Nghiên cứu ảnh hưởng của lượng phân đạm đến sinh trưởng, phát triển giống chè LDP1 thời kỳ kiến thiết cơ bản tại trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên. (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

NGUY N TH THANH HUY N
tài:
NGHIÊN C U

NG C

N

NG, PHÁT TRI N GI NG CHÈ LDP1 TH I K
KI N THI

NT

IH C

NÔNG LÂM THÁI NGUYÊN

KHÓA LU N T T NGHI
H

o

: Chính quy

Chuyên ngành

: Tr ng tr t

L p

: K43 TT - N02

Khoa

: Nông h c

Khóa h c

: 2011 - 2015

Gi

ng d

IH C


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

NGUY N TH THANH HUY N
tài:
NGHIÊN C U

NG C

N

NG, PHÁT TRI N GI NG CHÈ LDP1 TH I K
KI N THI

NT

IH C

NÔNG LÂM THÁI NGUYÊN

KHÓA LU N T T NGHI
H

o

: Chính quy

Chuyên ngành

: Tr ng tr t

L p

: K43 TT - N02

Khoa

: Nông h c

Khóa h c

: 2011 - 2015

Gi

ng d

IH C


i

L IC
ng và th c hi n
M

u c n

trang b cho mình nh ng ki n th c c n thi t, chuyên môn v ng vàng. Chính
vì v y vi c th c t p t t nghi
ng,

n r t c n thi

i v i m i sinh viên

th ng l i toàn b ki n th

thuy t vào th c ti n,

c và v n d ng lý

ng th i giúp sinh viên hoàn thi

lu n,

m t ki n th c

c công tác nh

ng yêu c u th c

ti n s n xu t, nghiên c u khoa h c.
cs

ng ý c a ban ch nhi m khoa Nông h c,

Nông Lâm Thái Nguyên, em ti n hành th c hi
ng c a

ih c

tài: Nghiên c u nh

ng, phát tri n gi ng chè LDP1

th i k ki n thi

nt

i h c Nông Lâm Thái Nguyên .

Trong th i gian th c t p và hoàn thành lu
ph

n

u c a b n thân, em còn nh

b n bè. Em r t bi
c

cs
quý báu này.

ngoài s c g ng, n l c
nhi t tình c a th y cô và
c bi t, em xin chân thành

, ch b o c a th y giáo TS.

trong su t quá trình th c t p

u ki

em có th hoàn

tài này.
Do th i gian có h n, l

u làm quen v

c u m i nên không thi u kh i nh ng thi u sót. Em r t mong nh
a các th y, cô giáo cùng toàn th b
thi

c ý ki n

bài khóa lu n này hoàn

.
Em xin chân thành c
Thái Nguyên, ngày 30 tháng 5
Sinh viên
Nguy n Th Thanh Huy n


ii

B ng 1.1: Di n tích chè c a Th gi i và m t s n

c tr ng chè

2009-2013.......................................................................................................... 8
B

t chè c a Th gi i và m t s

c tr ng chè chính

2009-2013.......................................................................................................... 9

B ng 1.3. S

ng chè c a Th gi i và m t s

B ng 1.4. Di

t, s

c tr ng chè chính ........ 10

ng chè c a Vi t Nam T

-

2013 ................................................................................................................. 16
B ng 1.5: Di

t và s

ng chè c a Thái Nguyên t 2009

2014 ................................................................................................................. 19
B ng 1.6:

ng c

t, ph m ch t chè ............... 23

B ng 3.1:

ng c

n chi u cao cây ................................. 30

B ng 3.2:

ng c

r ng tán chè.................... 32

B ng 3.3:

ng c

ng kính g c .............................. 34

B ng 3.4.

ng c

B ng 3.5:

ng c

ng phân

c lá chè................. 35
n s cành c p 1 .................................. 37

búp chè.................................................................................................. 38

