Bài 29. Dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy

Tổ 4


I/ Dấu chấm lửng:
Trong các trường hợp sau dấu chấm lửng được
dùng để làm gì?
a) Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ
vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê
Lợi, Quang Trung,...
( Hồ Chí Minh)
 Tỏ ý còn nhiều vị anh hùng chưa được liệt kê.

b) Thốt nhiên một người nhà quê, mình mẩy lấm láp, quần
áo ướt đầm, tất tả chạy xông vào thở không ra lời:
-Bẩm... quan lớn... đê vỡ mất rồi!
( Phạm Duy Tốn)
 Thể hiện lời nói bị ngắt quãng, ngập ngừng do mệt hoặc hoảng.
c) Cuốn tiểu thuyết được viết trên...
 Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho
sự xuất hiện của từ ngữ có nội dung bất ngờ.


II/ Dấu chấm phẩy :
Trong mỗi câu có dấu chấm phẩy dưới đây, dấu chấm
phẩy được dùng để làm gì? Có thể thay bằng dấu phẩy
được không?
a) Cốm không phải thức quà của người vội; ăn cốm
CN1

VN1

CN2

phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ.
VN2

(Thạch Lam)

Dấu chấm phẩy được dùng để phân tách hai vế của
một câu ghép. Trường hợp này có thể thay dấu chấm
phẩy bằng dấu phẩy.



b) Những tiêu chuẩn đạo đức của con người
mới phải chăng có thể nêu lên như sau: yêu
nước, yêu nhân dân; trung thành với sự nghiệp
xây dựng chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thực
hiện thống nhất nước nhà; ghét bóc lột, ăn bám
và lười biếng; yêu lao động, coi lao động là
nghĩa vụ thiêng liêng của mình; có tinh thần
làm chủ tập thể, có ý thức hợp tác, giúp nhau;
chân thành và khiêm tốn; quý trọng của công
và có ý thức bảo vệ của công; yêu văn hoá,
khoa học và nghệ thuật; có tinh thần quốc tế vô
sản.
(Theo Trường Chinh)
Dấu chấm phẩy được dùng để đánh dấu ranh giới
giữa các bộ phận trong một phép liệt kê phức tạp.
Nếu dùng dấu phẩy thì sẽ không phân biệt được các
cặp từ, cụm từ với các từ; không phân cấp được các

nội dung với ý nghĩa khác nhau về tầng bậc.


Nối cột A với cột B để xác định đúng công dụng
của dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy.
A
1. Đánh dấu ranh giới giữa
cáchỏi:
bộ phận trong một
Câu
phép liệt kê phức tạp.

Nối cột A với cột B để
2. Tỏ ý còn nhiều sự vật hiện tượng tương tự
xác định đúng
chưa liệt kê hết
công dụng của dấu
3. Giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất
và dấu
chấm
hiện của từ ngữchấm
biểu thịlửng
nội dung
bất ngờ,
hài
hước, châm biếm.
phẩy.

4. Đánh dấu ranh giới giữa các vế trong một câu
ghép có cấu tạo phức tạp.

5. Lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng

B

KQ

1-b
a. Dấu
2-a
chấm
lửng
3-a
b. Dấu
chấm 4 - b
phẩy
5-a



BẮT ĐẦU TRÒ CHƠI

GIỚI THIỆU LUẬT CHƠI


Mỗi tổ sẽ quay một vòng quay.Sau đó, chọn
một câu hỏi và trả lời. Nếu trả lời đúng sẽ
nhận được số điểm quay vào. Nếu trả lời sai
sẽ nhường cho tổ tiếp theo trả lời, tổ tiếp
theo trả lời đúng sẽ được quay lại và tổ 3 sẽ
quay và trả lời câu hỏi tiếp theo.

CÂU 1

CÂU 5

CÂU 2

CÂU 6

CÂU 3

CÂU 7

CÂU 4

CÂU 8

Quay


CÂU 1:
Hãy điền và chỗ trống dấu phù hợp
và giải thích tại sao???
Hôm nay nó không đi học đâu. Nó bận lắm, bận … ngủ.
Dấu chấm lửng làm giãn nhịp điệu câu văn,
chuẩn bị cho sự xuất hiện từ “ngủ” tạo sự bất
ngờ, hài hước, châm biếm.

CÂU 2:
Chị Thuận nấu cơm cho anh em ăn, làm
người chị nuôi tần tảo; chị chăm sóc anh
em ốm và bị thương, làm người hộ lí dịu
dàng, ân cần...
(Nguyễn Trung Thành)
Hãy cho biết tác dụng của dấu chấm phẩy được in đậm

 Dấu ranh giới giữa các bộ phận trong
một phép liệt kê phức tạp.


