Hoàn thiện và phát triển văn hóa doanh nghiệp tại ngân hàng thương mại cổ phần hàng hải trung tâm khách hàng doanh nghiệp bến nghé

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
KHOA KINH TÊ PHÁT TRIỂN
CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ LAO ĐỘNG VÀ QUẢN LÝ NNL



N TỐT NGHIỆP

HOÀN THIỆN VÀ PHÁT TRIỂN
VĂN

DO N

NG IỆP TẠI NGÂN HÀNG

T ƯƠNG MẠI CỔ PHẦN HÀNG HẢI - TRUNG TÂM
KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP BẾN NGHÉ

GVHD

Đ NG Đ N
IT

SVTH

: NL02
: 35

TP.HCM,ngày 04 tháng 04 năm 2013

T

M V

NG



i

LỜI CAM ĐOAN


Tôi cam đoan đây là đề tài nghiên cứu của tôi. Những kết quả và các số liệu
trong khóa luận được thực hiện tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Hàng Hải –
Trung tâm Khách hàng Doanh nghiệp Bến Nghé, không sao chép bất kỳ nguồn nào
khác. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm trước nhà trường về sự cam đoan này.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 08 tháng 04 năm 2013

Bùi Thị Mỹ Vy


ii

ỜI CẢM ƠN


T ng

ố hời gi n hự

hỉ iêng nỗ lự
đạ kiến hứ

ậ

, để h àn hành đề ài ố nghiệ này,

ủ bản hân ẫn hư đủ, mà đó òn là nhờ à
à giú đỡ ủ

á

hầy ô à bạn bè

Kinh ế Phá T iển – những người đ

đường ài, hế lòng giảng ạy,
ấ nhiề điề đáng h

yền đạ

h

yền

ng ường ĐH Kinh ế TP

HCM. m in hân hành ảm ơn ự nhiệ ình ận ụy ủ
các hầy ô Kh

ự ận ình

ý hầy ô đặ biệ là
ng m đi

ố m

m ấ nhiề kiến hứ hữ

hặng
h và có

m họ hỏi.

Đặ biệ m in hân hành ảm ơn hầy Đặng Đình Thắng – người đ không
ngại bỏ

hời gi n

đượ m

“

ý bá

ủ mình để hướng ẫn,

m

à gó ý giú

m ó

tốt g iệp” h àn hỉnh.

C ối cùng, em xin chân thành ảm ơn á

nh hị ại Ngân hàng TMCP

Hàng hải đặ biệ là nh Sử đ hỗ ợ hế mình, nhiệ ình giải h h à hỉ ẫn h
m hiể

khi ó hắ mắ

va hạm ới hự

ề nghiệ

ế. Đồng hời á

giúp em ó hể h àn hành bá
Những n i

để bá

ng đượ

nh hị òn

ơ h i cho em đượ

ng ấ những ài liệ

ần hiế

á đúng hời hạn.

ng à ý kiến ình bày

không ánh khỏi nhiều hiế
hế.

ụ h yên môn, ạ nhiề

ó,

ng “

kiến hứ

ủ m

ự hông ảm à gó ý ủ hầy ô, á

tốt g iệp” này ó hể
inh iên òn ó hần hạn
nh hị hướng ẫn hự ậ

á đượ h àn hỉnh hơn.

m in i ân

đỡ à đư

ý hầy ô, á

nh hị

những ý kiến đánh giá giú

ng ơ

n hự ậ , bạn bè đ giú

m h àn hành ố h yên đề này.

Xin hân hành ảm ơn!
Sinh viên
Bùi Thị Mỹ Vy


iii

NH N XÉT CỦ CƠ Q

N T ỰC T P

1. Thời gian thực tập
.......................................................................................................................................
2. B phận thực tập

.......................................................................................................................................
3. Tinh thần trách nhiệm với công việc và ý thức chấp hành kỷ luật
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
4. Kết quả thực tập theo đề tài
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
5. Nhận xét chung
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Đơn vị thực tập


iv

NH N XÉT CỦ GIÁO VIÊN

Ư NG DẪN

1. Tinh thần, chấp hành kỷ luật
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
2. N i dung chuyên đề thực tập
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
3. Hình thức :
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................

4. Nhận xét chung
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
5. Điểm số :
.......................................................................................................................................
Giáo viên hướng dẫn


i

MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦ ............................................................................................................1
Chương 1 TỔNG QUAN LÝ THUYẾT ...............................................................3
1.1.

Khái niệm à đặ điểm củ
1.1.1. Khái niệm về ăn hó

ăn hó

nh nghiệp .....................................3

nh nghiệp .........................................................3

a. Văn hó ..................................................................................................3
b. Văn hó

1.2.

nh nghiệp ...........................................................................5

1.1.2. Đặ điểm ăn hó

nh nghiệp................................................................6

ăn hó

nh nghiệp ...............................................................7

Vai trò củ

1.2.1. Trong doanh nghiệp ...................................................................................7
a. Sự liên kết giữa các cá nhân ..................................................................7
b. Giú nhân iên ìm được giá trị của cá nhân ........................................8
c. Giảm

ng đ t .......................................................................................8

1.2.2. Trong nền kinh tế .......................................................................................9
a. Gìn giữ và thu hút nhân lực ...................................................................9
b. Tạo dựng hương hiệu, hình ảnh cho doanh nghiệp ..............................9
1.3.

Cấu trúc củ

ăn hó

nh nghiệp ...........................................................10

1.3.1. Tầng bề mặt .............................................................................................10

1.3.2. Tầng trung gian ........................................................................................11
1.3.3. Tầng sâu nhất ...........................................................................................12
1.4.

