TÀI LIỆU TƯ VẤN NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ

TƯ VẤN NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ
I.

MỤC TIÊU

Thực hiện được các bước trong tư vấn nuôi con bằng sữa mẹ (nuôi con bằng sữa
mẹ) một cách hiệu quả.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc tư vấn nuôi con bằng sữa mẹ.
II. NỘI DUNG
Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất và cần thiết cho trẻ khi mới ra đời. Nuôi con bằng sữa mẹ
là một biện pháp tự nhiên, kinh tế và hiệu quả để bảo vệ sức khỏe bà mẹ và trẻ em.
Nuôi con bằng sữa mẹ (NCBSM) hoàn toàn trong 6 tháng đầu là chỉ cho trẻ bú mẹ
mà không cho ăn, uống bất cứ thức ăn, đồ uống nào khác kể cả nước chín, trừ các trường
hợp phải uống bổ sung các vitamin, khoáng chất hoặc thuốc theo chỉ định của thầy thuốc.
1. Lợi ích của sữa mẹ và nuôi con bằng sữa mẹ
Sữa mẹ

Nuôi con bằng sữa mẹ

1.

Nguồn dinh dưỡng hoàn hảo

2.

Dễ tiêu hóa và dễ hấp thu

3.
khuẩn

1.

Giúp trẻ mau lớn và phát
triển đầy đủ về thể lực và trí tuệ sau này

2.
Tiện lợi, hợp vệ sinh, tiết
Bảo vệ trẻ chống lại sự nhiễm kiệm thời gian và chi phí

3.
Giúp trẻ tăng sức đề kháng
4.
Sữa non (là sữa được sản sinh để chống lại bệnh tật
trong ngày đầu sau đẻ, phù hợp nhất với trẻ
mới sinh cả về số lượng và chất lượng)
4.
Tăng tình cảm mẹ con
5.

Giàu đạm

6.

Giàu kháng thể

7.

Nhiều tế bào bạch cầu

8.

Giàu vitamin A

5.

Giúp mẹ chậm có thai lại

6.
Bảo vệ sức khỏe cho bà
mẹ; tránh các bệnh lý về vú


2. Sữa mẹ và những thay đổi trong thành phần của sữa mẹ
Sữa non: là sữa mẹ được sản xuất ra từ thời kỳ có thai và được bài tiết trong vòng 2
- 3 ngày đầu sau đẻ. Sữa non thường đặc sánh, màu vàng nhạt hoặc trong.
Trẻ được bú sữa non trong những bữa bú đầu tiên là rất quan trọng, đặc biệt trong
vòng 1 giờ đầu sau sinh. Sữa non đã có sẵn trong vú ngay khi trẻ sinh ra. Không nên cho
trẻ bất cứ thức ăn, nước uống nào trước khi trẻ bắt đầu bú mẹ.
Sữa trưởng thành ( xuống sữa): Sau khoảng 3-4 ngày sữa non chuyển sang sữa
trưởng thành. Số lượng sữa nhiều hơn làm 2 bầu vú bà mẹ đầy, căng cứng. Người ta gọi
đây là hiện tượng xuống sữa.
Sữa đầu: là sữa được tiết ra khi bắt đầu cho trẻ bú. Là sữa được tiết ra đầu bữa bú
của trẻ. Sữa đầu bữa có màu trắng trong, số lượng nhiều và cung cấp nhiều đạm, đường,
nước và các chất dinh dưỡng khác.
Sữa cuối: là sữa được tiết ra ở giai đoạn cuối bữa bú. Sữa cuối trong hơn sữa đầu vì
chứa nhiều chất mỡ hơn. Chất mỡ này cung cấp rất nhiều năng lượng cho trẻ. Vì thế, các
bà mẹ nên để trẻ bú hết sữa trước khi chuyển sang vú khác hoặc ngừng cho bú. Sữa đầu
có màu hơi “xanh hơn” sữa cuối, cung cấp rất nhiều protein, đường lactose và các chất
dinh dưỡng khác. Vì trẻ bú được rất nhiều sữa đầu, trẻ nhận đủ lượng nước và không cần
uống nước gì thêm đến khi trẻ được 4 - 6 tháng tuổi, ngay cả vào mùa hè. Nếu không có
cảm giác khát, trẻ có thể bú ít hơn.
3. Một số khuyến nghị về nuôi con bằng sữa mẹ

