Đánh giá sinh trưởng rừng trồng Mỡ (Manglietia conifera)tại xã Chu Hương, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn (Khóa luận tốt nghiệp)

i

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

--------------------------------

NG PHÚC TI N

“ ÁNH GIÁ SINH TR
T I XÃ CHU H

NG R NG TR NG M

(Manglietia conifera)

NG, HUY N BA B , T NH B C K N”

KHÓA LU N T T NGHI P

H ào t o
Chuyên ngành
Khoa
Khóa h c

: Chính quy
:Lâm nghi p

: Lâm nghi p
: 2011 - 2015

Thái Nguyên - 2015

IH C


ii

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

--------------------------------

NG PHÚC TI N

“ ÁNH GIÁ SINH TR
T I XÃ CHU H

NG R NG TR NG M

(Manglietia conifera)

NG, HUY N BA B , T NH B C K N”

KHÓA LU N T T NGHI P

H ào t o
Chuyên ngành
L p
Khoa
Khóa h c
Gi ng viên h ng d n

IH C

: Chính quy
:Lâm nghi p
: 43 - LN - N01
: Lâm nghi p
: 2011 - 2015
: TS. Nguy n V n Thái
TS.
Hoàng Chung

Thái Nguyên - 2015


i

L I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u khoa h c c a b n thân
tôi. Các s li u và k t qu nghiên c u là quá trình i u tra trên th c

a hoàn

toàn trung th c, khách quan, ch a công b trên các tài li u, n u có gì sai tôi
xin ch u hoàn toàn trách nhi m.

Thái Nguyên, ngày 20 tháng 05 n m 2015
XÁC NH N C A GVHD

Ng

i vi t cam oan

ng ý cho b o v k t qu
tr

TS.

cH i

ng khoa h c

Hoàng Chung

ng Phúc Ti n

XÁC NH N C A GIÁO VIÊN PH N BI N
Giáo viên ch m ph n bi n xác nh n sinh viên
ã s a ch a sai sót khi h i

ng ch m yêu c u!

(Ký, h và tên)


ii

L IC M

N

bài báo cáo khóa lu n th c t p t t nghi p

t k t qu t t

h t em xin g i t i toàn th th y cô giáo trong khoa Lâm Nghi p - Tr

p, tr

c

ng

i

H c Nông Lâm Thái Nguyên l i chúc s c kh e, l i chào trân tr ng và l i c m
n sâu s c nh t.
V i s quan tâm, d y d và ch b o t n tình chu áo c a th y cô, s
ng h r t l n và giúp

c a gia ình cùng các b n,

hoàn thành khóa lu n th c t p,

tài: “ ánh giá sinh tr

(Manglietia conifera) t i xã Chu H
có

n nay em ã có th
ng r ng tr ng M

ng, huy n Ba B , t nh B c K n”.

c k t qu này em xin g i l i c m n UBND xã Chu H

ng

cùng toàn th nhân dân trong xã ã t o m i i u ki n t t nh t cho em trong
quá trình v v i

a ph

ng.

c bi t g i l i c m n chân thành t i th y giáo TS.
ã quan tâm giúp

,h

Hoàng Chung

ng d n em hoàn thành m t cách t t nh t khóa lu n

th c t p trong th i gian qua.
V i i u ki n th i gian có h n c ng nh kinh nghi m còn h n ch nên
bài khóa lu n c a em không tránh kh i nh ng thi u xót. Em r t mong nh n
c s ch b o, óng góp ý ki n c a th y cô giáo cùng toàn th các b n
em có i u ki n b sung

em có th hoàn thành khóa lu n th c t p hoàn

ch nh h n
M t l n n a em xin chân thành c m n…!
Thái Nguyên, ngày 20 tháng 05 n m 2015
Sinh viên

ng Phúc Ti n


iii

DANH M C CÁC B NG
B ng 4.1. Sinh tr

ng và t ng tr

ng v

B ng 4.2. Sinh tr

ng và t ng tr

ng v chi u cao ...................................... 27

B ng 4.3. Sinh tr

ng v

B ng 4.4. Sinh tr

ng di n tích tán lá .......................................................... 30

B ng 4.5. Sinh tr

ng v t ng ti t di n thân và tr l

B ng 4.6.Sinh tr

ng tr l

B ng 4.7. Sinh kh i trên m t
B ng 4.8. T ng tr

ng kính ................................... 26

ng kính tán lá ................................................. 28

ng ............................ 31

ng bình quân n m ............................................ 32
t, sinh kh i r .............................................. 33

ng sinh kh i bình quân trên n m ................................... 34

B ng 4.9. Không gian dinh d

ng và kho ng cách cây

l i ....................... 36


iv

DANH M C CÁC HÌNH TRONG KHOÁ LU N

Hình2.1: nh cây M Manglietia conifera t i Chu H

ng ............................. 4

Hình 2.2: nh hoa, qu c a cây M ............................................................... 5
Hình 3.1: Hi n tr ng r ng M 4 - 5 tu i t i xã Chu H

ng. ......................... 17

Hình 3.2: Ô tiêu chu n ................................................................................. 19
Hình 3.3: L p ô tiêu chu n ........................................................................... 20
Hình 3.4: o chu vi thân cây t i v trí 1,3 m b ng th