Các yếu tố á đ ng lên sự hình hành ăn hó
1.4.1. Các yếu tố á đ ng lên ăn hó
a. Văn hó

ân

nh nghiệp ...................13

nh nghiệp .......................................13

c ...................................................................................13


ii

b. Nhà l nh đạo ....................................................................................... 17
c. Văn hó

á nhân ................................................................................. 19

d. Đặ điểm ngành nghề à môi ường công nghệ................................ 20
e.

ôi ường kinh doanh ....................................................................... 21

f.

Lịch sử doanh nghiệp ......................................................................... 22

1.4.2. Quá trình hoàn thiện và phát triển ăn hó

nh nghiệp ...................... 22

a. Gi i đ ạn 1: Quá trình làm rõ các giá trị ............................................ 23
b. Gi i đ ạn 2: Truyền đạt ...................................................................... 24
c. Gi i đ ạn 3: Đồng nhất giá trị với các hoạ đ ng hằng ngày ............. 24
d. Gi i đ ạn 4: Sự cải tiến liên tục ......................................................... 25
1.5.

Cá mô hình ăn hó
1.5.1.

nh nghiệp .......................................................... 25

ô hình ăn hó Gi Đình ..................................................................... 26

1.5.2. Mô hình tháp Eiffel ................................................................................. 26
1.5.3. Mô hình tên lửa dẫn đường ..................................................................... 27
1.5.4. Mô hình lò ấp trứng ................................................................................ 28
1.6.

Đánh giá ăn hó

nh nghiệp ................................................................ 29

Chương 2 THỰC TRẠNG VÀ QUÁ TRÌNH HOÀN THIỆN VĂN

DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN

ÀNG T ƯƠNG MẠI CỔ PHẦN HÀNG HẢI

VIỆT NAM_ TRUNG TÂM GIAO D CH KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP
BẾN NGHÉ ............................................................................................................. 33
2.1.

Giới thiệu về Ngân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam ............................... 33
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển .......................................................... 33
a. Thông tin chung:................................................................................. 33
b. Sự kiện hoạ đ ng: .............................................................................. 33


iii

c. Vốn điều lệ: .........................................................................................35
d. Thành phần cổ đông: ...........................................................................35
2.1.2. Sứ mạng và tầm nhìn chiến lược .............................................................36
a. Sứ mạng ...............................................................................................36
b. Tầm nhìn..............................................................................................36
2.1.3. Cơ ấu tổ chức của Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam ...................37
a. Đại h i đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) ........................................................37
b. H i đồng quản trị (HĐQT) ..................................................................38
c. Ban Kiểm Soát ....................................................................................38
d. Các Ủy ban trực thu

HĐQT .............................................................38

e. Tổng Giám Đốc ...................................................................................38

2.1.4. Lĩnh ực hoạ đ ng ..................................................................................41
2.1.5. Mạng lưới hoạ đ ng................................................................................42
2.1.6. Cá hành
2.2.

h đạ được ...........................................................................42

Thực trạng Văn hó

nh nghiệp tại ngân hàng TMCP Hàng Hải – trung

tâm dịch vụ Khách hàng Doanh nghiệp Bến Nghé ...................................................44
2.2.1. Tầng bề mặt .............................................................................................44
a. Kiến ú đặ

ưng ..............................................................................44

b. Khẩu hiệu của doanh nghiệp ...............................................................45
c. Tài liệu giao dịch của doanh nghiệp ...................................................46
d. Thời gian làm việc ...............................................................................46
e. Đồng phục nhân viên...........................................................................46
f.

Logo của doanh nghiệp .......................................................................46


iv

g. Các hành vi ứng xử hằng ngày được m ng đợi.................................. 47
h.

ôi ường làm việc ........................................................................... 51

i.

Màu sắ đặ

ưng ủa doanh nghiệp ................................................. 51

j.

Webside của doanh nghiệp ................................................................. 52

k. Ngôn ngữ giao tiếp ............................................................................ 52
l.

Bảo vệ trong và ngoài Ngân hàng ...................................................... 52

m. Hoạ đ ng xã h i và c ng đồng .......................................................... 53
n. Hoạ đ ng tuyển dụng ........................................................................ 53
2.2.2. Tầng trung gian ....................................................................................... 54
a. Biể

ượng của Ngân hàng TMCP Hàng hải...................................... 54

b. Truyền thuyết và giai thoại về những năm háng gi n khổ và hào hùng
đ

ủa Ngân hàng TMCP Hàng hải.................................................... 55

c. Tập quán tập tục và nghi lễ được mọi nhân viên chia sẻ ................... 55
2.2.3. Tầng sâu nhất .......................................................................................... 56
a. Các giá trị cốt lõi của Ngân hàng TMCP Hàng hải ............................ 57
b. Triết lí kinh doanh của Ngân hàng TMCP Hàng hải.......................... 58
c. Tầm nhìn và hoài bão của Ngân hàng TMCP Hàng hải..................... 59
d. Sứ mệnh của Ngân hàng TMCP Hàng hải ......................................... 59
2.3.

Đánh giá mô hình ăn hó

nh nghiệp.................................................. 59

2.3.1. Ư điểm .................................................................................................. 59
a. Với khách hàng ................................................................................... 59
b. Với ngân viên ..................................................................................... 60
c. Với hương hiệu Ngân hàng ............................................................... 61


v

2.3.2. Nhượ điểm .............................................................................................61
Chương 3 MỘT SỐ KIẾN NGH NHẰM NÂNG C O VĂN

DO N

NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP HÀNG HẢI ..............................................63
3.1.