B ng 3.7: Ch

ng búp chè

i k KTCB ......................................... 39


iii

DANH M C CÁC HÌNH

th bi u th

ng c

th bi u th

ng c

th bi u th

ng c

th bi u th

n chi u cao cây ............. 31
ng ph

r ng tán chè...... 32
ng kính g c........ 34

ng c

c lá chè

......................................................................................................................... 36
th bi u th
th bi u th

ng c
ng c

n s cành c p 1... 37
n ch

ng búp

i k KTCB.................................................................................... 40


iv

DANH M C CÁC T

VI T T T

T vi t t t
KHKT

Khoa h c k thu t

KTCB

K thu

CT

Công th c

NL

Nh c l i

n

i ch ng
SXKD

S n xu t kinh doanh

NS

t

CL

Ch

FAO

T

ng
ch

c và Nông

nghi p Liên H p qu c
NXB

Nhà xu t b n


v

L IC

.

i

DANH M C CÁC B

.

ii

DANH M

.

DANH M C CÁC T
M

VI T T

.....iv

U

..1

1.1. Tính c p thi t c

tài ............................................................................. 1

1.2. M

u.................................................................................. 3

1.3. Yêu c u c

tài ...................................................................................... 3
tài....................................................................................... 3
c t p và nghiên c u khoa h c ...................................... 3
c ti n s n xu t ............................................................. 3

PH N 1. T NG QUAN TÀI LI U............................................................... 4
khoa h c và th c ti n c
khoa h c c

tài ...................................................... 4

tài ....................................................................... 4

th c ti n ........................................................................................ 4
1.2. Vai trò c

t và ch

ng cây chè ....................... 5

1.3. Tình hình s n xu t, nghiên c u chè trên Th gi i và Vi t nam................. 7
1.3.1. Tình hình s n xu t chè trên th gi i........................................................ 7
1.3.2. Tình hình tiêu th chè trên Th gi i...................................................... 11
1.3.3. Tình hình nghiên c u chè trên th gi i ................................................. 12
1.3.4. Tình hình s n xu t chè

Vi

ng phát tri n giai

n 2010-2015............................................................................................... 14
1.4. Tình hình nghiên c u phân bón cho chè trên Th gi i và Vi t Nam....... 22
1.4.1. Tình hình nghiên c u phân bón cho chè trên th gi i .......................... 22
1.4.2. Tình hình nghiên c u phân bón cho chè

Vi t Nam ........................... 23

vi

1.4.3. Nh

nh t ng quát v tình hình nghiên c u phân bón cho chè trong và
c ....................................................................................................... 24

PH N 2.

NG,N

C U ................................................................................................................ 26
ng và v t li u nghiên c u............................................................. 26
ng nghiên c u............................................................................ 26
2.1.2. V t li u nghiên c u ............................................................................... 26
2.2. D ng c nghiên c u ................................................................................. 26
m, th i gian nghiên c u................................................................ 26
2.4. N i dung nghiên c u................................................................................ 27
háp nghiên c u.......................................................................... 27
2.5.1. Thu nh p và x lý s li u...................................................................... 27
2.5.2. B trí thí nghi m ................................................................................... 27
2.5.3. Các ch

.................................... 28

2.5.3.1. Các ch tiêu nghiên c u...................................................................... 28
.......................................................... 28
PH N 3. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N........................... 30
3.1.

ng c

3.1.1.

ng c

3.1.2.

ng c

3.1.3.

ng c

3.1.4.

ng c

3.1.5.

ng c

3.2. Nghiên c u

m t

ng gi ng chè LDP1 th i k

r
ng kính g

c lá chè
n s cành c
ng c

..
...
...
t, ch

ng

búp chè ............................................................................................................ 38


vii

3.2.1. Nghiên c u

ng c

ns

ng, kh

ng

búp chè ............................................................................................................ 38
3.2.2. Nghiên c u

ng c

n ch

ng búp chè

nguyên li u ...................................................................................................... 40
PH N 4 K T LU

NGH ............................................................ 42

4.1. K t lu n .................................................................................................... 42
4.

ngh ..................................................................................................... 42

TÀI LI U THAM KH O
PH L C


1

1.1. Tính c p thi t c

tài

Cây chè (Camellia sinensis (L) O kuntze) là cây công nghi p dài ngày có
ngu n g c nhi

i và á nhi

i, si

ng và phát tri n t

ki n khí h u nóng m, t p trung ch y u

c châu Á, châu Phi. Ngày

nay khi khoa h c k thu t phát tri
trên Th gi i,

c tr ng

t Nam

c

Ng c Qu và cs,1997).