- Cho bú sớm, trong vòng một giờ đầu sau đẻ;
-Cho bú hoàn toàn trong 4 - 6 tháng đầu sau đẻ;
- Cho trẻ bắt đầu ăn dặm từ khi 4 - 6 tháng tuổi (thời gian chính xác có thể khác
nhau tùy từng trẻ);
- Từ 6 tháng trở lên, ngoài bú mẹ, tất cả các trẻ đều phải được ăn thức ăn bổ sung;
- Tiếp tục cho trẻ bú đến 2 tuổi hoặc lâu hơn.
4. Đáp ứng nhu cầu năng lượng từ sữa mẹ
Trong 6 tháng đầu sau đẻ, bú mẹ hoàn toàn đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng và nước
cho trẻ.
Từ 6-12 tháng tuổi sữa mẹ cung cấp 70% nhu cầu năng lượng.


Từ 1-2 tuổi sữa mẹ cung cấp 30-40% nhu cầu năng lượng.
5. Lợi ích nuôi con bằng sữa mẹ
a. Lợi ích đối với trẻ
Là nguồn dinh dưỡng hoàn hảo, đáp ứng đầy đủ nhu cầu của trẻ trong 6 tháng đầu.
Thúc đẩy sự phát triển toàn diện của trẻ. Giúp trẻ phát triển trí não tối ưu.
Phòng ngừa các bệnh nhiễm khuẩn, nhất là tiêu chảy và nhiễm khuẩn hô hấp.
Sữa mẹ có tác dụng chống dị ứng cho trẻ
Dễ tiêu hóa và hấp thu
Sạch sẽ, luôn sẵn sàng và ở nhiệt độ phù hợp.
b. Lợi ích đối với bà mẹ
Cho trẻ bú sớm ngay sau khi sinh giúp xổ rau, kích thích co hồi tử cung và giảm
nguy cơ chảy máu sau đẻ cho mẹ.
Cho trẻ bú ngay và thường xuyên sẽ kích thích tăng cường sản xuất sữa và phòng
cương tức vú cho mẹ.
Bú mẹ có lợi ích kinh tế cao (tiết kiệm chi phí).
Giúp tăng cường tình cảm mẹ con.
Giảm nguy cơ ung thư vú, ung thư buồng trứng cho mẹ
Chậm có kinh và có thai lại giúp mẹ KHHGĐ

c. Lợi ích với xã hội
Giảm nguy cơ bệnh tật.
Giảm các chi phí y tế.
6. Nguyên tắc nuôi con bằng sữa mẹ
Trẻ bú càng sớm càng tốt ngay sau khi sinh (trong 1 giờ đầu) để kích thích mẹ tiết
sữa.
Cho trẻ bú theo nhu cầu bất kể ngày đêm.
Bú hoàn toàn trong vòng 6 tháng đầu, không cần ăn thêm bất kỳ thức ăn đồ uống
nào khác.


Bú hết một bên vú rồi mới chuyển sang bên kia để đảm bảo trẻ được bú cả sữa đầu
và sữa cuối.
Thời gian trung bình mỗi bữa bú 15 – 20 phút.
Nên cai sữa khi trẻ được 24 tháng hay lâu hơn nếu có thể.
Khi mẹ bị bệnh, trẻ ốm, trẻ không tự bú được thì nên vắt sữa và cho trẻ ăn bằng
thìa.
7.

Cách cho con bú

Tư thế
Tùy điều kiện mẹ có thể cho trẻ bú ở tư thế nằm hay ngồi nhưng phải đảm bảo bà
mẹ và trẻ đều ở tư thế thoải mái, thư giãn.
Đầu và thân trẻ phải nằm trên cùng một đường thẳng.
Bụng trẻ áp sát vào bụng mẹ.
Mặt trẻ quay vào vú mẹ và mũi trẻ đối diện với núm vú.
Đỡ toàn bộ cơ thể trẻ
Cách ngậm bắt vú đúng
Quầng vú ở phía trên miệng trẻ còn lại nhiều hơn quầng vú ở phía dưới.

Miệng trẻ mở rộng.
Môi dưới hướng ra ngoài.
Cằm trẻ chạm vào vú mẹ.


Hậu quả ngậm bắt vú sai
Đau hay tổn thương núm vú (có thể nứt cổ gà).


