Tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh (tt)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRỊNH HÙNG

TÌNH HÌNH TỘI PHẠM TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CỦ CHI,
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành : Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm
Mã số: 60.38.01.05

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI – 2017


Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học xã hội
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Văn Độ

Phản biện 1: .......................................................................
.......................................................................
Phản biện 2: .......................................................................
.......................................................................

Luận văn sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ
họp tại: Học viện Khoa học xã hội lúc ….. giờ ….. ngày ….. tháng
….. năm …….

Có thể tìm hiểu luận văn tại: Thư viện Học viện Khoa học xã hội

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Củ Chi là một huyện ngoại thành, nằm về phía Tây Bắc của
Thành phố Hồ Chí Minh, cách trung tâm thành phố khoảng 60km
theo đường Xuyên Á. Phía bắc giáp huyện Trảng Bàng thuộc tỉnh
Tây Ninh, phía nam giáp huyện Hóc Môn, phía đông giáp với huyện
Bến Cát thuộc tỉnh Bình Dương, phía tây giáp với huyện Đức Hòa
thuộc tỉnh Long. Cơ cấu lãnh thổ được chia thành 1 thị trấn và 20 xã,
diện tích tự nhiên 43.496 ha, dân số 389.049 người, mật độ dân số
trung bình 889 người/ km2.
Trong những năm qua kinh tế huyện Củ Chi phát triển bền vững
ổn định, tăng trưởng kinh tế trung bình từ 2012- 2016 đạt 14,24 %, đời
sống nhân dân được cải thiện, nâng lên đáng kể. Thu ngân sách đạt
khá vì thế chính quyền địa phương có điều kiện đảm bảo cho an sinh
xã hội, giáo dục, an ninh trật tự vv. Hàng năm trên lĩnh vực đảm bảo
an ninh trật tự, phòng, chống tội phạm được chính quyền thành phố,
huyện, xã, thị trấn quan tâm bằng nhiều nghị quyết lãnh đạo, chương
trình kế hoạch phòng, chống tội phạm. Huy động được các đoàn thể,
nhân dân tham gia vào phong trào bảo vệ an ninh, trật tự.
Mặc dù có sự vào cuộc lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp chính
quyền, sự tham gia của nhiều cơ quan, tổ chức và đông đảo nhân
dân, hệ thống cơ quan chuyên trách về phòng, chống tội phạm song
tội phạm xảy ra trên địa bàn trong những năm qua vẫn có xu hướng
tăng đặc biệt là các tội về ma túy, các tội về chiếm đoạt tài sản. Hệ
quả của nó làm gây hoang mang dư luận trong nhân dân, gây hại cho
hoạt động công nghiệp, nông nghiệp, sản xuất, làm mất ổn định trật
tự, ảnh hưởng đến cuộc sống an toàn của người dân.

1

Qua nghiên cứu các biện pháp phòng ngừa tội phạm được áp
dụng trên địa bàn theo cả quy mô cấp thành phố, quy mô cấp huyện,
quy mô cấp xã, thị trấn hay của các cơ quan chuyên trách nhận thấy:
Các biện pháp phòng ngừa chưa có sự liên kết, hỗ trợ, cộng hưởng
lẫn nhau giữa các quy mô triển khai; các kế hoạch phòng ngừa không
có trọng tâm, trọng điểm mà dàn trải dẫn đến thiếu kinh phí, lực
lượng và tất yếu hiệu quả thấp; không xuất phát từ những đặc điểm
riêng có của địa bàn mà áp dụng nguyên xi các địa bàn khác; sự thiếu
trách nhiệm trong thực thi của các lực lượng được giao làm nòng cốt,
sự tham gia của nhân dân còn hình thức, chưa thật sự tự nguyện.
Trước yêu cầu đảm bảo an ninh, trật tự cho địa bàn quan trọng
về cả kinh tế, chính trị, xã hội, sự gia tăng liên tục trên thực tế của tội
phạm, sự thiếu hiệu quả của các biện pháp phòng ngừa, sự tham gia
chưa thực sự của người dân, đã đến lúc cần có một nghiên cứu đầy đủ
về tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi. Trên cơ sở nghiên
cứu đó thiết kế hệ thống các biện pháp phòng ngừa hiệu quả trên thực
tế. Với mong muốn đó cùng với mức độ hiểu biết của mình, học viên
chọn nghiên cứu Đề tài: “Tình hình tội phạm trên địa bàn huyện
Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh” làm luận văn thạc sĩ luật học.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Trong thời gian qua, tầm quan trọng của nghiên cứu tội phạm
học phục vụ cho phòng ngừa tội phạm đã được khẳng định. Trên địa
bàn Thành phố Hồ Chí Minh cũng như một số địa bàn quận, huyện
đã được nhiều tác giả nghiên cứu về tội phạm học tiến hành, cụ thể:
luận văn thạc sĩ “ các tội xâm phạm danh dự, nhân phẩm của con
người trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh: tình hình, nguyên nhân
và giải pháp phòng ngừa” của tác giả Phan Tô Ngọc; luận văn thạc sĩ
“các tội xâm phạm trật tự công cộng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí

