Bài 32. Ôn tâp và kiểm tra phần Tiếng Việt (HK II - tiếp theo)

STT

Kiểu
câu

1

Câu
nghi
vấn

2

Câu
cầu
khiến

Đặc điểm hình
thức

Chức năng

Dùng để hỏi(chức năng chính)
- Dùng để cầu khiến, khẳng định,
Có những từ nghi
phủ định, đe dọa, bộc lộ tình
vấn hoặc có từ “
cảm, cảm xúc
hay”
Có những từ
cầu khiến hay

ngữ điệu cầu
khiến

- Dùng để ra lệnh, yêu cầu, đề
nghị, khuyên bảo


STT Kiểu câu
Câu cảm
thán

3

4

5

Đặc điểm hình thức
Có những từ cảm thán

Câu trần
thuật

Không chứa những đặc
điểm hình thức của câu
nghi vấn, cảm thán,
cầu khiến

Câu phủ
định

Chứa những từ phủ
định

Chức năng
- Dùng để bộc lộ trực tiếp cảm
xúc của người nói, người viết

- Dùng để kể, thông báo, miêu
tả.
- Dùng để yêu cầu, đề nghị,
bộc lộ tình cảm, cảm xúc

- Dùng thông báo xác nhận không
có sự vật, sự việc(PĐ miêu tả)
- Dùng phản bác(PĐ phản bác)


Vợ tôi không ác
nhưng thị khổ quá rồi

Cái bản tính tốt của người ta bị
những nỗi lo lắng, buồn đau, ích
kỉ che lấp mất

Tôi biết vậy nên tôi chỉ buồn chứ
không nỡ giận

Câu trần thuật ghép có 1
vế là câu phủ định

Câu trần thuật

Câu trần thuật ghép vế sau
có 1 vị ngữ phủ định


Câu trần thuật

1,3,6

Câu cầu khiến

4

Câu nghi vấn

2,5,7
Câu 7 dùng để hỏi
Câu 2 dùng để bộc lộ sự ngạc
nhiên về việc lão Hạc nói về
những việc chưa thể xảy ra
trước mắt
Câu 5 dùng giải thích cho đề
nghị nêu ở câu 4: không có lí
do gì phải nhị đói


- Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục
đích nhất định

Dựa vào mục đích nói có những kiểu hành động nói thường gặp: hỏi,
trình bày(báo tin, kể, tả, nêu ý kiến, dự đoán…), điều khiển(cầu khiến,
đe dọa, thách thức…), hứa hẹn, bộ lộ cảm xúc.
- Cách thực hiện hành động nói: mỗi hành động nói có thể được
thực hiện bằng kiểu câu có chức năng chính phù hợp với hành động
đó(trực tiếp) hoặc kiểu câu khác(gián tiếp)


STT
1
2

Câu đã cho

Tôi bật cười bảo lão
Sao cụ lo xa quá thế

Hành động nói và
kiểu câu, cách dùng
Hành động kể, kiểu câu
trần thuật, dùng TT
Hành động bộc lộ cx,
kiểu câu NV, dùng GT

3

Cụ còn khỏe lắm, chưa chết đâu Hành động nhận định
kiểu, câu TT, dùng TT
mà sợ

4

Cụ cứ để tiền ấy mà ăn, lúc nào Hành động đề nghị,
kiểu câu cầu khiến,
chết hãy hay!
dùng TT

5

Tội gì bây giời nhịn đói mà để
tiền lại

Hành động giải thích,
kiểu câu nghi vấn, dùng
GT


STT

6

7

Câu đã cho

Hành động nói và
kiểu câu, cách dùng

Không, ông giáo ạ!

Hành động phủ
định, kiểu câu phủ
định, dùng TT

Ăn mãi hết đi thì đến lúc
chết lấy gì mà lo liệu

Hành động hỏi,
kiểu câu nghi vấn,
dùng TT


- Lựa chọn trật tự từ là cách sắp xếp TTT đem lại hiệu quả
diễn đạt
Tác dụng:
+ Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật hiện tượng, hoạt động đặc
điểm
+ Nhấn mạnh hình ảnh đặc điểm của sự vật hiện tượng
+ Liên kết câu
+ Đảm bảo sự hài hòa về mặt ngữ âm