VẤN đề CON NGƯỜI TRONG sự NGHIỆP CÔNG NGHIỆP hóa, HIỆN đại hóa đất nước

VẤN ĐỀ CON NGƯỜI TRONG SỰ NGHIỆP CÔNG NGHIỆP
HOÁ- HIỆN ĐẠI HOÁ ĐẤT NƯỚC
1.1. Con người là mục tiêu của sự nghiệp Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ:"Muốn chủ nghĩa cộng sản thực hiện
được,cần phải có kỹ nghệ,nông nghiệp và tất cả mọi người đều được phát
triển hết khả năng của mình".Đó chính là mục tiêu mà chủ nghĩa xã hội hướng
tới:giải phóng con người nhằm phát triển mọi tiềm năng ,giá trị nhân cách của
con người.Trong sự nghiệp đổi mới đất nước Đảng Cộng Sản Việt Nam xác
định:"Phát triển con người ,với tư cách vừa là động lực ,vừa là mục đích của
cách mạng,của sự nghiệp đổi mới đất nước".Đây cũng là mục tiêu nhân văn
của nền văn hoá tiên tiến,đậm đà bản sắc dân tộc:"Nội dung cốt lõi là lý tưởng
độc lập dân tộcvà chủ nghĩa xã hội theo chủ nghĩa Mác _Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh ,nhằm mục tiêu tất cả vì con người,vì hạnh phúc và sự phát triển
phong phú, tự do, toàn diện của con người."
Con người trong quan niệm của Hồ Chí Minh và của Đảng ta không
phải là con người trừu tượng mà là những cá nhân, những tập thể, những tầng
lớp người cụ thể. Vì hạnh phúc của mỗi người"dân" của "đồng bào" và của cả
dân tộc Việt nam là mục tiêu phấn đấu của Hồ Chí Minh và của Đảng Cộng
sản Việt Nam. Ngay trong thời kỳ cách mạng giành độc lập cho dân tộc, Hồ
Chí Minh đã nói:"Tôi chỉ có một sự ham muốn,ham muốn tột bậc,là làm sao
cho nước ta được hoàn toàn độc lập,dân ta được hoàn toàn tự do,đồng bào ai
cũng có cơm ăn ,áo mặc ,ai cũng được học hành".Ngày nay trong sự nghiệp
Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá đất nước để đi lên Chủ Nghĩa Cộng Sản, mục
tiêu xây dựng con người được đặt ra một cách thiết thực, trực tiếp.Vấn đề con
người là mục tiêu của sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội ở nước ta là một vấn
đề có tính chiến lược. Đại hội của Đảng đã đề ra đường lối và chiến lược phát
triển kinh tế xã hội: Xuât phát từ tình hình hiện nay và yêu cầu phát triển đất
nước trong thời kỳ mới, đường lối kinh tế của Đảng ta được xác định là đẩy


mạnh Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá, xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ

đưa nước ta thành môt nước công nghiệp,ưu tiên phát triển lực lượng sản xuất
phù hợp theo định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa, phát huy cao nội lực đồng thời
tranh thủ nguồn lực từ bên ngoài và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế để phát
triển nhanh có hiệu quả và bền vững; tăng trưởng kinh tế đi đôi với phát triển
văn hoá, từng bước cải thiện cơ sở vật chất và tinh thần của nhân dân, thực
hiện tiến bộ và công bằng xã hội ,bảo vệ và cải thiện môi trường; kết hợp phát
triển kinh tế xã hội với tăng cường quốc phòng ,an ninh và trật tự xã hội.
Đây là con đường phát triển bền vững đất nước ta nhằm mục tiêu "Dân giàu,
xã hội công bằng , dân chủ , văn minh".Hay nói cách khác là con đường phát
triển nhắm tới một mục tiêu kép: vừa phát triển kinh tế, vừa phát triển con
người và xã hội,vừa phấn đấu để dân giàu, nước mạnh, công bằng xã hội và
dân chủ, văn minh.
Lấy phát triển con người làm mục tiêu chiến lược, chúng ta cần chú ý đến
những vấn đề sau:
_ Cần quan tâm đến lợi ích của con người, gồm lợi ích vật chất và lợi ích tinh
thần, trước hết là lợi ích vật chất. Hồ Chí Minh cho rằng: "Không có chế độ
nào tôn trọng con người, chú ý xem xét lợi ích cá nhân đúng đắn và bảo đảm
cho nó được thoả mãn bằng chế độ xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa".
_ Cần bảo đảm và phát huy quyền dân chủ của nhân dân trong đời sống xã hội
bắt đầu từ cơ sở trên các lĩnh vực chính trị ,kinh tế ,xã hôi. Đặc biệt phát huy
tinh thần làm chủ của nhân dân trong sự nghiệp đổi mới Công nghiệp hoáHiện đại hoá đất nước, Hồ Chí Minh đã khẳng định:"
"Bao nhiêu lợi ích đều vì dân
Bao nhiêu quyền hạn đều của dân
Công việc đổi mới,xây dựng là trách nhiệm của dân.
Sự nghiệp kháng chiến kiến quốc là công việc của dân".
_ Cần bảo đảm và thực hiện sự bình đẳng giữa những cá nhân, nhóm cộng
đồng về cơ hội phát triển, tạo điều kiện cho mọi người và các nhóm,cộng


