thạch làm thành những chiếc xắc
xô, hay những hộp bánh to, nhỏ các loại chất liệu bằng tôn, sắt, hộp đựng chè
để làm nên những chiếc trống tròn, trống cơm, những chiếc vợt muỗi hỏng làm
thành chiếc đàn, đạo cụ như cánh Ong, cánh Bướm làm bằng giấy li nông cũ,
giấy

bóng

kính…

cho

trẻ

biểu

diễn

trong

tiết

tổng

hợp…


+ Hoạt động LQV Toán, LQV chữ viết: Có thể tận dụng những vỏ lon bia, vỏ hộp
sữa bột, cốc nhựa cũ, bóng nhựa, xốp màu, gai dính, dây điện… để làm nên đồ
dùng mang tên “Sâu con học chữ, học toán”. (sử dụng vào chủ đề Động vật).
+ Hoạt động tạo hình, LQ Văn học…: Từ những miếng xốp ép, vỏ lọ hồ dán đã
hết, đĩa CD hỏng, bát, đĩa nhựa, xốp ép, vải vụn, len, làm con Thỏ, Rối, vỏ chai,
làm con cá, vỏ vỏ sò, vỏ nghêu làm con gà, con vịt, con mèo, gấu, con
bướm….Những phế liệu này Cô và trẻ sử dụng “Làm những con vật” trong Hoạt
động tạo hình, LQV Toán, Hoạt động góc, và sử dụng những con vật này làm
các nhân vật truyện trong Hoạt động LQ Văn học, Hoạt động NB phân biệt, NB
tập

nói:

con

Gà

trống-

con

vịt…

+ Hoạt động khám phá – MTXQ, PT thể chất: Tận dụng xốp ép, xốp màu, bột
màu,thùng cát tông to, lõi vệ sinh, bóng nhựa cũ hộp sữa,…để tạo thành “Mô
hình động vật sống trong rừng” có nhiều nấm, cà rốt hay những con voi, hươu
được tạo bằng những hộp sữa tươi bằng giấy, thùng cát tông, cành cây khô…
cho

trẻ

tìm

Các

ĐDĐC

phục

hiểu,
vụ

Hoạt

khám
động

phá,
vui

chơi
chơi,

trò

Hoạt

động

chơi…
góc:

+ Góc Bé làm họa sỹ: Tôi chỉ đạo giáo viên cho trẻ sử dụng các hộp sữa tươi,
hộp giấy các loại gắn lại với nhau tạo thành ô tô, tàu hoả, dây điện cũ uốn làm xe
đạp, thuyền buồm từ hộp giấy ăn và xốp màu, hộp bia, xốp màu thành máy bay
để

phục

vụ

chủ

đề

giao

thông.

+ Góc Bé tập làm nội trợ: Các loại bánh, nem rán, củ cà rốt : Được làm từ miếng
xốp ép, đĩa, cốc nhựa dùng1lần, giấy bóng, xốp màu, tre gọt làm thành những
đôi

đũa.…

+ Góc Bán hàng: Các loại can rửa bát, hộp sữa chua, dầu ủ tóc, làm nên những
bộ đồ dùng gia đình cho trẻ chơi như ấm chén, phích nước,làn giỏ, những đôi
dép…
+ Góc Bác sỹ: Tủ thuốc nhỏ được làm bằng những hộp bánh các loại, vỏ, hộp
thuốc đã sử dụng hết được vệ sinh sạch sẽ, an toàn cho trẻ chơi.
– Bên cạnh đó tôi còn chỉ đạo giáo viên cần quan tâm đến môi trường trong và
ngoài lớp học, trang trí phù hợp, tạo góc mở khoa học và sáng tạo theo từng chủ
đề bằng những nguyên vật liệu thiên nhiên và phế liệu. Để môi trường lớp học


phong phú, sáng tạo giúp trẻ hoạt động tốt thì đòi hỏi cô giáo phải có sự quan
sát tinh tế, chịu khó nghiên cứu, học hỏi và tìm ra những chất liệu phù hợp với
những

hình

ảnh,

đồ

vật,

con

vật…phù

hợp

với

chủ

đề.

+ Tạo các góc mở: Như góc toán, góc LQ chữ viết, bé chơi với hình và màu… tôi
chỉ đạo giáo viên tận dụng những tờ lịch, tranh ảnh cũ…để trang trí và làm đồ
dùng

cho

trẻ

hoạt

động

ở

góc.

– Đồ dùng, đồ chơi mầm non trang trí: Những vật liệu phế thải như giỏ cắm
hoa, xốp biển, giấy bọc hoa, dây đồng, chai nước ngọt cô ca, xốp màu, keo

nến…làm nên những lọ hoa, lãng hoa rất đep, dùng để trang trí lớp hoặc các
hoạt

động

khác.