Cương tức vú, tắc tia sữa.
Vú sẽ tạo ít sữa đi.
Trẻ đòi bú liên tục, khóc nhiều và mỗi lần bú kéo dài hoặc từ chối bú mẹ.
Trẻ tăng cân kém.
8.

Vắt sữa

Cách vắt sữa: Vắt sữa có ích trong những trường hợp sau:
Giảm bớt căng tức sữa hoặc tắc ống dẫn sữa
Mẹ có núm vú tụt vào trong phải vắt sữa cho trẻ ăn trong khi trẻ đang tập bú
Vắt sữa cho trẻ từ chối bú mẹ ăn trong khi tập bú trở lại.
Vắt sữa cho trẻ ốm hoặc trẻ sơ sinh có cân nặng thấp khi trẻ không thể bú được.
Duy trì sự tạo sữa khi mẹ phải đi làm xa hoặc mẹ bị ốm không trẻ bú được.
Đề phòng núm vú bị khô nứt hoặc đau.
Kỹ thuật vắt sữa bằng tay: (nên để bà mẹ tự làm lấy)
Rửa tay sạch
Ngồi hoặc đứng ở tư thế thoải mái và giữ một cốc đựng sữa ở gần vú
Đặt ngón tay cái ở phía trên quầng vú và núm vú, ngón tay trỏ đặt ở phía dưới
quầng vú và núm vú đối diện với ngón tay cái, các ngón tay khác đỡ vú, ấn ngón cái và
ngón trỏ một cách nhẹ nhàng về phía trong và vào thành ngực. Không nên ấn mạnh quá

vì có thể làm tắc ống dẫn sữa. Ấn vào rồi bỏ ra, làm lại nhiều lần. Việc này không gây
đau, nếu đau nghĩa là kỹ thuật làm sai. Xoay ngón tay vào quầng vú vùng bên cạnh để
đảm bảo rằng sữa được vắt ra từ tất cả các khoang sữa.
Tránh xoa bóp hoặc trượt các ngón tay dọc theo da, tránh ép vào núm vú vì ấn hoặc
kéo núm vú không làm cho sữa chảy ra.
Vắt mỗi bên vú tối thiểu 3-5 phút cho tới khi dòng sữa chảy chậm lại thì chuyển
sang bên kia và sau đó lại vắt lại ở cả hai bên


Cách vắt sữa
9.

Chăm sóc nguồn sữa mẹ.

Chế độ nghỉ ngơi, lao động của bà mẹ cho con bú
Trong thời gian nuôi con bằng sữa mẹ, người mẹ cần có thêm năng lượng để tạo
sữa, có thời gian để nghỉ ngơi, lao động vừa phải. Nếu phải lao động nhiều mà ăn uống
không đủ bà mẹ sẽ phải sử dụng chất dinh dưỡng dự trữ trong các mô của cơ thể để tạo
sữa và vận động; bà mẹ sẽ bị suy dinh dưỡng.
Chế độ dinh dưỡng của bà mẹ nuôi con bú
Bà mẹ ăn uống đầy đủ sẽ có đủ sữa và chất lượng sữa tốt cho con bú.
Chú ý ăn thêm các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng như tôm, cua, cá, trứng, sữa,
thịt, đậu đỗ, lạc vừng, rau xanh và quả chín.
Nên ăn nhiều bữa và ăn nhiều hơn bình thường.
Uống nhiều nước (1,5 đến 2 lít/ngày) vì cơ thể cần nhiều nước cho sự tiết sữa.
Không nên ăn các loại thức ăn nhiều gia vị (ớt, tiêu, hành tỏi).
Không uống rượu, cà phê và hút thuốc lá.
Chỉ dùng thuốc khi có sự hướng dẫn của cán bộ y tế

Sau 6 tháng tránh thai tự nhiên, người phụ nữ có thể sử dụng một biện pháp tránh
thai, nhưng không nên sử dụng thuốc uống tránh thai có Estrogen. Thay vào đó, có thể sử
dụng thuốc có Progestogen vì không ảnh hưởng tới quá trình tạo sữa.
III. TƯ VẤN NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ
1.