đồng có điều kiện phát triển ngang nhau,được hưởng lợi ích công bằng phù

hợp với sự phát triển kinh tế _xã hội trong từng giai đoạn cụ thể.
_ Cần phát huy sức mạnh của nhân dân,của khối đoàn kết toàn dân tộc,xây
dựng nhà nước của dân,do dân, vì dân. Phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ Tổ
Quốc vì hạnh phúc của nhân dân.
2.2. Vai trò của con người trong quá trình Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá
Từ cách tiếp cận mới, Đảng ta chỉ ra vai trò quyết định của con người trong
quá trình Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá đất nước.Con người không chỉ là
trung tâm của sự phát triển kinh tế_xã hội với tư cách là mục tiêu mà còn là
động lực và là nhân tố bảo đảm cho quá trình Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá
đất nước thành công.
Nói con người là động lực của sự phát triển là nói tới vai trò của nguồn lực
con người bao gồm các yếu tố tri thức, kỹ năng, ý chí, tình cảm, đạo đức…
của con người trong quá trình phát triển kinh tế xã hội của đất nước.Nghị
quyết của Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp Hành TW khoá VIII đã chỉ rõ điều
đó:"Đẩy mạnh Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá đất nước, thực hiện hai nhiệm
vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc vì"dân giàu, nước mạnh, công
bằng, văn minh", là sự nghiệp xây dựng và sáng tạo to lớn của nhân dân ta,
đồng thời là một quá trình cải biến của xã hội sâu sắc, đòi hỏi phát huy khả
năng và trí tuệ ở con người Việt Nam".
Để phát triển kinh tế xã hội ở nước ta trong thời kỳ quá độ lên Chủ nghĩa Xã
Hội, chúng ta cần rất nhiều nguồn lực như: Nguồn lực khoa học và công
nghệ; nguồn lực tài chính; nguồn lực tài nguyên thiên nhiên; nguồn lực lao
động…. Trong các nguồn lực trên đều có vai trò của con người, con người với
tư cách là nhân tố liên kết tích hợp, tổng hợp các nguồn lực thành động lực
thúc đẩy sự phát triển kinh tế- xã hội. Hay có thể nói đó chinh là nguồn lực
con người tham gia vào quá trình phát triển và đóng vai trò chủ đạo trong quá
trình đó.


Yếu tố đầu tiên của nguồn lực con người là tri thức, kỹ năng nghề nghiệp bí

quyết hành nghề.Trong thời đại khoa hoc, công nghệ, tin học, con người tiến
lên không chỉ bằng sức mạnh cơ bắp mà bằng trí tuệ của mình là chủ
yếu.Người lao động có tri thức nghề nghiệp, kỹ năng lao động, có năng lực
thích ứngvới sự phát triển của khoa học, công nghệ và sự biến đổi liên tục của
nền kinh tế thị trường thì mới bảo đảm cho nền kinh tế phát triển bền vững và
ổn định.
Ngày nay, trong nền kinh tế tri thức , khoa học trở thành lực lượng sản xuất
trực tiếp . Sản sinh , truyền bá và sử dụng tri thức là yếu tố quyết định nhất
đối với tăng trưởng kinh tế,làm giàu của cải vật chất,nâng cao chất lượng
sống. Kinh tế tri thức là giai đoạn phát triển mới của lực lượng sản xuất của
loài người, từ chỗ chủ yêu sử dung nguồn lưc vật chất sang nguồn lực trí
tuệ.Tri thức là yếu tố quyết điịnh đối với sự tăng trưởng kinh tế , làm giàu của
cải vật chất.
Ở nước ta hiện nay đang trong quá trình Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá gắn
với việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế,chuyển đổi cơ cấu sản xuất thì vấn đề vai
tròcủa tri thức, kỹ năng của người lao động được đặt ra. Chẳng hạn, trong
nông nghiệp muốn chuyển đổi vât nuôi, cây trông nào đó ta đều phải dùng
đến tri thức. Vai trò con người trong quá trình sản xuất được biểu hiện ở
lương tâm,trách nhiệm nghề nghiệp, ý thức kỷ luật. Nguồn lực con ngưòi
trong hoạt động kinh tế được thể hiện ở khả năng tổ chức.
Nguồn lực con người trong phát triển kinh tế xã hộicòn được thể hiện qua ý
chí, tình cảm, đạo đức…. Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá đất nước là quá
trình cải biến xã hội sâu sắc ở nước ta đòi hỏi phải có một ý chí lớn, tư tưởng
lớn…Cho nên, nó đòi hỏi con người Việt Nam phải quyết tâm vượt qua kho
khăn thử thách, chiến thắng nghèo nàn, lạc hậu để xây dựng đất nước thành
công.
Do vậy, khi đề cập quan điểm về vai trò của con người trong quá trình phát
triển kinh tế xã hội hiện nay, Đảng Cộng Sản Việt Nam nhấn mạnh : "Lấy

việc phát huy nguồn lực con người làm nhân tố cho sự phát triển nhanh và
bền vững " ở nước ta