Chè có giá tr v kinh t ,
c

u

ng. H u h t các b ph n

lá, n ,

ng là nguyên li u chính dù

ch bi n các lo i s n ph m u ng gi i khát, thanh nhi t mà còn có nhi u tác
d

thu c trong y h c.

c chè có tác d ng b

c l nh, làm gi m s m t m i c
thích v

ng, ch ng

p và h th

kích

i não, làm cho tinh th n minh m n. S

ng trà t

tr thành thú vui thanh tao,

n th ng c a

nhi u dân t c trên Th gi i. Thói quen u ng trà ngày càng ph bi n
l a tu i và nhi u qu c gia trên th gi i.

ng H nh Khôi,1993).

Ngoài vai trò là th c u ng có giá tr

tr ng chè còn có kh

c li u, vi c

t ti

b ov

sinh thái, gi i quy

c làm cho nhi

công nghi p hóa, hi

i hóa nông nghi p nông thôn,

nông thôn m n núi.
Vi
ph m chè t

ng,

ng
y quá trình

c bi t là nông nghi p

n, 1999).
c xem là m t trong nh

a cây chè và s n

thành m t ngành kinh t quan tr ng c a n n nông

nghi p và công nghi p ch bi n th c ph m c
chè Vi t Nam là 114.800 ha,
t n.

nhi u

c ta là m t trong nh

phát tri n s n xu t chè, nh t là

c ta.

di n tích

ng th 5 trên th gi i, s

t 206.600

c có ti

u ki n thu n l

a bàn mi n núi và trung du.

c

2

tr ng

Vi t Nam t

i

t nh, thành ph trong c
i

hi

c. Cây chè

c phát tri n

Vi

t, ch

nh và và có giá tr kinh t . V

d khai thác, ngu n s n ph
c.

34
ng

là m t cây công nghi p
u l n v xu t kh

c coi là cây

n, m t th m nh c a khu

v c trung du và mi n núi.
Thái Nguyên là m t t nh trung du mi n núi B c B ,

u ki

và th i ti t khá thích h p cho vi c phát tri n cây chè. Toàn t nh hi n có
18.138 ha chè,

t 108,73 t /ha, s

181.020 t

So v i các huy n trong t nh, thành ph Thái Nguyên

có di n tích chè khá l
vùng tr

c phân b ch y u

m là các xã:

các xã phía Tây, v i các

Phúc Trìu, Phúc Xuân, Th

nay, cây chè Thái Nguyên tr thành m t trong nh
chuy n d

u kinh t và c i thi

n góp ph n

ng liên t c trong chu k phát d c

hà

phát d c c
u ki

i s ng c a nó. Ngay c trong

th p, cây chè t m ng

yêu c u m

ng nh

n

nh, vì th vi c cung c

chè c n ti

ng cho

Vùng chuyên canh cây chè, có
tl

bón hà

ng phân bón c n thi t ph i

t nhi u. Chính vì v y, vi

c n thi t.

t

sung cho chè nh ng ch

mà cây chè c

ng c n thi t

ng và phát tri n, t
ng chè.

T nh ng th c ti n trên, em ti n hành nghiên c
ng c a
chè LDP1 t

c. Hi n

i s ng nhân dân trong t nh.