Định hướng ăn hó Ngân hàng ại Việt Nam ..........................................63

3.2.

Kiến nghị hoàn thiện Văn hó

Hải

....................................................................................................................65
3.2.1. Phát triển ăn hó

nh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Hàng

ố đẹp hiện tại à

â

ng hành đ ng à

y nghĩ

của các nhân iên đ ng h ạ đ ng cho Ngân hàng. ............................................65
3.2.2. Cải thiện và khắc phụ

á nhượ điểm hiện tại .....................................66

3.2.3. Hình thành các buổi tiệc kỉ niệm cho nhân viên......................................67
3.2.4. Phát triển kĩ năng á nhân ........................................................................67
3.2.5. Hoàn thiện kĩ năng L nh đạo, quản lý .....................................................69
3.2.6. Quá trình tuyển dụng ...............................................................................70
ẾT

N ..............................................................................................................71


Khóa luận tốt nghiệp:

HOÀN THIỆN VÀ PHÁT TRIỂN
VĂN

DO N

NG IỆP TẠI NGÂN HÀNG

T ƯƠNG MẠI CỔ PHẦN HÀNG HẢI - TRUNG TÂM
KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP BẾN NGHÉ


1

LỜI MỞ ĐẦ


Trong m t doanh nghiệ , đặc biệt là những doanh nghiệp có quy mô lớn, là
tập hợp những

n người khác nhau về ình đ

h yên môn, ình đ

ăn h á, mức

đ nhận thức, quan hệ xã h i, vùng miền đị lý, ư ưởng ăn h á…. h nh ự khác
môi ường làm việ đ

nhau này tạo ra m
điề

ạng và phức tạp, thậm chí có những

ái ngược nhau. Bên cạnh đó, ới sự cạnh tranh ngày càng gay gắt của nền

kinh tế thị trường à

hướng toàn cầu hoá, bu c các doanh nghiệ để tồn tại và

phát triển phải liên tục tìm tòi những cái mới, sáng tạ

à h y đổi cho phù hợp với

thực tế. Làm thế nà để doanh nghiệp trở hành nơi ập hợp, phát huy nguồn lực con
người? Làm thế nà để doanh nghiệp có thể trở hành nơi gạch nối – nơi ó hể tạo
ra lự điều tiế , á đ ng đối với tất cả các yếu tố chủ quan, khách quan khác nhau?
Làm thế nà để gi

ăng nhiều lần giá trị của t ng nguồn lực riêng lẻ, nhằm vào sự

phát triển bền vững của doanh nghiệp? Làm thế nà để hướng tất cả các thành viên
vào những mục tiêu chung, những giá trị mà tổ chức mong muốn? Điề này đòi hỏi
ăn h á đặ

doanh nghiệp phải xây dựng và duy trì m t nề nế

năng lự

à hú đẩy sự đóng gó

h , há h y được

ủa toàn thể nhân viên vào việ đạ được các mục

tiêu chung của tổ chức. Có thể khẳng định ăn h á

nh nghiệp là tài sản vô hình

vô cùng quý báu mà mỗi doanh nghiệp cần phải xây dựng và phát triển nó vì lợi ích
mà nó mang lại.
Xây ựng Văn hó d nh nghiệ
hầ hế

ứng ầm kh
ố

ự , hư

ế. Ng ài những l

h nh… hì hiế Văn hó
h

ấn đề khá mới mẻ đối ới

á D nh nghiệ Việ N m. Tại Việ N m hư

nghiệ nà
ường

ẫn òn là m

ự hấ bại ấy. Đặ biệ
ản lý ần ó m

ái nhìn

hự

ự óm

D nh

ó ản hẩm h y ị h ụ nà làm l y đ ng hị
ề ình đ

nh nghiệ

ản lý, ng ồn nhân lự , ng ồn ài

ũng là m

ng những yế

ố gó

hần

ng bối ảnh h i nhậ kinh ế như hiện n y, á nhà
àn iện, m

ự

n âm h h đáng đến iệ

ây


2

ựng Văn hó d nh nghiệ
ự há

ủ D nh nghiệ mình, không hể để h nó

ấ hiện

à đơn lẻ.
Vì thế trong kỳ họp Thứ II H i đồng Nhân dân Thành phố Hà N i khoá XIII,

ngày 28/7/2004, Thủ ướng Chính phủ Ph n Văn Khải đ nhấn mạnh: "M t nền
kinh tế phát triển bền vững phải dựa trên hoạ đ ng kinh

nh ó ăn h á.

ọi nhà

kinh doanh, t người chủ kinh tế h đến các nhà quản lý các doanh nghiệp thu c
nhiều tầm cỡ đều phải xây dựng Văn h á kinh

nh."

Sau khi thấy được tầm quan trọng và sức ảnh hưởng củ Văn hóa doanh
nghiệ đến sự phát triển và cạnh tranh của Doanh nghiệp trong thị ường hiện nay.
Là sinh viên của ngành Kinh tế L
nghiên cứu về các vấn đề liên

đ ng và Quản lý nguồn Nhân lự , m in được
n đến Văn hó

nh nghiệp tại ơ

n hực tập,

Ngân hàng TMCP Hàng Hải – Trung tâm Khách hàng Doanh nghiệp Bến Nghé, với
đề ài “Hoàn thiện và phát triển Văn hóa doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP
Hàng Hải – Trung tâm Khách hàng doanh nghiệp Bến Nghé ”


3

Chương 1 TỔNG QUAN LÝ THUYẾT
Khái niệm và đặc điểm của văn hóa doanh nghiệp

1.1.