2.3. Xây dựng con người trong thời kỳ Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá
Đại Hội IX của Đảng đã nêu ra các phẩm chất nhân cách con người Việt Nam
trong giai đoạn Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá đất nước: “Xây dựng con
người Việt Nam phát triển toàn diện về chính trị, tư tưởng, trí tuệ, đạo đức,
thể chất…"
Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 Ban chấp hành TW khoá VIII đã đưa ra những
tiêu chuẩn xây dựng con người Việt Nam: "Có tính thần yêu nước, tự cường
dân tộc , phấn đấu vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.Có ý thức tập thể ,
đoàn kết, phấn đấu vì lợi ích chung”.
Cần chú ý những yếu tố tâm lý xã hội trong công tác đánh giá và lựa chọn cán
bộ. Đánh giá cán bộ là khâu rất quan trọng thậm chí có ý nghĩ quyết định
trong công tác cán bộ nói chung, cán bộ cơ sở nói riêng. Lập trường tư tưởng
chính trị của người cán bộ lãnh đạo chủ chốt ở cơ sở nước ta hiện nay phải
được biểu hiện trong tư tưởng va hành đông của mỗi cán bộ văn kiện Hội
nghị lần thứ ba Ban Chấp Hành Trung Ương, khóa VIII về chiến lược cán bộ
thời kỳ đẩy mạnh Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá đât nước khẳng định mỗi
cán bộ các cấp phải có :” tinh thần yêu nước sâu sắc , tận tụy phục vụ nhân
dân , kiên định mục tiêu độc lập và chủ nghĩa xã hội , phấn đáu thực hiện có
kết quả đường lối của Đảng , chính sách và luật pháp của nhà nước “ Đi
ngược lập trường tư tưởng chính trị tiến bộ đó là lập trường tư tưởng chính trị
phản đông. Còn lập trường tư tưởng chính trị cơ hội biểu hiện ở tính xu
hướng, lập trường không dứt khoát, không nhất quán trong tư tưởng và hành
động .Khi cách mạng thuận lợi thì ủng hộ ,khi cách mạng khó khăn thì sẵn
sàng phản bội.Thông thường những cán bộ có lập trường tư tưởng chính trị cơ
hội có nguy cơ ngã về lập trường tư tưởng chính trị phản động khi họ không

được giáo dục, rèn luyện đến nơi đến chốn.
Yêu cầu đánh giá về người cán bộ: đạo đức và hành vi của họ,yêu cầu về ý
thức đạo đức và hành vi đạo đức của người cán bộ các cấp ở nước ta trong
thời kỳ đổi mới là:” Cần, kiệm, liêm , chính, chí công vô tư.Không tham
những và kiên quyết đáu tranh chống tham nhũng.Có ý thức tổ chức kỷ luật,
trung thực, không cơ hội, gắn bó mật thiết với nhân dân, được nhân dân tín
nhiệm”.
Yêu cầu về tài đối với cán bộ nhân dân các cấp trong thời kỳ mới là phải:”có
trình độ hiểu biết về lý luận chính trị , quan điểm đường lối của đảng ,chính
sách và pháp luật của nhà nước, có trình độ văn hóa chuyên môn đủ năng lực
và sức khỏe để làm việc có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao”.
Đánh giá đúng đức và tài của người cán bộ cơ sở cần chú ý: phải đánh giá một
cách khách quan không đưa quan hệ tình cảm riêng tư vào đánh giá cán bộ,
phải căn cứ vào những tài liệu, số liệu cụ thể càng đầy đủ càng tốt ,cần tham
khảo ý kiến làm việc của mỗi người , cần sử dụng nhiều phương pháp thu
nhập phân tích thông tin khác nhau.Cần sử dụng phương pháp đánh giá hợp lý
tùy điều kiện cụ thể mà đánh giá trực tiếp hay công khai gián tiếp.Đánh giá
công khai gián tiếp có tác dụng thúc đẩy sự nỗ lực lao động của đối tượng bộc
lộ khả năng một cách tự nhiên. Tùy theo đối tượng cán bộ mà sử dụng biện
pháp đánh giá thích hợp.Người cán bộ cần phải có:
- Lối sống lành mạnh ,nếp sống văn minh, cần kiệm, nhân nghĩa, tôn trọng kỷ
cương phép nước, quy ước của cộng đồng; có ý thức bảo vệ và cải thiện môi
trường sinh thái.
- Lao động chăm chỉ với lương tâm nghề nghiệp, có kỹ thuật, sáng tạo ,năng
suất cao vì lợi ích của bản thân , gia đình, tập thể và xã hội.
- Thường xuyên học tập, nâng cao hiểu biết, trình độ chuyên môn, trình độ
thẩm mỹ và thể lưc.
Như vậy việc xây dựng con người cần phát triển toàn diện và hài hoà về nhân