2


Minh: tình hình, nguyên nhân và giải pháp phòng ngừa” của tác giả
Trần Văn Tùng; luận văn thạc sĩ “các tội về tham nhũng trên địa bàn
Thành phố Hồ Chí Minh: tình hình, nguyên nhân và giải pháp phòng
ngừa” của tác giả Nguyễn Thị Hồng Nhung; luận văn thạc sĩ “các tội
xâm phạm sở hữu trên địa bàn huyện Nhà Bè Thành phố Hồ Chí
Minh: tình hình, nguyên nhân và giải pháp phòng ngừa” của tác giả
Nguyễn Thanh Tú; một số đề tài khác nghiên cứu về tội phạm học
được thực hiện trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.
Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu đó chỉ tập trung theo
hướng nghiên cứu về một tội phạm hoặc một nhóm tội phạm. Điều
đó thiết thực cho việc phòng ngừa một loại tội phạm hoặc một nhóm
tội phạm. Với mục đích đảm bảo an ninh, trật tự cho một địa bàn
quan trọng phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội thì hướng nghiên
cứu đó là chưa đầy đủ. Theo nhận thức của cá nhân, để giải quyết
được mục đích đặt ra cần phải được nghiên cứu một cách tổng thể về
tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí
Minh. Từ đó tìm ra nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội phạm
trên chính địa bàn, thiết kế và triển khai biện pháp phòng ngừa hiệu
quả, và cũng chính từ thực tiễn tình hình tội phạm đó là cơ sở cho đề
xuất hoàn thiện pháp luật.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về tình hình tội phạm và thực
tiễn tình hình tội phạm tại huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh đề xuất các giải pháp hoàn thiện các biện pháp phòng ngừa và tổ
chức thực hiện phòng ngừa tội phạm trên địa bàn huyện.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

3


Để đạt được mục đích nghiên cứu, Luận văn thực hiện những
nhiệm vụ sau:
- Nghiên cứu những vấn đề lý luận về tình hình tội phạm.
- Nghiên cứu tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi
Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2012 đến năm 2016 đưa ra dự báo
về tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí
Minh.
- Trên cơ sở thực tiễn và dự báo đề xuất hoàn thiện pháp luật,
hoàn thiện các biện pháp phòng ngừa và tổ chức thực hiện phòng
ngừa.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn bao gồm:
- Nghiên cứu lý luận chung về tình hình tội phạm.
- Nghiên cứu tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi
Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2012 đến năm 2016.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu dưới góc độ tội phạm học.
Về không gian phạm vi nghiên cứu được giới hạn tại địa bàn
huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh.
Về thời gian, Luận văn này thu thập số liệu thống kê và nghiên
cứu các bản án về các tội phạm được thực hiện trên địa bàn huyện
Củ Chi trong thời gian từ năm 2012 đến năm 2016
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu đề tài
5.1. Phương pháp luận nghiên cứu
Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận chủ
nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử của chủ nghĩa

4


Mác – Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng và
nhà nước về phòng ngừa tội phạm.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành việc nghiên cứu, luận văn sử dụng các phương
pháp nghiên cứu cụ thể như: Phương pháp thống kê; phương pháp
phân tích; phương pháp tổng hợp; phương pháp so sánh; phương
pháp tổng khảo sát thực tiễn; phương pháp phỏng vấn chuyên gia;
phương pháp điều tra xã hội học; phương pháp vụ việc điển hình.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Luận văn nghiên cứu hệ thống lý luận về tình hình tội phạm,
áp dụng lý luận đó để khảo sát về thực tiễn tình hình tội phạm trên
địa bàn thực tế. Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần làm
phong phú thêm lý luận về tình hình tội phạm, về sự áp dụng lý luận
vào nghiên cứu thực tế, là tài liệu tham khảo cho công tác giảng dạy
và nghiên cứu sau này.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được sử dụng trong
công tác phòng ngừa tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi
Thành phố Hồ Chí Minh cũng như có giá trị tham khảo cho các địa
bàn tương tự khác.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, danh mục tài liệu tham
khảo, nội dung của luận văn được cơ cấu thành ba chương gồm:
Chương 1: Những vấn đề lý luận về tình hình tội phạm.
Chương 2: Thực tiễn tình hình tội phạm trên địa bàn huyện

Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh.
Chương 3: Những vấn đề đặt ra đối với phòng ngừa tình hình
tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh.
5


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TÌNH HÌNH TỘI PHẠM
1.1. Khái niệm, phân loại của tình hình tội phạm
1.1.1. Khái niệm của tình hình tội phạm
Tình hình tội phạm là hiện tượng xã hội tiêu cực (tội phạm)
mang tính pháp lý- hình sự, tính lịch sử, tính giai cấp bao gồm hệ
thống tổng thể thống nhất các tội phạm đã xảy ra trong phạm vi
không gian nhất định và trong khoảng thời gian nhất định.

1.1.2.Phân loại tình hình tội phạm
1.1.2.1. Tình hình tội phạm rõ
Tình hình tội phạm rõ là hệ thống tổng thể các tội phạm đã xảy
ra đã được phát hiện, xử lý và đã được đưa vào thống kê tội phạm,
được khảo sát trên các nội dung: Thực trạng (mức độ), diễn biến
(động thái), cơ cấu, tính chất.
*Thực trạng của tình hình tội phạm rõ
Thực trạng của tình hình tội phạm là số lượng các tội phạm đã
được thực hiện và những người thực hiện các tội phạm đó ở một địa
bàn nhất định và trong khoảng thời gian nhất định.
* Diễn biến (động thái) của tình hình tội phạm
Diễn biến của tình hình tội phạm là sự phản ánh xu hướng
tăng, giảm, ổn định tương đối của tình hình tội phạm nói chung (hoặc
một nhóm tội phạm hoặc một tội phạm) xảy ra trong khoảng thời
gian nhất định và trên một địa bàn nhất định.

