Nghiên cứu khả năng sinh trưởng phát triển một số giống khoai l ang vụ Đông năm 2014 tại trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên (Khóa luận tốt nghiệp)

:
TRONG

: Chính quy
Chuyên ngành
Khoa
: 2011 - 2015

Thái Nguyên, 2015


:
G TRONG

: Chính quy
Chuyên ngành
Khoa
: K43 - TT N01
: 2011 - 2015
: Th

Thái Nguyên, 2015


i

L

và các thông tin

ii

L IC

-

bi

ThS.

Thu

nk
,

.

T


iii

DANH M C CÁC B NG

B ng 2.1. So sánh thành ph n dinh d

ng c a khoai lang v i m t s

cây tr ng.................................................................................... 10
B ng 2.2. Thành ph n hóa h c và dinh d

B ng 2.3. Di

ng c a m t s loài cây có c ..... 11

t, s n l ng c a khoai lang trên th gi i
n 2007 - 2013 ................................................................. 13

B ng 2.4: Di

t và s n l ng khoai lang

m t s châu l c... 14

B ng 2.5: Di

t, s n l ng c a 5 cây có c trên th gi

2013 .......................................................................................... 15
B ng 2.6: Di

t, s n l ng c a khoai lang

Vi t Nam

n 2007-2012................................................................... 18
B ng 2.7: Di

t và s n l ng khoai lang c a 8 vùng sinh thái

c n

B

- 2012............................................................. 19
t thân lá và c c a m t s gi ng khoai lang................... 23

B ng 2.9: Di

t, s n l ng c a khoai lang

Thái Nguyên giai

n 2008-2012 ......................................................................... 24
B

ng

b c a khoai lang.......................... 31

B ng 4.1. B ng th i ti t khí h u 4 tháng cu
B ng 4.2. Kh

i Thái Nguyên .... 32

ng c a các gi ng khoai lang tham gia

thí nghi m.................................................................................. 34
B

m hình thái các gi ng khoai lang tham gia thí nghi m ..... 36

B ng 4.4. Chi u dài thân chính c a các gi ng khoai lang tham gia
thí nghi m.................................................................................. 38
B

ng kính thân chính c a các gi ng khoai lang tham gia
thí nghi m.................................................................................. 39


iv

B ng 4.6. Các y u t c

t c a các gi ng khoai lang tham gia

thí nghi m.................................................................................. 40
B

tc

t sinh kh i c a các gi ng

khoai lang tham gia thí nghi m ................................................... 41
B ng 4.8. Ch t l
v
B ng 4.9. M

m c a các dòng khoai lang tham gia thí nghi m
............................................................................ 43
nhi m sâu b nh h i chính c a các gi ng tham gia

thí nghi m.................................................................................. 44


v

DANH M C CÁC HÌNH

Hình 4.1: Bi

tc

t sinh kh i c a

các gi ng khoai lang ..................................................................... 42


vi

DANH M C CÁC CH

NSSVH

:

NSCT

:

NSTB

:

NSCK

:

NSTL

:

NLSH

:

TLCK
TLTB

:

VÀ C M T

VI T T T


vii

M CL C

L
L IC

........................................................................................ i
............................................................................................ ii

DANH M C CÁC B NG..........................................................................iii
DANH M C CÁC HÌNH ........................................................................... v
DANH M C CÁC CH

VÀ C M T

VI T T T.................................... vi

M C L C ................................................................................................vii
Ph n 1: M
1.2. M

U ..................................................................................... 1
và yêu c u nghiên c

1.2.1. M

tài.................................................. 3

tài ........................................................................... 3

1.2.2. Yêu c u nghiên c u........................................................................... 3
1.3. Ý

tài ................................................................................ 3

1.3

c t p và nghiên c u khoa h c.................................... 3

1.3

n xu t....................................................................... 3

Ph n 2: T NG QUAN TÀI LI U ............................................................ 4
2.1. Ngu n g c và phân b cây khoai lang ................................................... 4
2.2. Phân lo i và giá tr

ng ............................................................. 6

2.2.1. phân lo i khoai lang .......................................................................... 6
2.2.2. Giá tr dinh d

ng và giá tr s d ng c a khoai lang ........................... 8

2.3. Tình hình s n xu t và nghiên c u khoai lang trên th gi i và Vi t Nam.... 12
2.3.1. Tình hình s n xu t và nghiên c u khoai lang trên th gi i ................. 12
2.3.1.1. Tình hình s n xu t khoai lang trên th gi i .................................... 12
2.3.1.2. Tình hình nghiên c u khoai lang trên th gi i ................................ 15
2.3.2. Tình hình s n xu t và nghiên c u khoai lang
2.3.2.1. Tình hình s n xu t khoai lang