cách, nâng cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất , phong phú về tâm hồn,
trong sáng về đạo đức. Để đạt được mẫu nhân cách đó,chúng ta phải từng
bước thực hiện các chiến lược xây dựng con người một cách tích cực , chủ
động, nhưng cũng không được quá nóng vội.
2.4. Những nhiệm vụ cơ bản xây dựng con người trong quá trình Công
nghiệp hoá- Hiện đại hoá đất nước
Xây dựng con người là mục tiêu của sự nghiệp Công nghiệp hoá- Hiện đại
hoá đất nước nên nó phải là kết quả tổng hợp của tất cả những hoạt động kinh
tế, chính trị, xã hội và văn hóa của chúng ta. Song ở đây, chúng ta chỉ bàn đến
những nhiệm vụ cơ bản trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa tác động đến sự hình
thành con người trong quá trình Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá đất nước, cụ
thể như sau:
2.4.1.. Xây dựng tư tưởng đạo đức và lối sống
Nghị quyết hội nghị lần thứ V Ban Chấp Hành Trung Ương khóa VIII về xây
dựng đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân ta đã chỉ rõ:” tư tưởng, đạo
đức, lối sống và đời sống văn hóa được coi là những lĩnh vực quan trọng nhất
hiện nay cần đặc biệt quan tâm”. Định hướng xây dựng con người, yếu tố tư
tưởng, đạo đức lối sống là yếu tố cơ bản nhẩttong phẩm chất tinh thần của con
người Việt Nam hiện nay.Trong đó, “hệ tư tưởng là cốt lõi của văn hóa, là
định hướng cơ bản cho đời sống tinh thần xã hội”. Theo quan điểm của Đảng
Cộng sản Việt Nam đó là tư tưởng: độc lập dân tộc gắn liền với Chủ Nghĩa Xã
Hội dựa trên nền tảng chủ nghĩa Mác-Lênin. Tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm
mục tiêu tất cả vì con người vì hạnh phúc và sự phát triển phong phú tự do
toàn diện của con người trong mối quan hệ hài hòa giữa cá nhân và xã hội,
giữa cộng đồng và tự nhiên. Do vậy, nhiệm vụ đặt ra là:
Cần nghiên cứu và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào hoàn cảnh
nước ta trong giai đoạn hiện nay và trước những biến đổi sâu rộng của thời


đại mới. Tuyên truyền giáo dục cho nhân dân hiểu biết đầy đủ sâu sắc chủ

nghĩa Mác-Lênin củng cố lòng tin của nhân dân va tư tưởng Hồ Chí Minh đã
lựa chọn.
Khắc phục những biểu hiện dao động, hoài nghi về con đường đi lên Chủ
Nghĩa Xã Hội, phủ nhận những thành quả của Chủ Nghĩa Xã Hội hiện thực
trên thế giới, phủ nhận con đường đi lên Chủ Nghĩa Xã Hội ở nước ta, phủ
nhận lịch sử Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự mơ hồ, bàn quan mất
cảnh giác trước những luận điệu xuyên tạc, bôi nhọ chế độ ta của các thế lực
thù địch. Đồng thời đấu tranh phê phán chống lại những tư tưởng phản động,
chống phá cách mạng nước ta và sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội của nhân
dân ta dưới sư lãnh đạo của Đảng.
Xây dựng tinh thần yêu nước có ý chí xây dựng đất nước vì mục tiêu dân giàu
nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh. Biến tinh thần đấu tranh
giành độc lập dân tộc trước đây thành tinh thần phục hưng đất nước trong thời
kỳ Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá đất nước hiện nay. Quyết tâm xây dựng và
bảo vệ Tổ Quốc Việt Nam Xã Hội Chủ Nghĩa, vì hạnh phúc của nhân dân, của
dân tộc và của mỗi con người,
Xây dựng đạo đức và lối sống mới phấn đấu vì lợi ích con người với tư cách
là mỗi cá nhân và cả cộng đồng, gắn lợi ích của cá nhân với lợi ích của cộng
đồng, ở từng cơ sở, từng địa phương và trong cả nước. Hình thành lối sống
mới, lối sống văn minh tác phong công nghiệp, trật tự kỷ cương và trách
nhiệm. Bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống đẹp đẽ và” những
thuần phong mỹ tục” của dân tộc, của từng địa phương. Phê phán lối sống
thực dụng, chạy theo đồng tiền hay quan liêu, cửa quyền, cục bộ mà ơ nhiều
địa phương đã trở thành hiện tượng nổi cộm trong đời sống xã hội hiện nay.
Cần nêu gương người tốt, việc tốt những cá nhân đơn vị, tập thể tiêu biểu có
những phẩm chất tốt đẹp của con ngườiViệt Nam hiện nay. Cần phát huy sức
mạnh của dư luận và sức mạnh của luật pháp để lên án và trừng phạt thích
đáng những kẻ cố tình vi phạm pháp luật, quấy rối mất trật tự, an toàn xã hội,