* Cơ cấu của tình hình tội phạm
Cơ cấu của tình hình tội phạm là tỷ trọng, mối tương quan
giữa nhân tố bộ phận và tổng thể của tình hình tội phạm theo tiêu chí
nhất định trong khoảng thời gian và trên địa bàn nhất định.

6


Tùy vào mục đích nghiên cứu mà ta phân chia thành các cơ
cấu khác nhau, thông thường người ta xét trên những cơ cấu sau:
* Cơ cấu của tình hình tội phạm theo chương của các tội
phạm cụ thể của bộ luật hình sự Loại cơ cấu này thường được áp
dụng khi nghiên cứu về một nhóm tội nào đó, được tính bằng tỷ
trọng giữa tội danh cụ thể (bộ phận) đã xảy ra với tổng số tội phạm
(tổng thể) đã xảy ra của một nhóm tội nào đó. Qua việc xác định theo
cơ cấu từng tội danh cụ thể để biết được tỷ trọng từng tội trong nhóm
tội và làm rõ tội nào là nổi cộm nhất để tập trung tìm ra nguyên nhân,
điều kiện định hướng phòng ngừa.
* Cơ cấu của tình hình tội phạm theo tội danh cụ thể được quy
định trong bộ luật hình sự
* Cơ cấu của tình hình tội phạm theo loại tội phạm
* Cơ cấu của tình hình tội phạm theo hình thức phạm tội
* Cơ cấu của tình hình tội phạm theo địa bàn phạm tội
Loại cơ cấu này áp dụng rất phổ biến trong nghiên cứu tình
hình tội phạm. Nó có thể được áp dụng để nghiên cứu tình hình tội
phạm nói chung trong cả nước để xác định tỷ lệ tội phạm của từng
tỉnh, thành phố là bao nhiêu; địa bàn nông thôn là bao nhiêu, địa bàn
đô thị là bao nhiêu. Cũng có thể áp dụng cho việc nghiên cứu tình
hình tội phạm trên địa bàn nhỏ hơn như tỉnh thành phố), quận,
huyện. Không những áp dụng cho việc nghiên cứu tình hình tội phạm

nói chung mà còn áp dụng cho việc nghiên cứu tình hình tội phạm
của nhóm tội, tội danh cụ thể.
Loại cơ cấu này có nhiều ý nghĩa trong việc khu biệt để xác
định nguyên nhân, điều kiện gắn với địa bàn cụ thể, sắp xếp bố trí
nhân lực cho các cơ quan tiến hành tố tụng ở từng địa bàn, bố trí đội
ngũ làm công tác phòng ngừa cũng như tập trung biện pháp phòng
7


ngừa theo từng địa bàn trên cơ sở tổng số tội phạm đã xảy ra hoặc
từng nhóm tội, tội danh cụ thể đã xảy ra.
* Cơ cấu của tình hình tội phạm theo loại hình phạt áp dụng
đối với người phạm tội
* Cơ cấu của tình hình tội phạm theo hình thức lỗi
* Cơ cấu của tình hình tội phạm theo đặc điểm về nhân thân
của người phạm tội
Đây là một tập hợp của nhiều cơ cấu, tùy theo mục đích
nghiên cứu người ta phân chia nhân thân của người phạm tội theo
các đặc điểm có ý nghĩa đối với nghiên cứu tội phạm học. Mỗi đặc
điểm được đặc trưng bởi một cơ cấu. Cơ cấu theo đặc điểm nhân
thân có ý nghĩa to lớn đối với tội phạm học hiện đại, là cơ sở để áp
dụng các biện pháp phòng ngừa xã hội, kiểm soát xã hội có hiệu quả
trong phòng ngừa tội phạm.
Thông thường người ta sử dụng những đặc điểm nhân thân sau
để xác định cơ cấu: tuổi, giới tính, dân tộc, có nghề nghiệp hay thất
nghiệp, tái phạm hay tái phạm nguy hiểm, trình độ văn hóa... những
cơ cấu này có thể được áp dụng khi nghiên cứu tình hình tội phạm
nói chung, nhóm tội hoặc một tội danh cụ thể.
* Cơ cấu của tình hình tội phạm theo động cơ phạm tội
* Cơ cấu của tình hình tội phạm theo đặc điểm công cụ,

phương tiện phạm tội, thời gian phạm tội
* Cơ cấu của tình hình tội phạm theo đặc điểm mối quan hệ
của nạn nhân với người phạm tội
* Tính chất của tình hình tội phạm
Tính chất của tình hình tội phạm thể hiện ở số lượng của các
tội phạm nguy hiểm nhất cho xã hội trong cơ cấu của tình hình tội
phạm cũng như các đặc điểm nhân thân của những người thực hiện
8


