DSpace at VNU: Bàn về nguyên tắc giải quyết vấn đề dân sự trong vụ án hình sự

T ạp chi Khon học ( 3 ĨỈQ C I ỈN , L u n t họo 26 (2010) 12-23

B à n v ề n m iy è n tấ c oiải q u y ế t v ấ n đề
d â n sự t r o n g v ụ án h ìn h sự

N g u y ề n N g ọ c Chi*
K h o a L u ậ i. ỉy ư i h ọ c ịJ u o c g ia H à \ ộ ị .
1 4 4 X u ủ n T h ìiy . C a u C ìiu v . H à K ộ ị , V iậ i N u m

Nhận nuày 05 ihárm 02 năm 2010

Tóm tát. Trên cơ sớ nghiên cứu các quv tỉịnh cùa Bộ luậi tố lụng bình s\r Viột Nam Iiủm 2003 hiộii
liànli, lỏc già đà bàn về nguyci) lác giải quyct vấn dồ dàn sự trong vụ áti hinh sự, phân lích nội
duna, nhừng vướnu mác đé từ đó dề xuát sửa đổi, bổ suna một sổ quy Jịnh của Bộ luật ló (ụng
hình sự năm 2003 liên quan dẻn nguycn lác giài quycl vấn đc dân sự Irong vụ án hinh sự.

T ro n g số những nguycn tắc cư bân q u i ilịn h
lại Chương II Bộ lu ậ l to tụ n g lìin lì sự 2003
(BL'1' r iỉS ) có nauyên ứic g iả i q u v c t vấiì dồ dán
sự trong cùng vụ án hình sự làm định hướng
cho cho toàii bộ quá ir ìíìli g iả i q iỉy c t vụ án cùa
các cơ quan tiến lìà n li lổ tụng (C Q T I1 T 7 ). K h i

n liiộ m dãn sự. v ầ n dề dân sự cỏ dược giâi q u \ ểl
cìnìg v ớ i vụ án lì inh sự hay không iro n g luậl
m ỗ i nước lại q u i (iịnh iại klìác nlìạu lù y vno dặc
đ ic m k in h té, \ ă hội và pháp luật quốc gia đỏ.
C ỏ thè khái quát ò ba caclì ihửc sau:

áp d ụ n g n g u y e n lã c n ủ \ . n h iề u NỈUÌ đc b ỉit c ậ p

a)
Tíich vần ìiề dàn s ir đề g /íií quyỏ( troH ịi
vụ ủn J â ỉì s ự và cỉo đ ó ỉro n ịỊ I.ucU (ồ tụ n ịị hìììh

nảy siỉìh ànli hưởag lớ i lín h k h á c h quan, cỏng

s ự k h ỏ t ĩ ị i (ỊU V đ ịn ì ì í r h ỉ h iự . t ỉì ù lụ c ị^ iá i iỊu ỵ é í

bnnu kl^ôỉig chi đồi vớ i nhữ ng tiộ i dung cùa
trách tìlùệm dảtì sự nìà cá việ c xác đụitì tráclì
nhiệm hình sự ( I'N H S ) của nhử iìg người tham
gia tố lụng. V i vậy, d ò i hòi phài làm rõ những

Yầỉì cỉè dâu sự. N ln ìn g nước ih co hệ thốtìi; pháp
luật C o m m o n l.a w mả dại dién dicn h in lì lá
V ư ơ iig quổc A n h lic u biều cho cáclì llìử c giãi

vần dồ lý lu ận và lliự c tiẻ n c ũ n g n lìư v iệ c d ư a ra

giải pliáp hoàn thìcn pháp lu ậ t liên quan dcn
Iiguycn tẳc và dó là n ộ i dung của bài v iể l này.

1. Hành v i phạm lộ i xáv ra khỏn g c h i xâm hại
Jến uluìag quan lìệ d o pháp luật liitih sự báo vọ
mà cỏn gày Ihiột họi cho các quan hệ dãn sự
Iièn cỏ hai loại irách nhiệm được à ặ i ra k h i aiâi
q iiyể l vụ án lììn lì sự, dó là: T N IIS và iráclì

D I . 8M-375-175I2
chinn

quyé t này. Pháp luật lìlìững nước này có sự lảclì
b iộ l rạch rò i giữa trách nhivm hinlì sự và Iráclì
nhiệm dân sự trèn cơ sớ quan niệm n iộ l hành vi
irỏ i pháp lu ậl, gày lliiộ l hại có llìé dan dếii liai 10
quycn là tố quyền lìinh sự và tố quy ổn dân sự
ncn cần p liâ i được g iải q u yei bnng hni vụ án vời

hai trin h lự , thủ tục khác biột nliaiỉ. 'ĩ o quyền
h ìn lì sự SC c lii g iâi qiiyct vajì dề 1rác lì nhiệm

hìtìh sự còn hành \ i iiây ih iộ l hại ỉiuoài liợp
dong dirợc g ià i quyết trong \ \ì án dàn sự. Chinh
v i vậy. (rong Luệt to Uing hìnlì sự cùn các nước
llìc o hệ ih ó n tt pháp luật C o niiììon I a\v khònu
cỏ diều lu ậl nào quy dịnh VC viộc giài q u y c l van


S .N C lii i ỉí ĩp ch i KỊ.OÍI hoc i> h ỉQ C ỉỉN . Ỉ Uiit hoc 26 Ì2 0 U ỈỈ Ì2 ' ^

lie Jan sự. l.uậl dicu tra và tỏ lụ n g hinh sư cùa
V irơnu quôc Anh dirợc N iì hoàng th õ iìíi qua.
VƠI sự iư Viịn và clổns thuận của các N till ị sĩ
ihuộc C-ì I Inrơnc viện và Ha việ n n cay 4 iháng
7 nám 1996 với k c l cẩu klìá d o sộ gồm 7 plìãn
c li ii ih \ à pKân phụ liic . D iêu d â n g n ỏ i lá ở c à 7
plìần VI 5 phụ lục đều klìô n g có phần lìào quy
J in li Ví! việ c giài quyẻt củc van dề liê n qu:in đỏn
ỉrách m iệ m dãn sự do hảnli v i phạm tỏ i gả\ ra.
cOnu không cỏ quy đ ịn h nào n ó i ve ngu y én úơn

liâti s ạ

bị dơỉi dân sụ. người có q in è n

lợi,

nglìĩa \ụ lic ỉì quaiì dén vụ ÚII như tro n g pliãp
luậl c ù i V iệ l Nam và các lìirớc (heo hộ thong
pháp Itậ l C iv il l.aw .
b)

'Y m ctũ d ủ ìì s ự ổ irc /c ỹ^iài (Ịu y é t c tồ ììịĩ ĩ h ờ i

\‘{'ri t r á : h tìh iiỉm h ìn h s ự ỉ r o t ì ị ĩ c io ig v ụ á n h ìn h

\ ự ỉĩh iC ỉịỉ klìô n ịỊ đ ỉiự c c o i /à ỉỉìộ í n^ỉiVỜn iíẰC cơ
hàtt cù.ĩ L u d ỉ (0 tụỉìẴ h ìn h sự. PÌKip luật cùa các
nưởc Iheo hộ thống C iv ii Law inà đại diện dicn
hinlì là C ộng hoâ IMiảp ihừa nhụn và giàí quyềt
vAti dc d âỉì sự pluit sinh do h à n li v i phạm tội

gãy ra 'ro n g c ù iig vụ án hoặc cỏ thè tách vấn clc
dân sụ dc giải quyết riêng tro n g vụ án dân sự.
Tuy CC qui dịnh như vặy n lìirn g việ c g iả ỉ q uyể l
vắn dc dân sự Iro n g vụ án h in h sự khôn g irở
ihủnh TIỘI nguycti tấc cơ bòn của L u ậ l lổ tụng
h iiih sif. T ạ i T hiẽiì mở đầu ' ‘Ọ uyền công tố và
quyền kiện VC dàn sự” với nhữ ng quy định
chung, BLT1J1S Pháp dã khăng đ ịn h viộc giải
quyét vắn dề dán sự tro n g vụ án hình sự và

dược tịuy dịnh cụ thể tại nhiều diều luật trong
bộ luậi ĩiày. Theo đỏ, k h i xét KÙ lì in h sự trên cơ
sử q u 'ế t đ ịiìh khởi tố của V iệ n C ô ng lố , Tòa

13

do cJo có Ihổ lìié u víêc kiê ĩì dãn sự có thò đirợc
giầĩ quyèt cùng vớ i viỌc x é t \ư VC hình sự. Tại
D iều 4 B ò luật nav q u y d in h : ‘*Cũníi c6 ihc thực
hiện quyển khớ i k iệ u vè dân sự mà không cần
khơi tu hi nil sự. Tuy n h icn . phần đàn sự cùa \ụ
án se clura được \ c l \ ử clìừ ng nào phân liinh sự

cúa vụ án chưa dirợc x c l \ ù xong, tìcu đà khôi
tố lìiiih sự". Đ iẽ u này c ó iighTa là cờ llic tách
phân dnn sự tro n g vụ ản h ỉn h sự ra đề giải quyết
ric n c bổng m ộ t v ụ ân dãn sự. Tuy nhiên, néu vụ
án lìin lì sự đà được khở i tố th i phái dợi Toà án
xót xử xong p lìầ ii Kinh sự th i mới dược xél xìr
phẩn dãn sự. N ế u phần dàn sự irong vự ủn hinh
sự đà dược khở i kiệ n trước Toà Dân sự có tlìẳm
quyẻn th i khôn g được k iệ n trước Toả hình sự,
trừ trư ờng hợp V iệ n C ô n g to đả kluVi to lìinh sự
irước k h i T o à án dân sự ra bàn án xét xử vẻ nội
dung. Q uyết đ ịn h VC phần dàn sự iro n g \ \ \ ản
hinh sự sẽ được thực hiộn sau k])i ra quyết dịtìlì
ve phần h in h sự Vd viộ c xem xét, quycl dịnh về
pliẩn dán sự sè tuân theo m ột thủ lục khác, dơỉ)
gián lìơn. Đ iề u 371 q u y định: “ Sau khi dă ra
q u ycl đ ịn lì vể hình sự, T o à đạỉ lùnh, không có