c dây th may .......... 21

v

DANH M C CÁC C M T

BQL

Ban qu n lý

BTTN

B o t n thiên nhiên

DSH

VI T T T

a d ng sinh h c

IUCN

Hi p h i qu c t b o v thiên nhiên

IVI

Ch s m c

KBT

Khu b o t n

REDD

Gi m phát th i t n n phá r ng và suy thoái r ng

SPZ

Khu b o v nghiêm ng t

OTC

Ô tiêu chu n

VQG

V

VCF

Qu b o t n r ng

UBND

U ban nhân dân

WWF

Q yb ov

D1.3
Hvn

Dt
TB

quan tr ng

n qu c gia
c d ng Vi t Nam

ng v t hoang dã

ng kính ngang ng c 1.3 m
Chi u cao vút ng n c a cây
ng kính tán
Trung bình


vi

M CL C

PH N 1: M
1.1.

tv n

U...................................................................................................1
.............................................................................................................1

1.2.1. M c tiêu nghiên c u .........................................................................................2
1.2.2. Ý ngh a c a

tài..............................................................................................3

PH N 2: T NG QUAN CÁC V N
2.1. Tìm hi u v t h u h c và

NGHIÊN C U ....................................4

c i m sinh thái h c cây M (Manglietia

conifera).............................................................................................................4
2.1.1.

c i m sinh h c c a cây M .........................................................................4

2.1.2.

c i m sinh thái.............................................................................................6

2.1.3. K thu t thu hái và ch bi n h t gi ng..............................................................7
2.1.4. B o qu n h t gi ng ...........................................................................................8
2.2. Nh ng nghiên c u v cây M .............................................................................9
2.2.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i ....................................................................9
2.2.2. Tình hình nghiên c u trong n c....................................................................11
2.3. T ng quan v khu v c nghiên c u.....................................................................13
2.3.1. i u ki n t nhiên ...........................................................................................13
2.3.2.

c i m kinh t - xã h i xã Chu H ng ........................................................14

2.3.3. Tình hình s n xu t xã Chu H ng. .................................................................14
2.3.4. Nh n xét chung v khó kh n và thu n l i.......................................................15
PH N 3:

IT

NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U 17

3.1.

i t ng nghiên c u ........................................................................................17

3.2.

a i m và th i gian ti n hành .........................................................................17

3.3. N i dung nghiên c u..........................................................................................17
3.4.Ph ng pháp ti n hành .......................................................................................18
3.4.1.Công tác chu n b .............................................................................................18
3.4.2.Ph ng pháp ngo i nghi p ..............................................................................18


vii

3.4.3.Ph ng pháp n i nghi p ..................................................................................23
PHÂN 4: K T QU VÀ PHÂN TÍCH K T QU NGHIÊN C U ................25
4.1. Sinh tr ng và t ng tr ng v

ng kính ........................................................25

4.2. Sinh tr ng và t ng tr ng v chi u cao ...........................................................26
4.3. Sinh tr ng tán lá ...............................................................................................28
4.4. Sinh tr ng, t ng tr ng v tr l ng và sinh kh i r ng ..................................30
4.5. Không gian dinh d ng và kho ng cách cây
4.6.

l i nuôi d ng .......................35

xu t m t s bi n pháp k thu t cho r ng tr ng M trên a bàn .................36

PH N 5: K T LU N VÀ KI N NGH ..............................................................39
5.1. K t lu n ..............................................................................................................39
5.2.T n t i .................................................................................................................40
5.3. Ki n ngh ............................................................................................................41
TÀI LI U THAM KH O .......................................................................................1
I. Tài li u ti ng Vi t ....................................................................................................1
II. Tài li u n c ngoài .................................................................................................3


1

PH N 1
M

1.1.

tv n
N

c ta thu c vùng khí h u nóng m, m a nhi u và có gió mùa nên r t

thu n l i cho s t ng tr
g .

U

vùng hàn

ng c a các loài cây tr ng

i mu n có cây g

ch m sóc hàng ch c n m, nh ng

ng kính 20- 25 cm thì ph i tr ng và
n

loài cây a sáng, m c nhanh). S nl
t t 60 - 80 m3/ha,

nh ng n i

c bi t là các loài cây l y

c ta ch c n 5-7 n m (

iv im ts

ng g khai thác m i luân k bình quân
t t t, áp d ng ti n b khoa h c k thu t v

tuy n ch n gi ng, h th ng các bi n pháp k thu t thâm canh thì s n l
có th

t trên 100 m3/ha. L

ng t ng tr

ng g

ng hàng n m c a cây g càng l n

thì n ng su t r ng tr ng càng cao, chu k khai thác càng ng n, rút ng n th i
gian thu h i v n và mang l i hi u qu kinh t cao.
Bên c nh ó, r ng còn gi vai trò r t quan tr ng trong vi c tham gia vào
quá trình i u hoà khí h u,

m b o chu chuy n oxy và các nguyên t c b n

khác trên hành tinh, duy trì tính n
h n hán, ng n ch n xói mòn
thiên tai, b o t n ngu n n

nh và

màu m c a

t, làm gi m nh s c tàn phá kh c li t c a các

c và làm gi m m c ô nhi m không khí, gi m thi u

hi u ng nhà kính và góp ph n làm gi m áng k s bi n
Tính

t, h n ch l l t,

i khí h u toàn c u…

n ngày 31/12/2010 Vi t Nam có 13.388.075 ha

nhi u h n so v i n m 2008 là 269.302 ha,trong
10.304.816 ha, r ng tr ng là 3.083.259 ha.