những kẻ gây nên những tội ác, gieo rắc những tư tưởng xấu hay những tệ nạn
xã hội….Công tác tư tưởng phải tạo ra sự nhất trí về tinh thần ,sự đoàn kết
dân tôc, phấn đâu cho sự nghiệp Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá đất nước và
hình thành những con người hiện đại, con người Việt Nam với những phẩm
chất mà Đảng Cộng Sản Việt Nam đã nêu ra.
2.4.2. Phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo
Để thực hiên chiến dịch con người và nguồn nhân lực, nhân tố quyết định sự
phát tr iển của đất nước trong thời k ỳ công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước
cần tạo sự chuyển hướng căn bản , toàn diện về giáo dục và đào tạo. Chiến
lược phát triển kinh tế xã hội 2001_2010 của Đảng đã xác định nhiệm vụ phát
triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo như sau :
Bồi dưỡng thế hệ trẻ tinh thần yêu nước ,yêu quê hương ,gia đình và tự tôn
dân tộc , lý tưởng xã hội chủ nghĩa , lòng nhân ái , ý thức tôn trọng pháp luật ,
tinh thần hiếu học chí tiến thủ lập nghiệp ,không cam chịu nghèo hèn. Đào tạo
lớp người lao động có kiến thức cơ bản ,làm chủ kỹ năng nghề nghiệp , quan
tâm hiệu quả thiết thực ,nhạy cảm với cái mới,có ý thức vươn lên vì khoa học
và công nghệ. Xây dựng đội ngũ công nhân lành nghề, các chuyên gia và nhà
khoa học, nhà văn hóa.
Nhà kinh doanh, nhà quản lý. Chính sách sử dụng lao đông và nhân tài phải
tận dụng mọi nhân lực, phát huy mọi tài năng của các tập thể và cá nhân phục
vụ sự nghiệp xây dụng và bảo vệ đất nước.
Phát triển giáo dục mầm non, củng cố vững chắc kết quả xóa mù chữ và phổ
cập giáo dục tiểu học , tiến hành phổ cập trung học cơ sở trong cả nước , phần
lớn thanh thiếu niên trong độ tuổi ở thành thị và vùng nông thôn, đồng bằng
được học hết trung học phổ thông, trung học chuyên nghiệp hoặc đào tạo
nghề .Tạo mọi điều kiện cho mọi người ở mọi lứa tuổi được học tập thường
xuyên suốt đời .
Điều chỉnh hợp lý cơ cấu bậc họ, cơ ccấu nghành, nghề, cơ cấu vùng trong hệ
thống giáo dục và đào tạo phù hợp với yêu cầu học tập của nhân dân , yêu cầu

phát triển kinh tế- xã hội và các mục tiêu của chiến lược. Chú trọng giáo dục
hướng nghiệp thiết thực trong trường phổ thông. Mở rộng đào tạo công nhân ,
kỹ thuật viên và nhân viên nghiệp vụ theo nhiều trình độ. Phát triển và nâng
cao chất lượng đào tạo đại học, sau đại học, tập trung xây dựng một số trường
đại học trọng điểm quốc gia mang tầm khu vực, tiến tới đạt trình độ quốc tế .
Phát triển giáo dục thường xuyên và đào tạo từ xa. Nhà nước dành n gân sách
đưa người giỏi đi đào tạo ở các nước phát triển, khuyến khích tạo thuận lợi
cho việc học tập và nghiên cứu nước ngoài. Coi trọng đào tạo đội ngủ công
nhân tay nghề cao, có kỹ thuật thực hành và nhà kinh doanh giỏi. Ưu tiên đào
tạo nhân lực phục vụ phát triển nông nghiệp và nông thôn, miền núi, xuất
khẩu lao động, một số nghành mũi nhọn. Phát triển và nâng cao chất lượng
các trường dân tộc nội trú, tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ dân tộc thiểu
số .
Khẩn trương biên soạn và đưa vào sử dụng ổn định trong cả nước chương
trình và sách giáo khoa phổ thông phù hợp với yêu cầu phát triển mới . Ngoài
tiếng phổ thông, các dân tộc có chữ viết riêng được khuyến khích học chữ dân
tộc. Đổi mới chương trình đào tạo đại học, trung học chuyên nghiệp và dạy
nghề theo hướng thiết thực, hiện đại. Chú trọng trang bị và năng cao kiến thức
tin họ, ngoại ngữ cho học sinh ,sinh viên.
Đổi mới phương phap dạy và học, phát huy tư duy sáng tạo và năng lực đào
tào của người học, coi trọng thực hành thực nghiệm, ngoại khóa làm chủ kiến
thức tránh nhồi nhét , học vẹt, học chạy, Đổi mới và thực hiện nghiêm chỉnh
chế độ thi cử. Đề cao tính tự chủ cua trường học.Phát triển đổi ngũ giáo viên,
coi trọng chất lượng và đạo đức sư phạm, cải thiện chế độ đãi ngộ. Bảo đảm
về cơ bản đọi ngũ giáo viên đạt chuẩn quốc gia và tỷ lệ giáo viên so với học
sinh theo yêu cầu của từng cấp học. Có cơ chế chính sách bảo đảm đủ giáo
viên cho miền núi, hải đảo.
Tăng cường cơ sở vật chất và từng bước hiện đại hóa nhà trường (lớp học, sân
chơi, bãi tập, phòng thí nghiệm, thiết bị giảng dạy hiện đại, thư viện, kí túc