doàn bồi thẳm tham dự, xem xéi cảc ycu cẩu
b ồ i thường th iệ t hại của nguyẻn đơii dán sự dối
vớ i bị cáo hoặc đ ố i v ớ i nguyén đan dãn sự. Tòa
ra quyét đ ịn h sau k h i nghe các bồn đương sự và
V iộ ii C ô ng tố phát biểu ý kiến. Tòa cỏ Ihể uỳ
thác m ộ t thành v ic n cùa Tòa nghe các bẻn
đương sự trin h bày, tim hiều tài liệu và Irinh
bày báo cáo trước T ò a , tạ i đây các bẻn đương
sự và V iệ n C ô n g lố vẫn cỏ Itìé phát biểu ỷ
kiế n’ \ N h ữ n g người b ị k é t án về cùng m ột Irọng

h iíilì S'J vẫn có thể quyét đ ịn lì nhữ ng biện pháp
thẳm cứu chi licn quan dén lợ i ích dán sự n lìim g
phni áp dụng quy dịnh của pháp luật tố lụng dán

tộ i cỏ ngh ĩa v ụ Mèn đớ i tro n g việc bồi hoàn và
bồi thường ilìiệ t hại. N g o à i ra, Tòa án có thề
quyết d ịn h buộc b ị cáo phải chịu trách nhiệm

sự. Tại Đ iều 3 [.uật to tụng llin h sự của nước
C ộng lìoà Pháp quy dịnh: *‘CÓ llìể thục lìiộn

liũn đ ó i c ù n g v ớ i d ồ n g phạm và tòng phạm
trong việ c nộp tiền phạt. Đ ối với các vụ án
được xét \ ừ tạ i Tòa liể u lìin h thi người bị thiộl

d ồng liìờ i quyền khở i kiện VC dân sự và quyèn

còng ủ trước cùng m ộ t Tòa án. c ỏ ih ề kiện vể
dân sự đ ố i với lấ t cả các th iệ t hại v ậ t chầí, ihc

xác c ù ig I)hư tin lì thần do lìành v i b ị tru y 10 gây
ra’\ Điểu luật này đã xác định người bị hại hay
ngu yê i đơn dân sự có quyền kiệ n vè dân sự đối
với các ih iệ t hại về vật chải cũ n g như liiih Ihần
do hành v i phạm lộ i gây ra trước T ò a hình sự,

hại cỏ q u y ề n x in d ứ n g n g u yên đơii dân sự Irước

vả tại phiẻn loà. T u y nhiẽn, viộc x in đứng
nguyên đơn phài được thực hiệtì irước khi V iệ n
C òng lố trìn h bày các yẻu cẩu vè nội dung hoặc
nếu T ò a án đă ra q u y ổ l đ ịn lì hoãn tuyên hình
phạt th i plìải được Ihực hiện trước khi V iện
C ông tố trìn h bày các yêu cầu về hình phạt-


N ,N , O n / Tiip chi khoiĩ học D H Q C Ị ỊN. Luậl học 26 (2010) ỉ?

N lìư v ậ \, cỏ thề liiẻ u liL T T ilS

Phảp dà

C]U\

dịt^li về vấn dồ 1rác lì n lìiộ n i d ân Hự Iro n u vụ án

h in li sự lliỏ n g qua v iệ c q u y d ịn h vẻ các chú lliC*
tham gia lố
[à riguvẽii đơn dân sự \ à bị
cáo, người p lià i c h ịu trách nhiệm dãn sự,

v«in đe dân sự plìál sinh do việ c tlụrc lìiện
hành v i phạm tộ i được g iâ i q u y c l theo cách tlìửc
này còn được qui đ ịn h tro n g L u ậ l lổ lụ iig hinh
sự C ộng hòa nhã lì dân T ru n g Hoa 1997, L iiậ l tỏ
tụng hlnh sự C ộ ng hỏa l.iê n baiìg í^ức, l.iiậ i tố
lụ n g lìin h L ic n bang N g a 2001.
c )

V ấn íiề í i â i ĩ s ự à u ự c g i à i (/u y é í ( Ỉồ ỉìii ih ờ ị

vờ i /rức7? ìihiệnì lììn lì s ự íro n Ịi c ù tìịi V// ủn lììn li
sự và c1ic(/c iỊU Ì (lịn h /ừ ỉtìỘỊ u ỵu yvn ỉác c ơ hàìì
c ih i l. iỉậ ỉ ỉô ỉu n ịị lììỉìlì sự. Cách llìủ c này không
nluTnu q u i clịnh việ c g ià i quyế t vắn đề dán sự
Iro n g vụ ái) lì inh sự mủ còn coi đò là m ộl
nguyên tẳc cơ bản của lu ậ l 10 tụng liin h sự.
B l.T T M S V iộ l N a m 2003 tiẽ ii bicu c lio cách
thức này. Theo đó, k h i ệ ià i q u y é l vụ án hinh sự
mà tộ i phạm xâm hại dcn tín h mạng, sửc ktìoê,
danh dự. nhân pliẩm . lù i sản... của cả n liiln , 10
chức th i íìgoài việ c diều tra, (n iy l ấ xét xử VC
liin h sự. áp d^ing h in h p íiạ l đ ố i v á i người plìựTn
tộ i, các C Ọ T i r n ' còn phải g iả i quNCt vấn dề
bổi Ihường ílìiộ t liạ i vổ v ậ l chất và cinh thần cho
cá nhãn^ tổ cluVc b ị ih iộ l hại theo qui dịnh của
piiáp luật, l.u ậ i tó (ụng hình bự V iệ t N am từ
năm 1945 dă q u y d ịn ti vẩn đề dân sự phái sinh
do việc lliự c liiộ n tộ i p liạ iìi dược giâi q iiy ế l
đổng thờ i v ớ i T N H S iro n g cùng vụ án hinh sự,
n lìirn g c h i đến B L T T H S 2003 m ới được coi lá

m ột nguyên tắc cơ bân. V iệ c quy đ ịn li giài
q iiv ế t van đề dân sự phát sinh do việc ihực hiộn
tộ i phạm tro n g cùng v ụ án hinh sự là một
nguyên tắc cơ bàn k h ỏ n g nhữ ng cò V nghĩa

quan trọ n g dâm bảo lín h kh á cỉi quan, nliatih
chòng, k ịp thờ i Iro n g v iệ c g iả i q u v c l \ ụ áíì. đảm
bảo các q u ycn và lợ i ích hợp pháp của những
người ih am gia tố lụ n g mà còn có V nghĩa tích
cực tro n g đíiu iranh phòng v à chống lộ i phạm.
K h i thực hiện lìảnh v i phạm lộ i, m ột mặl
người phạm lộ i phải c lìịu T O H S , mặt khác họ
còn phải c liịu ưach tiliiự in dãn sự vơi titìh chắt
là m ột che lài được áp dụng đ ồ i với người gày
ih iộ l hại. D o đó, k lìi ảp dụng trả c li nhiệm dân sự

clốí với người pỉiụni lộ i không chi làm lảng kha
nãng trừ iỉg Irị nin cỏn có ý nghĩa giáo Uục đối
\ớ i bủn ih ả ii họ và có tác d^ing ràn dc. plìònu
ngừa chnng. Hơn riìrn, quan h ị dân sự trong vụ
áii lì inh sự khỏng dơn lluỉầri chi là n iộ i cỊuan hộ
dàn sự lliỏ n g lln rờ n g nià việc llìực hivn trách
nliiộm dán sự cúa b ị can, bị cáo còn nhảm thực
hiện Irách nhiệm liin h sự cùa họ. Chãng họri,
Irirờng hợp ngirời phạm tội bị buộc A'ìì lụi lủi
sán. sửa clìửa hoậc bồi thường (hiệt hại do họ
gâ> ra là dc thực lìivn m ộl hiộn pháp lư pháp
đựợc quy clịiìlì tạ i D iè iỉ 42 B M ỈS I9 W , (ức là
đc llurc lìiộn m ột NCU cầu cu;ỉ trách nlìiộin hinlì
sự. N iio â i ra. việc iiià i quyết \ An đc dân sự có <

nghĩa qiKìii trọ n ii tro n g việc \â c d ịiii) lính chai,
iiuVc độ nguy liic n i cùa liànli v i phạrn lộ ỉ, tlồng
llìờ i còn có giá ư ị íiliư là chửng cứ lie cluViìg
m inh về lộ i phạm, lả cơ sờ ức áp dụng irách
n liiộ n i h iỉih sự đối vcVi bị can, bị cáo.
Ọ uy d jjili giải quyếí vấn dề dân sự trong vụ
;iiì hinlì sự có ý n gliĩa đối vôi \ iực bào dàm tôn
Irọ tig các quyền cơ bản của công dân. T1)CC) C|U>
d ịn h của llic ỉì p]iáp và pháp luật llìì côiig dâỉi
dược N hà nước bào hộ quyền sở hữu hợp pháp
dỏi với in i sảa, quyền hất klià xâni phạm VC linh
mọng, sức khỏe, danh dự, nhân plìầin. M ọ i hành
v i gây Uìiột hại đến là i sản tlu iộ c sớ hữu hợp
pháp cửa còng d ân, cơ quan, lổ chức \ h Xiìm liại
tới tỉnh myng, sức khòe, danh dự, nhân pÌKim.
của cá nhán đều phái bồi llnrờng và \ i ĩ lý llieo
plìáp lu ậ r
Ọ uy dịnh giài quyét vấn úc (ián sự irong vụ
ủn hình sự còn có ý nghĩa đâtn bào cho việc giải
quyét vụ án được c h ín lì xác, nlianlì gọn, d ở tốn
kém ve th à i gian, công sức, bảo vệ quyèn lợi
cho người bị hại, nguyên đơ;i clãn sự, người cỏ
quyền lợ i liõn q iia ii khi hị ỉội phạm xám haỉ.
N hiều clìử iig cứ tro n g vụ án lìin h sự có llìc lâm
cơ sở cho việc giải quyết vấn dc ciân sự. Ngoài
ra, nhữtig đặc điém đặc irm ig của lố liin y hinli
sự VC các nguyên lấc, ih ủ tuc. llù ri hạn, trách
lìhiệm ciia c o quan tiến hảiìlì 10 lụng so \ớ i
những dặc cliểm của tố lụng dân sự cưng góp
phầiì tărm líiìh klìả l l i i tro iig viộc iliự c hiộn các

qu>ếl định ve dân sự Iro n iỉ \ụ án liin li 5Ự^


N N O i l / Tnp cln K lionhoc i'> l!Q C i-IN , l.iu ji học 26 f2 0 W ) Ỉ2 2.i

13

2. C lu ra iiii II B l . V l l l S 2003 q u i dịnlì ỉìlunm
riguscii lảc cơ bán cua l.iiíU 10 lụng lìiỉili sự,
iro iìu cló có niiuycn lẳc giài q u \ c l van dề ciân sự
iro iìg V\| án h in li sự ( [) ic ii 28 B L T T IIS ) [1].