1.1.1. Khái niệm về văn hóa doanh nghiệp
a. Vă
Văn h á gắn liền ới ự
người hậ ự hư hiể m
hàm

ng lớn, liên

đời ủ l ài người à ồn ại ng y ả khi

á h đầy đủ ề nó. Khái niệm ề ăn h á m ng m

n đến mọi mặ

á h hiể khá nh .

ủ

ống,

n người

ỗi người họ nhìn nhận ăn h á ưới m

không gi n à hời gi n khá nh . Vì ậy, iệ

ấ

ứ

hữ L inh,

l

nghĩ ,

n ồng, giá

ng lĩnh ự

mọi khả năng ủ

ấn đề đượ hiể biế

h i hỉ ự

đó

l

ụ , đà

đượ mở
ạ

à há

ủ nhân nh, ái đẹ

ng iếng Hán ổ,

ủ

i hứ ,

ưỡng ủ bản hân à á h hứ

ăn h á b

ng hự

ệ

n người ó hể đạ đượ bằng ự

i ị đúng đắn ủ nhà ầm

yền. Còn hữ h á

ị ủ Khổng Tử là

ăn hó ( ăn hó là ăn ị giá h á, là giá
ng hình hạ àn bạ

n điểm ơ bản này ề

ụ , ảm h á bằng điển hương, lễ

à ự ưỡng bứ ).2

Lương Văn Kế (2007), Thế giới đ

hiều, NXB Thế giới, tr 314

Lương Văn Kế (2007), Thế giới đ

hiều, NXB Thế giới, tr 319-320

2

ụ

iễn đời ống. Vậy ăn h á h nh là nhân h á h y nhân

ăn h á. Đường lối ăn ị h y đứ

1

iển

hàm ý nghĩ : ăn là ẻ

ng ăn h á là iệ đ m ái ăn ( ái đẹ , ái ố , ái đúng) để ảm h á, giá
à hiện hự h á

ng

n người.1

Ở hương Đông,

nhạ , không

ề

ó nghĩ là kh i h ng, ồng ọ , ông
n ồng. S

đẹ

gó đ khá nh ,

ng iếng Anh, Phá ) h y kultur ( iếng

n m ây lương hự ; nói ngắn gọn là ự
ng

ậy ó ấ nhiề

àn iện hơn.

Tại hương Tây, ăn h á - culture (
Đứ )… đề

n i

ó nhiề khái niệm khá nh

ăn hó hì không ó gì đáng ngạ nhiên, ái lại àng làm h
h ng hú à

n


4

Vào năm 1952, K
nh

b

à Kl k lm đ

ìm

ược 164 khái niệm khác

để giải thích về Văn hóa. Theo thời gian số lượng khái niệm thì ngày càng

ăng lên, đến hiện tại đ

ó m t số khái niệm về Văn hó hường được sử dụng:

Theo Triết học Mác – Lênin nhìn nhận ăn h á m
hoá là tổng hợp các giá trị vật chất và tinh thần
hương hứ , hương há mà
giáo dụ

á h đầy đủ hơn: “ Văn

n người sử dụng sáng tạo ra, là

n người sử dụng nhằm cải tạo tự nhiên, xã h i và

n người”.

Theo Hồ Ch

inh: “Vì l sinh tồn ũng như mụ đ h ủa cu c sống, loài

người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viế , đạ đức, pháp luật, khóa
họ , ôn giá , ăn hó , nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hằng ngày về ăn,
mặt, ở à á

hương hức sử dụng. Toàn b những sáng tạ

ăn hó . Văn hó là
người đ

àn b

à há minh đó ức là

hương hức sinh hoạt cùng với biểu hiện đó mà l ài

ản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầ đời sống à đòi hỏi sự sinh

tồn”.3
Theo tổng hư k Un

F

i

y : Văn hó

hản ánh và thể hiện m t

cách tổng quát, sống đ ng mọi mặt của cu c sống (của mỗi cá nhân và của mỗi
c ng đồng) đ

iễn ra trong quá khứ, ũng như đ ng iễn ra trong hiện hiện tại, qua

hàng bao nhiêu thế kỉ nó đ

ấu thành nên m i hệ thống các giá trị, truyền thống,
ên đó,

thiện mỹ và lối sống, và dự

ng dân t c khẳng định bản sắc riêng của

mình.4
Th
ị ậ hấ

hạm i nghiên ứ
à inh hần

Và ăn hó
t c, m t t

h

ng nhấ , ăn h á là ổng hể nói h ng những giá

n người áng ạ
m t nghĩa hẹ

ng

á ình lị h ử.

hì h nh là á định đặ

ưng ủa m t dân

người, m t xã h i hay m t tầng lớp xã h i trong mối ương

h i khác, dân t c khác, m t t

n ới xã

người khác hay tầng lớp xã h i khác.