xá…..).Phấn đấu đến năm 2010, phần lớn các trường phổ thông có đủ điều
kiện cho học sinh học tập và hoạt đông cả ngày tại trường.
Tăng cường đầu tư cho ngân sách nhà nước và đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục,
đào tạo .Khuyến khích mạnh mẽ các thành phấn kinh tế dầu tư phát triển giáo
dục ở tất cả các cấp học đáp ứng nhu cầu đa dạng của xã hội. Ngân sách nhà
nước tập trung nhiều hơn cho các bậc giáo dục phổ cập, cho vùng nông thôn,
miền núi cho đào tạo trình độ cao và những nghành khó thu hút đàu tư ngoài
ngân sách nhà nước; bảo đảm điều kiên học tập cho con em người có công với
cách mạng và gia đình nghèo.Tăng cường quản lý nhà nước đặc biệt là hệ
thống thanh tra giáo dục ,thiết lập kỷ cương, đẩy lùi các hoạt động tiêu cực.
Tăng cường quản lý và giúp đỡ người đi học tập và nghiên cứu ở nước ngoài.
2.4.3. Xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân
tộc
Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội vừa là động lực thúc đẩy sự phát
triển kinh tế của xã hội.Nghị quyết hội nghị lần năm ban chap hành trung
ương khóa VIII đã chỉ rõ vai trò của văn hóa nhiêm vụ xây dựng và phát triễn
nền văn hóa việt nam tiên tiến đạm đà bản sắc dân tộc: chăm lo văn hóa là
chăm lo củng cố nền tảng tinh thần của xã hội.Thiếu nền tảng tinh thần tiến
bộ,lành mạnh không quan tâm giải quyết tốt mối quan hệ giữa phát triển kinh
tế với tiến bộ và công bằng xã hội thì không thể có sự phát triển kinh tế bền
vững.
Xây dựng và phát triển kinh tế phải nhằm mục tiêu văn hóa, vì con người phát
triển toàn diện . Văn hóa là kết quả của kinh tế đồng thời là động lực của sự
phát triển kinh tế. Các nhân tố văn hóa phải gắn kết chặt chẽ với đời sống và
hoạt động trên mọi phương diện chính trị, kinh tế, xã hội, luật pháp, kỉ
cương… biến thành nguồn lực nội sinh quan trọng nhất của phát triển đất
nước.
Để phát huy vai trò của văn hóa đối với sự phát triển của xã hội và con người,

Đại hội đại biểu toàn quốc lần IX của Đảng đã đặt ra các nhiệm vụ xây dựng
và phát triển môi trường văn hóa trong những năm tới:
- Mở rộng và nâng cao hiệu quả cuộc vân động “ toàn dân đoàn kết xây dựng
đời sống văn hóa”, “xây dựng nếp sống văn minh và gia đình văn hóa”. Phong
trào người tốt việc tốt làm cho văn hóa thấm sâu vào từng khu dân cư, từng
gia đình, từng người, hoàn thiện hệ giá trị mới của con người Việt Nam, kế
thừa các giá trị văn hóa của dân tộc và tiếp thu tinh hoa văn hóa của loài
người, tăng sức đề kháng chống văn hóa đồi trụy, độc hại. Nâng cao tính văn
hóa trong mọi hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội và sinh hoạt của nhân dân.
- Chú trọng giữ gìn, phát triển các di sản văn hóa phi vật thể, tôn tạo và quản
lý tốt các di sản văn hóa vật thể, các di tích lịch sử ; nâng cấp các bảo tàng.
Phát triển mạng lưới thư viện, lưu trữ. Xây dựng các công trình văn hóa, các
khu vui chơi công cộng.
- Khuyến khích sáng tác những tác phẩm văn học nghệ thuật có giá trị theo
các chủ đề lớn về chiến tranh và cách mạng, về sự nghiệp đổi mới, công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, về xã hội và con người Việt Nam. Nâng
cao chất lượng nền điện ảnh Việt Nam. Phấn đấu xây dựng nhiều bộ phim hay
và tốt. Chú trọng thể hiện bản sắc văn hóa Việt Nam trong các công trình xây
dựng, kiến trúc mới.
- Phát triển và hiện đại hóa mạng lưới thông tin đại chúng, nâng cao chất
lượng các sản phẩm, dịch vụ phát thanh, truyền hình, báo chí, xuất bản. Đến
2010, hoàn thành cơ bản việc phổ cập các phương tiện phát thanh, truyền hình
đến mỗi gia đình. Phát triển các điểm văn hóa với hệ thống bưu cục khắp xã.
Dùng tiếng nói dân tộc và chữ viết của các dân tộc có chữ viết trên các
phương tiện thông tin đại chúng ở vùng đồng bào dân tộc.
- Ban hành và thực hiện chính sách thể hiện rõ sự quan tâm và chăm sóc đối
với văn nghệ sĩ và những người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật, nhất là
nghệ thuật truyền thống.