k ic in sál tícn hành \ é l \ư , ra plián q u \ế t n lìiìa g
vấn dồ llu iộ c iráclì ỉih iộ n i dãn sự cùng với viộc
giài qu ycl những nội dung của trách lìliiộ n ) lìin lì

N g iiscn lắc cơ bản nỉi> có iiluTna đặc diêm sau:

b)
Nguyên lẳc g iâ i q iiy c t vắn đổ dân sự
iro iig \ ụ án hinh sự c lii cỏ phạm v i áp đụng dỏ í
với nlum u quan lìệ về b ồ i Ihường lliiộ l hại ngoài

J) ( iia i qiiNCt %ẩn dồ dân sự tro n ii vụ án
iiiiilì sự là Iiìộl tro n g íìliử ng nuuNÔn lăc cơ han

sự troHỊỊ cìuig m ột bân án.

cùa l-iiậ l lo ụ iiig lì inh sự nôn nó chửa dựng
nlìữ nii nội ti ung llìề hiộn p lu rơ ỉiii clìàin. dịntì

hưúim ciìiì Dâng và N hà nước ta là uiủi q in c l
sắn clc dân sự c iin u v ó i T N H S (rona VỊI an hinlì
sự. kliôim tách ricn g \a n dồ dân sự Jồ iỊÍải
L |u \d ilìco lliìi tục lỏ lụ n g dàn sự như pliâp luật
cua một sỏ nirởc [21. M ậ l kliQC. do đày là một
nguscn ứ\c cơ cơ bún cũa [.Iiậ t tố t\iĩig lì inh sự
nén dịnh hiKVĩig này chi p lìo i toàn hộ qiui l ri nil
k h ô i lổ, clièu Ira. iru y lố , xél \ ừ , th i hàíili án doi
vớ i các vụ án cỏ van dc dãn sự nảy sinh do việc
ihực hiện tộ i phạm. V ì vậy iro tig quá trinh lổ
lụ im , ngoài việc phải chứng m in h và giài qiiyc?
plìần l rác lì nhiệm liin lì sự, các cơ quan ticn
lì à nil tồ tụng còn p liãi clurnụ, jn in li và giải quyểl

hợp dồng xuấl hiện do \ iộc ihực lìiộn tộ i phạm.
Có ĩilìic ii vấn đò dân sự p liá l sinh do viộc llìực
hiện tò i phạm gũy ih iộ l hại cho các quan hộ dâiì
sự. biio gòm: Hành v i phạm lộ i vàm hại dcJi sức
klioc. lỉn h mạng, danh dự, nhàn phảm. là i bân
ih i ngoài việc làm phát sirìli tráclì nhiệm lì iỉili bự

phần Iráclì nhiêm dân sự tro n g \ \ \ án một cách
c lìín li xác, khách quatu bào vệ các qiivền, lợi
íclì lìợp plìáp cùa cá nhân, 10 chửc. D inh hướng
klìỏng nlìừng có inc dựng giải quycl Criệt
clc, khách quan rihừng quíỉti h ị dân sự plìát sinlì
do viộc tlìực hiện lộ i pliạm m à còn góp phẩn
là iiì sáng tỏ nlìững nội dung lliu ộ c ưácli ỉihiệm
hìi)h sự cùa người phạm tộ i tro n g việ c đ ịn li tội
danh vả dịnh khung h in h phạt hoặc việc klìấc

phục liàu quả do hànli v i pliạn ì lộ i gâ) ra. V i
vậy, c^uan niộm cho răng g iả i quyế t trách nhiệm

đ ịn lì lại Đ iều 28 B I - T 'f llS . Theo đỏ, vẩa đẻ dân

dãn sự p liãl sinh do việc Uiực hiện tộ i phạm chi
xuấi hiện ờ g ia i đoan xét xử và thuộc thẩm
quyổn cìia Tòa án là khôn g đúna với qui định
cùa D icu 28 B L T l'H S 2003 về nguyên lắc giải
quyết vấn đè dâíì sự iro n g vụ án hình sự.
N guycn tẳc này đ ò i hỏi íigay lừ g ia i đoạn kliờ i
lố V(,1 án lìin h sự vẩn đề dân sự đà phải là một
Iro n g lìhữ hg nội d im g cần phài Ihu thập cliứng

cứ đc chứng m inh iàm rố và ihuộc trách nhiệm
của các cơ quan tiéíì hânli 10 tụ n g hinh sự. Tòa
án, vởi chức nãne cùa m in h trên cơ sở những
clìửng cứ dà thu llià p được của Cơ quan điều ira
và Irong plìạm v i q u ycl d ịn h tru y tố của Viện

còn làm phái sin lì irá c li nhiệm dâti sự cùa
nlìCmg người tham gia lổ tụiìg. Hoặc nhữtig vần
đề cỏ licn quan đốn liề n và là i sản như: tang vặt,
án phí, tịch tlìu vàt. tièn hoặc tài sán do pliạni
tộ i mà có, đòi lạ i tài sản, d ò i bồi thường Ihiột
hại... T u y nhiẽn. k iìò n g phải lá l cả van đề dán
sự nào liên quan đốn lic n hoặc tài sản mả cơ
quan ùén hành tố tụ n g g iủ i quyết cũng đcu nam
tro tig pliạni v i điều c lìin h cùn ỉig iiyẽ n tác qui
sự trong V

án h in h sự c h i b ao gồm viộc đ ò i írả

lại tài sàn bị chiếm đoạt, dòi bổi thường giá trị
íài sán do bị can. b ị cảo c liic m đoạl n lìim g bị
m ấl h o ặ c b ị h u ỷ h o ạ i , b u ộ c p h ả i s ử a c l i ừ a l à i
sàn bị hư hòng, d ò i b ồ i ihư ờ ng th iộ l lụii VC lọi

ích gán liền vớ i v iệ c sừ dụng, khai thác là i sán,
chi phí lìọp lý để ngản chặn, khấc phục Ih iệ l hại
do tài sản b ị chiếm đoạ l; đ ò i bồi thưởììg ih iệ t
hại về vật chất vả tin h thằn do tín h mạng, sức
khoê, danh dự, nhân phẩnu uy tín b ị xám plìạm.
N ỏ i cách khác, vấn dề dân sự tro ỉìg vụ án liìn h
sự chi được xác đ ịn h tro n g phạm v i ''irá ch
nhiệm bồi thư òng th iệ t hại ngoài hợp đồng’'
theo quy định tạ i chưcmg X X I Bộ luật dân sự là
nlìử tìg quan hệ b ổ i thư ờ ng ih iệ l h ạ i phái sinh do
tin h mạng, sức khỏe, danh dự, nhãn plìẳm , tài
sàn cìia lồ chức, cá nhàn bị tộ i phạm xâm liại.
c)
Vấn đề dân sự troDg vụ án hình sự được
giái quyếl khi khớ i tổ vụ ản hinh sự mà kliô iìg
can có đcm khời kiệ n cúa dương sự. K h i vụ án
lìin h sự có vấn đề dán sự p liá i sinlì đo việ c ihực
hiộn lộ i phạm b ị khở i lố lliì việc dân sự đỏ
đirơng nlìicn được xcm x é t và giải q uyct nià


16

N .N . C h i / Tay c h i Khoo hoc Đ H Q C H N , L u ậ t học 2 6 (2 0 1 0 ) /2-23

không cẩn phải khở i kiện riê n g bẳng một thù
lục khác nữa. Đ áy là m ột diểm khác biệt so với
việc giải quyét vấn dề dân sự trong vụ án dân
sự. Theo (hù tục tố lụ n g dân sự ll ii V'Ụ án dàn sự
c lìi được đật ra và xem xẻl giâi quyết khi có
dcTTi khời kiện của các chù ihd W q u \ề (i khởi
kiện theo quy định lạ i các Dièu 161. 162
B L T T D S . theo đó, cá nhản, tồ cliức c6 quycn tự
mình hoặc thông qua đại diện hợp pháp khởi
kiộn vụ ản đổ bảo vộ quyèn và lợ i ích họp pháp
cho rninli và (oà án chi g iả i quyet k h i có dơn
khởi kiện dâiì sự. T ro n g vụ án lìinh sự, khi đà
khởi tố vụ án mả có vấn dề dân sự liên quan
dén việc ihực liiộ n lộ i phạm th ì các cơ quan tic n
lìànlì tố tụng sẽ xcm xét giải quyết ngay mà
không cần phài có thủ tục khởi kiện dán sự
khác nữa. N hư vậy, vấn đề dân sự trong vụ án
lì inh sự se dirợc xern x c l vả g iả i quyél ngay lừ
giai đoạn klìở i tố vụ án lììn li sự, cơ quan tiea
lìành tố tụng hình sự khỏng cằn phài cỏ bấl kề
thủ lục nào khác nữa, kề cả ih ủ lục phải có yêu
cầu khới kiộn của các chủ llié cỏ quyền khởi
kiện theo quy dịnh của B ộ luật tố tụng dân sự.
d)
V iệc giải quyél vấn đề dàn sự trong \ \ ì án
hình sự phái tuán Uìco các quy d ịn li của Luật tô
l^ing hình sự. T u y về tliự c chấl vấn đề dân sự