tội phạm. Tính chất của tình hình tội phạm được làm sáng tỏ thông
qua cơ cấu của nó.
1.1.2.2. Tình hình tội phạm ẩn
Tình hình tội phạm là hệ thống tổng thể các tội phạm đã xảy ra
trên thực tế. Trong tổng thể đó các tội phạm đã bị phát hiện, xử lý,
đưa vào thống kê tội phạm gọi là phần tội phạm rõ hay phần hiện
tình hình tội phạm. Phần còn lại vì lý nào đó chưa được phát hiện, xử
lý và đưa vào thống kê tội phạm gọi là phần tội phạm ẩn hay phần ẩn
tình hình tội phạm.
Tội phạm ẩn hay tình hình tội phạm ẩn là tất yếu, khách quan.
Đây là luận điểm mang tính biện chứng, bởi vì con người chúng ta
nhận thức sự vật hiện tượng không bao giờ là nhận thức được tất cả,
tuyệt đối về sự vật hiện tượng mà chỉ tiệm tiến đến sự tuyệt đối đó,
luôn luôn có phần chưa nhận thức được. Nhận thức về tình hình tội
phạm cũng vậy.
- Các loại tình hình tội phạm ẩn
Tội phạm ẩn là một phần của tình hình tội phạm, không giống
như tình hình tội phạm rõ, nơi được phản ánh bằng những thông số
thống kê cụ thể, trực diện. Tình hình tội phạm ẩn phản ánh ra bên
không giống cách thức phản ánh của tội phạm rõ, do vậy sự nhận

thức phải tiến hành phù hợp với cách thức đó. Tội phạm học chia
tình hình tội phạm ẩn thành các loại tội phạm ẩn khác nhau.
* Tội phạm ẩn khách quan
Tại mỗi quốc gia, việc phát hiện, điều tra, truy tố, xét xử tội
phạm được giao cho một hệ thống cơ quan. Đó là hệ thống cơ quan
chuyên trách để xử lý tội phạm. Tại Việt Nam hệ thống cơ quan đó
bao gồm: Cơ quan tiến hành một số hoạt động điều tra, cơ quan điều
tra, viện kiểm sát các cấp, tòa án các cấp (gọi là cơ quan chuyên
9


trách). Tội phạm không được phát hiện, xử lý là khách quan, ngoài
chủ quan của hệ thống cơ quan này người ta gọi là tội phạm ẩn khách
quan.
* Tội phạm ẩn chủ quan
Tội phạm ẩn chủ quan là vì những lý do chủ quan của hệ thống
cơ quan được giao nhiệm vụ đấu tranh phòng , chống tội phạm mà
tội phạm đã xảy ra trên thực tế không được phát hiện, xử lý. Hệ
thống cơ quan đó bao gồm tòa án, viện kiểm sát, cơ quan điều tra,
các cơ quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động
điều tra.
* Tội phạm ẩn thống kê
Tội phạm ẩn thống kê là khái niệm dùng để chỉ tội phạm đã
xảy ra trên thực tế, đã được phát hiện, xử lý nhưng vì lý do nào đó
(không phải do sai số thống kê) mà việc thống kê không đếm hết
được số người phạm tội hay số vụ phạm tội dẫn đến số liệu thống kê
không chính xác tình hình tội phạm. Từ đó các cơ quan khi dựa vào
số liệu thống kê để nghiên cứu, thiết kế các biện pháp phòng ngừa
không đảm bảo độ tin cậy cao.
Nguyên nhân của tình hình tội phạm ẩn

* Nguyên nhân của tình hình tội phạm ẩn khách quan
+ Tội phạm ẩn khách quan có nguyên nhân từ người thực hiện
hành vi phạm tội
Người thực hiện hành vi phạm tội nếu bị phát hiện xử lý sẽ
phải gánh chịu hậu quả bất lợi (chế tài). Hầu hết mọi chủ thể của
hành vi phạm tội đều không mong muốn bị phát hiện dẫn đến bị xử
lý. Để thực hiện được mong muốn đó họ tiến hành thực hiện hành vi
phạm tội bằng các phương thức, cách thức tinh vi, người khác nhìn
vào khó phát hiện đó là tội phạm, không để lại dấu vết. Họ che dấu
10


tội phạm một cách kín đáo, khi bị phát hiện thì tìm mọi cách, mọi lợi
thế sẳn có để cản trở…
+ Tội phạm ẩn khách quan có nguyên nhân từ phía nạn nhân
của tội phạm
Hầu hết mọi tội phạm xảy ra đều có nạn nhân. Đó là cá nhân
hoặc tổ chức bị thiệt hại về vật chất hoặc tinh thần do hành vi tội
phạm xâm hại tới. Vì trực tiếp bị tội phạm xâm hại tới nên họ có
nhiều thông tin, dấu vết về tội phạm. Theo lẽ thông thường họ phải
thông báo cho cơ quan chức năng để xử lý tội phạm, bồi thường thiệt
hại cho mình. Tuy nhiên trên thực tế có nhiều lý do mà nạn nhân của
tội phạm không hành động theo lẽ thông thường đó. Họ không thông
báo thông tin về tội phạm cho cơ quan chức năng hoặc cá biệt có
trường hợp còn che dấu, cản trở sự phát hiện tội phạm. Nạn nhân của
tội phạm có thể là cá nhân hoặc tổ chức.
+ Tội phạm ẩn khách quan có nguyên nhân từ nạn nhân là cá
nhân.
Nạn nhân của tội phạm là cá nhân hoặc tổ chức bị thiệt hại về
vật chất hoặc tinh thần do chính hành vi phạm tội gây ra. Về cá nhân,

đó là thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, tài sản, tinh thần. Vậy vì lý do
gì họ không cung cấp thông tin về tội phạm cho cơ quan chức năng.
• Không dám tố giác
• Không tin tưởng vào cơ quan chức năng.
• Không tố giác vì mong muốn giữ kín sự kiện phạm tội.
• Không che dấu tội phạm nhưng không muốn tố giác.
• Không tố giác vì không nhận thức được hành vi phạm tội đối
với mình
+ Tội phạm ẩn khách quan có lý do từ nạn nhân là cơ quan, tổ
chức.
11