Tư vấn nuôi con bằng sữa mẹ

Kiến thức và kỹ năng tư vấn của cán bộ y tế (CBYT) góp phần quan trọng trong
việc tăng tỷ lệ nuôi con bằng sữa mẹ. Để tư vấn hiệu quả, CBYT cần áp dụng các kỹ
năng tư vấn chung (như giao tiếp bằng lời và không lời) vào quá trình tư vấn nuôi con
bằng sữa mẹ. Việc tư vấn nuôi con bằng sữa mẹ có thể thực hiện tại phòng chăm sóc
trước sinh, phòng sinh, phòng chăm sóc hậu sản, phòng tư vấn hay tại gia đình.
2.

Các bước tư vấn nuôi con bằng sữa mẹ

Bắt đầu: chào hỏi người mẹ (và người nhà nếu có) một cách niềm nở để gây thiện
cảm và tự giới thiệu về mình. Hỏi tên của bà mẹ và em bé và hỏi về tình trạng hiện tại
của người mẹ. Đưa ra những hỗ trợ, giúp đỡ nếu thấy cần thiết.
Đánh giá tình trạng nuôi con bằng sữa mẹ
Việc đánh giá tình trạng nuôi con bằng sữa mẹ trước khi tư vấn giúp bạn quyết định
xem người mẹ đó có cần giúp đỡ không và nếu cần thì cần giúp gì. Bạn có thể biết việc
nuôi con bằng sữa mẹ đang diễn ra tốt hay không tốt bằng cách quan sát và đặt những câu
hỏi.
Quan sát: việc quan sát người mẹ và trẻ có thể giúp nhân viên y tế (NVYT) sơ bộ
đánh giá được tình trạng nuôi con bằng sữa mẹ. Quan sát người mẹ bao gồm tư thế người
mẹ cho con bú, cách bế con, cách đưa con tiếp cận với vú, cách giữ con trong khi đang
bú, tình trạng vú. Quan sát trẻ bao gồm cách trẻ đáp ứng, cách ngậm núm vú và mút vú,
trẻ có thỏa mãn không.

Hỏi:
- Những kinh nghiệm nuôi con bằng sữa mẹ trong quá khứ (nếu là con thứ);
- Hỏi thời gian bắt đầu cho bú ở lần sinh này, tình trạng xuống sữa, tình trạng bú của
trẻ;
- Những kiến thức của người mẹ và gia đình liên quan đến nuôi con bằng sữa mẹ;


- Những vấn đề gặp phải của người mẹ khi cho con bú và trong quá trình nuôi con
bằng sữa mẹ: tâm lý, thực thể, sự hỗ trợ của các thành viên trong gia đình.
Giải thích: cho người mẹ và gia đình về:
- Lợi ích của sữa mẹ, nhất là sữa non;
- Lợi ích của việc nuôi con bằng sữa mẹ: với trẻ, với người mẹ và với gia đình;
- Thời gian cho bú, nhấn mạnh đến các khuyến nghị về nuôi con bằng sữa mẹ;
- Động viên khuyến khích bà mẹ phát huy những hành vi đúng, kiên trì giải thích và
chỉnh sửa lại những hiểu biết hoặc hành vi chưa đúng về nuôi con bằng sữa mẹ, chú ý
dùng ngôn ngữ thân thiện, dễ hiểu, không phê phán hoặc chê bai.
Hướng dẫn:
Hướng dẫn bà mẹ cách cho con bú đúng cách:
- Tư thế: bà mẹ có thể nằm hoặc ngồi ở tư thế thoải mái, đảm bảo ổn định và vững
chãi trong suốt quá trình cho con bú, có thể tựa lưng vào một điểm cố định khi ngồi,
không nên chống người lên khuỷu tay vì sẽ gây khó cho trẻ khi bắt vú và dễ gây mỏi cho
bà mẹ.
- Cách bế trẻ: chú ý 4 điểm chính sau đây:
+ Đầu và thân trẻ trên một đường thẳng;
+ Mẹ đỡ toàn bộ thân trẻ, chứ không phải chỉ đầu và vai;
+ Mặt trẻ đối diện với vú mẹ, miệng trẻ đối diện với núm vú;
+ Thân trẻ áp sát vào cơ thể mẹ.
- Bộc lộ bầu vú mẹ;
- Dùng các ngón của bàn tay đối diện đặt lên ngực ngay dưới vú để đỡ bầu vú;
- Dùng ngón cái ấn nhẹ phần trên bầu vú để điều chỉnh vị trí của vú sao cho trẻ dễ

bắt núm vú. Không để các ngón tay quá gần núm vú;
- Hướng dẫn bà mẹ đưa môi con chạm vào núm vú để trẻ mở rộng miệng ngậm bắt
núm vú;