Vi t Nam.................. 17

Vi t Nam ..................................... 17

2.3.2.2. Tình hình nghiên c u khoai lang t i Vi t Nam ............................... 20
2.3.3. Tình hình phát tri n cây khoai lang t

a bàn t nh Thái Nguyên....... 24


viii

Ph n 3: N

U......................... 26
ng thí nghi m ......................................................................... 26
m và th i gian ti n hành .......................................................... 26

3.3. N i dung thí nghi m........................................................................... 26
u .................................................................... 26
3.4.1 .Ph

ng pháp b trí thí nghi m ......................................................... 26

3.4.2. Quy trình k thu t áp d ng trong thí nghi m..................................... 27
3.4.3. Các ch tiêu và ph

ng pháp theo dõi............................................... 28
lý s li u................................................ 31

Ph n 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N........................... 32
4.1. Tình hình th i ti t khí h u

............................. 32

4.2. K t qu nghiên c u m t s ch
nghi m v

ng c a các gi ng khoai lang thí
i h c Nông Lâm Thái Nguyên ......... 33

4.2.1. M t s

ng chính c a các gi ng khoai lang

tham gia thí nghi m.................................................................................... 33
4.2.2. M t s

m hình thái c a các gi ng khoai lang tham gia thí nghi m. 35

4.2.3. Kh

ng chi u dài thân chính....................................... 37

4.2.4. Kh

ng kính thân chính ................................... 38
t và các y u t c

nghi m v

i h c Nông Lâm Thái Nguyên........ 39

4.4. Ch

t
4.5. Kh

t c a các gi ng khoai lang thí

m c a các gi ng khoai lang tham gia thí nghi m tr ng
i h c Nông Lâm Thái Nguyên v

.................. 43

ng ch u c a các gi ng khoai lang tham gia thí nghi m tr ng
i h c Nông Lâm Thái Nguyên v

Ph n 5: K T LU

................... 44

NGH ........................................................ 46

5.1. K t lu n ............................................................................................. 46
ngh .............................................................................................. 47
TÀI LI U THAM KH O


1

Ph n 1
M

U

1.1.
Cây khoai lang (Ipomoea batatas (L) Lam) có ngu n g c
nhi

khu v c

i Châu M . H u h t các b ng ch ng v kh o c h c, ngôn ng h c và

s h

u cho th y Châu M là kh i nguyên c a cây khoai lang,
i tr

c con

t lo i cây d tr ng, th i gian sinh

ng ng n, thích nghi v i nhi u lo
nh

t khác nhau

c bi t nh t là phát tri n

t phù sa sông. N
tx

n

c trên

ng... Khoai lang gi vai trò quan tr ng trong s n

xu

c bi t

nh

tri

c nghèo có n n nông nghi p ch m phát
c

Vi

c truy n th

ng th ba sau

ng th hai v giá tr kinh t
tr ng

kh p các

c t

c
ng b

n Mi n núi, Duyên h i

Mi
Khoai lang có r c l n, ch a nhi u tinh b t, có th s d ng c
thái

bi n tinh b

c, th

thân lá có th làm rau xanh, ch bi n b
c nghiên c

u c n, bánh k o và g

làm màng ph sinh h c (bioplastic). Thành ph n c ch a

c, 0,8% protit, 28,5% gluxit, 34 mg canxi, 50 mg ph t-pho, 23 mg
vitamin C. Thành ph

c, 2,2% protit, 80% gluxit.

Khoai lang
p,
phát tri n nhanh, m nh l n át c d i r t t t

t cao, thân lá khoai lang

2

cây khoa

-37, VX93, HL3,, HL4, KL-5,

Thái Nguyên

Trung Du và M
thì khoai
.

tích
là 6,3
là 39,6
gi m so v
ng 46,3 t n ha.

T ng c c th ng kê
i diên tích là 7,3

,

/ha,

2012
t 6,34 t n, s n


3

chúng tôi

:

.
1.2. M

và yêu c u nghiên c

1.2.1. M

tài

tài

u ki n canh tác v

c nh ng gi ng khoai lang có tri n v ng phù h p v i
i Thái Nguyên.

1.2.2. Yêu c u nghiên c u
-

các
.

-

u

.

-

m.

1.3. Ý

tài

1.3

c t p và nghiên c u khoa h c
các
.

1.3

n xu t
-

.


4

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U

2.1. Ngu n g c và phân b cây khoai lang

Khoai lang [Ipomoea batatas (L.) Lam] là cây hai lá m m thu c chi
Ipomoea, h Convolvuaceae (Purseglove J.W., 1974)
c h này thì Ipomoea batatas là

[2]). Trong s g m 50 t
quan tr
ph m. S

cs d

c và th c

ng loài trong chi Ipomoea

Ipomoea batatas là m t loài cây tr

c tìm th y

d ng hoang d i.
h, 1998) [7].

mà
5].