trong \ ụ án hình sự lả quan hệ pháp luật dãn sự
nhưng nó lại phát sinh ircn cơ sở hành v i phạm
lộ i. nẽn nó khỗng c lii dơn thuãn là những quan
hộ dân sự mà còn ià căn cứ quan trọng cho việc
xác định tộ i phạm, hình phạt cung nhir các lin h
lié t tăng nặng, giảm nhẹ T N H S đồi v á i người
phạm tộ i. V ì vậy, k h i xem xét, ^ iả i quyết vần dề
dần sự trong vụ án hình sự VC nội dung phải
tuân theo các q u v định của B ộ luật Dân sự
nhưng về hinh thức (về m ặt ih ù tục) phải tuân
Iheo trin h tự, ihủ tục của Luật tô tụng hinh sự
clìử không phải là irin h lự, thủ tục cùa l.uật tố
tụng dảti sự như Iro n g vụ án dân sự thuần tuý.
Chảng hạn, theo quv đ ịn h của L u ặ l tô tụng hình
sự th ì Irường hợp người bị hại, nguyên đơn dân
sự, bị đơn dân sự, người cỏ quycn lợi, nghĩa vụ
liẻn quan đến vụ án hoặc người đại diện hợp
pháp cùa họ vãng mặt th i tù y tưng trường họp
nià H ộ i dồng xél xử quyét dịnh hoãn phiên toà
hoặc vẫn tién hành xét xử nểu sự vắng m ặt của
nhừng người này chi trờ ngại cho việc giài

quyể t vấn để b ồ i thường thi sẻ lả cli ra đề x c l xử
sau theo Ih ù lụ c tố lụ n g dàn sự. Đ ãy !ả diêm
khác b iệ t so vớ i qui đ ịn li cùa th ù lục to tụng dãn
sự. L u ậ t tố lụ n g dân sự q u i đ ịn li nếu người bị
hại, nguyên đơn dản sự, bị đơn dân sự vắng mặt
ìần ih ứ nlìẩt ih i H ộ i đồng xét NÌr phải ra quyei
đ ịn lì hoãn phiên tòa dù đương sự váng m ặt cỏ
lý do c h ín li dáng hay kh ô iig . Sờ dĩ cỏ sự khác

biệt này là d o bàn chẳt cùa việ c xét xử vấn đề
dãn sự Iro n g vụ án liìn lì sự là x c l \ ừ vụ án hinh

sự, tro n g quá trin h giải quyết vụ án liiỉì li sự thi
( lộ i đồng xét xử giải quyét luôn cả vấn de dân
sự phát sinh d o tộ i phụm gâv ra. Nếu vấiì dò dân
sự iro n g vụ án c ó lien quan đcn viộ c định tội
hay đ ịn h klìu n g lìỉn li phạt đ ố i vớ i bị cáo tlìi nó
là m ộ t phần khôn g thề lách rời khỏi vụ án liiiih
sự và phải được g iả i q uyct đồng ihời vớ i vụ án
h in tì sự. T ro n g trư tin g lìợp này lời khai CÌK1 bị
hợi, Jiguycn đcTn dân sự, bj đơiì dân sự, người có
quvền lợ i nghĩa vụ liên quan tại plìicn lòa rất
quan trọ n g đổi vớ i việc giài quycl phần '["NI IS
của vụ án. V i vậy, Tòa ản ptìâi hoân pliiẽn lòa
ncu nlìữ ng người Ircn vẳng mặt. Tuy nhiên, đoi
vớ i những vụ án mả plìản dân sự khòiìg [iẽn
quan đcn việ c xác dịnh 'rN H S , cảc lin h lic l tảag
nặng, giảm nhẹ T N H S cùa b ị can, bị cáo thi cỏ
ihe lách phần dân sự ra dể giải quyốt bảng một
vụ án dân sự khác theo thù tục tố tụng dán sự.
D o đó, tro n g trư ờ ĩig hợp này neu người bị hại,
nguyên đcni dãn sự, bị đơn dâa sự, n^ười có
quyền lợ i nghĩa v ụ liên quan đển
án vắng mặt
ih i Tòa án vẫn tiến hành xét xử phần hinh sự và
tách phần dăn sự ra đc g iá i quyết tlieo thủ tục tồ
tụng dãn sự.
M ộ t diểm khảc b iệ t nữa lả, theo qui dính
của L u ậ l tố lụ n g hình sự Ih ì V iệ n kiểm sát ỉham

gia lấ t cả cảc p liic n tòa x é t xừ các vụ án hinh sự
cùa T o à án (bao gồm cả các p lìicn toà xét xừ vụ
án h in lì sự có g iả i quvét vấn để dáti sự). l'uy
nhiẽn, theo B ộ luật tố lụ n g Dân sự thì Viện
k iể m sát khôn g tham gia tất cà các pliiẽn toá xét
\ ừ cúa T o à án mà c lii tham gia pliiên loả đoi
v ó i nhữ ng v ụ ản do Tòa án thu thập chứng cứ
mà đương sự có khiéu nại; Các vụ việc dản sự
m à V iệ n kiể m sát khảng ngh ị bàn án, quyct
địiU i cùa T ò a án (khoản 2 Đ iề u 21 B LT T D S ),


S .N . C h i / T ợ ịỉ c h i Khoa học D H Q G Ỉ iN , L u ậ i học 26 (lO ĩO ) 12*23

c)
Khí giải quvct vấn đề dân sự trorm vụ án
hinh sự, loà án áp dụng các ngưyẽn tắc cùa Luật
lố lụng hitih sự và các nguyên tấc cùa L u ặ l tẻ
lụng dãn sự dể g iã i quycl.
v ẩ iì dè dân sự được giải q u yế t tro n g vụ án
lù nlì sư nên k h i xem \ c t vấn dc dán sự đó cần
plìâi áp dụnu cảc quy định, các nguyên tẳc
clu in g ciui Luật lố lụ n g hinh sự đổ giải quyết.
I'uy nlìicn. J o ầ án không áp d ụ n g cứng nhac
các nguycn lắc ciìa tổ tụ n g h in li sự đề xét xừ
vấn đề dàn sự mà còn áp dụng m ộ t số nguyên
lẳc cCia lố lụ n g dân sự nhằm đám bảo quy en lợi
cho các tlirơĩìg sự tham gia lổ tụ n g như nguyên
tẳc (làm bào sự binh dãng giữa các đương sự,
im uyèỉi tac dảm bào quyền tự đ ịn h đoạt cùa

ckrarig sự... lỉờ i v i, dù là vấn đổ đàn sự tro n g VỊI
án liin lì sự Iilu m g tlìực chấl đó vẫti là quan hệ
dân sự, mà đặc llìù của quan hệ pháp luật dân
sự ià quan hộ bình đẳng giữa các bên dương sự,
do đỏ cAỉì pliài đàm bảo quyền binh đăỉìg ihoà
llu iậ n giữa cảc dương sự k h i tlia m gia tố t^ỉiig.
M ộ l diồm kliá c biệt qưan trọ iig là ir o iig tổ
lụn g h inli sự, v iệ c chứng m in h tộ i phạm thuộc
irá cli nhiệni cùa các cơ quan lié n hành tố lụng.
Cơ quan tiến hành lố tụng phài d iề u tra, thu
ihạp chứng cử để chứng m inh lộ i phạm, v ấ n đề
dân sự plìát sinh k h i có hành v i phạm tộ i xảy ra
dược giải quyét tro n g vụ án h in li sự nên Irước
lic t phải luân llic o các nguyên tắc của tố tụng
h in li sự, do vậy các cơ quan tiến hành tố tụng
có iráclì nlìiệm điều tra, thu Ihập chứng cứ đề
làm sáog lỏ vụ án bao gồm cả việ c điều tra, thu
ihập clurng cứ để iàm rõ về phần trảch nhiệm

17

lu v ià vẩti đè dân sự rilurng nó lá vẩn đề plìál
sinh lừ vụ án lìin h sự. Ngược lại, nếu vấn đè đó
được giải quyết riêng ờ phiên tòa dàn sự thi klìà
nâng đó sỗ không còn nửa bới lẽ cơ quan điều tra
không có irá c li íìhiệm điổu tra, xác minh các
tình t ic l của v ụ án dán sự [3 ]. Ngược lại, trong
tố tụ n g dân sự, fi£hĩa vụ cung cấp chứag cử để
chứng m inh thuộc về các đương sự. Toà án
k liô n g tiến hànlì tliu thập chứng cử mà chi xét

xừ trcn cơ sở ctiứng cử của các bẽn đươĩig sự
cung cấp. T u y nhiên, theo q u y định tại khoòn 2
Đ iề u 6 B L T T D S th i Tỏa áíi vẫn ticn hành xác
m inh, Ihu ihập chứng cử tro n g tìhững Irườíìg
hợp luật định.
0
T ro n g quả iritìlì giài quyết vấn dề dàn sự
iro n g vu áiì hình sự Tòa án không bat buộc phải
m ờ các phiên liò a g iải giìra các dương sự như

tro n g tó lụ n g dàn sự.
T h ù lục mở plìiên hòa giải k lìô iig plìâi là tliù
tục bắt buộc nià Toà án p liả i llìực hiện klìi
chuẩn bị xét xừ phicn toà sơ thấm vấn đề dân sự
Iro n g vụ án lìin li sự. T ạ i plìiẽtì lòa, i ỉộ i đổng xét
xử cQng k lìô íig bắt buộc phải tiế n hành hòa giài
giừa các đương sự. T u y nhiẽn, trong thực tiễn
x é t xử , cảc cơ quan lién hành tố tụng vẫn lạo