- Trẻ ngậm bắt vú đúng: miệng mở rộng ngậm bắt vú, môi dưới uốn cong và hướng
ra ngoài, lưỡi chụm quanh bầu vú, quầng vú còn lại ở phía trên nhiều hơn phía dưới;
- Trẻ bú hiệu quả: mút chậm, sâu, thỉnh thoảng ngừng lại rồi bú tiếp, có thể nhìn
hoặc nghe được tiếng trẻ nuốt;
- Khi bú trẻ có thể thiu thiu ngủ, cần đánh thức trẻ bằng cách nói chuyện, xoa hay
búng nhẹ vào bàn chân để kích thích cho trẻ tiếp tục bú;
- Khi bú no, trẻ sẽ tự nhả vú mẹ, không cằn nhằn quấy khóc;
Cho trẻ bú hết một bên vú rồi mới đến vú bên kia;
- Khi trẻ bú xong, nếu bầu vú chưa hết sữa thì mẹ nên vắt hết sữa ra để tuyến sữa
rỗng sẽ tạo sữa nhiều hơn;
- Lau sạch vú mẹ bằng khăn bông sạch, mềm, ẩm sau khi cho bú xong;
- Trẻ bú xong không nên đặt nằm ngay mà nên vác trẻ lên vai và xoa hoặc vỗ nhẹ
vào lưng cho trẻ ợ hơi.
Lưu ý: Luôn luôn quan sát người mẹ trước khi muốn giúp đỡ họ; Chỉ hỗ trợ người
mẹ khi họ thực sự cần; Hãy để bà mẹ tự làm càng nhiều càng tốt; Đảm bảo rằng bà mẹ
hiểu bạn đã làm gì để họ tự làm sau này; Thời gian cho trẻ bú:
Cho trẻ bú bất cứ lúc nào trẻ có nhu cầu. Thông thường trong hai tuần đầu nếu bạn
cho trẻ sơ sinh bú 10 lần trong một ngày và đêm thì khi trẻ được hơn 6 tuần tuổi bạn nên
giảm xuống còn 8 lần. Cách giữ gìn nguồn sữa mẹ:
- Uống nhiều nước;
- Ăn đủ chất và tăng nhiều bữa, ăn một số loại thức ăn có thể làm tăng số lượng và
chất lượng sữa;
- Nghỉ ngơi đủ, ngủ ít nhất 8 giờ/ngày;
- Cho trẻ bú đúng cách;
- Khi dùng thuốc trong thời kỳ cho con bú phải có đơn của thầy thuốc;

- Tâm lý người mẹ thoải mái, cuộc sống gia đình hòa thuận, hạnh phúc cũng góp
phần không nhỏ vào việc giữ gìn nguồn sữa mẹ.


5. Một số khó khăn hay gặp khi nuôi con bằng sữa mẹ
Trong quá trình nuôi con bằng sữa mẹ, một số tình trạng sau đây có thể xảy ra và
gây cản trở quá trình nuôi con bằng sữa mẹ:
- Núm vú quá ngắn, quá dài hay quá to;
- Tắc tia sữa;
- Viêm vú;
- Loét quầng vú và nứt núm vú;
- Tắc tia sữa.
5.1. Sự khác nhau giữa cương sữa và tắc tia sữa
Cương sữa

Tắc tia sữa

1.

Nóng vùng bầu vú

1.

Đau vùng bầu vú

2.

Cảm giác nặng

2.

Phù nề

3.

Cảm giác căng cứng

3.

Vú căng cứng, nhất là núm vú

4.

Sữa vẫn chảy

4.

Vùng da bầu vú căng bóng, có thể đỏ

5.

Không sốt

5.

Sữa không chảy ra

6.