- Đẩy mạnh hoạt động hoạt động thể dục thể thao, nâng cao thể trạng và tầm


vóc của người Việt Nam. Phát triển phong trào thể dục, thể thao quần chúng
với mạng lưới cơ sở rộng khắp. Đào tạo, bồi dưỡng vận động viên thể thao có
thành tích cao, đưa thể thao Việt Nam lên trình độ chung trong khu vưc Đông
Nam Á và có vị trí cao trong nhiều bộ môn. Đẩy mạnh xã hội hóa, khuyến
khích nhân dân và các tổ chức tham gia thiết thực, có hiệu lực các hoạt động
văn hóa thể thao. Khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư và bảo trợ các hoạt
động văn hóa, thể thao. Phát triển thị trường sản phẩm về dịch vụ văn hóa, thể
thao phong phú, lành mạnh.
- Tăng đầu tư ngân sách cho văn hóa tương ứng với tăng trưởng kinh tế, tập
trung xây dựng một số trung tâm văn hóa lớn gắn kết với văn hóa, thể thao,
du lịch như làng văn hóa các dân tộc việt Nam, trung tâm thể thao quốc gia và
các trung tâm đào tạo về văn hóa, thể thao ngang tầm khu vực.
- Mở rộng giao lưu văn hóa, thể thao quốc tế. Đầu tư thích đáng cho việc
truyền bá ở trong các nước giá trị văn hóa của loài người và giới thiệu đất
nước, văn hóa con người Việt Nam với thế giới.
- Xây dựng môi trường văn hóa và đời sống văn hóa ở cơ sở. Nói đến môi
trường văn hóa là nói đến những quan hệ vô cùng rộng lớn của con người
trong không gian và thời gian, từ phạm vi vĩ mô đến vi mô của một cộng đồng
( từ cả nước, địa phương đến từng cơ sở). Xây dựng môi trường văn hóa vì
mục tiêu của sự phát triển kinh tế xă hội vì con người như liên hợp quốc đã
khuyến cáo: mục tiêu tăng trưởng kinh tế mà không tính đến môi trường văn
hóa thì kết quả thu được sẽ khập khiễng, mất cân đối, cả về kinh tế và văn
hóa, đồng thời tiềm năng sáng tạo của mỗi dân tộc cũng sẽ suy giảm đi rất
nhiều.
2.4.4. Xây dựng môi trường văn hoá
* Hội nghị lần thứ năm BCH TW khóa VIII đã nêu ra nội dung xây dựng môi
trường văn hóa như sau:

- Tạo ra ở các đơn vị cơ sơ ( gia đìmh, làng, bản, xã phường , khu tập thể, cơ
quan trường học, đơn vị bộ đội…), các vùng dân cư ( đô thị , nông thôn, miền


núi…), đời sống văn hóa lành mạnh, đáp ứng những nhu cầu văn hóa đa dạng
và không ngừng tăng lên của các tầng lớp nhân dân. Đẩy mạnh phong trào
xây dựng làng, ấp, xã, phường văn hóa, nâng cao tính tự quản của cộng đồng
dân cư trong công cuộc xây dựng nếp sống văn minh. Thu hẹp dần khoảng
cách đời sống văn hóa giữa các trung tâm đô thị và nông thôn, giữa những
vùng kinh tế phát triển với các vùng sâu, vùng xa, vùng núi, biên giới, hải
đảo, giữa các tầng lớp nhân dân.
- Phát triển và không ngừng nâng cao chất lượng hoạt động của các thiết chế
văn hóa cơ sở; đầu tư xây dựng một số công trình văn hóa trọng điểm mang
tầm quốc gia. Tăng cường hoạt động của các tổ chức văn hóa , nghệ thuật
chuyên nghiệp,phát triển phong trào quần chúng hoạt động văn hóa nghệ
thuật.
- Xây dựng môi trường văn hóa không chỉ xây dựng đời sống văn hóa ở sơ sở
mà còn xây dựng gia đình văn hóa, giữ gìn và phát huy những đạo lý tốt đẹp
của gia đình Việt Nam .nêu cao vai trò gương mẩu của các bậc cha mẹ .Coi
trọng xây dựng gia đình văn hóa, xây dụng mối quan hệ khăng khít giữa gia
đình , nhà trường xã hội .
- Gia dình là cái nôi nuôi dưỡng con người , thực hiện hai chức năng cơ bản là
duy trì nòi giống và văn hóa cá nhân để hình thành nhân cách … Gia đình là
cộng đòng tự nhiên ,trao truyền nhân tính, trao truyền văn hóa cho con
người .Vinh dự và trách nhiệm của gia đình là cung cấp cho xã hội những
công nhân ưu tú về tài năng và đạo đúc.gia dình cần được xây dựng bền vững
để trở thành niềm vui và hành phúc của mỗi con người .vì vậy”các chính sách
của nhà nước phải chú ý tới xây dựng gia đình no ấm,hòa thuận,tiến bộ.nâng
cao ý thức vế nghĩa vụ gia đình đói với mọi lớp người”. Thực hiện tốt chính
sách xã hội nhằm tác đông trực tiếp đến con người như tạo việc làm, xóa đói

giảm nghèo ,chăm lo sức khỏe cho nhân dân .
- Giải quyết việc làm là yếu tố quết định để phát huy nhân tố con người ổn
định và phát triển kinh tế , làm lành mạnh xã hội ,đáp ứng nguyện vọng chính