Cây chè có kh

su t và ch

ng g n

tài: Nghiên c u

ng và phát tri n c a gi ng
i h c Nông Lâm Thái Nguyê


3

1.2.
c

m thích h

i v i cây chè LDP1 th i

k KTCB.
1.3.
m

m hình thái gi ng chè

LDP1 th i k KTCB.

nh

ng c a

nh

ng c

ng

mt is

ng gi ng chè

LDP1.
t, ch

ng gi ng

chè LDP1 th i k KTCB.
1.4.

tài

1.4.1.
- Qua quá trình th c hi

tài, sinh viên s

nghiên c u khoa h c, bi

trong công vi

c th c hành vi c

th i gian h p lý và khoa h c
c hi u qu cao trong quá trình làm vi c.

c ng c nh ng ki n th

ng và ho

ng th i
ng

th c ti n.
- Có k t lu n chính xác

m thích h p cho chè LDP1 th i

k KTCB.
-

tài là m t tài li u tham kh

i tr ng chè và sinh viên

khóa ti p theo.
1.4.2.
cho nh
cây chè vào th c ti n s n xu t. T

ng s d ng phân bón thích h p cho
nâng cao hi u qu s d ng phân bón,
t và ch

Nông Lâm Thái nguyên.

ng chè t

ih c


4

N1

1.1.
1.1.1.

khép tán.
-

-

búp/ha.

xanh,
1.1.2.
ng sinh th c c a cây chè
không có gi i h n rõ ràng và là m t quá trình mâu thu n th ng nh t. Vì v y,

c n ph i bón phân h

kh ng ch quá trình sinh th c cho chè hái búp và

kh ng ch

ng cho chè thu ho ch gi ng.

Khi xây d ng quy trình bón phân cho chè c

u ki n

m sinh lý c a cây và kh

tc a

.
ng thu ho ch chè là búp non. M
vì th

tm
t thì cây tr ng s

ch t 5- 10 t n/ha;
u, n u không k p b xung
t th p.


5

Theo Eden (1958) trong búp chè non có 4,5% N; 1,5% P2O5 và 1,22,5% K2O. Ngoài ra c n chú ý r ng: H
x p x b ng v i tr

ho ch. Theo Daraxêli thì

mb r

ng b ng 1/3 t

Chè c n nhi

t.

m nh

n lân và kali. Theo IFA World
ng t

b ng sau:

STT

Tên phân

ng phân c n
t o ra 100kg s n
ph m

1

m(N)

19,6kg

2

Lân (P2O5)

5,68kg

3

Kali (K2O)

8,8kg

4

Magie (MgO)

2,92kg

5

Canxi (CaO)

6,70kg

6

Nhôm (Al)

871g

Nh ng v

th c ti n quan tr ng c

tài.

1.2.
Bón phân cho chè là bi n pháp k thu t quan tr ng giúp cây sinh
ng và phát tri n t t,

t và ch

ng liên t
nhi t
yêu c u m

ng chè. Cây chè có kh

i s ng c a cây. Ngay c

th p, khô h n, cây chè t m ng ng sinh
ng nh

nh. Vì th vi c cung c

u ki n

n
ng

cho chè ph i ti
Chè là cây tr ng cho thu ho ch s n ph m là búp chè. Trong búp non
c a chè có 4,5%N; 1,5%P2O5 ;và 1-2,5% K2O (theo Ed


6

5-10 l
cây m

vì th
ng N, P, K và các ch
ng b xói mòn r a trôi vì th chúng ta c n xây

d ng m t ch

bón phân h

m t p trung

ph

các b

m cho chè thì lá có màu xanh,

quang h p t t.

Ng c Qu (1980)

m cho chè thì làm cho hàm

ng tannin, cyenin gi m và prot
và Vi

u cho r ng n
t và ch

ng th p.

ng tr c ti
tri n nhi

, Nh t B n

i thì cây chè s cho

Bón phân khoáng quá m c d

y

Các tài li u c a

n m t cân b

ng nh

ng và phát tri n c a cây, sâu bênh phát sinh phát

t ch

ng gi

ng th i v i các vùng tr ng chè ch

i d c vi c s d

i
m t thì r t d b r a trôi, hi u qu s d ng phân

th p, gây ô nhi

t,

c.