3

Hồ Chí Minh toàn tập (1990), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật

4

Tổng hư k Un
hóa"

F

i

y

(tháng 10-1987), "Chương ình hành đ ng của thập kỷ quốc tế về ăn


5

b. Vă

do

g iệp

Edgar H.Schein, m t nhà quản trị nổi tiếng người Mỹ đ nói: “Văn h á
doanh nghiệ gắn với Văn h á
sâu củ

ăn hóa xã h i. Văn h á

bước tiến củ

ăn h á

h i, là tầng

nh nghiệ đòi hỏi v a chú ý tới năng

ất và

hú ý tới quan hệ chủ thợ, quan hệ giữ người với người. Nói

hiệu quả sản xuất,

r ng ra nếu toàn b nền ản
nghiệ

h i, là m

ó ình đ

ấ đề đượ

, nền ản

ấ

ây ựng ên m
m ng bản ắ

ân

nền ăn h á
,

nh

h h ứng ới

hời hiện đại hiện n y”.5
ỗi á nhân
nh

ng mỗi ấn đề h

ó á h nhìn nhận khá nh . D

n y ẫn hư

óm

định nghĩ

Theo tổ chứ l

gó đ , không gi n à hời gi n khá

ậy, khái niệm ăn h á

h ẩn nà đượ

h nh hứ

đ ng thế giới ILO: “Văn hó

nh h đến hiện

ông nhận.
nh nghiệp là sự tr n lẫn

đặc biệt các giá trị, các tiêu chuẩn, thói quen và truyền thống, những hái đ ứng xử
và lễ nghi mà toàn b chúng là duy nhấ đối với m t doanh nghiệ ”.
Theo Giáo trình Hành vi tổ chứ : “Văn h á

nh nghiệp là hệ thống những

giá trị, những niềm tin, những quy phạm được chia sẻ bởi các thành viên của tổ
chứ

à hướng dẫn hành vi của những người l
“Văn hó

đ ng trong tổ chứ ”.6

nh nghiệp có thể được hiể như n

hóa, hành vi ứng xử dựa trên m t mụ
và giữ gìn. Nó có thể đượ

iê nà đó mà á

đặ

ưng ủa giá trị ăn

hành iên

ng chia sẻ

i như những tiêu chuẩn và cách ứng xử phổ biến của

doanh nghiệ đó”_Akihik U

“Bài tham luận, H i thả Văn hó

nh nghiệp

Việt Nam”
Văn hó

nh nghiệp bao gồm cả các yếu tố hữa hình và các yếu tố vô hình

của m t doanh nghiệp

5

Edgar H.Schein (1959),Văn hó

6

Ts Trần Đình Thêm (2009), Văn hó

nh nghiệp và sự l nh đạo , NXB Thời đại - Dtbooks
nh nghiệ

à Văn hó

nh nhân, NXB Th nh Niên


6

1.1.2. Đặc điểm văn hóa doanh nghiệp
Ngoài những đặ điểm chính xuất phát t khái niệm củ
doanh nghiệp còn mang những đặ điểm đặ

ưng h

ăn hó , Văn hó

h nh nó:

Tính tập thể: Quan niệm, tiêu chuẩn, đặ điểm của doanh nghiệp là do toàn
hể hành iên
hể

nh nghiệ

y hạm: Văn h á

T ng ường hợ lợi
nhân iên hứ
hài h à để

á bỏ

nh nghiệ
y hạm

nh nghiệ

ố gi để ạ

ng đấ mà

ủ

hải ạ nên nh đ

y định ủ

h

nh nghiệ mình đ

đá

nh nghiệ , nhưng giữ

iễn: Chỉ ó hông

T nh ổng hể: Văn hó
h

nh

à ố gắng giải

yế

đá

nh nghiệ khá
ên ơ ỡ ăn h á

nh nghiệ

hải bả đảm

nh nghiệ khá nh

ần

hự

iễn, á

y định ủ Văn h á

nh

ủ

nh nghiệ mới há h y đượ

i

ự ó ý nghĩ .

àn b

nh nghiệ nhìn

gố đ

ổng hể,

ố ời ạ , iêng lẻ.

nh nghiệ bắ ng ồn

lị h ử hình hành à há

nh nghiệ .

T nh

h i: Văn hó

nh nghiệ

à ó hể há ỡ nế m ốn, nó như là m
T nh bả
h y đổi m

ăn h á mà

á

ng đơn h ần á yế

T nh lị h ử: Văn hó
iển ủ

ông

ủ mình.

ng hự iễn à khi đó mới hự

không hải là m

hì á

ố gi khá nh ,

nghiệ mới đượ kiểm hứng, lú đó Văn h á
ò ủ nó

hỉnh kế hợ .

ng đ

nh nghiệ đ ng ồn ại. Văn h á

ắ

T nh hự

ảy

hải biế lắng ngh

đá : D nh nghiệ ở á

đặ

ó ông năng điề

ng đ .

ng m

những n

h á nhân à

. Đồng hời

T nh đ
ở

nh nghiệ

hải hụ tùng á

nghiệ đ đề

ủ

ng đồng lòng à hải m ng nh ậ

.
T nh

nh

ng ây ựng,

hủ: Văn hó

h nh
kiến ạ

nh nghiệ m

á h nh nh hóng, hỉ ó hể

nh nghiệ

áng ạ ,

y rì

h i.
khi đ hình hành hì khó ó hể

h y đổi h

m

hương hứ h y


7

đổi h hợ .
T nh hợ

hứ

nh , họ ử ụng

ủ hành i: khi cá
ng m

á nhân

ng

nh nghiệ

ương á

ngôn ngữ, h ậ ngữ à những nghi lễ liên

ới

n ới ự

ôn k nh à những á h ư ử.
Cá
àng

h ẩn mự : là những iê

ng nó ạ

h ẩn ủ hành i. Những iê

những àng b

đối ới á

đòi hỏi những người mới gi nhậ

à nên ăn hó

h ẩn không

hành iên

ng

ần

để đượ

ân h

nh nghiệ

à

hấ nhận.

