Một số bài toán về an toàn thông tin trong chuyển tiền điện tử (Đồ án tốt nghiệp)

M CL C
L
Ch

............................................................................................................ 1
ng 1

N.................................................................... 2

1.1.

..................................................... 2

1.1.1.

Ch

................................................ 2

1.1.2.

............................................................... 4

1.1.2.1.

................................................................................. 4
............................................................................. 5
...................................................................... 7
................................... 8
..................................................................................... 8
................................................................................... 10

1.3

........................................................................................................ 11

1.3.1

....................................................................................... 11

1.3.2

................................................................. 13

1.4

CH

.................................................................................................. 14

1.4.1

...................................................................................... 15

1.4.1.1 S

.......................................................................................... 15

1.4.1.2 S

.................................................................................... 15

Ch

ng 2.CÁC KHÁI NI M C B N V DÙNG TI

2.1. KHÁI NI

NT

.................... 17

N T .......................................................... 17
n t ...................................................................... 17

2.1.1.1. Mô hình tr ti n sau. .................................................................................... 17
2.1.1.2. Mô hình tr ti n tr

c.................................................................................. 18

2.2. KHÁI NI M TI

N T .......................................................................... 20

2.2.1. Khái ni m ....................................................................................................... 20
2.2.2. Mô hình giao d ch mua bán b ng ti

n t ............................................... 21


2.2.3. C u trúc c a Ti

n t .............................................................................. 22

2.2.4. Tính ch t c a ti

n t ............................................................................... 23

2.2.4.1. Tính an toàn (Security)............................................................................... 24
2.2.4.2. Tính xác th c .............................................................................................. 24
2.2.4.3. Tính riêng t

(Privacy) .............................................................................. 24

c l p (Portability).......................................................................... 25
2.2.4.5. Tính chuy n nh

c (Ttransferrability .......................................... 25
c (Divisibility) ............................................................ 26

N TRONG DÙNG TI
2.3.1 M t s bài toán trong dùng ti

N T ...................................... 26

n t ......................................................... 27

Ch ng 3:M T S BÀI TOÁN V AN TOÀN THÔNG TIN TRONG
GIAO D CH THANH TOÁN TI
N T ....................................................... 28
..................... 28

3.1.1. Gi

. ......................................................................................... 28
.......................................................................................................... 29

3.2.BÀI TOÁN PHÒNG TRÁNH TIÊU M

NG TI N NHI U L N .......... 29

3.2.1. Gi i thi u bài toán .......................................................................................... 29
3.2.2.Gi i pháp.......................................................................................................... 30
....................... 31
3.2.1.Gi
3.
Ch

........................................................................................... 31
.......................................................................................................... 32

ng 4.TH

................................................................. 35
................................... 36
................................................................................................ 36
.................................................................................................. 36
,c

c .............................................. 37

Nam .......................................................................................................................... 38

................................................................. 39


4.2.TH

........................ 39
................................................................................ 39
............................................................................................. 40
............................................................................. 41

4

liêu m c 0 ........................................................................... 45

4

c 1..................................................................... 46
..................................................... 50

4.3. TH
4.3.1. Th
4.3.2 . Ch

...... 54
....................................................... 54
. ........................................................................ 56
.............................................................................................................. 61
........................................................................................ 62

.
. Tuy nhiê
.

.

.

!

1


Ch

N

1.1.

1.1.1.

tin

:
+
)
)

.
A

:
.

+

.

.

.

,

2


.

.

.

3


1.1.2.
1.1.2.1.
( Last Privilege)
, theo nguyên

.
*B

( Defence In Depth)

.
*

( Choke Point)

.
*

(Weakest Link)

.
*

.
*

.

4


:
*

.
*

gia
).

.

5


*

.
*

-

(intranet).
*

, hay

.

-

.

-

.

-

.
.

-

.

6


.

:
-

( Link_Oriented_Security).

-

( End_to_End).

.

.

7


1.2.
1.2.1.
*

.
.
.

1.
: gcd(m,n)=1.
.
.

-

.

n)
:
11 (mod 7) = 4

:
.

.

.

= a1b1 mod n.
8


.

-

Zn
Zn

.
-

Zn

( theo

Zn

mod n ).
={a

Zn

Zn

.
*

Cho a

Zn

Zn

giá tr x trong kho ng

là

¹.

Cho a, b

Zn

.
Cho a

(a, n) = 1.

Zn

/d.
:

9

1.2.2. K
*

:
:(x*y)*z=x*(y*z)
:
e

G: e * x = x * e = x , x

G
:

.

1.

cho

1 mod

.

:
S
x, y

S
S => x * y S

:
x

G: n

= x.

:( Z

1.

10


1.3
1.3.1

).
:
.