(Yen, 1974) [27].
cho
Theo Austin (1988) [21]


5

I. batatas)
sông Orinoco

Mexico

Venezuela.

Caribbean
Zhang Et Al
là

Peru- Ecuador.
Austin D.F.,1977 [20] cho r ng khoai lang có ngu n g c

gi a vùng

phía B c là qu

o Yucatan và phía Nam là sông Orinoco v i các trung tâm

th c p có s

ng cao

Guatemala và Nam Peru.

1972

) [11]

. Austin

D.F.,

) [11]
Yucatan và phía Nam là sông

Orinoco
Peru. Yen, 1982 [28] khi nghiên c u v s bi
ra vùng có s
các vùng Nhi

Âu... t
tr ng

Ipomoea batatas

ng cao bao g m Colombia, Equador và B c Peru. Cây

khoai lang tuy có ngu n g c
rãi

ng

i, Á nhi

Châu M nhi
i và vùng Ô

c phân b r ng

i m.

c tr ng r ng rãi

Châu M , Châu Phi, Châu Á, Châu

c xu ng 32° Nam.

c

cao 3000 m so v i m t bi n (Woolfe J.A., 1992) [25] .Khoai lang

c ph bi n r t s m trong khu v c này, bao g m c khu v c Caribe. Nó
c bi t t

c khi có s thám hi m c

Polynesia.

nào là ch

i

ây t i

c a các cu c tranh lu n

d d i, có s tham gia c a các ch ng c t kh o c h c, ngôn ng h c và di
truy n h c.
T i Á Châu khoai lang

Qu c t

i Vi

c tr

u tiên t i

n Trung
c tr ng t


6

n g c su t s
sách

và th i gian du nh p

,

và

Lê

[5], cây khoai

Trong

có

nôm, 1995) [16].
Sách

am
)

:

khoa
[1], K
-T

Thanh Hóa .
450
.

2.2. Phân lo i và giá tr

ng

2.2.1. phân lo i khoai lang

Solanales
Convolvulaceae
Chi (genus): Ipomoea
Loài (species): I.batatas
Khoai lang thu c h bìm bìm, chi Ipomoea v i s nhi m s c th
là n =15. Chi Ipomoea có kho

b n

c phân thành 13 phân chi.


7

c x p trong phân chi Batatas v i t ng s 13 loài có quan

Khoai lang tr

h h hàng v inhau (Austin, 1983; Huaman, 1992). Trong n i b phân chi s
nhi m s c th xôma

it

Các loài trong phân chi
h

ng b

n 60 (t b i) và 90 (l c b i).

c nghiên c u nhi

nh m i quan h

c bi t ngu n g c c a khoai lang l c b i và chuy n các gen có ích

vào khoai lang.

Khoai lang là m t th l c b i t nhiên duy nh t trong phân chi Batatas
có kh

c. Tuy v y, b n ch t và ngu n g c l c b i

v n là v

còn nhi u tranh lu

gi i thích và xác

n nay v

thuy t ch c ch n

c các loài t tiên tham gia vào s ti n hoá c a khoai

lang tr ng ngày nay. Theo Nishiyama và c ng s (1975) cho r ng khoai lang
tr ng là m t th
t

i cùng ngu

h p lai gi a m t d

c ch n l c t d ng l c b i t o thành t
ng b i (I.Leucantha) và m t d ng t

b i

(I.littoralis) trong ph c h p I.trifida. Theo Ting và Kehr (1953) nghiên c u quá
trình phân chia gi m nhi m
có ngu n g

các gi ng khoai lang M l i cho r ng khoai lang

i khác ngu n. Jones (1965) [24]

trình phân chia gi m nhi
i th

ng

y quá

40 gi ng nghiên c u và t n s

ng t b m ti n thân c a khoai lang không có

quan h thân thu

là m

Nhìn chung v

i th khác ngu n.

phân lo i và m i quan h h hàng c a khoai lang

tr ng v i các loài hoang d i trong phân chi Batatas còn nhi

th ng nh t do tính d h p t cao c a khoai lang, s t n t i c a nhi u bi n d
ng

nhi u tính tr ng gi a khoai lang và các loài hoang d i và khó
c lai gi a các loài.Martin (1974) cho r ng ngu n g c khoai lang

ph i gi
nh

c kh
m khác không phát hi

qua nh ng nghiên c u g

thành c

c ru t c và

c

các loài hoang d i. Tuy nhiên,

n l n các nhà nghiên c u nh t trí I.trifida


8

(g m các d ng nh b i, t b i và l c b i) là h hàng thân thu c nh t c a khoai
lang. Các loài h

cs d

ng ngu n gen

và chuy n các gen có ích vào khoai lang tr ng
2.2.2. Giá tr

ng và giá tr s d ng c a khoai lang

Khoai lang là m t trong nh
i

c quan tr ng c a con

c tr ng khoai lang trên th gi i

rãi v i m

c s d ng r ng

c, th c ph m ch bi

i

làm rau cho gia súc ch bi n thành nhi u s n ph m khác nhau Vì ch a nhi t
ng cao, nên các lo i khoai có th

c 1 ph

c. C n

1000Kcal, ph
ch c n 800gr. 100gr khoai lang khô có nhi

o.

ng protein r t th

d d

protein. Giá tr c a khoai là v a có ph
(Caroten, Vitamin C) mà

c l i có ph n là rau

c không có.