+ Tội phạm ẩn khách quan có nguyên nhân từ nhân chứng
* Nguyên nhân của tội phạm ẩn chủ quan
Những nguyên nhân chủ quan của hệ thống cơ quan này làm
cho tội phạm đã xảy ra không được phát hiện, xử lý là: do nhận hối
lộ, bị mua chuộc, bị khống chế, thông đồng, cùng tham gia thực hiện
tội phạm; do thiếu trách nhiệm, năng lực của đội ngũ cán bộ; chưa
phát huy được sự cộng tác của nhân dân mà cụ thể là nhân chứng,
nạn nhân.
Đây là loại tội phạm ẩn có tính nguy hại cao nhất bởi không
những làm ẩn những tội phạm xảy ra trên thực tế mà có thể đi cùng
với tội phạm ẩn là một tội phạm mới phát sinh như tội “nhận hối lộ”,
tội “đưa hối lộ”, tội “làm sai lệch hồ sơ vụ án”, tội “không truy cứu
trách nhiệm hình sự người có tội”, tội “ lạm quyền trong khi thi hành
công vụ” vv. Tội phạm ẩn loại này cũng thể hiện sự thiếu trách
nhiệm trong đấu tranh phòng chống tội phạm, đạo đức nghề nghiệp,
trình độ năng lực của đội ngũ cán bộ chuyên trách.
Tội phạm ẩn chủ quan là loại tội phạm ẩn có tính nguy hại lớn

nhất. Nó không chỉ phản ánh lệch lạc “bức tranh” của tình hình tội
phạm, làm phát sinh tội phạm mới, phản ánh sự tiêu cực, thiếu hiệu
quả của hệ thống cơ quan nòng cốt trong phòng, chống tội phạm. Sự
nguy hại hơn cả là làm mất niềm tin của người dân, làm cho nhân
dân thờ ơ, bàng quang, phó mặc. Và thực tế đã chứng minh không có
sự ủng hộ, giúp đỡ, đồng thuận của người dân thì không có công
cuộc nào thành công cả.
1.2. Những yếu tố tác động đến tình hình tội phạm
* Yếu tố thuộc về nguyên nhân, điều kiện
* Yếu tố thuộc về pháp luật

12


* Mối quan hệ giữa tình hình tội phạm với nhân thân người
phạm tội và nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội phạm
* Mối quan hệ giữa tình hình tội phạm với nhân thân người
phạm tội
*

Mối quan hệ của tình hình tội phạm với nguyên nhân và

điều kiện của tình hình tội phạm
Kết luận chương 1
Chương 1 là hệ thống lý luận về tình hình tội phạm, mối quan
hệ của tình hình tội phạm với nhân thân người phạm tội và nguyên
nhân điều kiện của tình hình tội phạm. Hệ thống đó được nghiên cứu,
kế thừa, tập hợp từ nhiều công trình nghiên cứu về tội phạm học
trước đó của các tác giả trong nước và sự phát triển của bản thân
người nghiên cứu. Trong hệ thống lý luận đó là khái niệm và các đặc

điểm của tình hình tội phạm; thực trạng và ý nghĩa của thực trạng
tình hình tội phạm; diễn biến và ý nghĩa của diễn biến tình hình tội
phạm; cơ cấu, các loại cơ cấu và ý nghĩa của từng cơ cấu; tính chất
và cách đánh giá tính chất của tình hình tội phạm thông qua cơ cấu,
diễn biến, thực trạng; làm rõ mối quan hệ của tình tội phạm với nhân
thân người phạm tội và nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội
phạm.
Toàn bộ hệ thống lý thuyết đó là cơ sở để nghiên cứu khảo sát
thực tiễn tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi Thành phố
Hồ Chí Minh một cách có hệ thống, khoa học để thu được những
kiến thức cần có phục vụ phòng ngừa tội phạm.

13


Chương 2
THỰC TIỄN TÌNH HÌNH TỘI PHẠM TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN CỦ CHI, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
2.1. Tình hình tội phạm rõ trên địa bàn huyện Củ Chi
Thành phố Hồ Chí Minh
2.1.1. Thực trạng tình hình tội phạm
Luận văn nghiên cứu thực trạng (mức độ) của tình hình tội
phạm trên địa bàn huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh được tiến
hành khảo sát trên ba mức độ: Mức độ tổng quan, mức độ nhóm,
mức độ tội danh cụ thể.
Mức độ tổng quan tình hình tội phạm rõ trên địa bàn huyện
Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh
Mức độ tổng quan là cơ sở để xác định cơ số tội phạm, cơ số
hành vi phạm tội, xu hướng của tình hình tội phạm, trong đó cơ số
tội phạm, cơ số hành vi phạm tội là chỉ số khái quát nhất để đánh giá

về mức độ của tình hình tội phạm trên một đơn vị hành chính lãnh
thổ. Có thể xét đến số tội danh xảy ra trên thực tế gọi là cơ số tội
danh.
- Cơ số tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi Thành phố Hồ
Chí Minh
- Cơ số hành vi phạm tội trên địa bàn huyện Củ Chi Thành
phố Hồ Chí Minh
- Cơ số tội danh trên địa bàn huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí
Minh
* Mức độ nhóm tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi Thành
phố Hồ Chí Minh
- Nhóm xâm phạm sở hữu trên địa bàn huyện Củ Chi Thành
phố Hồ Chí Minh
14