CÂU 3:
1. Ở trên đất này, không có người Bắc, không có người
Trung, người Nam,người Hoa, người Khơ – me…
mà chỉ toàn là người Sài Gòn cả.
( Sài Gòn tôi yêu)
2. Thể điệu ca Huế có sôi nổi, tươi vui, có buồn cảm
bâng khuâng, có tiếc thương ai oán…Lời ca thong
thả, trang trọng, trong sáng gợi lên tình nguời, tình
đất nước, trai hiền, gái lịch.
( Ca Huế trên sông Hương)
??? Ở hai câu trích trên tác giả đã sử dụng dấu chấm lửng,
Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng chưa liệt kê hết .
vậy hãy cho biết tác dụng của dấu chấm lửng đó ???


CÂU 4: CHỌN ĐÁP ÁN ĐÚNG NHẤT
Một bạn trẻ nào đó nhờ anh góp ý thơ, anh đọc ngay, đọc một
bài,hai bài, ba bài,…Đọc một mạch hết cả xếp thơ, rồi anh

đánh dấu bút chì góp ý tỉ mỉ.
Chọn đáp án nêu tác dụng của dấu chấm lửng
A. Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết
B. Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quảng
C. Làm giản nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của
một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước châm
biếm


CÂU 5:
 Vì sao câu dưới đây tác giả lại dùng dấu chấm
phẩy?(khoanh vào chữ cái trước ý đúng nhất)
  Hoa phượng tươi, tươi nhưng mà tươi quá
quắt; hoa phượng đẹp, nhưng mà đẹp não
nùng.                                                                  
   
 
( Xuân Diệu)     
A. Để ngắt câu dài và có nhiều ý khác nhau;
để tạo sự cân xứng về cấu tạo và ý nghĩa.
B. Để ngắt từng vế câu khi đã có bộ phận dùng dấu
phẩy
C. A và B đúng
D. Đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận


CÂU 6: Điền dấu thích hợp vào chỗ trống và nêu tác dụng .

Ngồi trong lớp nó chăm chú lắm. Chăm
chú đến nỗi tiết học nào nó cũng …

ngủ gật.
Tác dụng: Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn
bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị
nội dung bất ngờ hay hài hước, châm biếm.


CÂU 7:
1. Dưới ánh trăng này, dòng thác nước sẽ đổ
xuống làm chạy máy phát điện; ở giữa
biển rộng, cờ đỏ sao vàng phấp phới bay
trên những con tàu lớn.
Nêu tác dụng của dấu chấm phẩy trong câu văn trên???
Dấu chấm phẩy có tác dụng : Đánh dấu ranh
giới giữa hai vế của câu ghép có cấu tạo phức
tạp


CÂU 8:

?/ Một bạn đã chép lại đoạn văn sau
nhưng chẳng may để sót các dấu.Hãy
giúp bạn điền dấu vào những chỗ thích
hợp.
Tự nhiên
nhiên như
như thế:
thế: ai
ai cũng
cũng chuộng
chuộng mùa

mùa
Tự
xuân. Mà
Mà tháng
tháng giêng
giêng là
là tháng
tháng đầu
đầu của
của
xuân.
mùa xuân,
xuân, người
người ta
ta càng
càng trìu
trìu mến,
mến, không
không
mùa
cógì
gì lạ
lạhết.
hết.Ai
Ai bảo
bảođược
đượcnon
nonđừng
đừngthương
thương

có
nước, bướm
bướm đừng
đừng thương
thương hoa,
hoa, trăng
trăng
nước,
đừng thương
thươnggió;
gió
1 aiđược
cấmtrai
được
trai
đừng
ai cấm
thương
thương
gái,được
ai cấm
mẹ ai
yêu
con
2 ai
gái,
ai cấm
mẹ được
yêu con;
cấm

được
cấmgái
được
gáinhớ
còn chồng
son nhớ
thì
cô
còn cô
son
thì chồng
mới hết
mới hết
được
luyến
mùa xuân.
được
người
mêngười
luyếnmê
mùa
xuân.


Tổng kết ghi nhớ
*Dấu chấm lửng dùng để:
- Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa kể hết.
- Thể hiện chỗ lỡi nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng.
- Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện
của từ ngữ có nội dung bất ngờ.

*Dấu chấm phẩy được dùng để:
- Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có
cấu tạp phức tạp.
- Đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong một phép liệt
kê phức tạp.