Tiểu luận tài chính tìm hiểu về thị trường chứng khoán việt nam

ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam

LỜI MỞ ĐẦU
Một trong những giải pháp cực kỳ quan trọng để thực hiện đường lối đổi công
nghiệp hoá, hiện đại hoá của Đảng và nhà nước ta theo phương châm phát huy tối đa
nội lực là thúc đẩy quá trình cổ phần hoá, sớm hình thành thị trường chứng
khoán(TTCK) ở Việt Nam.
Để có thể phát huy những ưu thế của cách đi tắt, hoà nhập từng bước vào thị
trường tài chính khu vực và quốc tế,TTCK Việt Nam đã đạt được những yêu cầu
nhất định về cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại,trong đó việc đào tạo một đội ngũ nhân
viên giỏi,có đủ phẩm chất và năng lực,cần được khẳng định là chiến lược hàng đầu.
Tạo ra tâm lý và thói quen đầu tư vào TTCK trong mọi tầng lớp nhân dân thay
vì cất trữ tiền của tại nhà,cũng là vấn đề đặt ra cho các cơ quan,chức năng,các
phương tiện thông tin đại chúng,các nhà kinh tế,các tổ chức tín dụng …nhằm huy
động mọi nguồn nội lực vào sự nghiệp xây dựng đất nước.
Thị trường chứng khoán là mảng đề tài mới mẻ nên không tránh khỏi sót. Em
rất mong được sự giúp đỡ của các thầy cô.Em chân thành cảm ơn.

1


ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
NỘI DUNG
I.Những vấn đề cơ bản về thị trường chứng khoán
1.Chứng khoán và thị trường chứng khoán
Khái niêm:Thị trường chứng khoán là một bộ phận cấu thành của
thị trường chứng khoán,thị trường chứng khoán được hiểu một cách chung nhất,là
nơi diễn ra giao dịch mua bán,trao đổi các chứng khoán- các hàng hoá và dịch vụ
tài chính giữa các chủ thể tham gia.Việc trao đổi mua bán này được thực hiện theo
những quy tắc ấn định trước.
Căn cứ vào quá trình phát triển và giao dịch chứng khoán thì TTCK

được chia thành thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp.
+Chứng khoán:là những giấy tờ có giá và có khả năng chuyển nhượng
xác định số vốn đầu tư (tư bản đầu tư)chứng khoán xác nhận quyền sở hữu hoặc
quyền đòi nợ hợp pháp,bao gồm các điều kiện về thu nhập và tài sản trong một
thời hạn nào đó.
Chứng khoán bao gồm:
+Cổ phiếu
+Trái phiếu
+Chứng chỉ quỹ đầu tư và một số loại chứng khoán khác
2.Các nguyên tắc hoạt động của TTCK
2.1.Nguyên tắc công khai:
Tất cả hoạt động trên thị trường đều được công khai.Các loại chứng
khoán được mua bán trên TTCK, tình hình tài chính,kết quả kinh doanh phát hành
chứng khoán được niêm yết trên TTCK,công khai số lượng chứng khoán được
mua bán,giá mua bán trên thị trường và trên các phương tiện thông tin đại
chúng.Đồng thời các nguyên tắc này đòi hỏi các chủ thể phát hành phải cung cấp
một cách trung thực các thông tin về năng lực kết quả hoạt động kinh doanh của
công ty về lợi nhuận,phân chia lợi nhuận…và phải chịu trách nhiệm về những
thông tin của mình.
2


ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
2.2.Nguyên tắc trung gian:
Điều đó có nghĩa là mọi hoạt động mua bán chứng khoán đều phải thông qua
những người mua giới thực hiện mà không phải là do trực tiếp những người muốn
mua và người mua bán tiến hành.Nguyên tắc này đảm bảo cho thị trường hoạt
động lành mạnh,đều đặn,tránh sự lừa đảo giả mạo nhằm bảo vệ lợi ích cho người
đầu tư.Những người môi giới là những người có khả năng phân tích về chứng
khoán và hiểu rõ tình hình tài chính kinh tế của doanh nghiệp mà đưa ra được

những lời khuyên.Trong hoạt động mua bán chứng khoán họ nhân danh khách
hàng để thực hiện việc mua bán với giá tốt nhất và được hưởng hoa hồng của hợp
đồng.Nguyên tắc này tránh cho sự nhầm lẫn hoặc bị lừa đảo do chưa hiểu biết kỹ
về thị trường chứng khoán,đồng thời làm tăng nguồn đầu tư vào TTCK.
2.3.Nguyên tắc đấu giá:
Việc đánh giá chứng khoán được thực hiện thông qua một cuộc đấu giá.Giá
chứng khoán được xác định khi có sự thống nhất giữa giá bán và giá mua.Giá bán
và giá mua chứng khoán tại một thời điểm nhất định do nhà môi giới đưa ra tuỳ
theo nhận định và kinh nghiệm riêng của họ và tuỳ theo số lượng cung cầu chứng
khoán ở tại thời điểm đó.
3.Vai trò TTCK:
Xu thế hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực với sự ra đời của tổ chức thương
mại thế giới(WTO),của liên minh Châu Âu,của các khối thị trường chung,đòi hỏi
các quốc gia phải thúc đẩy phát triển kinh tế với tốc độ và hiệu quả cao.Thực tế
phát triển kinh tế ở Việt Nam nói riêng,thế giới nói chung đẫ khẳng định vai trò
quan trong của TTCKtrong phát triển kinh tế.
TTCK với việc tạo ra các công cụ có tính thanh khoản cao ,có thể tích trữ,tập
trung phân phối vốn,chuyển thời hạn của vốn phù hợp với yêu cầu phát triển kinh
tế.
Tạo một cạnh tranh có hiệu quả trên TTCK,điều này buộc các ngân hàng
thương mại và các tổ chức tài chính phải quan tâm tới hoạt động của chính họ và
làm giảm chi phí tài chính.
3


ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
Góp phần thực hiện tái phân phối công bằng hơn,thông qua việc buộc các tập
đoàn quyết định trị phát hành chứng khoán ra công chúng,giải toả sự tập trung
quyền lực kinh tế của các tập đoàn,song vẫn tập trung vốn cho sự phát triển.
TTCK tạo điều kiện cho việc tách hết giữa sở hữu và quản lý doanh nghiệp

Hiệu quả của quốc tế hoá TTCK.Việc mở cửa TTCK làm tăng tính lỏng và
cạnh tranh trên thị trường quốc tế
TTCK tạo cơ hội cho chính phủ huy động các nguồn tài chính mà không tạo
áp lực về lạm pháp.
TTCK cung cấp một dự báo tuyệt vời về các chu kỳ kinh doanh trong tương
lai
Ngoài những tác động tích cực trên,TTCK cũng có những tác động tiêu cực
nhất định.TTCK hoạt động trên cơ sở thông tin hoàn hảo.Song ở các thị trường
mới,thông tin được chuyển tải tới các nhà đầu tư không đầy đủ và không giống
nhau.Với việc quyết định giá cả chứng khoán không phản ánh giá trị kinh tế cơ
bản của công ty và không trở thành cơ sở để phân phối một cách có hiệu quả các
nguồn lực.
Một số tiêu cực khác của TTCK như hiện tượng đầu cơ,hiện tượng xung đột
quyền lực làm thiệt hại cho các cổ đông thiểu số,việc mua bán nội gián,thao túng
thị trường làm nản lòng các nhà đầu tư ,như vậy sẽ tác động tiêu cực tới tiết kiệm
và đầu tư.Nhiệm vụ của các nhà quản lý thị trường là giảm thiểu các tiêu cực của
thị trường nhằm bảo vệ quyền lợi các nhà đầu tư và đảm bảo cho tính hiệu quả của
thị trường.
Như vậy,vai trò của TTCKđược thể hiện trên những khía cạnh khác
nhau.Song vai trò tích cực hay tiêu cực của TTCKcó thực sự được phát huy hay
hạn chế phụ thuộc đáng kể và các chủ thể tham gia thị trường và sự quản lý của
nhà nước.
II.Sự hình thành và thực trạng hoạt động của TTCK Việt Nam
1. Tính tất yếu của hình thành
1.2 Do nhu cầu của nền kinh tế
4


ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
Để đưa đất nước đi lên và bước vào một thời kỳ mới,thời kỳ công nghiệp

hoá,hiện đại hoá,thực hiện quản lý vĩ mô nền kinh tế của nhà nước về tài chính và
tiền tệ thì Đảng và nhà nước cần phải hình thành và phát triển từng bước thị
trường chứng khoán,thị trường vốn trong nước là chính,gắn thị trường vốn trong
nước với thị trường vốn quốc tế,động viên thu hút tập trung các nguồn lực công
cuộc đổi mới toàn diện trên đất nước đặc biệt là đổi mối toàn diện trên đất nước
đặc biệt là đổi mới kinh tế.Bởi vì thị trường chứng khoán là một hình thức huy
động vốn dài hạn trong và ngoài nước rất hữu hiệu góp phần làm cho dòng chảy
vốn co thể điều hoà đến tất cả các cơ sở sản xuất kinh doanh,những doanh nghiệp
làm ăn có hiệu quả cần mở rộng phạm vi và mô hình hoạt động.Đó cũng là một
kênh quan trong thu hút vốn dài hạn để các doanh nghiệp có tiềm năng phát triển
ở những ngành kinh tế hàng hoá nhiều thành phần.Thị trường chứng khoán ra đời
sẽ góp phần tích cực vào cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước,góp phần thúc đẩy
quá trình xã hội hoá vốn đầu tư phát triển.
1.2 Do yêu cầu của nhà nước
Xây dựng và phát triển thị trường chứng khoán là một trong những mục tiêu
của chính sách tài chính quốc gia,thị trường chứng khoán là một thể chế tài chính
tất yếu,không thể thiếu được của nền kinh tế thị trường đang hình thành và phát
triển ở nước ta.Xây dựng và phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam đã được
Đảng và Chính phủ quan tâm rất cao trong việc thực hiện các chính sách phát triển
kinh tế nói chung.Điều này đã được khẳng định rõ thông qua hàng loạt những
Nghị quyết Hội nghị trung ươngII Ban chấp hành Trung ương khoá VIII,nghị
quyết 10 của bộ chính trị,Nghị quyết đại hội VIII của Đảng,Nghị quyết kỳ họp thứ
4 quốc hội khoá IX cùng với hàng loạt các văn bản pháp quy khác được ban hành
của chính phủ.
2.Thực trạng hoạt động của thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay.
2.1.Thực trạng :
Ngày 20/7/2000 trung tâm giao dịch chứng khoán TP.HCM được khai trương
và ngày 28/7/2000 phiên giao dịch đầu tiên của thị trường chứng khoán Việt Nam
5

ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
thực hiện là một sự kiện đáng ghi nhớ và có ý nghĩa trong đời sống kinh tế-xã hội
Việt Nam.Có thể khẳng định rằng việc ra đời và hoạt động của thị trường chứng
khoán Việt Nam dưới mô hình Trung tâm giao dịch chứng khoán TP HCM đã
đánh dấu một bước tiến tích cực của nền kinh tế đất nước theo hướng xây dựng
những thể chế của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Đã mấy năm trôi qua kể từ khi trung tâm giao dịch chứng khoán ra đời nhưng
hoạt động của nó chỉ còn đang ở trong bước thử nghiệm.Trung tâm giao dịch
chứng khoán Việt Nam được hoạt động trong quy mô quá nhỏ bé trong khi đó số
lượng cổ phiếu nằm trong tầm tay các nhà đầu tư lớn là khá lớn do đó mà nó dễ
dàng bị tác động bởi các đối tượng này.Tính đến tháng1/2001 thì tổng số lượng cổ
phiếu niêm yết trên thị trường là30.208.000trong đó số đủ điều kiện giao dịch là
21.466.399 cổ phiếu chiếm 71%tuy nhiên chỉ có khoảng35%trong số này được
lưu ký.
Cho đến ngày 13/12/2000,trung tâm giao dịch chứng khoán đã tổ chức thành
công 59 phiên giao dịch,chỉ số VN-idex có xu hướng tăng liên tục trong thời gian
dài,tại phiên giao dịch ngày 13/12/2000chỉ số VN-idex đã đạt được
184,48điểm,trung bình mỗi phiên giao dịch tăng 1.07%.Nhìn chung giá cổ phiếu
có xu hướng tăng đáng kể,tuy nhiên còn quá ít chủng loại hàng hoá trên thị trường
và khối lượng từng chủng loại hàng hoá được giao dịch quá ít,trong khi đó sự hiểu
biết về thị trường chứng khoán của đa số công chúng còn sơ khai và tâm lý ban
đầu là tham gia để biết,do vậy để ổn định thị trường ngay từ khi khai trương,Uỷ
ban chứng khoán nhà nước và trung tâm giao dịch chứng khoán chỉ áp dụng khớp
lệch một lần trong một ngày giao dịch,giảm biên độ giao động giá còn +2% hoặc –
2% không thực hiện giao dịch lô lớn.
2.1 Những thuận lợi cho sự hình thành thị trường chứng khoán Việt
Nam
Vì thị trường chứng khoán Việt Nam đang trong quá trình hình thành và
phát triển nên được nhà nước khuyến khích, hỗ trợ phát triển về mọi mặt.

6


ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
Về phía hoạt động của hoạt động công ty chứng khoán thì trong những tháng
qua,hầu hết các công ty đều làm ăn có lãi hoặc lỗ ít nhưng lãi ở đây chủ yếu từ
tiền gửi tiết kiệm,tuy nhiên họ đều xác định mục tiêu chính chưa phải là lợi nhuận
trong giai đoạn này vì thế họ đã cắt giảm chi phí không cần thiết để nâng cao hiệu
quả hoạt động.Vừa qua các công ty chứng khoán hoạt động nghiệp vụ chủ yếu là
môi giới cho khách,một số công ty do điều kiện thuận lợi đã thu hút được khách
đến mở tài khoản và có tổng giá trị môi giới mua bán chứng khoán cho khách
hàng khá cao.Một số công ty được phép thực hiện hoạt động tư doanh cũng bắt
đầu triển khai hoạt động nhưng tỷ trọng vẫn còn thấp hơn nhiều so với hoạt động
chứng khoán.
2.3 Chủ thể của thị trường chứng khoán
Chính là các doanh nghiệp tư nhân và các doanh nghiệp nhà nước tham gia
phát hành trái phiếu và phát hành trái phiếu.
2.4 Hàng hoá của thị trường chứng khoán
Chính là các loại cổ phiếu, trái phiếu do các công ty phát hành. Người có cổ
phiếu tự do mua ra bán vào nếu có lãi.
2.5 Vấn đề còn tồn tại
Trong những tháng qua,nhìn chung chỉ số chứng khoán có nhiều lúc thăng
trầm song vẫn ở tình trạng trì trệ,thiếu kinh hoạt chưa có được sức hút lôi cuốn tạo
nên một thị trường chứng khoán sôi động mặc dù hệ thống giao dịch của thị
trường giao dịch chứng khoán luôn hoạt động tốt,góp phần giúp thị trường giao
dịch chứng khoán luôn hoạt động tốt,góp phần giúp thị trường hoạt động ổn
định.Mặt khác hệ thống này còn phụ thuộc nhiều vào hệ thống giao dịch do phía
Thái Lan chưa chuyển giao đầy đủ,chỉ mới ở mức vận hành ,có khó khăn trong
việc bảo trì khi có sự cố,việc công bố thông tin còn hạn chế do chưa xây dựng
được mạng diện rộng.