- Nhóm tội về ma túy trên địa bàn huyện Củ Chi Thành phố
Hồ Chí Minh
- Nhóm tội về chức vụ trên địa bàn huyện Củ Chi Thành phố
Hồ Chí Minh
* Mức độ hành vi (tội) của tình hình tội phạm trên địa bàn
huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh
2.1.2. Diễn biến tình hình tội phạm
Diễn biến của tình hình tội phạm mà chúng ta đang đề cập là
diễn biến về thực trạng của tình hình tội phạm, diễn biến về cơ cấu ta
sẽ đề cập tại phần cơ cấu.
Nhìn chung tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi
Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian từ 2012 đến 2016 có xu
hướng tăng về cả số vụ (từ 279 vụ năm 2012 tăng lên 332 vụ năm
2016, mức tăng trung bình hàng năm là 5.95%) và số người phạm tội

(từ 444 bị cáo năm 2012 và 545 bị cáo năm 2016, mức tăng trung
bình là 5,33). Như vậy mức tăng như thế là cao hơn so với mức trung
bình của tình hình tội phạm thành phố (các chỉ số tương đương là 3%
và 2,8%) và các quận tương đương khác.
Về nhóm tội “xâm phạm sở hữu” có xu hướng tăng về số vụ
(109 vụ năm 2012 tăng lên 125 vụ năm 2016), người phạm tội có xu
hướng tăng (từ 154 bị cáo năm 2012 lên 173 bị cáo năm 2016.
Về nhóm tội “ma túy” diễn biến của tội “tàng trữ, vận chuyển,
mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy” vì trong khoảng thời
gian khảo sát nhóm tội về ma túy chỉ xảy ra loại hành vi này.
Về tội phạm cụ thể:
Tội “trộm cắp tài sản” có xu hướng tăng cả số vụ và số người
phạm tội.

15


Tội “cướp giật tài sản” có xu hướng tăng về số vụ và số người
phạm tội.
2.1.3. Cơ cấu tình hình tội phạm
- Cơ cấu của tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi
Thành phố Hồ Chí Minh theo tên chương của phần các tội phạm cụ
thể của Bộ luật hình sự
Đây là loại cơ cấu cho ta cái nhìn tổng quan về tình hình tội
phạm rõ trên địa bàn huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh..
- Cơ cấu của tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi
Thành phố Hồ Chí Minh theo tội danh cụ thể được quy định trong Bộ
luật hình sự
- Cơ cấu của tình hình tội phạm theo loại tội phạm trên địa
bàn huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh

- Cơ cấu của tình hình tội phạm theo hình thức phạm tội trên
địa bàn huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh
- Cơ cấu của tình hình tội phạm theo địa bàn phạm tội trên địa
bàn huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh
- Cơ cấu của tình hình tội phạm theo loại hình phạt áp dụng
cho người phạm tội.
- Cơ cấu theo hình thức lỗi của người phạm tội trên địa bàn
huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh
- Cơ cấu theo động cơ của người phạm tội trên địa bàn huyện
Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh
- Cơ cấu theo đặc điểm nhân thân của người phạm tội trên địa
bàn huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh
Cơ cấu theo đặc điểm nhân thân của người phạm tội là một hệ
thống các cơ cấu theo các đặc điểm nhân thân có ý nghĩa cho nghiên
cứu.
16


+ Cơ cấu theo giới tính trên địa bàn huyện Củ Chi Thành phố
Hồ Chí Minh
+ Cơ cấu theo độ tuổi trên địa bàn huyện Củ Chi Thành phố
Hồ Chí Minh
+ Cơ cấu theo trình độ học vấn trên địa bàn huyện Củ Chi
Thành phố Hồ Chí Minh
- Cơ cấu theo đặc điểm có nghề nghiệp hay không có nghề
nghiệp trên địa bàn huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh
+ Cơ cấu theo đặc điểm tái phạm; tiền án, tiền sự trên địa bàn
huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh
2.1.4. Tính chất tình hình tội phạm
Tính chất của tình hình tội phạm là những đặc điểm cơ bản về

chất của tình hình tội phạm trên một địa bàn trong một khoảng thời
gian nhất định. Nó là những đặc điểm thể hiện tính nguy hiểm cho xã
hội cũng như những đặc điểm mà sự tăng lên của nó làm gia tăng
tính nguy hiểm cho xã hội. Là những đặc điểm về chất nên nó phải
được rút ra trên cơ sở các đặc điểm về lượng hay nói cách khác tính
chất của tình hình tội phạm chỉ có thể có được thông qua nhận thức
về thực trạng, diễn biến (diễn biến của thực trạng và diễn biến về cơ
cấu), cơ cấu của tình hình tội phạm.
Tính chất của tình hình tội phạm rõ trên địa bàn huyện Củ Chi
Thành phố Hồ Chí Minh là những đặc điểm về chất thông qua nhận
thức về thực trạng, diễn biến, cơ cấu của tình hình tội phạm đó. Đó là
những đặc điểm thể hiện tính chất chung của tình hình tội phạm cả
nước, của Thành phố Hồ Chí Minh và những đặc điểm riêng có của
tình hình tội phạm huyện Củ Chi.
Tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi Thành phố Hồ
Chí Minh từ năm 2012 đến năm 2016 diễn biến nguy hiểm, xu hướng
17


tăng lên cả về số vụ và số người phạm tội, cơ số tội phạm cao hơn
mức trung bình của Thành phố Hồ Chí Minh và có xu hướng tăng.
Trong tổng số vụ phạm tội xảy ra, tỷ lệ các vụ có động cơ vụ lợi, có
mục đích tài sản chiếm tỷ trọng lớn và có xu hướng tăng.
Người phạm tội ngày càng trẻ hóa, tỷ lệ người phạm tội là
người không có nghề nghiệp hoặc nghề nghiệp không ổn định chiếm
tỷ trọng lớn, tỷ lệ là nữ cao hơn mức trung bình. Tỷ lệ người phạm
tội là người chưa thành niên tăng lên và sự tham gia vào các vụ phạm
tội có tính chất nguy hiểm cho xã hội cao, mang tính chất côn đồ.
Với những đặc điểm riêng có của điều kiện kinh tế - xã hội
huyện Củ Chi, tính chất của tình hình tội phạm trên địa bàn huyện

Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2012 đến năm 2016 cũng có
những đặc điểm riêng.
Đây là địa bàn huyện ngoại thành, là khu vực đô thị hóa từng
ngày, các khu công nghiệp hình thành, di dân từ nơi khác đến để tìm
việc rất lớn nên các tội về chiếm đoạt tài sản hoặc có mục đích đạt
tới là tài sản chiếm số lượng lớn hơn mức trung bình. Là địa bàn
rộng lớn, khu vực ngoại thành nên là địa điểm thuận lợi cho hoạt
động buôn bán ma túy nên tỷ lệ tội phạm ma túy nhiều, tập trung
nhiều ở các vùng tiếp giáp với huyện Hóc Môn nơi có Bến xe An
Sương là trung tâm của các đầu nậu ma túy.
2.2. Tình hình tội phạm ẩn trên địa bàn huyện Củ Chi
Thành phố Hồ Chí Minh
Tội phạm ẩn hay tình hình tội phạm ẩn là tất yếu và tình hình
tội phạm ẩn trên địa bàn huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh
không nằm ngoài sự tất yếu đó. Tình hình tội phạm ẩn trên địa bàn
huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh có đầy đủ các loại tội phạm
ẩn cũng như nguyên nhân tội phạm ẩn theo lý luận tội phạm ẩn đã
phân tích.
18


2.3. Dự báo về tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi
Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian 5 năm tới
Thực trạng của tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi
Thành phố Hồ Chí Minh vẫn tiếp tục tăng về số vụ và số người phạm
tội. Điều đó được chứng minh bởi xu hướng tăng liên tục trong thời
gian từ 2012 đến 2016 và về cơ bản nếu không có đột phá trong
phòng ngừa thì xu hướng đó là tất yếu.
Người phạm tội có xu hướng trẻ hóa, tỷ lệ người chưa thành
niên phạm tội, người phạm tội có xu hướng tăng lên trong tổng số

người phạm tội.
Tội phạm về chiếm đoạt tài sản, vì mục đích tài sản, tội phạm
về ma túy tiếp tục tăng và chiếm tỷ trọng lớn trong tình hình tội
phạm.
Tội phạm ẩn tăng lên cùng với xu thế tăng về số vụ và số
người phạm tội. Điều này được chứng minh bằng tỷ lệ khám phá
thành công vụ án giảm, sự hợp tác của người dân chưa được phát
huy, hiệu quả công tác phòng, chống chưa cao. Đặc biệt là tội phạm
ẩn trong lĩnh vực liên quan đến tham nhũng, người có chức vụ bởi cơ
chế phòng chống tham nhũng còn mang tính hình thức.
Kết luận chương 2
Trên cơ sở vận dụng lý luận về tình hình tội phạm đã khảo sát,
làm rõ thực tiễn tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi Thành
phố Hồ Chí Minh trong thời gian từ 2012 đến 2016. Những dữ liệu
thu được có hệ thống về thực trạng, diễn biến, cơ cấu, tính chất là cơ
sở, căn cứ cho việc sửa đổi pháp luật, biện pháp phòng ngừa và hệ
thống tổ chức phòng ngừa hiện nay để kiểm soát tình hình tội phạm,
ngăn ngừa động thái gia tăng về số lượng cũng như tính chất nguy
hiểm cho xã hội, đảm bảo trật tự xã hội phục vụ phát triển kinh tế xã
hội.
19


Chương 3
NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA ĐỐI VỚI PHÒNG NGỪA TÌNH
HÌNH TỘI PHẠM TRÊN ĐỊA BÀN CỦ CHI THÀNH PHỐ HỒ
CHÍ MINH
3.1. Thực tiễn tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi
Thành phố Hồ Chí Minh và việc tăng cường các giải pháp phòng
ngừa

Phòng ngừa tội phạm là tổng thể các biện pháp nhằm hạn chế
hoặc loại trừ các nguyên nhân, điều kiện làm phát sinh tội phạm
nhằm làm giảm tội phạm hoặc không để cho tội phạm xảy ra.
Trong tổng thể các biện pháp phòng ngừa tội phạm thường
được tiến hành theo hai hướng: Hướng các biện pháp nhằm phát triển
xã hội và hướng các biện pháp ngăn chặn tội phạm.
Hướng các biện pháp nhằm phát triển xã hội là hướng căn bản,
lâu dài đó là tổng thể các biện pháp để nhằm phát triển kinh tế, xã
hội, văn hóa, giáo dục, pháp luật và các mặt của đời sống xã hội
nhằm hạn chế, loại trừ các yếu tố là nguyên nhân, điều kiện phát sinh
tội phạm, nguyên nhân, điều kiện để hình thành các đặc điểm nhân
cách tiêu cực ở con người.
Hướng các biện pháp ngăn chặn không để cho tội phạm xảy ra
hoặc xảy ra đến cùng và hậu quả nguy hiểm cho xã hội của nó. Đây
là các biện pháp mang tính “chiến thuật”, trực tiếp, áp dụng các kỹ
thuật phòng ngừa.
Trong khuôn khổ đề tài, từ thực tiễn tình hình tội phạm huyện
Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2012 đến năm 2016 để hoàn
thiện các biện pháp các biện pháp phòng ngừa. Do vậy các biện pháp
được đưa ra và hướng hoàn thiện của nó phải lấy căn cứ từ thực tiển đó
và quan trọng hơn phải có ý nghĩa trong việc giải quyết thực tiển đó.
20