nhiên là

che ph toàn qu c n m 2010 là

39,5%, t ng 0,8% so v i n m 2008 (Theo Quy t
ngày 08/5/2009 và Quy t

ó r ng t

t có r ng,

nh s 1267 Q -BNN-KL

nh s 1828/Q - BNN-TCLN ngày 11/8/2011 c a

B NôngNghi p&PTNT v công b hi n tr ng r ng toàn qu c) [3]. Tuy di n
tích r ng và

che ph r ng c a n

c ta ã t ng lên áng k nh ng n ng


2

xu t và ch t l

ng r ng v n còn th p. H u h t di n tích r ng t nhiên là r ng

trung bình và r ng nghèo, không còn kh n ng áp ng

c nhu c u s n

xu t hi n nay.
T i t nh B c K n, công tác tr ng r ng trong nh ng n m qua r t
quan tâm; di n tích r ng tr ng t ng lên áng k . Di n tích

c

t có r ng:

334,037 ha, trong ó r ng t nhiên 289,039 ha, r ng tr ng 44,998 ha, chia ra:
- Di n tích r ng

c d ng: 22,817 ha.

- Di n tích r ng phòng h : 81,593 ha.
- Di n tích r ng s n xu t: 229,628 ha.
che ph toàn t nh

t 70,6% (theo Quy t

nh s 157/Q -BNN-

TCLN ngày 25/01/2014 v vi c phê duy t ki m kê r ng t nh B c K n) [2].
Tài nguyên r ng c a Chu H
ch ng lo i cây g v i t ng di n tích
chi m 74,19% t ng di n tích

ng a d ng và phong phú, có nhi u
t lâm nghi p có r ng là 2.657,06 ha

t t nhiên. Ph n l n di n tích r ng hi n nay

ch y u ã giao cho các h gia ình, cá nhân qu n lý. Di n tích r ng s n xu t
là 2355,23 ha trong ó ch y u là r ng tr ng M , di n tích r ng tr ng này ã
óng góp l n trong t l che ph r ng c a
sinh k c a ng

a ph

ng, óng góp cho ngu n

i dân.

Xu t phát t nh ng i u ki n ó cùng v i s nh t trí c a tr

ng

i

h c Nông Lâm Thái Nguyên, Ban ch nhi m khoa Lâm Nghi p, tôi ã th c
hi n

tài:“ ánh giá sinh tr

xã Chu H

ng r ng tr ng M (Manglietia conifera)t i

ng, huy n Ba B , t nh B c K n”.

1.2. i u ki n th c hi n khóa lu n
1.2.1. M c tiêu nghiên c u
- ánh giá
l

c tình hình sinh tr

ng, xác

nh tr l

ng hi n t i, ch t

ng r ngtr ng thu n loài M t i khu v c nghiên c u
-

xu t

c m t s gi i pháp k thu t lâm sinh

i v i kinh doanh


3

r ng tr ng M t i khu v c nghiên c u.
1.2.2. Ý ngh a c a

tài

- Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u khoa h c
+ Là tài li u trong h c t p và nh ng nghiên c u ti p theo và là c s
trong nh ng

tài nghiên c u trong các l nh v c có liên quan.

+ Giúp cho sinh viên ki m ch ng l i nh ng ki n th c lý thuy t ã h c
bi t v n d ng ki n th c ã h c vào th c t , và có th tích l y
ki n th c th c ti n quý giá ph c v cho quá trình công tác trong t

c nh ng
ng lai.

- Ý ngh a trong th c ti n s n xu t
Sau khi nghiên c u s

óng góp m t ph n nh t

m t s bi n pháp k thu t ch m sóc nuôi d
c quy lu t sinh tr
th m t

iv i

c i m

xu t

ng r ng tr ng. Vi c n m b t

ng, m i liên h gi a sinh tr
t ai s làm ti n

nh trong vi c

ng c a cây r ng, cây b i

cho vi c

a ra nh ng bi n pháp

k thu t lâm sinh c th , h p lý ph c v cho công tác i u tra kinh doanh
r ng c ng nh công tác quy ho ch phát tri n r ng M t i

c ph

ng pháp phòng tr

sâu b nh h i k p th i

o n. ng d ng k t qu nghiên c u

a ph

ng. Bi t

i v i t ng giai

l a ch n loài cây tr ng, bi n pháp k

thu t thâm canh có ý ngh a quan tr ng trong vi c xây d ng chi n l
ho ch phát tri n s n xu t lâm nghi p trên

a bàn xã Chu H

ng.

c và k


4

PH N 2
T NG QUAN CÁC V N

2.1. Tìm hi u v t h u h c và

NGHIÊN C U

c i m sinh thái h c cây M (Manglietia conifera)

D n theo “Báo cáo t ng k t nhi m v nghiên c u, thu th p b o t n và
s d ng m t s ngu n gen loài cây g b n
Qu c”[20] v
2.1.1.

a

Vi t Nam và Trung

c i m v t h u h c và sinh thái h c cây m :

c i m sinh h c c a cây M
-

c i m hình thái:

Cây g cao 20 - 25m. Thân th ng, tròn, tán hình chóp. V màu xám,
b c, có nhi u l bì nh , th t v màu tr ng. Cành non có nhi u s o còn l i c a
lá r ng ( nh2.1).