Vai trò của văn hóa doanh nghiệp

1.2.

1.2.1. Trong doanh nghiệp
a. Sự liên kết giữa các cá nhân
Hiện n y ới á

h ẩn mự

bằng ự hành ông ủ m
h
nế
là, “
ủ

ên gó đ
ậ

hể ủ

ủ

h i ề ự hành ông không òn đượ đ

á nhân nữ , mà nó đ đượ đẩy lên ầm ậ

á nhân, hì á nhân đó

nh

không b

không hành ông.

giờ đượ

mới hành hiện hự . H y nói m

àng

, àm

ậ

ông iệ

i là hành ông,

n niệm mới h l nh đạ hôm nay

m w k is dream work” ứ là hỉ ó làm iệ ậ

bằng khả năng l nh đạ m

hể. Và

hể thì giấ mơ hành ông

á h khá , khả năng l nh đạ đượ đ

hể.

ậ

hể àng lớn hì khả năng l nh đạ

àng ó nhiề người

ng h m gi

hì ông iệ đó

àng ớm đượ h àn hành.
Làm hế nà để ấ

ả mọi nhân iên đề

hiến hắng, kh hế ủ những người đ ng ên
họ không b
hiế , ì ấ
mụ

iê

giờ ó
ậ

ậ

ng à m

hể hiến hắng hì ấ

ứ để hự hiện. Tinh hần ậ
ông à ũng là hì kh á h
ấy hỉ khi ó m

n đường iến ới inh

n đường hứ h i ng ài hiến hắng. Điề này ô

ả mọi người đề

h m

ng kh hế ủ những người

Văn hó

hể đề

mụ

iê . Khi họ đ đặ

ng ần
à m

ả họ đề m ốn đồng lòng,

ng h ng

hấn hấn. Đó là hì kh á h

ự hành

ự đ àn kế . Và để ó đượ m
nh nghiệ .

ng? Với

ậ

hể hiến hắng


8

b. Giúp

â viê tìm được giá trị của cá nhân

ổ hứ

hỉ ó hể há

đ ng đi đâ ? Họ đ ng làm gì? Và
hể, họ đượ

ống

ng m

nhận khi hành ông… ấ
ủ

ông y. Họ như m

nế mắ

môi ường ự
ả đề đượ hiể

mắ

người đượ mệnh

h

á h khá

ống hiến, hi
h ỗi ây

ẻ ý ưởng, đượ ghi

yền đ ng h ạ đ ng. Và

àn b hệ hống ũng hải ng ng h .

nh là S

ủ H

Kỳ, Tiến ỹ Stenphen R.

ốn sách ấ nổi iếng “Bảy hói
không b

ằng, họ đ ng hi hành ông iệ

n ủ những người hiệ
giờ ó hi hành” 7. Hay nói

ủ ổ hứ , ì họ đ đượ ghi nhận

h m gi . Họ ó ảm giá như đ ng đượ làm h

h nh bản hân họ.

hứng h ng hồn h nhận định này là môi ường làm iệ
S

hw

giới hự hiện bán ổ hần h nhân iên. Ng ài m
á h hăng

ẫn

ại h ng hàng không

Ai lin . H ng hàng không này, là h ng hàng không đầ

đây đ làm iệ m

ấ ụ

ằng, họ là hành hần không hể hiế

ng m

ả”, đ khẳng định “Không h m gi , hì
m

ả mọi hành iên đề hiể đượ họ

i ò ủ họ đến đâ ? Với những mụ iê

h đó ng ng h ạ đ ng,

C n y, á giả ủ

iển khi ấ

iên ên hế

ăn h á ởi mở, nhân iên ở

y, ì họ đ ng làm iệ

h

h nh bản hân họ.

c. Giảm x g đột
Văn hó
vấn đề

nh nghiệ đóng

i ò h n hốt trong việc giải quyết tận gốc rễ

ng đ t quyền lợi giữa cá nhân và tập thể, vì ở đó

ng h à được lợi ích

giữa cá nhân và tập thể hướng mọi người đến những mục tiêu chung, những lợi ích
h ng. Như hế cấp quản lý chẳng cần lo lắng cung cấp các giải pháp khuyến khích
vật chất vì bản hân á hành iên đều có những ước muốn như nh . Như ậy, sức
mạnh của doanh nghiệ đượ hình hành không

7

Stenphen R. Convey (1989), Bảy hói

n ủ những người hiệ

á khó khăn.

ả , NXB T ẻ


9

1.2.2. Trong nền kinh tế
a. Gìn giữ và thu hút nhân lực
M t doanh nghiệ

ó ăn hó mạnh m , s giúp doanh nghiệp có thể nổi bật

trong m t nền kinh tế h i nhậ như hiện nay. Sự khác biệ đó

làm cho nhân viên

cảm thấy tự hào về chính doanh nghiệ mình đ ng h m gi , ạo nên sự nỗ lực hoạt
đ ng. Khi mọi nhân iên đ nổ lực trong việc phát triển doanh nghiệp thì họ s có

sự gắn bó lớn lao với doanh nghiệ đó. Văn hó
à á nhân iên

giữa doanh nghiệ

nh nghiệp s tạo nên sự kết nối

ng đó, ạo nên m t khối thống nhất. Sự mạnh

m được tạo nên t mối liên kế đó

không dễ dàng bị phá vỡ à điề đó giú

doanh nghiệp giữ hân được các nhân viên của họ.
b. Tạo dự g t ươ g iệu, hình ảnh cho doanh nghiệp
C ng m
y khá