điều kiện cho các bên tự ihoả thuận với nhau về
v iệ c giải q uyct vấn dề dân sự trong vụ án hìiìh
sự. T rư ờ iìg hợp các dương sự tự nguyện ihoả
thuận được vớ i nhau t lii Tòa án công nhặn việc
thoả thuận này của các đương sự và sự thoả
Ihuận này được ghi vào phần quyểt định của
bản án chứ Toà án klìỏ n g phải ra quycl dịnlì
công lìhận sự thoả thuận cùa các đương sự. Đảy

dản sự iro n g v ụ án h iiìh sự. Trư ờ ng hgrp các
cJư

vẩn đè díui sự nià nliữ ng vấn đề dân sự này có
licn quan đến v iệ c xác đ ịn h trách nhiệm hình sự

là điểm khác b iệ t lớĩi so v ó i tố tụng dãn sự vì
tro n g tố tụng dán sự Toà án cấp sơ thẩm bat
buộc phái tiến hành mở các phiên hoà giải giừa
các đương sự và việ c hoà giải được ticn lìànli

cùa bị cáo th i cơ quatì tién hành to lựng vẫn

Irước và tại phiên tòa. N ếu các đương sự thoà
thuận được vớ i nhau ih i Tòa án ra quyết địnlì

phải điều Ira, là in rõ những th iộ t hại đã xảy ra,
trc ii cơ sở đỏ xác đ ịíilì được m ức b ồ i thường

công nhận sự thoà thuận của đương sự.

tliiệ i hại. C hính v i vậy, chủng lò i hoàn toàn nhất
ir i vớ i ý kiế n của PGS. TS. H oàng T h ị Sơn cho
ràng: N cu vấn đề dâỉi sự được g ià i quvết ngay
trong vụ án h ìn lì sự tliì cơ quan điều tra có thể

3. N ộ i dung của nguyên lác giải quyết vấn đề
đân sự tro n g cùng vụ án hìtih sự bao gồm:

làin sáng tỏ các tin h tiế t liên quan đến việ c bồi
(hườiig niiay từ k h i tiến hành điểu tra vụ ản. V i

ơ j Việc g iá i q u \4 ỉ vấn đề dân sự đồng ib ờ i

v ở i việc g iả i qu)'él vụ áìì hình sự


18

v . v , C lu / D ip chi Khoa hoc n i i Q C Ị Ị N . I unt hoc 2b Ỉ2 0 ỉ() ì ỉ2 -2 ^

Vàn Jò dân sự dược giải q iiy c l với nlìửna
Nần đê cùa tráclì nhiệm hinh sự hì till iro n g cùng
vụ ỉín lì inh sự là nội dung cơ bún cùa lìịiuycn tac
nàv. Theo dó. ngoài việc clìứ tìii m inh. \ ừ [ý
những ván dề cùa trách nlìiộrn hinh sự thì ca
quan ù m Iiành tu tụng cò lì phái cluVntì m inh. \ừ
!ý ỉilìCnm van dề thuộc trảch nhiệm dân sự các
của chù ihc iham gia lố tụng liìỉili sự. V iệc
chứng m inh, g iả i quyết van dề dàn sự được tiến
hành dồng llìừ i v ó i việc clnVna m inlì aiải quyết
những vmi dề ỉh uộc irách nhiệm lì inh sự, do vậv
khônu ihê giai q uyẻ l vAn dề dân clự sau khi đà
hoàn tal viộc giài quvct trách nlìiộni lì inh sự,
Nhiệm vụ cua cơ quan lien hànli lố lụng Ircng
trườn li hựp vụ LÌI\ cỏ vần dề dân sự liêu quan áầ
tội phụm Ìỉì xác m inh, làm rõ l rác lì nhivm dáti
sự của các dương sự trong vụ án. N hivm vụ này
được thực hiệiì thông qua việc tiến lumh các
hoạt dộng sau:
- Các cơ quan liế n hàrìli tố tụng phài xác
J ịn li dược các m o i quan hộ có licn quan dciì
vấn dề dân sự cần g iá i quyết là những m ối quan

đoạn dicu tra, iru y tố , Cơ q iu u i clièii Ira. V iộiì
k i ốm sál ihircnig không xảc định chínlì \á c tir
cách iharn gia to lụ n g ciia tí hửng nyười có lien
quan ílcn vấn đè dân sự tro n g vụ án. V iệ c xác
dịnlì (liirìriig (iược thực lìíựn lìiộ l câclì chung
clu iỉìg , cỏ lìlu ìtỉu \ ụ ủiì lư cácli cìia c liủ lliO
(liam gia tố lụng là nguvcn dơ ii dân sụ. b ị đcni
dỏn sự song Cơ quan đicu ira , V iộ i) kicm sál clií
xác dịnh họ lả nlìữ ni’ nuười lic n qunn dcn \ụ
án. C h i cJcri giai doạtì \ c t \ừ . *r(n\ án mới là cư
quan lic n hành I's/ lựng phai xác clịnh c h in li xác
tư cách (ham gia tố lựng cùiì lừ ng chú ilic. Tiurc
1C này cũng \i\ phù hợp. [ìcVi IC\ a u iiỉi tloạn dicu
Ira, lr u \ lố llìi van dề cỊuan irọ n g là cliỏu tra, là:iì
rò n lnìiìg nội dung lic n qiỉan Jen plìân dân sự
nlur lic j) íù n lì lấy iừ i klìai, d o i chai* y i i ì cầu các
đươỉìg sự CUÍÌII cấp là i liộu, chứng cử... Việc
xác clịith tư cách (ham gia lố tụng khõnu ảnh
hưởng n liic ii tới hoại động đieu tra này. C òn ở
giai đoạn xél xử, việ c xác đ ịn h tư câcli ĩhnin gia
lo l\JMg có ánh lurởtìg nliiẻu tó i quyồr) và nulìĩa
vụ tố lụ n g cùa các chù lliề thaiiì gia lố lụng, đ(ic

về bồi thường llììệ l hại về vật chai và tin h Ihẩn
do tính mạng, sức khoe, danlì dự, ỉìhân phầm tài

biột ià quycn kháng cáo. C ó nhCrng vụ ảì\ lư
cách chủ thé tham gía tố tụ tìg lá người lám
chứng song Tòa án lại xác d ịn lì họ là nuười có

sản bị \ã m phạm ; m oi quan hệ VC dùi ú '\ sản;
m ối quan hộ VC d ò i bồi tlm ờ ng giá Irị là i sản do
bị can, bị cảo chiếm đoạl nhưng b i mnt hoặc bị

quyền lợ i nghĩa vụ liẽn quan. Rỏ ràng ncu xác
định như vậy, mặc n hicn họ cỏ qu>cn kháriịỊ
cáo. 'riìự c ra họ chi lá người làm chửng, khòíig

huv hoỉìi; m ối quan hệ về việ c y c ii cầu sửa chừa
lài sỏn bi inr hỏng, bị huỷ hoại... V i ciụ: 'rro n g
vụ án giét người, bẽn cạnh việc xác d ịn li, chứng
m inh lìàiìlì v i phạm tộ i của bị can, bị cáo cơ
quan ticn hành to tụ n g còn phài g iả i q uyct các
m ối quan hệ về dân sự như quan hệ bồi ihường
ih iệí hại về v ặ i chất và tin h ihần do tính mạng

có quycỉì lợ i, nghĩa vụ gì cần (lược giài quyet

bị xảm phạm (xá c định các khoản chi phỉ cho
việc cứu chữa, m ai táng, khoản liề n bù đắp tổn

của các chú thể tham gia tổ tụng... dc từ dỏ có
ihể xác dịnh dúng mức bồi thường llìiộ l họi.

thất về tin h ilìẳ n , tièn cấp dường...).

Các cơ quan liến hành tổ tụng phải licn
lìành dicu tra, xảc m inh dể làm rỗ về những vấn

hộ nào tro iig các m o i quan lìộ sau: m ối quan hệ

- Dưa những ngirờ i có lién quan đén vấn dề
dân sự Irong vụ án vào tham gia tố tụng. Xác
dịnh nlìững ngưừi tliam gia tố tụng gổtn nlìừtìg
ai. iư c ả c lì llìa m gia tố tụng của họ ntiư thé nào

iro n g VỊ,Ì án nên tro n g bản án cung khô n g xem

xél, quyct dịtih van đề gi lic n quan dcn qu}ền
lợi, nghĩa vụ của họ.
« Xác d ịn h nội dung của các m ối quan hệ có
lỉẻn qưan đến vấn đc dân sự cần giải quyết nlìư:
\ả c d ịn h mức dộ th iệ t hại dă x ả y ra, mức dộ loi

đề nêu Ircn và dưa ra hướng g ià i quyel đối với
toàn bộ vấn đồ dân sự trong vụ án lìin h sự.
N g iiycn tảc chung lá k h i giải q u )é l van đề dân

cáo. người b ị h ạ i, ngu yên đ(T!ì dnti sự. bị dơn

sự iro n g vụ án hình sự. vẻ nội dung các cơ quan
ùén lìánh to tụng áp dụng các quy dịnh của Luậĩ

dàn sự ha> người có quycn lự i. nglìĩa vụ liên

Dần sự còn vẻ ihù tục lo lụng, các c ọ * í H Í T áp

quan d cỉi vụ án). Tràn iliự c tc, k h i vụ án ở giai

dụng nlìCrng quy d ịiìh cùa [ ĩ l / n i i s quy dịnlì

(lìỌ tham gia tó tụ n g v ớ i tư cách là bị can. bị


,\ \

V

ì,ụ> cin K h M hoc D fiQ G H S , I unt học 20 (2 0 ĩ(h ỉ 2 ? \

19

\IỘC giái tỊUNCt Sắn dê dãn sụ Iro n c vụ án lìin lì

19/9/2003 cùa Toà án nhân dân tố i cao vồ việc

sự ircn cơ sơ k c l hợp \ ớ i các nu u ycii tảc cùa

giài cỊuycl các van dồ licn q iiíu i đcn là i sân. bồi

LiỉiH 10 lụ n ii dân sự.

(liườnii ih iệ l \\i}\ iro n ii \ ụ án liin h sự. 'I hco đó.