Hình2.1: nh cây M Manglietia conifera t i Chu H

ng

5

Lá

n m c cách, phi n hình tr ng ng

c ho c trái xoan,

ho c thành góc tù, thuôn nh n d n v phía g c. Gân n i rõ
Cu ng lá m nh, dài. Lá kèm r ng
ph t vàng, m c

n

c

l i v t s o. Hoa l

u nh n

c hai m t.

ng tính, to, màu tr ng

u cành. Bao hoa 9 cánh x p thành 3 vòng. Nh

c nhi u, ch nh ng n và to. Lá noãn nhi u x p trên m t cu ng dài hình
thành m t kh i hình tr ng, vòi nh y ng n. Qu kép hình tr ,

m , n t b ng. M i

i có 5 - 6 h t, màu

i không có

, nh n ( nh 2.1.2).

Hình 2.2: nh hoa, qu c a cây M
-

c i m v t h u h c:

M sinh tr

ng t

ng

i nhanh trên các l p

th ng kê trên nhi u lo i l p

a, sinh tr

M tr ng bình quân t 1,4

n 1,6 m/n m,

cm/n m. Cây M có

c i m v sinh tr

tu i 1

n tu i 20 cây M sinh tr

sinh tr

ng ch m d n. M là cây th

nhi u t tháng 11, 12

a còn t t. Theo s li u

ng trung bình v chi u cao c a cây
ng kính t ng t 1,4

ng là giai o n

ng nhanh sau ó cây b t
ng xanh, sinh tr

n 1,6

u, r ng non t
u có xu h

ng

ng nh p i u, thay lá

n tháng 2, 3 n m sau.

Mùa hoa tháng t tháng 2

n tháng 4. Qu chín t tháng 9

n tháng


6

10. Cây 5

n 6 tu i b t

ph t vàng, m c

n

u ra hoa k t qu . Hoa l
c

ng tính. Hoa to màu tr ng

u cành, dài 6-8 cm.

ài và tràng không phân

bi t, g m 9 cánh x p thành 3 vòng. Nh nhi u, ch nh ng n và to. Lá noãn
nhi u x p xít nhau trên m t cu ng dài thành m t kh i hình tr ng, vòi nhu
ng n và nh n. Qu kép hình tr , do nhi u
b ng. M i

i có 5-6 h t. H t màu

i h p thành,

i không có m , n t

, nh n bóng, có mùi th m n ng. M là

loài cây a sáng, lúc nh c n che bóng nh , là cây tiên phong, phân b r i rác
trong các r ng th sinh

các ai th p 400m tr xu ng so v i m t n

M m c t t trên các lo i
eralit

t sâu, m, thoát n

c, nhi u dinh d

c bi n.

ng, lo i

t

vàng phát tri n trên các lo i macma chua.
- Giá tr s d ng:
G có dác lõi phân bi t rõ ràng, dác màu xám nh t, lõi màu vàng nh t,

có ánh b c. G m m, th th ng và m n, vòng n m d nh n

m t c t d c do

g mu n có màu. T tr ng 0,638. L c kéo ngang th 22 kg/cm2. Nén d c th
424 kg/ cm2, ít b m i m t, d gia công, dùng làm g dán l ng, bút chì, ti n
kh c, óng
2.1.2.

dùng gia ình và b t gi y. Hoa có th c t tinh d u.

c i m sinh thái
Cây m c r i rác trong các r ng nguyên sinh ho c th sinh

nh

m t s t nh

Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Tuyên Quang, V nh Phúc, Phú Th , Hòa

Bình, Hà Tây, Thanh Hoá, Ngh An, Hà T nh... Hi n nay cây M
làm loài cây tr ng r ng
trên nh ng

c i t o nh ng r ng nghèo ki t ho c

c ch n
tr ng r ng

t r ng còn t t nh Yên Bái, V nh Phúc, Phú Th , Cao B ng,

L ng S n, Thái Nguyên, Thanh Hoá, Ngh An, Hà T nh.
Cây a sáng, sinh tr
m,

t t t, thoát n

ng nhanh, thích h p v i nh ng vùng nhi u m a,

c. Kh n ng tái sinh h t t t và âm ch i khá m nh.

Nhi u vùng M tái sinh cùng v i Ràng ràng thành m t qu n xã khá n
ph m ch t cây t t, tr l

ng r ng khá cao nh

nh,

vùng Khao Mò (Hà Giang)


7

và L c An Châu (Lào Cai).

cao d

i 400 mét so v i m c n

c bi n, cây

M phân b ch y u v i các loài cây nh Ràng ràng mít, Côm t ng, D , Kháo
vàng, Lim xanh…
2.1.3. K thu t thu hái và ch bi n h t gi ng
- K thu t thu hái h t gi ng:
Cây b t

u ra hoa

tu i 5 và 6, gi ng có ch t l

ng

c thu t các

lâm ph n 8 tu i tr lên, chu k sai qu 2-3 n m. Nh ng n m sai qu t l cây
ra hoa có th

t 80%

mùa, t l này ch

n 90%, s cây

t 5-10%. S n l

u qu 45-55%,

nh ng n m m t

ng trung bình c a lâm ph n 15 tu i là 5

kg h t/ha/n m.
Th i gian thu hái h t gi ng: th

ng t 30 tháng 8

n 15 tháng 9, các t nh

Phú Th , Tuyên Quang và Hà Giang có th i gian qu chín s m h n 5-7 ngày.
Ch th

chín: Khi qu chín v qu có màu xám, v i các

m t s m t qu n t

l h t

m tr ng,

ra ngoài, h t bên trong màu en và c ng.

Th i i m thu hái h t gi ng t t nh t vào lúc trong lâm ph n có 20
30% s cây có qu n t

l h t

n

ra bên ngoài.

Cách thu hái:
Trèo lên cây ho c
không

ng d

i

t dùng cù nèo, móc gi t t ng qu chín,

c b cành.
- K thu t ch bi n h t gi ng:
Sau khi thu hái qu t i r ng, qu

c

l i thành

ng trong 2

c phân lo i, nh ng qu ch a chín

n 3 ngày cho qu chín

cao quá 50 cm và ph i thông gió, m i ngày
r i

u ph i d

dùng que tre
n

i n ng nh

tách l y h t. H t

c hong khô

ng

không

o l i m t l n. Khi qu chín em

tách h t ra, nh ng h t ch a tách ra

c lã 2-3 ngày, khi th y v ngoài tr
en. H t

u.

sau khi

c có th

c tách ra mang ngâm vào

ng lên thì v t ra ãi s ch thu l y h t

n i râm mát, khi h t ã ráo n

M t s thông s c b n c a h t M nh sau:

c cho vào b o qu n.


8

• T l ch bi n: 18-20kg qu /1 kg h t
• Kh i l
• S l

ng 1000 h t: 39,9g
ng h t trên 1kg: 25.000 h t

• T l n y m m:>90%
2.1.4. B o qu n h t gi ng
B o qu n trong cát m
vào b o qu n t 24-25%. H t

nhi t

bình th

c tr n

ng .

u v i cát có

t l 1 h t + 2 cát (theo th tích). H t b o qu n

m c a h t khi

m t 15-16% theo

c ánh thành t ng lu ng,

cao không quá 20 cm, b r ng lu ng t 80-100cm. Không

lu ng h t b

chi u n ng ho c m a d t, trong quá trình b o qu n 3-5 ngày
n u cát b khô ph i b sung thêm n
t

in

c). Ph

a

ol i1l

t

c (ph i sàng tách riêng h t và cát khi

ng th c b o qu n này có th duy trì s c s ng c a h t 1 n m

v i t l n y m m suy gi m t 15-20%. B o qu n trong túi PE,

nhi t

th p 240C
m c a h t khi
hàn kín và

c gi

a vào b o qu n t 15-20%. H t

nhi t

suy gi m không áng k , ph

n

ng trong túi PE

nh 5-100oC, sau 1 n m t l n y m m

ng th c này có th duy trì s c s ng c a h t

c vài ba n m.
Ki m nghi m h t gi ng:
- X lý h t ngâm trong n

c l nh trong 48 gi

- N n ki m nghi m: trên cát ho c gi y th m
- Nhi t

20-300oC

- Ánh sáng t nhiên ho c ánh sáng i n
- Th i gian n y m m s m nh t: 7 ngày sau khi gieo
- Th i gian k t thúc n y m m: 28 ngày sau khi gieo
Ph

ng pháp xác

nh nhanh s c s ng c a h t: m h t, nh ng h t ch c

và n i nh m u tr ng là nh ng h t còn s ng, nh ng h t n i nh m u vàng
ho c xám là nh ng h t ã ch t.


9

2.2. Nh ng nghiên c u v cây M
2.2.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i
2.2.1.1. nh h ng c a i u ki n l p a
Theo Vater (1925) thì: “L p

th

ng xuyên tác

ngh a là l p

ng

a nên hi u là t t c các y u t ngo i c nh

ng t i s sinh t n và phát tri n c a th c v t” c ng có

a bao g m t t c các y u t nh : Khí h u,

t o thành m t qu n l c sinh
nh h

n kh n ng sinh tr ng c a r ng tr ng

ng qua l i, tác

i có vai trò

a hình,

a. T t c các y u t trong qu n l c sinh

c bi t quan tr ng. Có th hi u l p
ng

n

a nh là n i mà cây
ng t t c các y u t

i s ng th c v t.

T p h p các k t qu nghiên c u
nông l

các n

c vùng nhi t

i, t ch c

ng th gi i FAO (1984) [21] ã ch ra r ng kh n ng sinh tr

r ng tr ng,

ng c a

c bi t là r ng tr ng nguyên li u công nghi p ph thu c r t

nhi u vào 4 nhân t ch y u liên quan
hình, lo i

a có

ng l n nhau và ph thu c vào nhau, trong ó con

sinh s ng và phát tri n hay là ph m vi không gian ch a
ngo i c nh tác

t, sinh v t

n i u ki n l p

a là: Khí h u,

a

t và hi n tr ng th c bì.