Có thể sốt trong 24 giờ

5.2. Nguyên nhân và cách phòng tắc tia sữa
Nguyên nhân
- Quá nhiều sữa;
- Bắt đầu cho bú muộn;
- Ngậm bắt vú kém;
- Không thường xuyên vắt hết sữa sau khi bú;


- Quá nghiêm ngặt về khoảng thời gian bú.
Cách phòng
- Bắt đầu cho bú sớm, trong vòng một giờ đầu sau sinh;
- Đảm bảo ngậm bắt vú tốt;
- Khuyến khích việc không quá nghiêm ngặt khi cho con bú.
Hướng dẫn bà mẹ xử trí tắc tia sữa: không để cho vú “nghỉ”.
Nếu trẻ còn mút được: cho bú thường xuyên, lưu ý bế trẻ đúng tư thế;
Nếu trẻ không mút được: vắt sữa bằng tay hoặc bằng bơm hút;
Trước khi cho bú: đắp ấm hoặc tắm nước ấm;
Mát xa vùng cổ và lưng;
Mát xa nhẹ nhàng vùng vú;
Kích thích nhẹ nhàng núm vú;
Giúp bà mẹ thư giãn;
Giảm phù nề sau bú: đắp lạnh vùng vú.
Nuôi trẻ trước khi mẹ xuống sữa:
Nuôi trẻ trước khi mẹ xuống sữa là nuôi bằng thức ăn hay đồ uống nhân tạo trước
lần bú đầu tiên. Điều này rất nguy hiểm vì:
- Trẻ không được dùng sữa non là nguồn thức ăn tốt nhất và phù hợp nhất với trẻ sơ
sinh, và có nguy cơ:
+ Trẻ dễ bị nhiễm khuẩn như tiêu chảy, nhiễm khuẩn huyết hay viêm não màng
não;

+ Trẻ có thể phản ứng lại với protein trong thức ăn nhân tạo và gây bệnh dị ứng sau
này.
- Nuôi nhân tạo làm giảm khả năng mút vú của trẻ


+ Trẻ mất cảm giác đói và không muốn bú nhiều;
+ Nếu được bú bình, trẻ giảm khả năng bắt vú (khó khăn trong bắt vú và mút vú);
+ Trẻ mút vú kém.
- Sữa mẹ chậm xuống và gây khó khăn cho việc bắt đầu nuôi con bằng sữa mẹ;
- Bà mẹ cho trẻ ăn sữa nhân tạo sớm có thể gặp một số khó khăn như tắc tia sữa.
Việc nuôi con bằng sữa mẹ có nhiều khả năng dừng sớm hơn những bà mẹ không cho bú
hoàn toàn từ đầu.
BẢNG KIỂM TƯ VẤN NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ
TT

Các bước thực hiện

Ý nghĩa

Yêu cầu phải đạt

GẶP GỠ
1Chào bà mẹ và người nhà (nếu Gây thiện cảm.
có).

Tôn trọng, đúng với
tuổi, giới và văn hóa.

2Tự giới thiệu về mình.

Đầy đủ: tên, chức vụ
và nhiệm vụ của mình.

Tạo sự tin tưởng cho bà
mẹ và gia đình.

GỢI HỎI
3Hỏi tên, tuổi bà mẹ, tên của trẻ.

Tạo thiện cảm.

Rõ ràng, đầy đủ.

4Hỏi các thông tin liên quan đến
Thể hiện sự quan
sức khỏe, tình trạng của người tâm và chuẩn bị tư vấn tốt.
mẹ, cuộc đẻ.
5Hỏi về những kinh nghiệm nuôi Sơ bộ đánh giá về những
con bằng sữa mẹ trong quá khứ, hiểu biết của bà mẹ về
những kiến thức liên quan đến nuôi con bằng sữa mẹ.
nuôi con bằng sữa mẹ, về sự tiết

Hỏi được thông tin về
nuôi con bằng sữa mẹ
những lần sinh trước;
Hỏi được xem đã


sữa hiện nay.

xuống sữa chưa.

GIỚI THIỆU
6Lợi ích của sữa mẹ.

Cung cấp kiến thức về lợi Nêu được các lợi ích
ích của sữa mẹ.
của sữa mẹ (3) và lợi
ích của sữa non (6).

7Lợi ích của nuôi con bằng sữa Cung cấp những kiến thức Nêu được các lợi ích
mẹ.
về lợi ích của nuôi con
của nuôi con bằng sữa
bằng sữa mẹ với con và mẹ với con, mẹ và gia
với mẹ.
đình.
8Thời gian cho con bú:
Giúp bà mẹ biết về thời Giới thiệu được đầy đủ
- Bú sớm trong vòng 1 giờ đầu gian cho con bú phù hợp. các nội dung.
sau đẻ;
1.