B l/1 l l i s t]u \ d ịn lì \iộ c y iâ i IJIINCI van lie
dân sự clưiYc tic n lìàrih dồn ti thờ i vởi viõc giâi

ih i các cãa cử đc lách plìần dãn sự Ironu vụ án
liin lì SỊĨ lả: Phần ciàn sự dược táclì kliông liên

q u y ổ i p liá n l i á c l i n ln ệ m

lì in h sự c ù a \ ụ

LÌn là

m ột u iiii plìáp họp l> v i clổỉ v ó i n Liười bi tlìiột
hại SC iU iợ c llu ỉãn tiệ n hơii k h i ra >êu can can

1 lì lộp iiò\ với các C'Q1 i l I I sà nm rò i bị llìiộ l ÌKỊÌ

cùniỊ co ihc sứ d iin u nluìn g c liử iiỊỊ cử I!^à Cik
C X y n i T I Jà ( Ir i ihộp dưọc c!c plìuc vụ clì.^ việc

q u a n ctcn v iệ c x á c d ị n il cổ II th à n h l ộ i p h n riì. v iệ c

xem \ÓI lin h lié l tảni: nặíìc. giàm nlìc 'IN I IS
của bị cáo: chưa (im dược, clura xác (lịnh dược
nm rài bị Ịiại hoặc nmiNcn đơn dàn sự; lìuười bị
hạ\ và nuuycn dơn dân sự chưn có yêu cau;
người bị hại hoặc nguyên dơn dân sự có ycu

aiai qiiNct cà ván dề dàn sự và liin h sự Irong

cầu nlurng k liô n g cutìg cấp đầy dù clìửnu cử
chửim m inh cho ycu cầu cùa m in íi; người bị

c ù n ii inộl vụ ân SC tìc l kiựni lìơ n \ i c lii cò lììộ l

liại, nguyên d m i dảiì sự, b ị đơn dán sự \ anu mặt

Ton án liiài quNCl cả hai loại vẩn dè. *ĩ'u> nlìicn,

lạ i plìicn toà và vicc này (hật sự gây ư ở ncại
cho vi^'c g iả i quyct plìầri dân sự. N lu r vậy, ở

uiai quvèi vấn dè dân sự. ìlơJi nữa. việc cùng

khi giủi CỊiiycl \ ấ n dè dàn sự iro n g vụ án liin lì

những lỊU) d ịn h củ a pháp lu ál VC hình sự, Viực

»ìửc dộ khái quát ỉìlia l cỏ thể h ic ii căn cứ “ việc
tách vấn dè dân sự iro n g vụ átì hÌJìlì sự khòng
ảnh hưừng dến viộc giài q uyế l vụ án*' Ihco D icu

pli;U nuhícn cửu áp (iụng cà tia i loại q u y phạm

28 B ộ luật T ổ lụng I lin lì sự chính là phần dán

plìáp ìuột dàn sự và hi n il sự là Iiìộ t khỏ kiiiin với

sự dược íáciì không licn quan đến việc xác định
cấu iluình lộ i phạm, viộ c \c m x c t lìtìli lic l lăng

sự. Toù nn cần plìãi lìghicu cứu, vộn dụng cà
nlìữnu qvj\ ciịỉih cỏa pháp lu ộl về ciân sự và

l\>à án, dàc b iộ l là đói với nhừ ng vụ án pluVc
tạp, chính v i v ậ y l i L T I I l S

d à q u y d ịn li viộc

(ách \ Ẳ\\ dc dãn sự ư ong \ ụ án lìin h sự đc giải
qiis ct ricn^ b an ii in ộ l vụ án dàiì sự iheo Ihiì \ục
(ố íụng d:ìn sự tro n g phầiì nội dung llìứ lìai cúa
nguyên ú c nvã chún g la SC \c rn x c l dưới dùy.
h) ì lực íáclỉ

vlỉỉì

đẻ íỉâỉì s ự ỉro iỉiỊ V2/ án liỉỉĩlĩ MỊ

Hlìầiì nội d u n g thứ hai của nguvcn lắc giâi
q iiv c i van dc dân sự tro n g v ụ ản h iiih sự quy
dị nil \ è \ iịc tách phần dãn sự iro n g vụ áiì lùnh
sự ra ức giâi tịu y c l bằng tnộl vụ án dảiì sự. Diều
28 Bộ luật T ố tụ n g H in lì sự cỊuy d ịn lì:
T ro n g
irirờ ng liợp vụ án hình sự p lià i giâi q uye l vấn đc
bồi tliirà iiu , bồi hoàii mà chưa cỏ diều kiộn
chứtig m in ỉi và khôn u imh hườn lì đcn vice giài
q uyct vụ ản h iiih sự th i có (lìê lácli ra đê giâi
quyốt ihco (lìù tục lổ lụ iìg dân s ir'\

nặng, giàm nhọ trảclì tìlìiệm hì nil sự cùa hị can,
bị cáo. Còn càn cứ “ chưa cỏ diều kiộn chứng
m inh về phần bồi llu rờ a g '' lứ c là chưa xác định
dược người bị hại hoặc íìguyẽn dơrì dan sự;
người bj lì^ú và nguyên đon dân sự clnra có yêu

cầu, người bị hại hoặc nguyên đơti dãn sự có
ycu cảu n h in ig không cung cấp đầy dủ cliứng
cứ chửng in in h cho ỵẽu cầu cùa m in h ; người bị
liạì^ ngiiycn đơn dảỉì sự, b ị đơn dản sự vẳng mặt
tại plìicn loà và việc này ihặt sự gây trờ ngại
cho viộc giái q uyct phầiì dàn sự.
lìc n cạnh viộ c quy định lách vấn dề dân sự
Irong vụ áíi lìin lì sự
cấp sơ thảm , công văii
sổ 1 2 1 /2 0 0 3 /K H X X ngây 19/9/2003 cú a T ò a ản
nhản dãn tố i cao về việc g iả i q uyct các vấn đề
licn quan đển tài sàn, bồi tliư ờ iig llìiệ t hại Irong
vụ án lUtìh sự còn nêu rõ v iệ c táclì van dc dân

Có i Ik ihổy cãn cứ chung dế Ihực lìiệiì viộc

sự trong vụ án hinh sự lạ i cấp pliúc thẳm:

lách pììầiì dãn sự iro n g V^I áiì lì inh sự llìco quy
dịnh tại Dicu 28 B l / r r i l S lả việ c chưa cỏ diều

'*lrong irư ờna hợp Toà án cấp sơ thầm đà ilìực
hiện các biện pháp xác m inh, thu tliộ p chứng cứ

kiện chửriii mi tì lì vẻ phần bồi (lurừim, bồi hoàn
\à viộc lách nàv k liô iig ànli lurờng dcti việc giải
quvểt vụ áii hình sự- N ộ i dung này được làiiì rồ

tihưiìg van không dược và tlìuộc m ột ỉrong các
inrờ ng lìợp cằn táclì phần dân sự irong vụ áiì

hìnlì sự dề giải quycl bằng m ộ t \ ụ ảri dân sự

tro n c

iheo ihủ lục tố tụng dân sự k h i có yéu cầu,

cônu

văn

số

1 2 1 /2 0 0 3 /K H X X

ngày


20

N .N . C hí ỉ Tạp (hí Khoa học Đ H Q G H N , Ì.ìtậị học 26 (20ĨO) Ĩ2 -2 3

nhim g Toà áti cấp sư ihẩm vẫn tic n hành xét xừ.

vụ án hinlì sự nhưng lại chi dược de cặp tạ i mội

t lii Hội đổng \ c t xử phúc thẳm huy quyết định
cùa bàn án sư ih am vể phần đàn sự trong vụ án
hinh sự và tách phần dán sự nảy dể giải quyết

số il cảc điều luật tro n g lỉl.'ĨT M S 2003

cỏ bo sung khi hoàn tlìiộ n B l . n HS.

bằng vụ án dân sự Ihco thủ t\ic tố lụng dãn sự.
k h i có ycu cẩu", c ỏ n g vãn 121 cũng xác dịnh
việc tách píìan dâíì sự iro n g \ ụ án hinh sự tại
phiên loà giảm dốc thẩm, tải thẳm nhir sau:
"N cu xél thấy T ò a án cấp sơ thấm , Toà án
phúc ihẩm dã thực liiệ n các biện pháp để
m inh. Ihu ihặp chửng cứ, bổ sung chứng
song vẫn khỏng được và thuộc m ội trong

cấp
xác
cứ,
các

trường hợp cần tách phần dản sự irong vụ ản
lìin lì sụ dể giâi q u y c l bằng vụ án dàtì sự, k lìi cỏ
ycu cầu, nhưng Toà án cấp sơ Ihẳm và Toà án
cap phúc (hẩm vẫn liế n hành xél xử, th i H ội
đổnc xét xử giám dốc tliầm hoặc lá i ihầm huv
quyet định của bản án phúc Ihầm. quyếl định
cùa bản án sơ thám VC phản dân sự vả tách phần
dản sư dề giải quyét bang vụ án dân sự theo thủ
tục tổ ỉụng dân sự, k h i có ycu cầu".
Liẻn quan dến việc tách vẩn dể dân sự trong
vụ án hình sự, khoản 1 Đ iều 191 B I/IT H S còn
quy đ ịiih Irường hợp sự văng mặt cúa người bị
hại, nguyẻn dơn dán 5Ự, bj đơn dãn sự c h i ưở
ngại cho việc g iả i quyế t vấn dề bổi Ihườiig tlìi