Các k t qu nghiên c u cho th y ch
t th

u so v

ng ch

ph

c hoàn tr cho
ng mà nông s n và s n ph m

i gi a t l N:P2O5:K2

n n nông nghi p b n v ng ph
hòa gi

m b o cho m t

ng s d

k t h p hài

s d ng h p lý v

*

ng N; P2O5; K2O

-

ng N: Trong chè t p trung

u ki n hi n nay.

các b ph

lá non, N tham gia vào s

N lá

chè có màu xanh quang h p t
to. Thi u N ch i m c ít, lá vàng, búp nh

ng tannin và cafein gi
Ngu n cung c

ng t t cho nhi u búp, búp
t th p. N u quá nhi u N
ng, chè có v

t là do quá trình khoáng hóa ch t h

ng.


7

t, do ho

-

ng c

m c a các lo i vi sinh v

c bi t là do con

ng P2O5: Trong búp non c a chè có 1,5% P2O5. Lân tham gia

vào thành ph n c u t o c a t bào, trong axit nucleic, lân có vai trò quan tr ng
trong vi

ng cho cây, có tác d

ng kh

y s phát tri n c a

ng rét, ch ng h n cho chè. Thi u lân lá chè

xanh th m, có v t nâu hai bên gân chính, búp nh
-

t th p.

ng K2O: Kali là thành ph n không th thi

i s ng

ng và phát tri n c a cây chè. Cây chè c n kali c trong
ng sinh th c. Kali có trong t t c
các b ph n c a cây chè nh t là thân cành và các b ph

ng.

Nó tham gia vào các quá trình quan tr ng.
ch t cho cây, làm t ng ho
ax

ng c

ng kh

ng

cc at

ng kh
thu

i

t, ch

ng ch

ng

ng K2

u ki

t, ch

t ph
canh tác

và bón phân.
1.3.

t, n

1.3.1.

t
Chè là cây tr ng có l ch s

chè là th

i (kho

Ngày nay

c u ng ch y u và ph bi n v i nh ng s n ph m ch bi

d ng và phong phú. Ngoài vi c th a mãn nhu c u v gi
ng th c chè

nhi

c nâng lên t

nghi th c trang tr ng và thanh cao c
Ng c Quý, qu
chè là Trung Qu c,

ng,
i c nh ng

o.
u tiên trên Th gi i phát tri n s n xu t

n bá sang Nh t B n vào nh

CN
nt


8

gi
c bi t là t

c phát tri n v i t

r t nhanh,

u th k 18 tr l

c

tr ng và xu t kh u chè.
* V di n tích:
Qua s li u B ng 1.1 cho th y:
di n tích chè trên th gi
523.613

17,47% so v

t

.

c là

c có di n tích tr ng chè l n nh t Th gi i v i di n tích 1.750.000 ha,
chi m 49,7% t ng di n tích chè toàn th gi i.
ng chè
-2013
(
c

2009

: ha)

2010

2011

2012

2013

1.419.500

1.514.000

1.500.000

1.750.000

470.000

583.000

580.000

605.000

563.980

Indonexia

107.000

107.800

122.700

122.500

122.400

Vi t Nam

111.600

113.200

114.800

115.964

121.649

Miama

77.500

76.800

79.343

79.000

79.900

Nh t

47.300

46.800

46.200

45.900

45.400

Kenya

158.400

171.900

187.855

190.600

198.600

Bangladest

59.000

59.700

56.670

58.000

58.300

Châu Á

2.648.098

2.779.168

2.879.925

2.912.072

3.130.454

Th Gi i

2.997607

3.117.531

3.256.762

3.275.991

3.521.220

Trung Qu c 1.437.873

(Ngu n: S li u th ng kê c


9

ng th 2 v i di n tích là 563.980 ha, chi m 16,02%
t ng di n tích chè toàn th gi i. Di n tích chè Vi

t 121.649 ha chi m

3,45% t ng di n tích chè toàn th gi i. Di n tích chè t p trung ch y u

khu

v c Châu Á chi m 88,90%(3.130.454 ha) di
ra cây chè.
*V

t:

9-2013
(
c

2009

Trung Qu c

2010

2011

: t chè khô/ha)