III.Định hướng và những giải pháp cho TTCK Việt Nam
Tổ chức ra một TTCK không khó,cái khó là làm sao để thị trường đó hoạt
động đều đặn lành mạnh và có hiệu quả.
7


ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
1.Định hướng phát triển thị trường chứngd khoán

 Tạo chứng khoán cho TTCK
.Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước và các doanh nghiệp khác
Không thể thực hiệ được cổ phần hoá một cách rộng rãi khi chưa có
TTCK.TTCKlà khâu trung tâm để thực hiện cổ phần hoá,là nơi cung cấp thông tin
đáng tin cậy và tạo ra khả năng luân chuyển vốn đầu tư.
Hai loại công việc cổ phần hoá và thiết lậpTTCK phải được diễn ra đồng
thời để có sự hỗ trợ lẫn nhau
Các doanh nghiệp cổ phần hoá sau khi được tính toán xác định giá trị tài
sản có,chia tổng giá trị tài sản cho mệnh giá cổ phiếu ,sẽ đưa ra tổng số cổ phiếu
cần phát hành.


Phát hành trái phiếu doanh nghiệp

Những doanh nghiệp lớn làm ăn tốt muốn tham gia thị trường chứng
khoán thì khuyến khích phát hành trái phiếu để thị trường chứng khoán
thêm đa dạng.

 Phát hành cổ phiếu của các công ty cổ phần
Khuyến khích các công ty có đủ điều kiện phát hành chứng khoán ra công
chúng và đăng ký các loại chứng khoán đó để giao dịch trên thị trường chứng

khoán tập trung
Thực hiện tư nhân hoá các doanh nghiệp nhà nước và đăng ký cổ phần
hoá đó trên thị trường
2. Giải pháp để khắc phục những hạn chế về vấn đề hàng hoá trên thị
trường chứng khoán Vịêt Nam
Các công ty môi giới chứng khoán với vai trò là người tư vấn phát hành và
bảo lãnh phát hành, tư vấn đầu tư và môi giới đầu tư... là trợ thủ đắc lực ko thể
thiếu được của đơn vị phát hành và nhà đầu tư chứng khoán. Những nhà môi giới
hợp tác với nhau lập ra các công ty chứng khoán. Các công ty chứng khoán thống
nhất nhau lập ra các sở giao dịch chứng khoán để thuận tiện cho việc giao dịch
mua bán chứng khoán. Để tăng năng lực vốn cho các công ty chứng khoán, một số
8


ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
nước trong khu vực cũng đã cho phép các ngân hàng và công ty tài chính tham gia
vào kinh doanh chứng khoán thông qua các công ty con mà họ nắm được 100%
vốn.
Các quỹ đầu tư phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu huy động những nguồn
vốn lẻ tẻ trong công chúng tập hợp thành những số vốn khổng lồ đầu tư vào thị
trường chứng khoán.
Tuy nhiên những người quản lý quỹ phải có lòng tin đối với công chúng và
phải có sự hiểu biết về kinh tế tài chính, có khả năng kinh doanh trong thị trường
chứng khoán.
Các ngân hàng thương mại, công ty tài chính cũng có thể tổ chức ra quỹ đầu
tư tập thể.
Muốn có thị trường chứng khoán ổn định phải có 1 hệ thống pháp luật hoàn
chỉnh. Tính ổn định của thị trường chứng khoán nói lên sự thành công của thị
trường do đó ngay từ đầu Việt Nam cần phải có một hệ thống pháp luật đầy đủ và
có hiệu lực để quản lý, bao gồm các nội dung: phát hành và kinh doanh chứng

khoán, yết giá và giao dịch, lưu trữ chứng khoán và thanh toán vốn, cổ tức.
Về lâu dài, để thị trường chứng khoán luôn luôn phát triển điều quan trọng
nhất là phải giữ được sự tin cậy của các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài. Các
giao dịch trên thị trường phải công khai, giá cả phải hợp lý.