n

đượ

ngành ản

ấ nhưng khá h hàng hân biệ

ăn hoá đặ

ưng ủ

nh nghiệ , hiể đượ

ông y bạn ới ông

nh nghiệ . Nó giú

á h hứ kinh

húng

nhận iện

nh à á h hứ

ản

ị ủ

doanh nghiệ .
Hình ảnh iêng ấy ó hể đượ

hể hiện

ử à á h hứ làm iệ giữa nhà l nh đạ
thành viên ủ

ới nhân iên, nhân iên ới nhân iên,

ông y ới khá h hàng, … Tấ

hương hứ làm iệ
m ng n

: Ph ng á h l nh đạ , á h ứng

đặ

ưng

h ng h

ấ

ả á

ả những n

hành iên ủ

ên ạ nên m

ông y, m

ng á h nhìn ủ khá h hàng, hành iên ủ

ái nhìn
nh nghiệ

khác.
nh nghiệ

h y nh

ầ

óm

ủ khá h hàng

hương hứ kinh
ễ àng ạnh

đượ khẳng định, đượ biế đến m
Có

nh nghiệ

niềm nỡ. H y như ó
ản hẩm à á

á h

ới hị hiế

nh ên hị ường à hương hiệ

ng

i.

đượ biế đến ự

à

nh nghiệ lại há

nh ố , h hợ

hấ lượng hụ

iển hương hiệ

ự

ụ nhiệ ình,
à

hấ lượng

hế đ hậ m i… á đặ điểm iêng biệ này ó hể giú người


10

iê

ng ũng như á

nh nghiệ khá

ó hể ễ àng nhận iện à ó ự lự

họn h hợ .
Cấu trúc của văn hóa doanh nghiệp

1.3.

1.3.1. Tầng bề mặt
Đây là ầng biểu hiện bên ngoài củ
cảm nhận được bằng á giá

ăn hó doanh nghiệp, là phần ta có thể

n hông hường như: hấy đượ , ngh được, nhìn

được, cảm nhận được...
Tầng bề mặt bao gồm:
 Đồng phục nhân viên



Kiến ú đặ



Khẩu hiệu của doanh nghiệp

 Logo của doanh nghiệp



Bài ca của doanh nghiệp

 Các hành vi ứng xử hằng ngày được



Cờ của doanh nghiệp



Tài liệu gia dịch của doanh nghiệp

Cá yế
liên

ưng

ố ủ

m ng đợi

ầng này ễ nhìn hấy. Xế

n đến á h kiến ú

iệ ,

ng hụ

ụ ở ủ

ủ thành iên

ng

hứ đi như hế nà , ngôn ngữ ử ụng
Nế
hợ

nh nghiệ đư

á , hi
á yế

ố hữ hình như ậy h

l nh đạ

à ấ

hư đượ
ản lý

Ngượ lại,
ầng ên

ng này

â hơn. Khi á yế

ưng ủa doanh nghiệp

ầng bề mặ này là á yế

nh nghiệ , òng hảy hông in

ng ổ

ng á hông điệ ...

á lên ự đề

hì l n
hấy

n,

ng gi n h yển ải à

nh nghiệ đề

là ự

yền y, không gi n

y iện... Sự hiện iện như ậy

àng á giá ị mà l nh đạ

á hành iên hi

ẻ, á

hị tác đ ng ướ hế
ng m

nh

ụng. H ặ nó hư đượ

á h ạ đ ng ủ

nh nghiệ .

ng điề kiện môi ường bên ng ài h y đổi, hì nhóm yế
ố này h y đổi

ố

nh nghiệ , á h ổ hứ không gi n làm

ẻ. Nhưng kiến ú trụ ở lại

nghiệ m ốn đề

à

yên bố ề giá ị mà

làm iệ bị ẻ nhỏ, đóng k n, nhà để

ủ

 Màu sắ đặ

ố

à ễ h y đổi hơn á nhóm ở ầng
hời gi n ài hì ó hể gây ảnh


11

hưởng ới á yế

ố ủ

giá ị ăn hó ở á
h ạ đ ng ủ
Á
ó

ầng, nó ó hể ạ

ự khá biệ giữ

á

ự h y đổi ố h ặ gây khó khăn h

nh nghiệ .

ụng ấ

ú

ăn hó

nê

nh nghiệ nà lại không ó ăn hó

ở hỗ: Văn hó
mà

á ầng â hơn. Việ này ó hể ạ

ên à

á

hàng ngày

nghiệ giải

yế

ông iệ , đá ứng nh

nghiệ ăn â

à niềm in nên ó

i ò

hấy không

ủ mình. S ng điề khiến

nh nghiệ là “l ậ ” không hành ăn

n người đối ử ới nh

nh nghiệ

y định á h hứ

ng ổ hứ , á h hứ hự
ầ

n âm là
hự

ự mà

ủ khá h hàng. Văn hó

n ọng

ng iệ

hự hiện mụ

ự
nh
nh
iê ,

nhiệm ụ ủ ổ hứ .
1.3.2. Tầng trung gian
Tầng trung gian bao gồm:
 Biể

ượng của công ty.