2012

2013

9.568

10.338

10.834

11.333

10.996

17.021

17.001

16.668

16.529

21.433

Indonexia

14.953

13.915

11.606

12.253

12.099

Vi t nam

16.639

17.532

17.997

18.704

17.616

3.935

4.219

3.992

4.051

3.967

18.181

18.162

20.565

18.715

18.678

19.83

23.211

20.117

19.381

21.772

Bangladest

10.169

10.05

10.676

10.603

10.977

Châu á

13.515

13.77

134.798

14.092

14.457

Th gi i

14.148

14.441

14.336

14.707

15.180

Miama
Nh t
Kenya

(Ngu n: S li u th
Qua s li u b ng 1.2 cho th y:
n
t
t chè cao nh

t chè trên th gi
% so v
t 21.772 t

t 15.180 t chè khô/ha
.

c
t bình


10

quân c a th gi i là 43,43%.
3.967 t
ng 26,13
t 17.616 t
quân chè c a th gi i là 16,05%, so v
21,85%.
*V s

c

t th p nh t ch

t

t chè th gi i. Vi t nam tính
t bình
t bình quân Châu Á là

ng:
-2013
: t n)
c
2009
1.375.780

2010
1.467.467

2011
1.640.310

2012
1.700.000

2013
1.924.457

972.700

991.182

966.733

1.000.000

1.208.780

Indonexia

156.901

150.342

142.400

150.100

148.100

Vi t Nam

185.700

198.466

206.600

216.900

214.300

Mianma

30.500

32.400

31.670

32.000

31.700

Nh t

86.000

85.000

95.012

85.900

84.800

314.100

399.000

377.912

369.400

432.400

59.500

60.000

60.500

61.500

64.000

Châu Á

3.627.689

3.826.864

3.973.576

4.103.645

4.525.700

Th gi i

4.241.120

4.502.160

4.668.968

4.818.118

5.345.523

Trung Qu c

Kenya
Bangladest

(Ngu n: S li u th ng kê c
Qua s li u b ng 1.3 cho th y:
S
t n,

ng chè toàn th gi
26,04% so v

chè l n nh t th gi

t
. Trung Qu

t 1.924.457 t n, chi m 36% t ng s

th gi i, chi m 42,52% t ng s

ng chè Châu Á. S

c có s

ng

ng chè toàn
ng chè th p nh t


11

là Mianma ch

Vi

t 31.700 t n, chi m 0,59% t ng s

ts

ng chè toàn th gi i.

ng 214.300 t n, chi m 4,01% t ng s

th gi i, 4,74% t ng s

ng chè toàn

ng chè toàn Châu Á.

1.3.2.
Trên th gi i, tiêu th chè luôn bi

ng ngày càng

g. M t s

c tiêu th chè l n.

Th hi u dùng chè trên Th gi i hi n nay ch y
kho ng 80%) t p trung

các th

(chi m

ng Châu Âu, Châu M , vùng Trung

S n ph m tiêu dùng có nhi u hình th c và cách th c khác nhau, ph
thu c vào kh u v và t p quán c a t ng dân t c. Tiêu th
c phát tri
th

tm
a

a các

t 719.000 t n.
ng khá m

t 823.000 t

(theo FAO Stat Citation 2006).

c bi t tiêu

ng trung bình 3,2%

ng m t hàng chè xanh (chè

l c). Nh áp d ng nh ng ti n b k thu t trong tr ng tr
hi

c ti p nh n cao

các th

bi n,
ng tiêu th trên

Th gi i.
ng kim ng ch c

c nh p kh u chè l n nh t Th gi i

t 2,18 t USD chi m trên 50% t ng kim ng ch chè trên Th gi i. So v i
cùng k
16,89%,

ch nh p kh
c có kim ng ch nh p kh u chè l n nh t Th gi

Nga (510,6 tri u USD), Anh (364 tri u USD), M (318,5 tri u USD), Nh t
B n (182,1 tri

c (181,4 tri u USD m ).

