Sóng -Xuân Quỳnh

I. Tìm hiểu chung :
1. Tác giả :
- Xuân Quỳnh ( 1942–1988),
quê: La Khê, Hà Đông, Hà
Tây.
- Mẹ mất sớm, ở với bà nội.
- Từng là diễn viên múa
Đoàn Văn công Trung ương,
BTV báo Văn nghệ, BTV
NXB Tác phẩm mới, Ủy viên
Ban chấp hành Hội Nhà văn
Việt Nam khóa III.
- Mất cùng chồng và con trai vì tai nạn giao thông tại
Hải Dương (29-4-1988)


Hai chị em Xuân Quỳnh và Đông Mai





- Tác phẩm chính :
+ Tơ tằm – Chồi biếc (in
chung , 1963)
+ Hoa dọc chiến hào
(1967)
+ Gió Lào cát trắng (1974)
+ Lời ru trên mặt đất
(1978)

+ Tự hát (1984)
+ Hoa cỏ may (1989)
….


- Một trong những gương
mặt tiêu biểu của thế hệ nhà
thơ chống Mỹ.
- Một trong những nhà thơ
viết thơ tình hay nhất sau
1945.
- Phong cách thơ: tiếng lòng
của một tâm hồn phụ nữ
nhiều trắc ẩn.
+ vừa hồn nhiên, tươi tắn
+ vừa chân thành, đằm thắm
+ luôn da diết trong khát
vọng hạnh phúc đời thường.


Những bài thơ tiêu biểu của :

“Những ngày không gặp nhau
Biển bạc đầu thương nhớ
Những ngày khơng gặp nhau
Lịng thuyền đau rạn vỡ”


Những bài thơ tiêu biểu của :

Hoa cá may
Lêi yªu mong manh như làn khói
Ai biết lòng anh có đổi thay



“Em trở về đúng nghĩa trái tim em
Là máu thịt, đời thường ai chẳng có
Vẫn ngừng đập lúc cuộc đời khơng cịn nữa
Nhưng biết u anh cả khi chết đi rồi”


2. Văn bản:
- Sáng tác 1967 – trong một chuyến đi thực
tế ở vùng biển Diêm Điền , tỉnh Thái Bình.
- Được in trong tập thơ “Hoa dọc chiến hào”
(1968)
- Là một bài thơ đặc sắc viết về tình yêu,
rất tiêu biểu cho phong cách thơ Xuân
Quỳnh


SĨNG
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sơng khơng hiểu nổi
mình
Sóng tìm ra tận bể

Sóng bắt đầu từ gió

Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta u nhau

Con sóng dưới lịng sâu
Ơi con sóng ngày xưa Con sóng trên mặt nước
Và ngày sau vẫn thế
Ơi con sóng nhớ bờ
Nỗi khát vọng tình u Ngày đêm khơng ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Bồi hồi trong ngực trẻ Cả trong mơ cịn thức
Trước mn trùng
sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?

Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương

Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù mn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa.

Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng
nhỏ
Giữa biển lớn tình u
Để ngàn năm còn vỗ.


b. Bố cục:
- Đoạn 1: 2 khổ đầu
 Những cảm xúc, suy nghĩ về sóng và tình u
của người phụ nữ trẻ tuổi.
- Đoạn 2: 2 khổ 3 và 4
 Nghĩ về sóng và cội nguồn của tình u đơi lứa
- Đoạn 3: 3 khổ 5, 6 và 7
 Nghĩ về sóng và nỗi nhớ, lịng chung thuỷ của
người con gái.
- Đoạn 4: 2 khổ cuối
 Nghĩ về sóng và khát vọng của tình yêu.


c. Hình tượng sóng:
- Bao trùm và xun suốt bài thơ
+ Nghĩa thực: con sóng, với nhiều trạng thái
mâu thuẫn, trái ngược nhau .

+ Nghĩa biểu tượng: sóng như có hồn, có tính
cách, tâm trạng, biết diễn tả những cung bậc tình
cảm trong tâm hồn người phụ nữ đang yêu.
 Là hình tượng ẩn dụ, là sự hóa thân của nhân
ật trữ tình - “em

- Sóng và em: hai hình tượng song hành suốt bài
thơ, khi tách rời, khi hịa nhập.

 Sóng là nét độc đáo trong cấu trúc hình tượng của
bài thơ, diễn tả sâu sắc, sinh động, mãnh liệt khát vọng
tình yêu của Xuân Quỳnh.


1. Hai khổ đầu: Những cảm xúc, suy nghĩ
về sóng và tình yêu của người phụ nữ trẻ
tuổi.
- Khổ 1 :
+ Tiểu đối:
“Dữ dội – dịu êm
Ồn ào – lặng lẽ”

 mở đầu bằng 4 tính từ: Miêu tả trạng thái đối lập
của sóng và liên tưởng đến tâm lí phức tạp của
người phụ nữ khi yêu (khi sôi nổi, mãnh liệt khi
dịu dàng, sâu lắng).


+ Phép nhân hóa:
“ Sơng khơng hiểu”, “Sóng tìm ra tận bể”
 Con sóng mang khát vọng lớn lao: Nếu “sơng
khơng hiểu nổi mình” thì sóng dứt khốt từ bỏ nơi
chật hẹp để “tìm ra tận bể”, tìm đến nơi cao rộng,
bao dung.

=> Hành trình “tìm ra tận bể” của sóng cũng chính là
q trình tự khám phá, tự nhận thức, chính bản
thân, khát khao sự đồng cảm, đồng điệu trong tình
yêu..


- Khổ 2:
+ Quy luật của sóng:
Sóng: ngày xưa, ngày sau: vẫn thế
 sự trường tồn của sóng trước thời gian:
vẫn dạt dào, sơi nổi.
+ Quy luật của tình cảm:
“Khát vọng tình yêu - bồi hồi trong ngực trẻ”
 Tình yêu là khát vọng lớn lao, vĩnh hằng
của tuổi trẻ và nhân loại.


=> Xuân Quỳnh đã liên hệ tình yêu tuổi trẻ
với con sóng đại dương. Cũng như sóng,
con người đã đến và mãi mãi đến với tình
u. Đó là quy luật muôn đời.


2. Khổ 3 và 4 : Nghĩ về sóng và cội nguồn
của tình u.
"Trước mn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?

Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu ?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau."


- Khổ 3:
Điệp từ: “em nghĩ” và câu hỏi: “Từ nơi nào
sóng lên”
 quay về lịng mình, nhu cầu tìm hiểu,
phân tích, khám phá tình u


- Khổ 4: Đi tìm câu hỏi tu từ cho câu hỏi ở
khổ 3:
Câu hỏi tu từ:
Gió bắt đầu từ đâu?
Khi nào ta yêu nhau?
 XQ dựa vào quy luật tự nhiên để truy tìm
khởi nguồn của tình yêu nhưng nguồn gốc
của sóng cũng như tình u đều bất ngờ, đầy
bí ẩn, khơng thể lí giải.
=> Đây là cách cắt nghĩa tình u rất chân
thành và đầy nữ tính.