Theo s li u th ng kê c a T Ch
gi i (FAO) thì c khoai lang trên th gi
-

c

h c - Nông Nghi p th
cs d

: 77%

- Th

: 13%

- Làm nguyên li u ch bi n

: 3%

- S b th i lo i b

: 6%

Vi c s d ng khoai lang nhi u vào m
phát tri n c
c phát tri

ùy thu c vào

c tr ng
ng khoai c

c s d ng làm

c làm nguyên li u ch bi
D.E,1988)[22]
Vi t Nam v

n thi u

th c ch
(Horton

9

- 80%, các
, làm nguyên
- 40%, và
Khoai lang trong

- 33,8%
và 23-

-

-31,1%.

Giá tr
lang khác v

ng c a khoai lang so sánh v i g o, m t s cây khoai
c th hi n

b ng 2.


10

Qua s li u b ng 2.1 ta th y: Thành ph n lipit,
ng t a ra thì khoai lang khô x p x v i khoai

, g o và m t s lo i

cây lo i tr ng khác
có 68%là
,1,3% xelulo.

hùng
] và


11

lipit,16,5% gluxit,
i

nhân dân ta.
,29% -

].

-10,95%, Mantoza 1,59% -6,85%, Fructoza 1,16% 3,56%, Glucoza 2,11% -4,64% và Xeluloza 1,245 -2,47%.

qua
B ng 2.2. Thành ph n hóa h

ng c a m t s loài cây có c
Khoai lang

625,0

72,4

70,0

62,7

Gluxit (g)

347,0

24,1

27,3

29,3

Plotein (g)
Lipit (g)

412,0
0,3

2,4
0,2

1,3
0,4

3,0
0,2

g)
Canxi (g)

0,7
33,0

0,8
22,0

1,0
34,0

Vitamin (mg)
Vitamin PP
(B1) (mg)

36,0

10,0

23,0

0,6

0,5

0,6

(

[11]


12

so sánh gi

carbohydrate

, protein, vitamin A và C,

, canxi, khoai lang

2.3.1. Tình hình s n xu t và nghiên c u khoai lang trên th gi i
2.3.1.1. Tình hình s n xu t khoai lang trên th gi i
Khoai lang (Ipomoeabatatas.L) l
,
.
,

(129,2

,

14,2
trong

châu Á

6.107.100ha

phân

Á (Trung

trung

cao
các

c châu

Nam, Indonesia, Philipines, India), là

khoai lang quan
chú ý

khoai lang

67,8%),

Phi có

Uranda, Rwanda, Burundi, Ken

n
khoai lang


13

B ng 2.3. Di

t, s

ng c a khoai lang trên th gi i

n 2007 - 2013

( ha)

( /ha)

(

2007

8.195.211

123.179

101.278.966

2008

8.262.578

126.178

104.255.543

2009

7.979.488

128.709

102.702.914

2010

8.106.270

131.466

103.281.878

2011

8.221.866

127.918

64.274.504

2012

8.110.403

133.167

60.904.000

2013

8.240.969

134.358

61.335.901

) [11]
Qua

2.3

8.195.211ha,

123.179
13

134.358 /ha

101.278.966
là 8.240.969

61.335.901


14

(Opio, 1990).

(

B ng 2.4: Di n tích,

t và s

ng khoai lang
)

Châu Á
Châu Phi

(

8,240,969

134,385

61,323,577

4,187,120

207,302

20,198,165

278,628

130,068

2,142,171

3,632,937

53,637

67,731,920

(

ao stat, 2013) [11]

Theo s
,240,969

134,385

61,323,577

(
)

m t s châu l c

(

2.5 sau:

15

B ng 2.5: Di

t, s

ng c a 5 cây có c trên th gi i
13

(ha)
Khoai lang
n
Khoai tây

(ta/ha)

8.240.969

134.385

61.335.901

18.695.162

124.606

232.950.180

18.192.404

172.676

314.401.107

4.927.802

104.970

57.728.233

1.646.243

71.518

11.773.733

(

,2013) [11]

2.3.1.2. Tình hình nghiên c u khoai lang trên th gi i

0

giá và

- ngu

C. Khoai lang là cây