Theo T ch

c và Nông nghi p Liên H p qu

2009 ngu n cung chè Th gi i gi m nh so v
th i ti t x

T i th

ms

ng chè

ng M m c dù v n

tiêu th chè không nh ng không gi

ng c a

m t s qu c gia s n xu t chè.
nh

u
ng m

i tiêu dùng


12

M

n ch mua nh

u

t ti

c

ng

tiêu dùng các s n ph m r

nh ng lo i chè có ch

ng trung bình.

c bi t là

T i th

ng

nhu c u tiêu dùng chè. Ngay t nh

i các th

ng chuy n t
s n ph m t

ng

u ng khác sang tiêu dùng các

i chè truy n th ng, chè u ng li n, chè ch bi n

c bi

i Nga (m t trong nh ng qu c gia tiêu th chè l n trên Th

gi i) v i m

.

Nhu c u tiêu th chè t
ph

c phát tri

n d n t các s n

ng sang s n ph m chè u ng li n và ch bi

trong khi

c Tây Á và Châu Á v

th

c bi t

n ph m chè truy n

c tr ng và xu t kh u chè trên Th gi i có
bi n chè phù h p cho t

c

vùng xu t kh u chè phù h p cho s n ph m c a mình.
1.3.3. T
Trung Qu c là qu c gia s n xu

u trên th gi i. Nghiên

c u s d ng gi ng chè t t trong s n xu

c các nhà khoa h c trung Qu c

quan tâm t r t s m.
Ngay t

i nhà t ng, Trung Qu

Các gi ng chè Th y Tiên (1821có t

ng chè t t

i B ch Trà (1850), Thi t Quan Âm
u là nh ng gi ng chè tri t cành.
n gi

iv
Gi

.

m,

c phát tri n theo chi u sâu.
c ch n l c, kh o nghi
a các y u t

ho c d a trên m

ng cách
ng c a cây chè v i s

a các y u t

i nhau.

nh m i
ng


13

Ngoài nh ng gi ng n i ti ng t
gi

t cao, ch

i, hi n nay Trung Qu c có nhi u
ng r t t t cho c ch bi n chè xanh và

-1971), Hoa Nh

ch

(Phúc Ki n), Phú Th 10 (Vân Nam), Long Vân 2000 (Tri
Srilanca r

n công tác ch n dòng, k t h p ch n dòng có s n

ng cao, có kh

ng h n và ch ng b nh. Trong nh

ch n ra các dòng chè TRI2020

ng n i ti

TRI2043. Trong nh
v

14,

777,

n ra các dòng chè tri n

DT, DN, DP, và DV.

Hi n nay, di n tích tr ng chè b ng các gi
t trên 40% di n tích tr ng chè trong c

c nhân gi ng vô
c.

Theo Satoshi Yamagushi, Jitanaka (1995), gi ng chè ch y u

Nh t

B n là gi ng chè lá nh , phù h p cho ch bi n chè xanh.
Công tác ch n dòng
chè m

c bi t chú ý

Nh t B n, nhi u gi ng

n xu

c tr ng ph

bi n nh t chi m t i 70% di n tích chè
Kenya m i ch b

nh t B n.

u s n xu t chè vào nh

-1927. Tuy

i u ki n t nhiên phù h p
chú tr

trong nh ng qu
khô/ha. Kenya l

ng phát tri n, do

ng các ti n b k thu t vào s n xu t nên Kenya là m t
t chè cao nh t th gi
u tiên nh p gi n

ng thành công

Limuri v i di
quan tâm r t nhi u

n nay công tác gi
Kenya. Các gi ng chè ch n l
i trà t i 20%. Di

ch n l c, giâm cành chi m t i 67%
di n tích chè

t trên 1500kg chè

c
t

c tr ng b ng các gi ng
khu v c ti u nông và chi m t i 33%

n l n. Ngoài nhân gi ng b ng hình th c giâm cành,

Kenya còn nhân gi ng b ng hình th c ghép.