3.1.1. Tăng cường giải pháp kinh tế - xã hội
3.1.2. Tăng cường giải pháp văn hoá, giáo dục
3.1.3. Tăng cường các giải pháp quản lý
3.1.4. Tăng cường các giải pháp pháp luật
* Hoàn thiện pháp luật hình sự
- Giảm số lượng tội danh trong Bộ luật hình sự, quy định tội

phạm cụ thể tại các luật chuyên ngành
- Giảm hình phạt tù, quy định các hình phạt khác không phải
tù phù hợp với bản chất từng loại tội phạm
- Tội phạm hóa hành vi làm giàu bất chính
* Hoàn thiện pháp luật tố tụng hình sự
- Quy định cụ thể quy trình, trách nhiệm trong giải quyết tin
báo, tố giác tội phạm.
- Hạn chế tội được áp dụng biện pháp ngăn chặn là tạm giam,
các căn cứ áp dụng tạm giam phải được chứng minh thực tế
- Quy định cơ chế tố tụng đặc biệt đối với tội phạm về tham
nhũng
* Hoàn thiện pháp luật thi hành án
3.2. Thực tiễn tình hình tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi
Thành phố Hồ Chí Minh và việc hoàn thiện tổ chức phòng ngừa
- Hoàn thiện ban chỉ đạo của chính phủ thực hiện chương
trình quốc gia phòng, chống tội phạm và ban chỉ đạo phòng, chống
tội phạm tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ( gọi tắt là Ban chỉ
đạo 138)
- Hoàn thiện cơ quan phòng ngừa chuyên trách.
- Đổi mới hoạt động của các cơ quan thanh tra, kiểm tra, kiểm
toán.

21


- Hoàn thiện cơ quan thi hành án phạt tù, thi hành các hình
phạt cải tạo không giam giữ, các trường giáo dưỡng.
- Hoàn thiện các cơ quan thực hiện nhiệm vụ tố tụng hình sự
- Đổi mới hoạt động của các tổ chức chính trị - xã hội
- Động viên quần chúng nhân dân trong phòng chống tội

phạm
Kết luận chương 3
Trên cơ sở của thực tiễn tình hình tội phạm huyện Củ Chi
Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2012 đến năm 2016, định hướng cải
cách tư pháp, thực trạng phòng ngừa tội phạm hiện nay, tác giả đã
phân tích và đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật hình sự,
pháp luật tố tụng hình sự, pháp luật thi hành án; phân tích và đưa ra
các giải pháp để hoàn thiện các biện pháp phòng ngừa tình hình tội
phạm; phân tích tổng kết và đưa ra các định hướng hoàn thiện hệ
thống tổ chức phòng ngừa.

22


KẾT LUẬN
Trong xu thế chung, tình hình tội phạm huyện Củ Chi Thành
phố Hồ Chí Minh đang có động thái gia tăng cả về số lượng và tính
chất nguy hiểm. Nhu cầu đảm bảo một nền an ninh trật tự ổn định
làm tiền đề cho sự phát triển kinh tế- xã hội đang đặt ra cho công
cuộc phòng ngừa tội phạm là cấp bách và cần thiết.
Luận văn là một hệ thống lý luận về tình hình tội phạm trên cơ
sở kế thừa các công trình khoa học của nhiều tác giả và có sự phát
triển thêm của cá nhân người nghiên cứu. Hệ thống đó một mặt làm
rõ, bổ sung thêm cho lý luận về tình hình tội phạm. Mặt khác là cơ
sở, là phương hướng để áp dụng vào nghiên cứu, khảo sát thực tiễn
tình hình tội phạm của một địa bàn nhất định.
Trên cơ hệ thống lý luận đó, áp dụng nhiều phương pháp
nghiên cứu, tác giả đã nghiên cứu, phân tích một cách đầy đủ về thực
trạng, diễn biến, cơ cấu, tính chất của thực tiễn của tình hình tội
phạm huyện Củ Chi Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn từ năm 2012

đến năm 2016. Cơ sở thực tiễn để nghiên cứu là số liệu thống kê tội
phạm của các ngành, từ các bản án, dữ liệu điều tra xã hội học,
phỏng vấn chuyên gia trong sự liên hệ với các hiện tượng, quá trình
xã hội diễn ra trên địa bàn huyện Củ Chi.
Với những dữ liệu thực tế thu được từ thực tiễn tình hình tội
phạm kết hợp với định hướng cải cách tư pháp, định hướng và thực
tiễn phòng ngừa tội phạm, luận văn đã phân tích và đề xuất hướng
hoàn thiện pháp luật hình sự, pháp luật tố tụng hình sự, pháp luật thi
hành án, hệ thống các biện pháp phòng ngừa và hệ thống các chủ thể
phòng ngừa để đáp ứng yêu cầu của phòng ngừa tội phạm trên thực
tế.

23