Bú theo nhu cầu của trẻ;

2.
Bú hết vú này rồi mới
sang vú khác;
3.
Bú hoàn toàn trong 4

tháng đầu;
4.
Có thể ăn bổ sung từ
tháng 4 - 6; từ tháng 6 trở đi,
phải cho ăn bổ sung.
GIÚP ĐỠ
9Giúp bà mẹ bế trẻ đúng tư thế: Hướng dẫn cách bế trẻ
đúng khi cho bú.
1.
Đầu và cơ thể trên một
đường thẳng;

Chỉ giúp khi bà mẹ
cần, hãy để bà mẹ tự
làm càng nhiều càng
tốt;
Đảm bảo bà mẹ cảm


2.
Mặt đối diện với vú, mũi
đối diện với núm vú;

10

3.

Trẻ sát vào người mẹ;

4.

Đỡ mông và chân trẻ.

1.
Giúp bà mẹ bộc lộ vú
cho con bú;
2.
Đặt các ngón tay vào
thành ngực bên đối diện ngay
dưới vú;
3.

Ngón trỏ nâng đỡ vú;

4.

Ngón cái bên trên vú;

thấy thoải mái và thư
giãn.

Hướng dẫn cách bộc
lộ vú làm trẻ dễ bắt vú
nhất.

Bà mẹ làm được

5.
Các ngón tay không quá
gần núm vú.

11

1.
Giúp bà mẹ cách cho trẻ Giúp trẻ bắt vú và mút vú Trẻ bắt vú và mút vú
bắt vú;
tốt.
được.
2.
Đưa núm vú chạm vào
môi trẻ;
3.
Đợi đến khi miệng trẻ
mở rộng;
4.
Đưa trẻ sát vào vú sao
cho núm vú nằm trọn trong
miệng trẻ và môi dưới trẻ ngay
dưới núm vú;
5.
Quan sát thấy dấu hiệu
bắt vú tốt.

12

Luôn vui vẻ, động viên an ủi để Tạo tâm lý thoải mái và tự Bà mẹ hứng thú, tin
bà mẹ tự tin hơn về nuôi con
tin hơn về nuôi con bằng tưởng vào khả năng


bằng sữa mẹ.

sữa mẹ.

nuôi con bằng sữa mẹ
của mình.

GIẢI THÍCH
13

Giải thích và chỉnh sửa những Giúp bà mẹ và người nhà Thái độ nhẹ nhàng,
kiến thức chưa đúng của bà mẹ hiểu đúng hơn về nuôi con kiên trì góp ý, giải
và người nhà về nuôi con bằng bằng sữa mẹ.
thích, không tỏ thái độ
sữa mẹ.
bực bội, chê bai.

14

Giải thích rõ các dấu hiệu bất Bà mẹ tự nhận biết được Thông tin rõ ràng, đầy
thường cần phải thông báo ngay dấu hiệu bất thường.
đủ, chính xác.
cho cán bộ y tế (sốt, sưng, đau
ở núm vú hay bầu vú).

15

Giải thích và hướng dẫn cụ thể Giữ vệ sinh vú.
cho bà mẹ cách duy trì nguồn
sữa mẹ và giữ vệ sinh vú hàng
ngày.

Bà mẹ biết cách duy
trì nguồn sữa mẹ và tự
vệ sinh vú hàng ngày.

16

Giải thích và giúp bà mẹ tự lựa Tránh thai để không ảnh
chọn một BPTT thích hợp.
hưởng tới việc nuôi con
bằng sữa mẹ

Bà mẹ tự lựa chọn
được một BPTT phù
hợp nhất.

17

Trả lời và giải thích về các thắc Đảm bảo kết quả của buổi Gợi hỏi cho bà mẹ, trả
mắc của bà mẹ và gia đình (nếu tư vấn.
lời câu hỏi của họ.
có).
GẶP LẠI

18

Khuyến khích gặp lại bất cứ khi Tạo niềm tin cho bà mẹ.
nào có khó khăn gì liên quan
đến sữa mẹ và nuôi con bằng
sữa mẹ.

Bà mẹ và gia đình hài
lòng.


19

Cung cấp tài liệu truyền thông Thêm thông tin cho bà mẹ Hoàn thành.
về nuôi con bằng sữa mẹ và
và gia đình.
chào tạm biệt.