14

1.3.4.
-2015
1.3.4.1. Tình hình s n xu t chè
Vi

Vi t Nam

u ki n t nhiên r t thu n l

phát tri n, v i ¾ di
s n xu t chè

ng và

u ki n nhi
c ta ch th c s b

nh

nóng m. Tuy nhiên,

u t sau nh

t Nam ch y

chè n

id

i Pháp chi

chè m

chú ý khai thác. Cây chè Vi
c

c

c

c chính th c kh o sát và nghiên

i Pháp ti n hành. L ch s phát tri n cây chè

Vi

n sau:
n 1890-1945:
Th i k này di n tích chè phân tán, mang tính t c p t túc, k thu t
bi n th công ch y u s d

c

qu ng canh là ch y u.

n 1945-1954:
n này do
b

ng c a chi

n chè b

n tích và s

ng c

u b gi m sút

n nông nghi

c ho ch

r t nhi u.
n 1954-1990:
n này các c
nh

nh là cây có giá tr kinh t cao có t m quan tr ng

trong chi

c phát tri n kinh t , xã h i,

c bi t là

vùng Trung du

mi n núi.
n này

us

i c a m t s t ch c s n xu t,

ng công ty chè Vi
Hi p h i chè Vi
o ngành chè, giúp ngành chè t

ch
c

n lý
nh và phát tri n.


15

n nay:
T

-1997, di n tích chè t

26,2%, s

32,2 nghìn t n lên 52 nghìn t n. Công ngh

ch bi

c nhu c u v ch

ng, s ch ng chéo v qu n lý

ngành chè ph

ng l i. Di n tích chè v
t chè gi

is

c th c tr

i làm chè g p nhi u khó khan.

c thành l p T ng công ty Chè Vi t Nam, th ng

nh t qu

c ti n hành, m t s liên doanh liên k t v
c thành l p, công ngh ch bi

th

c chú tr

ng xu t kh u r ng sang Tâu Âu, M , Nh t B n.
c ni

c
im i

ng c và t o

i tr ng chè và làm chè.

Trong nh

c ta có nhi
n cây chè. Do v y, di

u
t và s

ng chè không

ng
Theo k t qu s li u cho th y:
T

n 2013 di

t, s

ng và xu t kh u chè

di

ng

24,51% so v

t chè
4.056 t

ng 29,91% so v

.S n

t 214.300 t n b
t

ng 61,7% so v

.

Vi t Nam có 35 trên 63 t nh, thành ph tr ng chè, ch y u t p trung
vùng trung du mi n núi phía B

ng v i g n 130.000

ha. Hi n có kho ng 650 nhà máy ch bi n chè (công su t t
nguyên li

i hàng ngàn h dân l

bi n t

i 3 tri

dân s ng trong vùng chè.

n 10 t n
ch

ng, chi m 50% t ng s


16

-2013
Di n tích chè kinh
Doanh (ha)

t
(t khô/ha)

S
ng
(1000 t n khô)

2005

97.700

13.560

132.530

2006

102.100

14.790

151.000

2007

107.400

15.270

164.000

2008

108.800

15.950

173.500

2009

111.400

16.670

185.700

2010

113.200

17.530

198.470

2011

114.800

17.990

206.600

2012

115.964

18.704

216.900

2013

121.649

17.616

214.300

(Ngu n: S li u th ng kê c
Chè là cây công nghi p th m nh c a Vi
th 6 v s

ng th 5 v di n tích và

ng chè trên th gi i. Chè phân b trên 35 t

12 t nh tr

p trung

m (chi m 94% di n tích toàn qu c). Trong kho ng 10
n xu t và xu t kh u chè c a Vi

ng khá c v di

t và ch

2009

n 2013, di n tích chè Vi

1114.400 ha lên 121.649

16.670 lên 17.616 t chè khô/ha cho th y s ti n b
t b c c a ngành chè.
1.3.4.2. Tình hình nghiên c u chè

Vi t Nam

Tình hình nghiên c u v gi ng chè
n vi
th p gi

u tiên là kh o sát c a G.Baux
u tra c

phát hi n ra cây chè d

B cK

-1892
u tiên

núi Ba Vì (Hà Tây).

u tra thu
p