-

).

:
:
,
,
,

ek

E; ek : P

:
x

P: ek (x) = E ( K, x)

y C:

(x) = D ( K, y)

ek

:
x

P:

( ek (x)) = x

11

:C


.

.

12


1.3.2

.

-

q

-

: n = p.q

-

Phi
Tính ch t c a hàm

(n) = (p

(n) = n - 1

2./N u n=p.q là 2 s nguyên t th
3./N u n=m1.m2. Trong

b, 1

-

(n) =

(m1)

(m2)

(n

b : ab 1(mod

(n)

(n))

,b

Zn

= xb mod n

Zn

=

(p.q) =(p-1)(q-1)

(m1,m2)=1 th :

(m1.m2)=

= C = Zn

1)

(n):

1./N u n là s nguyên t th

-

1)(q

.

n =p.q, Z n

mod n

-1}

Zn

Zn

13

1.4

.

.

).
( P, A, K, S, V)
P:

:
.

A:
).

K:
k

K

S

V.
:P

:PxA
:

P

=

=

14


1.4.1
1.4.1.1
: S = (P, A, K, S, V ).
1./
P = A = Zn
(n) = (p

.
1 )(q

1)

K = (n, p, q, a, b)
(n)

Zn

e

Zn

(n)
.

2./
:

Zn

y=

( )=

mod n,y

A

3./
Verk ( , )= true

(mod n)

1.4.1.2
1./

.

.
2./

:
.
,

= H(m,
(c, s)

15

),

= (r+xc)mod q


3./

:
c = H(m,

)

.
Khâu

.

.

.

16

CÁC KHÁI NI

N V DÙNG TI

2.1. KHÁI NI M THANH

NT

NT

Khâu quan tr ng nh t c

nt

c thanh toán,

b i vì m c tiêu cu i cùng c a cu
nh ng cái gì c

i mua nh

i bán nh

c

c s ti n thanh toán.

Thanh toán là m t trong nh ng v

ph c t p nh t c

t c a nó khi áp d

ng

c hình th c thanh toán

nt
c thanh toán ti

nt

(Electronic

message) thay cho vi c thanh toán b ng ti n Sec hay ti n m t. B n ch t c a mô hình
ng l i mô hình thanh toán truy n th
giao d ch, các thao tác x lý d li u, quá trình chuy n ti
hi n thông qua m

t c
tc

c th c

c n i b ng các giao th c chuyên d ng.
nt .

H th

c hi n thanh toán cho khách hàng theo m t s cách,

mà ti n m

ng không th

c. H th

cung c p kh

hàng hóa và d ch v qua th i gian, b ng cách cho

i mua tr ti n ngay, tr ti n sau hay tr ti

c.

2.1.1.1. Mô hình tr ti n sau.
Trong mô hình này, th

m ti n m

c rút ra kh i tài kho

chuy n sang bên bán, x y ra ngay (pay-now) ho c sau (pay-later) giao d ch mua
bán. Ho

ng c a h th ng d a trên nguyên t c Tín d ng (Credit crendental). Nó
c g i là mô hình mô ph ng Séc (Cheque-like model).

17

2.1.1.2. Mô hình tr ti

c.

Trong mô hình này, khách hàng liên h v i ngân hàng (hay công ty môi gi i
c ch ng t do ngân hàng phát hành. Ch ng t
này mang d u n c a ngâ
b tc

ng ti n s

mb ob

dùng

p h th ng thanh toán v i ngân hàng này.

i l y ch ng t c a ngân hàng, tài kho n c a khách hàng b tri t kh
ng v i giá tr c a ch ng t
khi s d ng ch ng t

y, khác

c s tr ti

mua hàng và thanh toán.Ch ng t

c
i do

khách hàng t o ra, không ph i dành cho m t cu c mua bán c th , mà do ngân hàng
phát hành và có th s d ng vào m i m
gi

nm

ó th s d ng
c g i là mô hình mô ph ng ti n m t

(Cash-like model).
i mua hàng t i c a hàng và thanh toán b ng ch ng t
c a hàng s ki m tra tính h p l c a chúng, d a trên nh

c bi t do

ngân hàng t
C a hàng có th ch n m t trong hai cách: Ho c là liên h v
chuy n vào tài kho n c a mình s ti

c khi giao hàng (deposit-now), ho c là

ch p nh n và liên h chuy n ti n sau vào th i gian thích h p (deposit-later).
ng h p riêng c a mô hình mô ph ng ti n m
(Electronic Cash).