9


ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam

KẾT LUẬN
Thị trường chứng khoán luôn là yếu tố cơ bản trong nền kinh tế thị trường
hiện đại. Do đó phát triển thị trường chứng khoán ở Việt Nam một cách đồng bộ
nó sẽ tác động tích cực đối với sự phát triển đất nước, nền kinh tế quốc dân.
Sau mấy năm hoạt động thị trường chứng khoán đã đạt được những kết quả
bước đầu hình thành được một hệ thống văn bản pháp quy cho việc xây dựng và
phát triển thị trường chứng khoán trong những thời kỳ đầu. Đưa vào vận hành
trung tâm giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh huy động được một khối
lượng vốn đáng kể cho đầu tư và phát triển. Cán bộ các cơ quan quản lý nhà nước,
cơ quan vận hành thị trường cũng như các tổ chức, cá nhân tham gia thị trường đã
có nhận thức thực tế hơn và thị trường chứng khoán rút ra được nhiều bài học kinh
nghiệm.
Tuy nhiên, quy mô hoạt động của thị trường chứng khoán hiện nay còn nhỏ
bé chưa trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn cho đầu tư phát triển của
đất nước. Việc tổ chức và điều hành thị trường của UBCK Nhà nước chưa kiên
quyết, sự chỉ đạo của Chính phủ và sự phối hợp của các Bộ, Ngành liên quan với
UBCK Nhà nước chưa chặt chẽ làm cho thị trường chứng khoán hoạt động kém
sôi động.
Trên đây là những kiến thức sơ lược về thị trường chứng khoán. Việc phát
triên thị trường chứng khoán ở Việt Nam là hết sức cần thiết để thực hiện các mục

tiêu đã đề ra cho sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa. Song điều quan trọng
hơn cả là chúng ta cần phải lựa trọn một mô hình thị trường chứng khoán thích
hợp với Việt Nam trong hoàn cảnh hiện nay.

10


ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Giáo trình TTCK
2.Giáo trình tàI chính trường Đại học Quản lý & kinh doanh Hà Nội
3.Chứng khoán và TTCK-uỷ ban chứng khoán nhà nước
4.Báo đầu tư
5.Thời báo kinh tế Việt Nam
6.Phân tích đầu tư-uỷ ban chứng khoán nhà nước

11


ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU...........................................................................................................................1
NỘI DUNG.......................................................................................................................2

I. Những vấn đề cơ bản về thị trường chứng khoán.............................2
1. Chứng khoán và thị trường chứng khoán..............................................2
2. Các nguyên tắc hoạt động của TTCK....................................................2
3. Vai trò của TTCK...................................................................................3

II. Sự hình thành và thực trạng hoạt động của TTCK Việt Nam ......5
1. Tính tất yếu của hình thành....................................................................5
Do yêu cầu của nền kinh tế ………………………………………….5
Do yêu cầu của nhà nước…………………………………………….5
2. Thực trạng hoạt động của thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay.5
2.1 Thực trạng ……………………………………………………………6
2.2 Những thuận lợi ………………………………………………………6
2.3 Chủ thể tham gia thị trường chứng khoán …………………………….6
2.4 Vấn đề còn tồn tại ……………………………………………………6
III. Định hướng và những giải páp cho TTCK Việt Nam ...................7
1. Đinh hướng phát triển ...........................................................................8
2. Giải pháp................................................................................................8
3. Tăng nhu cầu chứng khoán....................................................................8
4. Tạo môi trường lành mạnh cho thị trường chứng khoán.......................8
KẾT LUẬN....................................................................................................................10
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................................11

12