Khi nghiên c u v s n l

ng r ng tr ng B ch àn

Brazil, Golcalves

J.L.M và cs, (2004) [23] cho r ng n ng su t r ng tr ng là s “k t h p” thích
h p gi a ki u gen v i i u ki n l p

a và k thu t canh tác. Ngoài ra, tác gi

còn ch cho th y gi i h n c a s n l

ng r ng có liên quan t i các y u t môi

tr

ng theo th t m c

t ng

quan tr ng nh sau: N

c > dinh d

sâu

t.
Qua m t s công trình nghiên c u trên cho th y vi c xác

l p

ng >

nh i u ki n

a phù h p v i t ng loài cây tr ng là r t c n thi t, ó là m t trong y u t

quan tr ng quy t
2.2.1.2. nh h

nh n ng su t và ch t l

ng m t

ng r ng tr ng.

n n ng su t r ng tr ng

Theo Thoommson 1994, các loài Keo và B ch àn nên tr ng v i m t
1111cây/ha không nh h

ng x u t i s n l

ng và ch t l

ng g .


10

Tác gi Evans.J.(1992) [22], ã b trí 4 công th c m t

khác nhau

(2985,1680, 1075 và 750 cây/ha) cho B ch àn E.deglupta

Papua New

Guinea, s li u thu

c sau 5 n m tr ng cho th y

ng kính bình quân c a

các công th c thí nghi m t ng theo chi u gi m m t

ngang l i t ng theo chi u t ng c a m t
th p tuy l

ng t ng tr

ng v

, nh ng t ng ti t di n

, có ngh a là r ng tr ng

ng kính cao h n nh ng tr l

ng c a r ng v n nh h n công th c tr ng

m t

ng khá rõ

n ch t l

tr ng nh

ng s n ph m và chu k kinh doanh. Vì v y c n ph i

c n c vào m c tiêu kinh doanh c th
2.2.1.3. nh h

ng g cây

cao.

Nh n xét: Qua các k t qu nghiên c u cho th y m t
h

m t

ng c a phân bón

xác

nh m t

tr ng cho phù h p

n n ng su t r ng tr ng

Bón phân cho cây tr ng lâm nghi p là m t trong nh ng bi n pháp k
thu tnh m nâng cao n ng su t, ch t l
t ai khô c n, ít ch t dinh d

ng r ng tr ng

c bi t là

ng. Tuy nhiên, chúng ta c n l a ch n lo i

phân và cách bón nào cho k t qu , li u l

ng bón là bao nhiêu và nên bón vào

lúc nào cho phù h p nhu c u sinh lý c a cây, cung c p
sinh tr

nh ng n i

dinh d

ng cho cây

ng, bón ít mà thu l i nhi u không gây lãng phí ho c làm ô nhi m hay

suy thoái môi tr

ng. V n

này ã

c nhi u nhà khoa h c trên th gi i

quan tâm, i n hình nh công trình nghiên c u c a Mello (1976)
th y b ch àn Eucalyptus sinh tr

ng khá t t

Brazil cho

công th c không bón phân

nh ng bón NPK thì n ng su t có th lên trên 50%.

Bolstand và c ng s (1988) [21] c ng ã tìm th y m t vài lo i phân có
ph n

ng tích c c mang l i k t qu nh

Potasium, phosphate, boron và

magnesium. Khi nghiên c u bón phân cho r ng tr ng Thông P.caribeae Cuba.
Herrero và c ng s (1988) [25] c ng cho th y phân bón phosphate ã
nâng s n l

ng r ng t 56 lên 69 m3/ha sau 13 n m tr ng.

Nh n xét: T các k t qu nghiên c u trên ã kh ng

nh bón phân cho


11

r ngtr ng mang l i nh ng hi u qu rõ r t nh : Nâng cao t l s ng, t ng s c
kháng c a cây tr ng, nâng cao s n l
2.2.1.4. nh h

ng c a bi n pháp t

ng, ch t l

in

c

ng s n ph m r ng tr ng.

n sinh tr

ng c a r ng tr ng

Theo Evans.J (1992) [22] cho th y: Ngoài nh ng bi n pháp trên, bi n
pháp t

in

c cho cây m i tr ng, nh t là

nh ng vùng khô h n tuy còn r t

ít công trình nghiên c u nh ng ã có m t vài công trình

c p

Brazil khi tr ng r ng B ch àn E.grandis trên nh ng vùng

t khô h n ng

ta ã ph i t

i cho cây con m i tr ng 3-4 lít n

ngày ph i t

in

t khô h n, k t qu thu

ngang ng c t ng tr
2.2.1.5. V v n

ng g p g n 3 l n so v i

ng kính

i ch ng.

sâu b nh h i

tâm. V i k thu t tiên ti n hi n

sâu b nh h i ang r t

c quan

i, nhi u công trình ã nghiên c u r t sâu

phân t nh chuy n và bi n

i gen

phòng ch ng sâu b nh h i.

Nh công trình nghiên c u sâu r y h i cây Keo d u (L.leucocephala)
v c Châu Á Thái Bình D

y

các v n

khu

ng c a Napompeth.B (1989).

Tóm l i: Qua các công trình nghiên c u
quy tkhá

i

ng Lai (Populus euramericana)

c sau 6 n m tu i cho th y

i v i r ng tr ng công nghi p v n

m c

c/cây, sau ó 3 ngày và 9

Trung Qu c áp d ng bi n pháp t

c th m nh gi t cho r ng tr ng cây D

trên vùng

i

c l i n u ch a có m a.

Nguy n Huy S n (2006) [9],
n

n. Nh

các n

c trên th gi i ã gi i

liên quan, nh ng h u h t các công trình

c

nghiên c u trong nh ng hoàn c nh sinh thái và các i u ki n v kinh t k
thu t h t s c khác nhau nênkhông th
móc vào i u ki n c th n

c ta.