H ộ i đồng xél xử c ó thể tách việ c bổi thường để
x ẻ l xử sau theo Ihủ tục tố tụng dàn sự. N h ư vậy,
Bộ luật T ổ lụ n g H in lì sự và công vản số 121
mới chỉ quy đ ịn lì thẳm quyền tách vấn đề dân
sir trong vụ án liin h sự thuộc về n ộ i đồng xél
xừ cấp sơ ihẳm , phúc thầm và H ộ i đong xét xử
giám đốc thấm . M ộ t vấn đề dặt ra là liệu các cơ
quan tiến hành tố tụng (cơ quan Điẻu tra, V iện
kiẻm sát, Toà án) iro n g quá irìn h giải quyết vụ
ản cỏ quyển ra quyế i định tách vấn để dân sự
iro n g vụ án hình sự ra để giải q iiy ể t íhco Ihù tục
tổ tụng dân sự khòn g hay việc tách \ ụ án chi
được thực hiện bở i H ộ i đồng xét xừ tại phiên
ỉoả sơ thầm, phúc thẩm , giám đốc ihẳm , lái
thẩm? Những người tham gia tố tụng cỏ được
quvền đẻ nghị lách vấtì đề đân sự trong vụ ản
hlnh sự klìỏng?
Từ những phân lic h nêu trỏn cho Ihấy vấn
đề dân sự íro iig vụ án hinlì sự ià nội dung lớn
giữ vai trò quan trọ n g trong quá trình giải quyểt

ncTi

can

4. Thù lụ c giài quyế l vấn đề dân sự tro n g \\ì án
hình sự. Do vấtì đề dân sự dược giái quvế t Irong
cùng vụ án hinh sự nên B I.T T IIS 2003 klìônu
qui định ih ủ lục riê n g mà vẩn đề dãn sự irong
vụ án lìin lì sự sẽ tuân ih c o irin h Cự. ih ủ tục giủi

quyel vụ án hinh sự. X u ất phái lừ đặc ih ù cúa
quan hệ dân s\i nêii k h i giải quvct vấn để dân sự
tro n g vụ áiì h in li sự còn p liá i luân ih e o những
nguycn tẳc riêng của tố tụng dãn sự nhằm dâm
bào qiiyẻn binh đảng của các d ira n g sự klìi
tlia n i gia lo lụng. T u y nhic», Tòa án khôn g the
dồng ihờ i áp d\ing cà thù tục tố lụ n g hìnlì sự và
(hủ {ục io tụng dân sự dc giài q uyct m ộ i \ ụ án
mà chì có thổ áp dụng ihú tục tổ tụ n g lìin h .sự
Irên cơ sở k ế t họp vớ i những nguyên lắ c và llìù

tục cùa to lụng dàn sự dc g iả i quyốl vắn đc dân
sự iro n g vụ án đó. V i vạy, vivc g iả i q iiy é t vấn
đề dân sự Irong v ụ án h ìn li sự sõ luân theo thù
lụ c tố lụ n g hinh sự trôn cơ sở kếi hợp vớ i các
nguycn tác của tổ tụ n g dân sự. Q uá trin h giài
q uyct m ột vụ án phải trả i qua nhiều g ia i đoạn
khảc nhau, báỉ đẩu iừ g ia i doạn khới tố , đen giai
đoạn diều tra, tru y tổ, xét xừ, vả k c t thúc ở giai
đoạn th ỉ hành án. M ồ i giai đoạn đều cỏ một
chức nảng và nhiệm vụ khác nhau nhu ng đcu
nhăm mục díci) g iá i q uyể l vụ ản được kliảcli
quan, toàn diện, bảo đảm đím g người, đúng tội,
đúng pháp luật. T ro n g đó giai doạn x é t xử là
giai đoạn trọng tãm của tổ tụng hinh sự. Các
hoạt động khỏi tố . đ iề u tra chỉ nhằm thu ỉliập

chứng cử phục vụ cho việ c iru y lố và xél xừ.
Trẽn cơ sở những chửng cứ thu ihập được, 'Toù
án RC xem xét và đánh giá m ột cách chính xác

dề đưa ra phản quyế t cuối cùng tìcn ở tắt cá các
giai đoạn rrHS các CQTiiTr k h i giải qu)ết
vấn để đản sự sẽ luân theo Ihù tục TT H S .

5. T ừ nliữ ng phân tích nốu trẽn cần hoàn Ihiện
B L T ĨH S về nguyên lắc giải quyết vấn đồ dãn
sự trong cùng vụ án lì inh sự iheo hướng sau
đày:


\ ,v Cỉii ỉ Tay du

hoc f ) / ÍQGHN. Ỉ.ỉiiịt hoc

N g in c n lảc giúi q u ycl vấn dồ dàn s\r irong
c ù » ii vụ áii liiiìlì sự đă dirực q u i định (rong
B1J1S 2003 nlunm nội ciuĩm cùa naiiycn lãc này
chưa dược the hiện ỉro n g các điều luật cỏ licn
qunn. Trôn cơ sở tiếp cận vắn dồ dân sự là niộl
ư onu nlunm íiỏi duag quan ir ọ iig cùa quá u ì Jill
uiãi quycM vụ ân rnà các C'QTl IT T phải chửiìg
m inh. uiíH C]u\ ct llìi cần bố sung vào nizuvcri tac
*‘ \â c dịnlì bự lhặ( khách quan vụ án“ (Đ ic u 10
B L IT f lS 2003) tìội dung náy. C u th ẻ n liư s a u :
“ Diều 10. Xác dịnh sự llìỳ t cùa vụ áiì
Cơ quau clicii ira, vicn ki cm sál và rò a án

(20i0) Ỉ2 23

21

6. N il ừng vắn đề dán sự licn quan dén v i ộc llìực
h iê n lộ i p liạni"'

- Cìiài quyết vấn dc dân sự Iro n g cùng vụ átì
h iiilì sự. ()o vấn đề dân sự được aiái quyct irorìg
cùng \ ụ án hình sự, ncri x iia t p liả l lừ dậc llìù
cùa quan lìộ dãn sự, khi giai q uyé l vần úc dãn
sự ngoài việc phái tiiản iheo lliủ lục T T H S còn
pliải kcl iKTp nhừng nguycii của tố lụng dân sự
nlìẳrn dảm bào qu>ền bình đang cúa các đirơnc
sự k lii tluun gia tố tụng. T u y nhiên, [ Ỉ l/Ĩ T H S
2003 clura llic liiệ ĩì rồ lin lì ihằn này nên can bồ
sung C)uy đ ịnh cụ thổ về irin h lự . thủ lục tố lụng

piiải áp íiụng tiìọi hiộn pháp lìợ p pháp đê xác

khi ^ iâ i quyct vẩn dề dãn sự ương \ ụ ân hinh sự

dinh sự llìậ l cùa vụ áiì in ộ l cáclì khách quan,

trong l ỉ L T r i l S hoặc trong các văn bòn lìướng
dẫn tlii lìànlì B L T IH S .

loàn diộti \ à clầ> đ ii. líuiì rổ Iilìữ n g c lìử n g c ử xác

tlịn lì cỏ lò i và cluViìg cừ xác clịnli vô tộ i, nlìữriịỊ

- Bo sung, lìoàji llìiộ n các quy pluiin pháp

litìli lic ỉ lãng nặng và nhừng tìn lì (iểt giâm nlìc

luậi vồ người llia iii gia lố tụ iìg , dặc biộl là
những người tham gia tồ tụng có liẽn quan trực
tiếp dcn việc giải q iiyét phần trách nhìvii^ dản

Irácli alìiộm liìn lì sự của bị can bị cáo, d ồ ỉtịỊ
th ờ i íh u (hập c h ih iỵ cir.V ííc đ ịn h p h ạ tĩĩ vii ỈU ức
iíộ th iệ t h a i lỉổ i vớ i n h ử itịỊ v ẳ ti dể dãn sự liê n
(Ịtu tỉt dén việc íh ĩiV h iệ n tộ i phạ nu
'irá c lì n h iịm chứng m inh lộ i phạm. c ỉtú v Ịì
m in It n h ữ tiỊỊ van để liiu ì s ự H êtĩ íỊu a n ứếtì việc
ỉh ự c h iệ n t ị ỉ i p h ụ tìì ih uộc về cơ quan lic ri hành
tố tụng. B ị can, bị cáo có quyền nhưng khỏng
buộc ptuu chửng m inh là m inh vô tộ i; B ịc a n ^ h ị
củOy ĩìỊỊu ừ i th a m ỵ ia íẴ íụ ítỊi kh á c cỏ quyền
ỉth ư íĩịỊ k líỗ iỊỊỊ h u ộ c p h á i c h th tỊỊ m in h ỊihÙ ỊiỊỊ

th iê t h ạ i về dãn s ự Hên íỊu a n Jen việc thự c
h iệ n t ộ ip h ạ ỉit'\
Cũng (ương lự nlur vậy, bo sung lliè n i
Khoản 5 vào i)iồ u 63 13LTTIIS 2003 đối tirợng
chínig m in li khi điều ira, iru y 10 , xét xừ vụ árt
liirih sự cúa các C Q T í lT r vẻ vấn đề dân sự plìál
sinh do việc llìực hiện lộ i phạm,
'*D icu 63. N hữ ng vấa dề phải chứng n iin li
Irong vụ áu lìiiil) sự
K h i diều ira, iru y 10 , xct xử vụ án lìiiìh sự,
Cơ quan đicu tra, V iệ n kicm sál và Tòa án phải
chứna m inli:

sự của vụ áti đó là người bị họi, nguyên đơn dán

sự, bị đơn dâỉi sự, người cỏ quyềỉì lợi, ỉìghĩa vụ
licn qiuin đẻn vụ áti. Cụ llìẻ:
7'hử nlìcít. cần dưa ra q u i đ ịn li về nội lìàm
VC người có quỵèn lợi, nghĩa v ụ lic n quan dcn
vụ án mà B L T I'U S 2003 chưa cỏ llìc o hưởng
sau: ^*NịỊirởi cỏ quyẻiì lợ i liê n quan ĩtến vụ án
lù n ịịiiv i có ỉợ i ích
chảt h o ỹ c tin h íhầìì cỏ
ỉiẽ ìì ijUcm clển hành vi plìỢ ỉỉì ỉộ i của h ị cáo vù
được cơ ọuơn íien h à ỉĩh io tụ n g cóng n h ậ tt
N g trtri có n g h ĩơ vụ liê n (Ịuan đen vụ án lù
ĩiỸỊirới fỉfà hành v i c ù iỉ họ có liê n (juuft (ten tộ i
phạm ch h ị cảo iliti'c hiện vù theo p h ú p lu ậ t họ
p h à i cỏ írủ c h nhiệm về hành v i cùa ỉUÌnh.
T rách nhiệm c ìiu ìì^ ư ở i cỏ ììg h ìa
liỗ ìì (Ịuan
bao ỊỊồ ìĩí c ò (rá c h nhiệm vẻ Víìí c h a ĩ V’í> ỉrá c h
nhiệm về ỉìiậ í tin h í h ầ ỉr .
T h ú hoi. sửa đổi klìái niộm về nguycn đơn
dân sự (lìco hướng: 'rn rờ n g liợ p tộ i phạm không
(rực lic p xâm hại tới là i sàn cùa cơ quan, tổ
chức llìi đề dược xác dịnh là nguyên đơn dân
sự, cơ quan, lổ chức phải có đơiì ycu cầu bồi
ihườiìg. Trường hợp tội phạm trực tic p xâm hại
tới tài sán của cơ quan, tổ chức tiìi dù cơ quan,
tổ clìức đó có làm dơn yẽu cầu bồi tlìường hay
khỏng cơ quan liế n hàiìh tố tụ n g vẫn phải xác