Ngoài ra, tôi còn phát huy tính sáng tạo, chịu khó của giáo viên để làm rất nhiều
các đồ dùng đồ chơi mầm non khác phục vụ cho các hoạt động của trẻ như làm
các bộ trang phục, bằng giấy gói hoa, giấy màu vụn, mành nhựa hỏng, để trẻ
hoạt động trong giờ giáo dục Âm nhạc hay biểu diễn thời trang và biểu diễn văn
nghệ của lớp, của trường trông rất đẹp và hấp dẫn.


Biện pháp 5: Tổ chức tốt hội thi “Đồ dùng, đồ chơi mầm non tự làm”:
Việc tổ chức hội thi “Đồ dùng, đồ chơi mầm non tự làm” bằng nguyên vật liệu
thiên nhiên và phế liệu cho toàn thể giáo viên trong trường, là cơ hội để giáo viên
tích cực đi sâu nghiên cứu, học hỏi cách làm, năng cao khả năng vận dụng sáng
tạo để làm ĐDĐC, đồng thời học tập được nhiều kinh nghiệm, nảy sinh ra nhiều
ý tưởng và sáng kiến hay khi làm ĐDĐC. Qua hội thi giáo viên có điều kiện để
rút kinh nghiệm cho bản thân, vận dụng và phát huy kỹ năng, khả năng làm
ĐDĐC của mình trước đồng nghiệp và từ đó có hướng phấn đấu tốt hơn.


Theo kế hoạch thực hiện nhiệm vụ của năm học này, nhà trường đã tổ chức tốt
hội thi “Đồ dùng, đồ chơi mầm non tự làm” vào 2 đợt trong năm học:
Đợt 1: tổ chức vào chiều ngày 19/ 11/ 2014. Nhằm phát động phong trào thi đua
lập

thành

tích

chào

mừng

ngày

20/11.

Đợt 2: Tổ chức vào sáng thứ bảy ngày 26/3/2015. Nhằm kỷ niệm ngày 26/3.
Giáo viên khi tham gia hội thi cần thuyết minh về sản phẩm của mình theo yêu
cầu như: nguyên liêu, chất liệu, cách làm, cách sử dụng, hiệu quả sử dụng, giá
thành

của

sản

phẩm

đó.

Để hội thi thật sự có ý nghĩa và có kết quả tốt, nhà trường mời BCH phụ huynh
của trường và BCH phụ huynh của nhóm, lớp đến dự và cổ vũ cho phong trào
làm ĐDĐC của nhà trường. Đồng thời có những phần quà nhỏ để thưởng cho
các

Cô.

Sau mỗi đợt thi, nhà trường đều có tổng kết, đánh giá, động viên khen thưởng
cho những giáo viên có những ĐDĐC đạt giải, góp ý những giáo viên chưa có
nhiều
4.

sự
Kết

quả

cố
có

so

gắng.

sánh,

đối

chứng

Sau một năm thực hiện đề tài, tôi đã thu được một số kết quả sau:
* Bản thân tôi biết cách làm nhiều loại đồ dùng đồ chơi mầm non từ nguyên vật
liệu thiên nhiên và phế liệu, kỹ năng cũng như khả năng làm ĐDĐC tốt hơn,các
sản
*

phẩm

do

tôi

làm

ra

ngày

càng

Giáo

phong

phú,

sáng

tạo

hơn.
viên:

– 100% giáo viên trong trường đã hưởng ứng cao với phong trào làm đồ dùng
đồ chơi mầm non do tôi phát động, số lượng ĐDĐC trong toàn trường tăng lên
rõ

rệt,

– Trong năm học, toàn trường đã làm được 85 thể loại ĐDĐC phục vụ cho hoạt
động của các chủ đề. Với số lượng là khoảng 1.420 ĐDĐC các loại.
Tiết kiệm được khoảng 8.000.000 (Tám triệu đồng ) so với đồ dùng đồ chơi mầm
non

mua

sẵn.

– 100% các nhóm lớp trang trí lớp phong phú, nổi bật các chủ đề. Đồ dùng đồ
chơi mầm non phong phú hấp dẫn trẻ. Những đồ dùng này kích thích trí tưởng
tượng và sự sáng tạo của trẻ. Trẻ có ý thức trân trọng, giữ gìn đồ chơi mầm non


trong

lớp

hơn.

– Chất lượng các hoạt động của giáo viên và của trẻ cao hơn so với đầu năm
học-

Đặc

biệt

là

hoạt

động

tạo

sản

phẩm

của

trẻ.

– Qua đợt thanh tra toàn diện, nhà trường được phòng GD đánh giá cao về sự lỗ
lực phấn đấu, môi trường lớp học phong phú, có nhiều đồ dùng, đồ chơi mầm
non tự làm, trong hội thi: giáo viên giỏi cấp huyện, cô giáo Trần Thị Én- GV lớp 5
tuổi đạt được giải Ba.Chất lượng chuyên môn của nhà trường ngày càng được
nâng

cao.

– Phụ huynh ủng hộ nhiệt tình, cung cấp nhiều nguyên vật liệu, phế liệu để làm
đồ

dùng

đồ

chơi

mầm

non.

Cuối năm tôi khảo sát lại đồ dùng đồ chơi mầm non trong toàn trường, kết quả
như sau: