BÀI 31 CÁCH MẠNG TƯ SẢN PHÁP CUỐI THẾ KỈ XVII( TIẾT 1)

BÀI 31: CÁCH MẠNG TƯ SẢN PHÁP CUỐI THẾ KỈ XVIII
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài này học sinh cần đạt được:
1, Về kiến thức:
- Hiểu được bối cảnh chính trị, kinh tế, xã hội nước Pháp trước cách mạng. Từ đó
rút ra nguyên nhân sâu xa và trực tiếp dẫn đến cuộc cách mạng.
- Trình bày được giai đoạn đầu của tiến trình cách mạng tư sản Pháp với những sự
kiện điển hình.
- Qua đó hiểu được vai trò của quần chúng nhân dân lao động Pháp, tính chất dân
chủ và hạn chế của cách mạng thời kì quân chủ lập hiến. Nhận thức vì sao cách
mạng Pháp không dừng lại ở chế độ quân chủ chuyên chế.
2, Về kĩ năng
- Rèn kĩ năng học tập, tranh ảnh tư liệu, sử dụng văn bản gốc tìm hiểu 1 cuộc cách
mạng.
- Củng cố kĩ năng phân tích, khái quát, tổng hợp, so sánh, đánh giá để hình thành
các khái niệm cơ bản của cách mạng tư sản, chế độ quân chủ lập hiến.
3, Về thái độ
- Có thái độ phê phán sự thối nát, xấu xa của chế độ phong kiến, quân chủ chuyên
chế Pháp lạc hậu với tính chất bóc lột tàn bạo.
- Có thái độ lên án lối sống xa hoa và kìm hãm sự phát triển của xã hội.


- Đồng thời có thái độ cảm thông sâu sắc với đời sống của quần chúng nhân dân
lao động trước cách mạng, đặc biệt là tình cảnh người nông dân Pháp trước cách
mạng.
- Khâm phục tinh thần đấu tranh, ý chí cách mạng của quần chúng nhân dân Pháp.
II. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN CẦN HÌNH THÀNH
-

Cách mạng tư sản Pháp
Xã hội ba đẳng cấp

Quân chủ chuyên chế
Quân chủ lập hiến.

III. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1, Chuẩn bị của giáo viên.
-

Sách giáo viên, sách giáo khoa và một số tài liệu có liên quan.
Bản đồ Pháp năm 1789
Bức tranh tình cảnh người nông dân Pháp trước cách mạng
Hình ảnh xưởng dệt nước Pháp trước cách mạng.
Tranh chân dung vua Lui XVI và hoàng hậu Maria Antoanetl
Sơ đồ chế độ 3 đẳng cấp
Bức tranh cuộc tấn công ngục Ba-xti
Văn bản tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền năm 1789

2, Chuẩn bị của học sinh
- Sách giáo khoa, đồ dùng học tập
- Đọc và nghiên cứu bài mới trước khi đến lớp
- Sưu tầm tranh ảnh, văn bản về cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII
IV. TỔ CHỨC CHO HỌC SINH NGHIÊN CỨU KIẾN THỨC MỚI.
1, Ổn định tổ chức lớp, kiểm tra sĩ số
2, Giáo viên dẫn dắt vào bài mới


Ở những bài trước các em đã được tìm hiểu về các cuộc cách mạng như cách
mạng tư sản Hà lan, cách mạng tư sản Anh, cuộc chiến tranh giành độc lập của 13
thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ. Và trong tiết học ngày hôm nay thầy trò chúng ta tiếp tục
đến với kinh đô Pari hoa lệ, trung tâm của Châu Âu để tìm hiểu một cuộc cách
mạng, đó là cách mạng tư sản Pháp diễn ra vào cuối thế kỉ XVIII.

Vậy cuộc cách mạng này diễn ra như nào, tại sao người ta lại ví cuộc cách
mạng này như một chiếc chổi khổng lồ quét sạch mọi tàn dư của chế độ phong
kiến ở Châu Âu? hay nói theo Lê Nin thì đây là một cuộc đại cách mạng?. Đó sẽ là
câu hỏi mà thầy và trò chúng ta sẽ cùng nhau trả lời trong tiết học ngày hôm nay!
Các em mở sách ra trang 151 chúng ta cùng học bài 31 cách mạng tư sản Pháp cuối
thế kỉ XVIII.
4, Tiến trình dạy học
Hoạt động dạy – học của thầy và trò

Kiến thức cần đạt

Hoạt động 1 (cả lớp – cá nhân): Tình hình kinh tế nước I NƯỚC PHÁP TRƯỚC
Pháp trước cách mạng.

CÁCH MẠNG

Nước Anh so với nước Pháp thì họ đã áp dụng khoa 1, Tình hình kinh tế, xã
học kĩ thuật vào trong nền công nghiệp của mình. Tuy hội
nhiên nước Pháp lúc này vẫn chưa có sự áp dụng khoa a, Kinh tế
học kĩ thuật vào sản xuất và vẫn còn là một nền nông * Nông nnghiệp:
nghiệp lạc hậu.

Cuối thế kỉ thứ XVIII

GV: Vậy thì sự lạc hậu trong nông nghiệp Pháp được Pháp vẫn là 1 nước nông
biểu hiện như thế nào?

nghiệp lạc hậu.

HS: Đọc SGK, trả lời, ghi chép.

-> Đời sống nhân dân khổ

GV: Nhận xét, chốt ý, sử dụng hình ảnh: Tranh biếm cực.
họa tình cảnh người nông dân Pháp trước cách mạng.


GV: Người đàn ông với thân hình gầy gò và khuôn
mặt khắc khổ đang chống tay lên chiếc cuốc thể hiện
điều gì?
HS: Quan sát, trả lời, lắng nghe.
GV chốt ý: công cụ kĩ thuật thô sơ, lạc hậu, đất đai bỏ
hoang phân bón cũng không sử dụng, chế độ luân canh
3 mảnh vẫn còn đang tồn tại, chính bởi vậy mà làm
cho nền nông nghiệp nước Pháp rất lạc hậu.
GV: Thứ nhất là việc mà người nông dân phải cõng
trên lưng, quý tộc và lãnh chúa thể hiện sự bóc lột của
chế độ phong kiến Pháp lúc đó. Thứ 2 là những thứ
trong túi quần, túi áo của quý tộc và lãnh chúa là các
loại văn tự, khế ước của nông dân, họ còn phải nộ các
thứ thuế vô lí khác như thuế cầu đường, thuế máy xay
bột,thuế rượu, thuế thân, thuế muối, thậm chí ếch nhái
trong vườn của nông dân kêu mà lãnh chúa không ngủ
được vẫn phải đóng thuế, chính bởi vậy mà đời sống
của nhân dân hết sức cực khổ.
GV: trình chiếu biểu đồ thu nhập của nông dân nước
Pháp trước cách mạng, phân tích
Nếu như coi thu nhập của người nông dân Pháp trước
cách mạng như một chiếc bánh tròn trịa thì người nông
dân đã phải cắt một nửa chiếc bánh đó cho nhà nước

phong kiến tức là 50%, nộp cho quý tộc 25%, nộp tiếp
cho lãnh chuá 10% vậy thì người nông dân chỉ còn
15%. Cho nên họ không có hứng thú lao động. ->
Người nông dân muốn có ruộng đất muốn tự do nên họ


muốn lập đổ chế độ phong kiến. Đó là lí do tại sao
người nông dân là lực lượng tham gia đông đảo nhất
trong cuộc cách mạng sau này.
GV: Nền kinh tế Pháp có điểm gì mới?
HS: đọc SGK, trả lời.
GV: nhận xét, bổ sung.
Yếu tố kinh tế mới của Pháp lúc này là nền công, * Công thương nghiệp
thương nghiệp khá phát triển

Công thương nghiệp có

Lúc này ở Pháp đã có những công ty tập trung số sự phát triển nhưng bị
lương công nhân khá đông, có sự phát triển mạnh công kìm hãm bởi chế độ
nghiệp dệt, luyện kim, dẫn tới sự ra đời của các thành phong kiến.
thị như Bóc-đô, Hăng-Vơ, có những mặt hàng rất nổi
tiếng xuất khẩu ra bên ngoài như nước hoa Pháp, rượu
vang Pháp.
GV: trình chiếu hình ảnh hải cảng Mác Xây đây là nơi
buôn bán rất sầm uất của các thương gia người Pháp
lúc này, đã xuất hiện các công ty buôn bán không chỉ
với các nước Châu Âu mà còn với các nước phương
Đông.
Mặc dù đều có sự phát triển nhưng công nghiệp và
thương nghiệp nước Pháp lúc này đều bị kìm hãm, bởi

chế độ thuế khóa nặng nề, quy chế khắt khe, chế độ đo
lường không thống nhất.
Hoạt động 2 ( cả lớp, cá nhân) Tìm hiểu tình hình
chính trị, xã hội của nước Pháp trước cách mạng.
Ở nước Pháp lúc này vẫn duy trì chế độ quân chủ
chuyên chế.


GV: Chế độ chính trị của Pháp vào cuối thế kỉ XVIII
có đặc điểm gì ?

b, Chính trị - xã hội

HS: Suy nghĩ, trả lời.
GV: nhận xét, bổ sung

- Duy trì chế độ quân chủ

Chính trị nước Pháp thời kì này là một chế độ CT-XH chuyên chế do vua Lui 16
mà ở đó người đứng đầu là ông vua chuyên chế, người đứng đầu.
có quyền lực cao nhất trong nhà nước, có quyền cai trị
đối với nhân dân, đồng thời cũng đứng đầu giáo hội và
đại diện cho chế độ QCCC nước Pháp là vua Lui I thứ
16.
GV: trình chiếu hình ảnh vua Lui 16 và hoàng hậu
Maria Antoinette.
Vua Loui XVI là một con người bề ngoài béo tốt, phì
nộm, không hề thích việc triều chính, thú vui duy nhất
của ông là đi săn bắn, do đó số lượng ngựa của ông lên
tới 1857 con với 1400 người giữ ngựa, mỗi lần đi săn

phải có 214 người theo hầu, chính vì những việc ăn
chơi như vậy cho nên hàng năm nhà nước tiêu tốn của
nhân dân 1 khoản tiền khổng lồ, tính đến năm 1789 thì
số nợ này lên tới 1,85 tỉ phrang, triều đình không thể
chi trả nổi, chính vì sự ăn chơi như vậy cho nên nước
Pháp mô tả nhân vật này dưới hình biếm họa
Gv: Xã hội Pháp lúc này có mấy đẳng cấp.
HS: đọc SGK, trả lời.
GV chốt ý
Cùng với chế độ quân chủ chuyên chế, xã hội Pháp
phân chia làm 3 đẳng cấp.


Gv giải thích đẳng cấp và giai cấp:
+ Đẳng cấp là tầng lớp xã hội được hình thành dưới
các chế độ chiếm hữu nô lệ, phong kiến, do luật pháp
hoặc tục lệ quy định về vị trí xã hội và quyền lực và
nghĩa vụ, có khi mang tính cha truyền con nối.
+ Giai cấp là tập đoàn người đông đảo trong xã hội, có
vị trí và vai trò nhất định trong nền sản xuất xã hội,
hưởng thụ của cải làm ra trong xã hội theo địa vị
chiếm hữu hay không chiếm tư liệu sản xuất.
Để có thể hiểu rõ hơn về sự phân hóa đẳng cấp trong
xã hội. các em chú ý quan sát trên sơ đồ.
GV: trình chiếu sơ đồ 3 đẳng cấp, giải thích.
Đây chính là sơ đồ 3 đẳng cấp: Đại diện cho chế độ
phong kiến là quý tộc và tăng lữ, có nhiều đặc quyền
về kinh tế, chính trị, xã hội, xuất hiện từ thời chiếm
hữu nô lệ và đến thời kì phong kiến rất lớn mạnh và 2 - Xã hội Pháp phân chia
đẳng cấp này chỉ chiếm 1 % trong xã hội.

thành 3 đẳng cấp, quý tộc,

Đẳng cấp thứ 3 bao gồm: Nông dân, công nhân, tư sản, tăng lữ, và đẳng cấp thứ
bình dân thành thị, đây là các giai cấp có địa vị thấp 3.
nhất trong xã hội, không có quyền về chính trị, phải -> Mâu thuẫn xã hội gay
nộp thuế và chiếm tới 99% dân số trong đó nông dân gắt.
chiếm 90%.
Thầy lưu ý với các em một giai cấp là giai cấp tư sản:
có đại tư sản, trung ts và tiểu ts, họ là một giai cấp có
học và rất giàu có, họ học để phục vụ cho việc buôn
bán, họ học để chống lại chế độ PK
Như vậy: Quý tộc phục vụ nhà vua bằng lưỡi kiếm


Tăng lữ phục vụ nhà vua bằng những lời cầu nguyện
Nhưng lại có mọi đặc quyền đặc lợi về kinh tế, chính
trị.
Đẳng cấp thứ 3 phục vụ nhà vua bằng thuế khóa và lao
dịch nhưng lại không được hưởng bất cứ quyền lợi gì.
Vậy trong xã hội Pháp lúc này xuất hiện mâu thuẫn
nào?
HS: suy nghĩ trả lời
GV nhận xét.
Xã hội mẫu thuẫn gay gắt.
GV: vậy theo em yêu cầu của lịch sử nước Pháp lúc
này là gì?
HS: Suy nghĩ, trả lời
GV; nhận xét, chốt ý: Yêu cầu của nước Pháp lúc này
là lật đổ chế độ phong kiến, phá đi quan hệ sản xuất lỗi

thời, tạo điều kiện cho CNTB phát triển.
Hoạt động 3 ( cả lớp- cá nhân)
Gv Vào cuối thê skỉ XVIII đã xuất hiện trào lưu tư
tưởng nào?

2, Cuộc đấu tranh tên lĩnh

HS: đọc SGK trả lời.

vực tư tưởng.

GV nhận xét, bổ sung

- Cuối thế kỉ XVII ở Pháp

GV: vậy ý nghĩa của trào lưu này là gì?

xuất hiện trào lưu triết

HS: đọc sgk trả lời.

học Ánh sáng.

Mong muốn xây dựng một nhà nước mới, bỏ hẳn chế - Đại diện là Mông te xki
độ phong kiến và xây dựng chế độ mới. những nội ơ, Vôn te và Rút Xô.
dung các ông đưa ra gọi là trào lưu Triết học Ánh Dọn đường cho cách
sáng,

mạng tư sản bùng nổ, xây

Nó có ý nghĩa tấn công vào chế độ phong kiến, mở dựng 1 xã hội mới.
đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
Trên đây là chân dung ba đại diện cho trào lưu này là
Mông te xki ơ. Vôn te và Rút xô.
Với các tư tưởng tiến bộ này thì nó không chỉ là cơ sở
nghiên cứu xã hội không tưởng sau này mà cả Các
Mác Và Ăng ghen cũng nghiên cứu.
Hoạt động 3 ( cả lớp – cá nhân) Tìm hiểu tiến trình của
cuộc cách mạng, nền quân chủ lập hiến, ý nghĩa của sự
kiện 14/07.
Hoạt động 3 ( cả lớp - cá nhân)
II. TIẾN TRÌNH CÁCH MẠNG.
1, Cách mạng bùng nổ, nền quân chủ lập hiến.

II. TIẾN TRÌNH CÁCH

GV hỏi: Vậy các em đọc SGK và cho thầy biết sự kiện MẠNG.
nào được coi như “ giọt nước tràn li” trực tiếp dẫn đến 1, Cách mạng bùng nổ,
bùng nổ cuộc cách mạng?
HS: Lắng nghe, đọc SGK, trả lời.
GV: nhận xét, chốt ý.
Ngày 5/5/1789 Vua Loui triệu tập hội nghị ba đẳng cấp
tại phòng giải trí của cung điện Vecxai.
GV: Tại hội nghị này vua Loui đã đề cập đến những
vấn đề gì? Và ông có đạt được mục đích của mình hay
không?
HS: đọc SGK, trả lời, ghi chép.
Dấu hiệu nào thể hiện sự chống đối của đẳng cấp thứ
3?

HS: suy nghĩ, trả lời.

nền quân chủ lập hiến


Ngày 17/06 đại biểu đẳng cấp thứ 3 tuyên bố là quốc
hội, đây là cơ quan duy nhất thông qua các đạo luật tài
chính, chế độ mới, soạn thảo hiến pháp. Đây là phản
ứng đầu tiên của đẳng cấp thứ 3 chống lại chế độ
QCCC.
Trước tình hình này vua Loui và các quý tộc của mình
đã phản ứng ráo riết. Ngày 12/07/1789 vua đã thuê
một trung đoàn lính đánh thuê của Đức tấn công dã
man vào quần chúng nhân dân, cách mạng bùng nổ.
GV trình chiếu hình ảnh Tấn công ngục Ba-xti hỏi:
Em có nhận xét gì về sự lừng lững của ngục Ba-xti và
số lượng người tham gia?
HS quan sát, trả lời.
Gv: Xin giới thiệu với các em về pháo đài này.
Ngục Ba-xti được xây dựng từ thế kỉ 14. Ban đầu nó
được xây dựng với mục đích là bảo vệ cho kinh thành
Pari. Tuy nhiên càng về sau nó càng trở thành nỗi * Nguyên nhân trực tiếp.
khiếp hãi của người dân, bởi lẽ nó trở thành nơi giam - Ngày 5/5/1789 hội nghị
cầm của những người chống đối chính trị, kể cả những ba đẳng cấp do nhà vua
người mong muốn được xây dựng xã hội mới, mong triệu tập bị đẳng cấp thứ
muốn được tự do.
Ngục này nằm ở phía Tây Nam thủ đô Pari có tường
đá hình răng cưa cao, với các tháp canh cao, có hào
sâu rộng bao bọc xung quanh và chỉ có duy nhất 1
chiếc cầu bắc qua.

Việc đánh chiếm ngục Ba xti diễn ra ác liệt trong suốt
4 giờ, quần chúng dùng thang bắc qua hào, xong bọn

ba phản đối


lính từ trên tháp canh bắn xuống xối xả, nhiều người
đã hi sinh, về sau đội dân quân mang pháo tới, bắn vào
pháo đài, 1 viên đạn bắn trúng sợi dây kéo cầu treo,
quần chúng cách mạng ào ạt vượt qua cầu tràn lên
pháo đài và chiến được pháo đài.
Gv nhà thơ Tố Hữu đã viết 1 bài thơ về khí thế cách
mạng của ngày 14/7
“ Và lớn và bé, đàn ông , đàn bà
Tất cả chiếm mỗi người đôi khí giới
Anh hàng thịt vung con dao sáng chói
Người lính già quắc thước múa chuôi gươm
Và anh hàng giày quần áo rách tươm
Anh hàng dệt đang nằm sau cửa xưởng
Cùng trỗi dậy uy nghi như võ tướng
Giật thanh đao khẩu súng nhảy sa vào

* Diễn biến

Những thằng con bé bỏng đứng giương oai

- Ngày 14/07/1789 quần

Phồng má, thổi kèn vang sau gót bố”

chúng phá ngục Ba-xti,

Quần chúng cách mạng chiếm được ngục Ba xti, viên mở đầu cho cách mạng
chỉ huy bị hành quyết. tiếp đó quân khởi nghĩ đã phá Pháp,
hủy hoàn toàn ngục Ba xti để tỏ rõ quyết tâm tiêu diệt Quần chúng nhân dân nổi
chế độ phong kiến chuyên chế. Ngày nay nơi mà dậy

khắp

nơi,

chính

chúng ta thấy khi đến Pari là quảng trường Ba xti. Để quyền của tư sản tài chính
kỉ niệm thắng lợi vĩ đại của nhân dân trong cuộc đấu được thiết lập phái lập
tranh chống phong kiến, 100 năm sau nước Pháp lấy hiếm.
ngày 14/07 hàng năm là ngày quốc khánh!
Gv Vậy các em hãy cho thầy biết ý nghĩa của của - Thông qua tuyên ngôn
ngày 14/07?