 Truyền thuyết và giai thoại về những năm háng gi n khổ à hà h ng đ
doanh nghiệp, về người sáng lập công ty, về các bậ “kh i

ủa

ốc công thần” ủa

doanh nghiệp, về các thế hệ hạ nhân l nh đạo của doanh nghiệp.
 Tập quán tập tục và nghi lễ được mọi nhân viên chia sẻ

Các loại hình trong nghi lễ có các hình thứ

à á đ ng khác nhau trong việc

duy trì doanh nghiệp như:
Với loại hình chuyển giao, có các hình thứ như: kh i mạc, giới thiệu thành

viên mới, chức vụ mới, lễ ra mắt. Các nghi lễ này s tạo thuận lợi cho các cá nhân
dễ dàng thâm nhậ , h m gi

à

á

ương ị mới và vai trò mới. Và ũng nhằm

giới thiệu cho các cá nhân khác dễ dàng tiếp cận và tìm hiểu các cá nhân mới xuất
hiện.


12

Với loại hình củng cố thì có hình thức phát phần hưởng, ghi công. Loại hình
nghi lễ này s củng cố các nhân tố hình thành bản sắc và tôn thêm vị thế của thành
viên.
Các hình thứ như sinh hoạ

ăn hó , inh h ạt chuyên môn hay khoa học

thu c loại hình nhắc nhở và nó giúp cho doanh nghiệp có thể dễ àng hơn
việ

ng

y ì ơ ấu xã h i à làm ăng hêm năng lực tác nghiệp của tổ chức.
Loại hình cuối cùng là liên kết, với các hình thức lễ h i, liên hoan, lễ tết. Các

nghi lễ này tồn tại s khôi phục và khích lệ chia sẻ tình cảm và sự cảm thông nhằm
gắn bó các thành viên với nhau và với tổ chức.
1.3.3. Tầng sâu nhất
Tầng sâu nhấ òn được gọi là “ ĐẠO” ủa doanh nghiệp.
Nó bao gồm:


Các giá trị cốt lõi của doanh nghiệp



Triết lí kinh doanh của doanh nghiệp



Tầm nhìn và hoài bão của doanh nghiệp



Sứ mệnh của doanh nghiệp



Lý ưởng, niềm in, hái đ của doanh nghiệp và các cá thể bên trong

Các yếu tố ăn hó ở tầng này không hề được ghi lại hay tạo lậ

hành ăn

bản nhưng nó lại được tuân thủ m t cách nghiêm ngặt và dựa trên sự tự nguyện của

các cá nhân trong doanh nghiệp.
Để tạ được các giá trị, các yếu tố tại tầng này cần m t thời gi n đủ dài
và nó chỉ được khẳng định khi được nó tạ được xự xác lập thông qua việc thâm
nhập, chuyển tải các biểu hiện của các giá trị vào các tầng ên. Điều này cho thấy,
m

khi đ

á lậ nên được tầng sâu nhất này thì khó mà có thể h y đổi được nó.

Để h y đổi được tầng sâu nhất cần có sự á đ ng h y đổi t trên xuống ưới, t


13

tầng mặ đến tầng trung gian vì thế cần rất nhiều thời gian nếu muốn tạo dựng được
cốt lõi của m t nền Văn hó
V

ụ,

ng m

nh nghiệp.

ấn đề,

i ò ủ người hụ nữ

Đông nói h ng à ăn h á Việ N m nói iêng ó

ụ

n ọng nhấ ủ

hụ nữ là hăm l

á nhân à không hải hị

hống. Cá

n niệm

yền hống: Nhiệm
h i là

n niệm: Người hụ nữ ó

ự àng b

á khắ kh

n niệm này đề đượ hình hành ấ lâ

ng kh

h i. Văn h á Á

h gi đình òn ông iệ ng ài

hứ yế . T ng khi đó ăn hoá hương Tây lại

ự

ng

yền

à lễ giá

à đượ

ấ

yền

ả mọi người ở

ự nhận hứ .

Các yếu tố tác động lên sự hình thành văn hóa doanh nghiệp

1.4.

1.4.1. Các yếu tố tác động lên văn hóa doanh nghiệp
a. Vă

dâ tộc

Sự hản hiế

ủ

ăn h á ân

yế . Bản hân ăn hó
.

ỗi á nhân

ụ hể, ới m
hành m
này

nh nghiệ là m

ng nền ăn hó

hần nhân á h

nền iể

nh nghiệ

ân h

nh nghiệ là m
ăn h á nằm

ũng h

những n

điề

ấ

ng ăn h á ân

à m

á giá ị ăn h á ân

nhóm h ạ đ ng ì mụ iê lợi nh ận, m

m ng h

nên m

lên ăn hó

nền ăn h á

. Và khi ậ hợ

nh nghiệ , những á nhân

nhân á h đó. Tổng hợ những n

nhân á h này làm

hần nhân á h ủ d nh nghiệ , đó là á giá ị ăn h á ân

không

hể hủ nhận đượ .
C ốn á h “Những ảnh hưởng ủ
á giả G

H f

1978 à liên ụ đượ
ứ
ối

ủ G

H f

’

n

, h yên gi âm lý họ người Hà L n đượ
ái bản hời gi n
ề ảnh hưởng ủ

ng mô hình ề ự á đ ng ủ

ới ên gọi “ ô hình H f
á đ ng

ăn h á” ( C l

) ủ

ấ bản à năm

này. Đây là ả m

ông ình nghiên

ăn hó lên nền ăn hó

nh nghiệ

ăn hó đến á

”. Tại mô hình này đ

nền ăn hó lên Văn hó

n

à

ổ hứ đ đượ hình hành
hỉ

đượ

nh nghiệ : nh đối lậ giữ

ó 4 yế

ố h nh

á nhân à hủ