đáng và yêu cầu bức xúc cuả nhân dân. Để giải quyết vấn đề việc làm ,tạo
môi trường và điều kiên thuận lợi cho tất cả các thành phần kinh tế,đầu tư
phát triển rộng rãi các cơ sở sản xuất kinh doanh tạo nhiều việc làm và phát
triển thị trường lao đông .thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu lao đọng xã
hội phù hợp với cơ cấu kinh tế.chú trọng đảm bảo an toàn lao động
- Xóa đói giảm nghèo:bằng nguồn lực của nhà nước và của toàn xã hội tăng
đàu tư xây dựng kết cấu hạ tầng cho vay vốn, để giúp đào tạo nghề , cung cấp
thông tin , chuyển giao công nghệ .giúp đở tiêu thụ sản phẩm… Đối với
những vùng nghèo, xã nghèo và nhóm dân cư nghèo. Chủ động di dời một bộ
phận nông dân không có đất canh tác và điều kiện sản xuất đến lập nghiệp ở
những vùng còn nhiều tiềm năng. Nhà nước tạo môi trường thuận lợi, khuyến
khích mọi người dân vươn lên làm giàu chính đáng và giúp đỡ người nghèo.
Thực hiện trợ cấp xã hội đối với những người có hoàn cảnh khó khăn không
thể tự lao động, không có người baỏ trợ, nuôi dưỡng. Phấn đấu đến năm 2010
về cơ bản không có hộ nghèo. Thường xuyên củng cố thành quả xóa đói, giảm
nghèo.
- Chăm sóc sức khỏe cho nhân dân: tiếp tục thực hiện các chương trình, mục
tiêu về y tế quốc gia. Nâng cao chất lượng chăm soc sức khỏe ở tất cả các
tuyến. Đặc biệt coi trọng tăng cường dịch vụ y tế, chăm sóc sức khỏe cho trẻ
em, người bị di chứng chiến tranh, người nghèo, đồng bào các dân tộc thiểu
số, vùng căn cứ cách mạng, vùng sâu, vùng xa. Giảm tỉ lệ trẻ em suy dinh
dưỡng, tỉ lệ tử vong của trẻ em dưới năm tuổi, tỉ lệ tử vong của bà mẹ liên
quan đến thai sản. Giảm tỉ lệ tử vong do các bệnh truyền nhiễm, không để xẩy
ra dịch lớn. Tích cực phòng, chống các bệnh không do nhiễm trùng, khắc
phục hậu quả do tai nạn và thương tích. Bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm

và an toàn truyền máu. Hoàn chỉnh quy hoạch, củng cố và nâng cấp mạng
lưới y tế cơ sở, có bác sĩ làm việc ở tất cả các trạm y tế đồng bằng và trung
du, phần lớn xã miền núi. Nâng cấp bệnh viện huyện, tỉnh; phát triển các bệnh
viên đa khoa khu vực ở các địa bàn xa trung tâm tỉnh. Hoàn thiện hai trung


tâm y tế chuyên sâu tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, xây dựng trung
tâm y tế chuyên sâu tại miền Trung và phát triển các trung tâm y tế vùng.
Từng bước hiện đại hóa trang thiết bị y tế, ứng dụng các thành tựu khoa học
và công nghệ tiên tiến vào việc khám và chữa bệnh cho nhân dân. Kết hợp y
học hiện đại với y học cổ truyền dân tộc, kết hợp quân – dân y; phấn đấu có
một số lĩnh vực y dược học có thế mạnh, trở thành trung tâm của khu vực
Đông Nam Á. Tiêu chuẩn hóa và tăng cường đào tạo cán bộ y tế, chú ý đào
tạo cán bộ là người dân tộc thiểu số; phân bố cán bộ theo vùng phù hợp yêu
cầu. Khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia phát triển các cơ sở khám,
chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe đáp ứng nhu cầu đa dạng của xã hội. Đề cao y
đức gắn với xây dựng và thực hiện quy chế hành nghề, xóa bỏ các hiện tượng
tiêu cực.
- Phòng chống các tệ nạn xã hội: phòng chống, đẩy lùi các tệ nạn xã hội, đặc
biệt là ma túy. Thực hiện cơ chế giải pháp đồng bộ về tuyên truyền, giáo dục,
chữa trị, đào tạo nghề, tạo việc làm, xử lý nghiêm theo pháp luật những hành
động gây tệ nạn xã hội. Xây dựng nếp sống lành mạnh trong toàn xã hội, ngăn
chặn sự lây nhiễm HIV/AIDS. Tổ chức chữa bệnh cho bệnh nhân AIDS và
người nghiện ma túy, giúp họ sống, lao động có ý nghĩa trong cộng đồng. Có
biện pháp đồng bộ ngặn chặn tai nạn giao thông. Đề cao trách nhiệm các cấp
ủy đảng, chính quyền, mặt trận, đoàn thể đối với tình trạng tệ nạn trên từng
địa bàn. Phát huy vai trò của người dân, từng cộng đồng trong việc đấu tranh,
ngăn chặn và đẩy lùi những tệ nạn này.