18

nt

Hi n t i h u h t các d ch v mua bán hàng hoá trên m
th c thanh toán b ng th tín d ng (Credit card).

u s d ng hình

i s d ng c n nh p vào các

i s d ng, mã s th , ngày h t h n c a th

tín d ng

c dùng ph bi n cho các thanh toán khác nhau, nên nh ng thông tin trên có
nhi

i bi t. Th c t hi n nay, các gian l n v th trên Internet chi m 6-7%

t ng s các giao d ch th

c châu Âu, t l này

châu Á là 10%. T i Vi t

nam, d ch v th tín d ng m i s d ng cu

n nay, t l các

giao d ch gian l n trên t ng s các giao d
Trên th gi i hi n nay, nhu c u v
các v

h t

nt v

n t r t ph bi
c gi i quy

ng và

t ra. Vi c nghiên c u xây d ng các h th ng thanh toán
n t
m

m b o an toàn thông tin trong các d ch v

n t là

ng nghiên c u r t c n thi t hi n nay.
Xây d ng các h th

n t v m t k thu t chính là ng d ng

các thành t u c a lý thuy t m t mã. Các mô hình thanh toán s d ng các giao th c
m

c xây d

m b o an toàn cho vi c giao d ch thông tin gi a các

bên tham gia.

19


2.2. KHÁI NI M TI

NT

2.2.1. Khái ni m
Ti

n t (E-money, E-currency, Internet money, Digital money, Digital

cash) là thu t t v
hi u Ti

. Tuy nhiên có th

n t là lo i ti

nt

m ng máy tính và nh ng h th ng ch a giá tr
Systems).Ti

nt

d ng s

n

(Digital stored value

i dùng có th thanh toán khi mua hàng, hay s

d ng các d ch v , nh truy

máy tính (hay thi t b

Smart Card) này t i máy tính khác (Smart Card).
(Serial) trên ti n gi y, dãy s c a ti
M

ng ti

nt

m

ng ti n th

n t là duy nh t.

c phát hành b i m t t ch c (ngân hàng) và bi u di n
n t có lo i n danh (identified e-money), có lo i

nh danh (anonymous identified e-money). Ti n n danh không ti t l thông tin
nh danh c

i s d ng. Tính n danh c a ti

ng. Ti

nt

nt

nm t

c rút t m t tài kho n, có th

hay chuy

c tiêu xài

l id uv t.Có nhi u lo i ti n n danh, có

lo i

iv

n danh v i ngân hàng. Có lo i n

danh hoàn toàn, n danh v i t t c m

i.Ti

nh danh c

nt

nh danh ti t l thông

tín d ng, cho phép ngân hàng

u v t c a ti n khi luân chuy n.
M i lo i ti n trên l i chia thành 2 d ng: tr c tuy n (online) và không tr c
tuy n (offline).
Tr c tuy

n ph

i phía th

ki m soát giao

d ch.
Không tr c tuy
liên quan tr c ti

ki

c giao d ch, mà không c n

n phía th ba (ngân hàng).

Hi n nay có 2 h th ng ti

n t chính: Th thông minh (Smart Card) hay

ph n m m. Tuy nhiên chúng
c l p, tính chuy

n sau: Tính an toàn, tính riêng
ng, tính phân chia.chung

20


2.2.2. Mô hình giao d ch mua bán b ng ti

nt

Ngân hàng

G i ti n
Rút ti n

Ông A

Ông B

Thanh toán

Hình 1: Mô hình giao d

n c a h th ng Ti

Mô hình giao d ch mua bán b ng ti

nt .

n t có 3 giao d ch v

i tr ti

ng:

c tr ti

i

bán).
* Rút ti n: Ông A chuy n ti n t tài kho n

a mình

là Smart Card hay máy tính) .
* Thanh toán: Ông A chuy n ti n t
* G i ti n: Ông B chuy n ti n nh

c vào tài kho n c a mình

hàng.

Mô hình này có th th c hi n b ng 2 cách: tr c tuy n, không tr c tuy n.
21

ngân

Tr c tuy n:
Ông B liên l c v

ki m tra tính h p l c

thanh toán và phân ph i hàng. Thanh toán và G i ti

ng ti

c ti

c khi
ng th i.

Thanh toán tr c tuy n c n thi t cho giao d ch có giá tr l n. H th ng yêu
c u ph i liên l c v i ngân hàng trong su t m i l n giao d ch, vì th chi phí nhi u
n và th i gian).
Không tr c tuy n: ông B liên l c v
ng ti

c

ki m tra tính h p l c a

ti n hành sau quá trình thanh toán. Nó phù h p cho nh ng giao

d ch có giá tr th p.

tr c tuy n
(online)
nh danh
(Identified)

0 tr c tuy n
(offline)

tr c tuy n
(online)
n danh
(Anonymous)

0 tr c tuy n
(offline)
c thanh toán

2.2.3. C u trúc c a Ti

nt

22