2.2.2. Tình hình nghiên c u trong n
n

ng d ng m t cách d p khuôn máy

c

c ta khoa h c nghiên c u v s n l

mu n so v i các n

ng r ng hình thành t

c khác, nh ng vi c nghiên c u và d

ng

oán s n l

i
ng


12

r ng ph c v công tác i u tra kinh doanh r ng

n

c ta ã

c các nhà

khoa h c thu c Vi n khoa h c lâm nghi p, Vi n i u tra quy ho ch r ng,
tr

ng

i h c Lâm Nghi p và các trung tâm nghiên c u trong c n

hành nghiên c u, lúc

u ch là th m dò, mô t

nh tính. Cho

c ti n

n nay thì mô

hình toán h c c ng ã d n làm rõ ngành khoa h c Lâm nghi p Vi t Nam.
u tiên các tác gi Nguy n Ng c Nh và Nguy n V n Khánh phân
vùng sinh tr

ng cho th c v t r ng Vi t Nam d a vào các

h u, thu v n, th nh
khu v c sinh tr

c tr ng v khí

ng và th c v t v i h th ng chi ti t g m 6 c p, t ng s

ng 100 c p cho toàn qu c.

Phùng Ng c Lan (1986) [14] ã kh o nghi m m t s ph
tr

ng trình sinh

ng cho m t s loài cây nh : Thông uôi ng a, M ….Tác gi cho th y các
ng th c nghi m và

i m, t
s ng

ng sinh tr

ó ch ng t sai s c a ph

ng v lý thuy t a s g p nhau t i m t
ng trình r t nh ,song có hai giai o n sai

c d u nhau m t cách h th ng.
V Ti n Hinh(1989-1998) [20] ã xây d ng ph

lu t sinh tr

ng pháp xác

nh quy

ng cho t ng lo i cây r ng t nhiên và mô ph ng xây d ng

thái phân b

ng kính trên c s sinh tr

ng

ng

nh k c a lâm ph n h n loài

khác tu i.
Nh ng công trình nghiên c u ã
ph

ng pháp lu n trong nghiên c u sinh tr

ng

xu t
ng. T

t hi u qu t t nh t trong kinh doanh và nuôi d

c h

ng gi i quy t và

ó có các bi n pháp tác
ng r ng.

Qua k t qu nghiên c u c a các tác gi trong và ngoài n

vi c nghiên c u tình hình sinh tr
các ch tiêu v

ng c a m t s loài cây nào ó

ng kính ngang ng c, chi u cao vút ng n,

tu i lâm ph n và vòng n m. T

c cho th y
u d a vào
ng kính tán,

ó tính toán các ch tiêu v t ng tr

ng và

a ra nh ng nh n xét, ánh giá chính xác.Thông qua nh ng nghiên c u có
liên quan

n

tài này có th k th a nh ng k t qu nghiên c u cho r ng

tr ng nói chung và r ng tr ng M nói riêng.


13

2.3. T ng quan v khu v c nghiên c u

2.3.1. i u ki n t nhiên
2.3.1.1. V trí
Chu H

a lý
ng là xã n m

phía Nam huy n Ba B , cách trung tâm huy n

Ba B kho ng 20 km; có tr c
Chu H

ng 258 i qua

a ph n xã,

ng liên xã

ng - Hà Hi u dài 11km

c nâng c p và m r ng, Có ch Pù M t là

trung tâm giao l u hàng hóa, th

ng m i và d ch v c m Nam c a huy n. Xã

có t ng di n tích

t t nhiên là 3478,96 ; Trong ó di n tích

t nông nghi p:

3303,97 ha; ngành ngh ch y u là phát tri n nông - lâm nghi p - ch n nuôi
và các d ch v khác. Có ranh gi i hành chính ti p giáp v i các xã nh sau:
- Phía B c giáp xã Hà Hi u huy n Ba B
- Phía Nam giáp xã M Ph

ng huy n Ba B

- Phía ông giáp huy n Ngân S n
- Phía Tây giáp xã
2.3.1.2.

a hình,

Chu H

ng Phúc và xã Y n D

ng huy n Ba B

am o

ng là xã có

a hình

i núi cao, b chia c t b i các thung lung,

các dãy núi cao, nh ng núi th p, tho i t o thành nh ng cánh

ng b c thang nh

h p. Xã có

c bi n.

cao trung bình t 400

n 1200m so v i m t n

2.3.1.3. Khí h u
Theo trung tâm d
H

báo khí t

ng thu v n t nh B c K n, xã Chu

ng n m trong vùng khí h u nhi t

i gió mùa, m t n m có hai mùa rõ r t

chia hai mùa rõ r t. Mùa m a t tháng 5

n tháng 10, mùa khô t tháng 11

n tháng 4 n m sau.
2.3.1.4. Thu v n
M ng l

th ng ao h ,

i thu v n c a xã có 32 kênh m
p l n nh là nh ng ngu n n

s n xu t. M c dù có ngu n n

ng, 25 phai

p cùng v i h

c quý ph c v cho sinh ho t và

c d i dào nh v y nh ng do

a hình

i núi


14

nên vi c t

i tiêu cho cây tr ng v n còn g p nhi u khó kh n nh t là nh ng

khu ru ng b c thang hay khu ru ng cao. Tuy nhiên, vào th i k
i u ki n th i ti t kh c nghi t nên th

u n m, do

ng x y ra tình tr ng h n hán nên

UBND xã k t h p v i tr m thu nông huy n b m n

c ch ng h n.