N .N . C h i Ị I'np c h i Khoii hoc Đ H Q G H N , L u ậ t hoc 26 (2 0 Ĩ0 ) Ĩ2 -2 3

22

d jn h iio tlia m g ia lố l\H ìg vớ i Ur cách là nguycn

T h ử ỉỉlỉầ í, " v ắ n đư c ỉà ỉi s ự í r o n ịĩ

V Ịí

á n lỉi ỉì lì

dơn dân sự. Bời v i, iro n g lrường hợp này dù
lìguỵcn đơn dân sự có đcTii veil cầu bồi thường
hav không th ì bị can, bị cảo, bị clơtì dãn sự vẫn

s ự là n lĩữ ĩiỊ ỉ (/n a n hệ v é đ ỏ i t à i s a n . ilù i h ồ i

phải thực hiện iráciì nhiệm b ồ i ihưởiìg íhiột hại

.ĩỉr t i

c h o n g u y õ n đ o T ì d â n sự .

h ỏ i th m h ìỊz ĩh ií ỉt ì iụ i vê l ợ i ic h g ắ ỉì lu 'ỉt v ớ i v iệ c

Bổ sung q u y đ ịn h ih ầ m quyền VC việc
lách van đc dâỉi sự iro n g vụ án lì inh sự và việc

sứ dụng, k h a i thác íà i sàỉĩ. c h i p h i h rp

lách nảy được Ihực hiện ở g ia i doạn nào cùa
I|uá irìn h giải q iiy é t vụ án. T lic o chủng cỏi chi
ncn tách vấn đc dân sự trong vụ án íùnh sự ở
giai doạn x c l xừ v i ờ giai doại) clicu tra néu vấn
đề dân sự được giải quvét ngav iro n g vụ ản

chiẻDì iío ạ í: đ ò i h ô i ìhicờìiỊi, t h i ộ Ị h ụ i vt’ vự/ chu ỉ

-

hình sự ih i cơ quan d ie ii tra có the làm sáng tỏ
các Hnh lie i liẻn quan đến việc bồi í hướng ngay
từ khi tién hành điểu ira vụ án. Còn nếu vấn đề
dó dược lách ra từ giai đoạn dicu tra để giải

t h ir ĩh ì ịi ^ i ủ í r ị t à i sản d o h ị c u tì. h ị cưo v lìiẻ ỉiì
(lo ạ t ì ì ỉn n t ịị h ị m ầ ỉ h o ộ c h ị h u ỷ h ocù: \è u c ầ u
c h ừ a í à i s ò n b ị h ư h ỏ n g , b ị h u ỳ h o ạ i: (líVì

ỉỉ Ịỉ ú n c lĩợ tì. k h â c p /ự ỉC i h i ệ t ìu ù d o t ù

lý

đê

.Ví/// /) /

v à iin h ỉh ầ n ( h ĩ i ĩ ĩ l ĩ ỉỉìạ n g , s t k ’ k lìo c . ila ỉilỉ Jự.
tĩlĩâ n p /u ỉm . u y l i ì ỉ b ị h à n h v i p h ụ ỉìì tộ i

N ó i cáclì khác, là xél \ứ vấn cỉé dân sự
trong vụ án hinh sự chi Iro n g pham M “ Iráclì
nhiệm bồi ihườiìg ilìiệ t hại ngoài Inr? đ ổ n g '
theo quy định lạ i Chương V Bộ luật dàr sự.
T h ừ h a i, " C h ư a c ỏ đ iề u k i ị ỉ i c h ia iị: m h ìh ìà
in r ờ tìg h ợ p c h ư a x ó c ( ỉịn h đ ir ợ c ìĩịỉỊW í h ị lìụ ị,

quyết rictìg ở phiên tòa dân sự ih i khà ỉiảng đó SC
không còn nữa bởi lẽ cơ quan dicu Ira khỏng có

ỉìg u v ẽ ỉĩ ổ ư n d â n sự. n g ư ờ i c ó q u y ề n I r i H ịỉhĩci

trách nhiộm điều tra, xác m inh các tin h lie t của
vụ án dân sự và điều này sẽ là sự th iệ l tíiò i cho
người (ham g ia tố tụng, phần nào làm ảnli

đ ư ìĩ (ỉã n Air c h ư a c ó y ê u c ồ u ; ỉig ta r i h i h ại.

lurởng đến quyền và lợ i ich hợp pháp của họ.
Bẽn cạnh đỏ, cần quy đ ịtìlì T lìần i phán được
phàn công g iả i quyế t vụ án, 1lộ i dồng \ é l xử có
quyền tách vụ án ncu thấy có dìj căn cứ tách vụ

k h ô n g c u n g c ấ p ckiy đ ủ c lì im ỵ c ử ch ÌP ĩg m iỉỉlỉ

ả n th e o q u y đ ị n h c ủ a p h á p l u ạ l v à v iộ c tá c h VL1

p h iê ìi í o à v ò v iệ c

án không ảnh hường đến việc giải q uyct vẳn đề
đân sự. N goài ra, Iheo chủng lô i cần quy định
lìhửiìg người iham gia ỉổ tụng cũng có quyển để
nghị lách vấn để dân sự tro n g vụ án hình sự

v iiỉc g U ii (Ịìỉy e í p h ầ ìì d â n s ự '\

nliÀm tôn trọ n g nguyên tẳc tự nguyện, bỉnh
dẳng trong tố tụng dãn sự. T u y nhiõn, trưOTg
hợp ngưởi tham gia tố lụng dề nghị lách vấn đề
dân sự ra để giải quyết bàng n iộ i vụ áji dân sự
khác ứ)\ phải được sự đồng ý của Thẳm phán, H ội
dồng xét xừ và việc lách này khỏng ảnh hưởng tới
việc giải quyếl phần trách nhiệm hinh sự.

v ụ liê n (fu ư n (ỉé n v ụ á n : n g ir ờ i b ị l ĩ ọ i

V i/

n g iíyẽ n

lìg u v ê ỉì ( ỉư ĩĩ iìủ n s ự h o ặ c n g ir ờ i c ỏ iỊvyề n ỉự i,
n ^ h ĩa vụ liê n cju a n âén

V7/

ủ n c ỏ \'ê ịi C iỉii iìln m ị!,

c h o y â u c ầ u c ù a m ìn h : n ịỉir ờ i h ị h ạ i, HịỉuyOn
d ơ n M n sự. h ị ( lơ ĩĩ d á n sự, ỉ i ị ỉ i r ờ i c ó ( /jy e ti lợ i.
n g h ĩa VỊ/ liê n (Ịu a n clển v ụ á ìi v ó ìĩg m ộ i Ịợ ì
/ it H ’

ỉ/ iụ ỉ

- ĩi/ g íh ’

t r ờ ĩtị(ụ i c h o

Thứ ba, tách vấn đè dán sự khòng ànli
liưởng lớ i việ c giải quyết vụ ản hìiứ sự ‘7à
p h ầ n dàn sự đtỉxrc tách r a kh ó tĩg ỉiẽn iịuan íléỉì
v iệ c x ủ c c lịn h c ẩ u íh à ììh t ộ i p h ạ n í, v iệ c xem x ẻ i

íìn h tié i íủ tiịi nậỉìỊỊ, y;iảni nhẹ trá ch ỉìhiệm hình
s ự c ù a b ị ca n . h ị c ả ò '\

T rcn đây là lĩiộ t vài kié n nghị hojn ihiện
nguyên tẮc giải quyct vấn đè dàn sự trong vụ án
hình sự theo dính hướng cải cách tư pháp ở
nước la.

•
Bổ sung q u y định tro n g B L T T ỈIS hoặc
Irong các vản bản hưởng dẫn th i hành các nội
dung '*van đề dâtì sự Iro n g vự án liin lì sự'';
"clìư a có điều kiệ n chứng m in h "; “ khỏng ảnh

T à i liệ u (h a m kh á o
ÌM} ỉu ậ l

Ỉ i t ỉ i ị ' h iỉih sư ỉ'iệ i K(ỊỈH nãm

lurởng tời việ c giải quyốt vụ án lìin lì sự'’ mà

[ I I

lỉl/P T H S 2003 đà nèu ra nhưng chưa đưọc qui
ctịnh cự (hể theo hướng sau:

[2 ] N g u y ỉn N gọc C hí, N hừ ng nguvcn lăc cơ bÌLi của

K Ỉ

L uật lố lụ n g h ình sự - N h ừ n g đẻ xuảl s;a ílM bổ


N.N . Chi / Tiỉp chí Kh^n học n i IQ G H N . i.uật ỈĨỌC 26 (2 0 i0 ) Ì2-23

sun^, I lip c h i K lu jii hoc (ch u ycn san 1.UỘI học),
D ọi học Q uốc g ia Ì là N ộ i, số 2 (200‘)) 239.

23

[3 | I loáng T h ị Sơn, V jệ c Rlái quvêt vân đê dân sự
Iro iig vụ án hi n il sự, L m ỉỉ h ỉK \ số 6 (19^)8), 30,

D iscu ssion on principles for seltlins civil matters in crim in al cases

N g u y e n N g o c Chi
S c h o o l o f I.iiM ', I'ie in a m N a iio n a l U n iv e rs ity . Ifa n o i,
N 4 X u a n Thuy. ( 'u l i G ia v . H a n o i, V ie iiiu m

Based oJi the rcscarcli provisions o f Ihc Code o f C rim in a l Proceedings c u rrc iil V ietnam in 2003,
the aulliors discuss the principles fo r dealing w ith c iv il nialters in c rim in a l eases, content analysis,
obstacles to from w h ich the proposed am cndm cnl and supplem ent some p rovisions o f ihc Code o f
C V iniitial Proceedings in 2003 rc la titig to principles fo r dealing w ith c iv il matters iti c rim in a l cases.