Nhân

Quyền

và

dân


HS: suy nghĩ, trả lời.

quyền, nêu cao khẩu hiệu

GV chốt ý:

Tự Do- Bình Đẳng- Bác

Mở đầu cho cuộc cách mạng

Ái. ( 8/1789)

Giáng đòn đầu tiên vào chế độ QCCC

- 9/1791 Ban hành hiến

Hạn chế quyền lực của vua

pháp, xác lập chế độ quân

Thủ tiêu xã hội đẳng cấp.

chủ lập hiến.

Cùng với cuộc đấu tranh của quần chúng nhân nhân - Vua Loui tìm mọi cách
dân ở Pari thì khắp nơi trong nước Pháp các trung tâm chống phá cách mạng.
chống phong kiến ở thành thị cũng đứng lên đấu tranh - 4/1792 Chiến tranh giữa
chống lại chế độ chuyên chế.

Pháp và liên minh Áo –

GV trình chiếu bản đồ phong tào nhân dân Pháp năm Phổ bùng nổ.
1789.

- 11/07/1792 Quốc hội

Không chỉ ở thành thị cả nông thôn cũng cùng nổi dậy tuyên bố tổ quốc lâm
thể hiện tinh thần đấu tranh của quần chúng nhân dân nguy.
Pháp tấn công vào chế độ quân chủ chuyên chế.
Cuối tháng 8 năm 1789 quốc hội lập hiến thông qua
bản tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền.
Vậy em nào hãy cho thầy biết, nội dung chính của bản
tuyên ngôn này là gì nó có ý nghĩa như thế nào?
HS: đọc SGK và trả lời
GV trình chiếu hình ảnh bản tuyên ngôn Pháp.
Chốt ý
GV: Quốc hội lập hiến sau khi ra đời đã có những việc
làm gì?
HS: đọc SGK, trả lời.
GV: nhận xét, chốt ý.
Quốc hội lập hiến đã ban hành nhiều chính sách


khuyến khích công thương nghiệp phát triển, tuy nhiên
vẫn tồn tại nhiều hạn chế nên quần chúng nhân dân
tiếp tục đấu tranh tiếp tục diễn ra.
Tháng 9/1789, hiến pháp được thông qua, xác lập
quyền thống trị của giai cấp tư sản dưới hình thức
quân chủ lập hiến.
GV: Vậy trước sự bùng nổ và phát triển mạnh mẽ của
cách mạng nước Pháp lúc bấy giờ thì em hãy cho thầy

biết thái độ của vua Loui 16 như thế nào?
HS: suy nghĩ, trả lời.
GV: nhận xét, chốt ý.
Loui 16 đã tìm mọi cách chống phá cách mạng.
Tháng 4/1792, chiến tranh Pháp và liên quân phong
kiến Áo-Phổ bùng nổ.
GV: Vậy trước tình hình đó quốc hội và quần chúng
nhân dân Pháp đã làm gì?
HS: đọc SGK trả lời.
GV: nhận xét, trình chiếu hình ảnh, tổng động viên, bài
hát Mác xây.
Ngày 11/07/1792 Quốc hội tuyên bố tổ quốc lâm nguy,
ra sắc lệnh động viên quân tình nguyện.
Vậy thì trong tiết học ngày hôm nay các em đã biết
được những tiền đề, diễn biến của cuộc cách mạng tư
sản Pháp, cuộc cách mạng tiếp tục mở ra giai đoạn
mới thầy trò chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu
tiết học sau

trong


V. CỦNG CỐ, DẶN DÒ.
1,Cho học sinh làm bài tập nhận thức, củng cố bài học. hoàn thiện bài tập điền vào
chỗ trống, tìm hiểu tình hình nước Pháp trước cách mạng.
2, Bài tập về nhà
Vẽ sơ đồ ba đẳng cấp ở Pháp.
Nhắc nhở học sinh chuẩn bị bài.