2.3.1.5. Hi n tr ng tài nguyên r ng
Tài nguyên r ng c a Chu H

ng a d ng và phong phú, có nhi u

ch ng lo i cây g v i t ng di n tích
chi m 74,19% t ng di n tích

t lâm nghi p có r ng là 2.657,06 ha

t t nhiên. S di n tích r ng hi n nay ch y u

là các h gia ình, cá nhân qu n lý. Di n tích r ng s n xu t là 2355,23 ha bao
g m các lo i cây: keo và cây b n
h , chi m 8,43 % t ng di n tích

a. Ngoài ra còn có 301,83ha r ng phòng
t t nhiên.

M c dù di n tích r ng tr ng t

ng

m i tái sinh ho c m i tr ng theo các ch
c bi t c n

i l n nh ng ch y u là r ng non
ng trình nh PAM, 327, 661.

i u

c quan tâm hi n nay là khu r ng t nhiên ang b khai thác

không úng chu k và k thu t, ch t phá không xin phép. Do ó trong th i gian
t i c n có bi n pháp qu n lý ch t ch nh m b o v t t qu r ng hi n có này.
2.3.2.

c i m kinh t - xã h i xã Chu H
Chu H

ng

ng có 19 thôn, do t p quán canh tác lâu

các khu dân c s ng theo t ng khu v c, d c các tr c

i ã hình thành nên
ng giao thông và các

thung l ng sâu. Nhìn chung v trí các khu dân c phân b ch a

ng

u, các

khu dân c n m r i rác không thu n ti n cho vi c s n xu t, sinh ho t và giao
thông, có nh ng xóm còn quá xa khu trung tâm (Khu i Ha, Nà Quang, Nà Cà,
Nà

ông) nh ng l i ch a

c quan tâm m mang

ng xá nên i l i còn

r t khó kh n.
2.3.3. Tình hình s n xu t xã Chu H
Xã Chu H
ng

ng.

ng ch y u là phát tri n nông - lâm nghi p là chính do ó

i dân ch y u t p trung phát tri n ngh nông ít chú tr ng

n các ngành


15

ngh khác, có th nói h sinh s ng nh ngh r ng.Bên c nh ó h c ng th c
hi n tr ng tr t ch n nuôi

m b o ph c v cho cu c s ng c a h .

2.3.4. Nh n xét chung v khó kh n và thu n l i
- Thu n l i:
Xã còn có l i th là di n tích

t t nhiên r ng l n,

c bi t là

t

i

nên thu n l i cho vi c phát tri n lâm nghi p, các mô hình nông lâm k t h p
và các lo i hình kinh t trang tr i.
Xã có s lãnh

o, ch

o, s quan tâm c a UBND huy n, các ban

ngành oàn th huy n Ba B , s lãnh
chính quy n

a ph

o, ch

o sát sao c a c p y

ng,

ng. S ph i k t h p ch t ch gi a các ngành, các oàn

th chính tr xã h i ã
hi n t t các nhi m v

y m nh các ho t

ng chuyên môn, ph i h p th c

ra.

i ng cán b chuyên môn và các c s c a xã gi i v chuyên môn,
không ng ng n l c, n ng
o các ch

ng trình,

i v i ng

ng, sáng t o và r t có trách nhi m trong vi c ch

án phát tri n kinh t xã h i.

i dân, nhi u h

ã bi t

c các thành t u c a khoa h c

k thu t, vi c ti p thu và ng d ng ti n b khoa h c k thu t trong s n xu t
c ng d dàng h n. Nh n th c c a bà con ngày càng

c nâng cao nên vi c

a các ti n b khoa h c k thu t vào th c ti n s n xu t m t cách phù h p và
k p th i luôn

c bà con h

ng ng nhi t tình.

- Khó kh n:
Bên c nh nh ng thu n l i ó, xã Chu H ng còn g p nhi u khó kh n sau:
Là m t xã mi n núi có
dài, mùa m a nên nh h
S bi n

a hình ph c t p, th i ti t kh c nghi t, rét kéo

ng tr c ti p

n n ng su t v t nuôi cây tr ng.

ng v giá c hàng hóa ph c v cho tiêu dùng hàng ngày t ng

quá cao, nh t là phân bón; th c n gia súc và các lo i gi ng lúa khan hi m.

16

Bên c nh ó m t hàng nông s n quan tr ng là chè búp giá l i không n
d n

nh

n thu nh p c a nhân dân trong xã còn ch a cao.
S phân b dân c không

u nên nh h

ng t i vi c tuyên truy n ph

c p khoa h c k thu t trong s n su t t i t ng h nông dân.
V n

u t cho ngành nông nghi p còn h n ch , i u này làm cho vi c

ng d ng khoa h c k thu t ngày càng khó kh n.
M ng l i thú y c s còn y u trong t ch c và qu n lý, do v y làm cho
vi c ki m soát d ch b nh ch a

c t t. T p quán ch n nuôi còn l c h u nên vi c

áp d ng các bi n pháp v sinh thú y và phòng b nh còn khó th c hi n.