Phân tích bài thơ “Viếng lăng Bác”

Đề bài: Phân tích bài thơ “Viếng lăng Bắc”
Bài làm:
Mở bài:
Cách 1:
Viễn Phương là nhà thơ, người con của quê hương An Giang, là một trong những
cây bút có mặt sớm nhất trong lực lượng văn học, văn nghệ ở Nam Bộ thời kỳ kháng
chiến chống Pháp và Mỹ. Rất nhiều những tác phẩm hay đã được Viễn Phương cho ra
đời trong giai đoạn này, một trong số đó không thể không kể đến bài thơ “Viếng lăng
Bác”. Năm 1976, khi cuộc kháng chiến chống Mỹ kết thúc thắng lợi, đất nước được giải
phóng. Cùng lúc đó, lăng Bác được khánh thành. Viễn Phương cùng đàn con của mình
ra ngoài Bắc và vào lăng viếng Bác. Bài thơ Viếng lăng Bác ra đời trong dịp này và
được xuất bản trong quyển “Như mây mùa xuân” (1978). Bài thơ là cảm xúc kính trọng
và xúc động của tác giả cũng như những người con khi vào lăng viếng Bác.
Cách 2:
Bác Hồ là một nguồn cảm hứng bất tận trong sáng tác thơ văn. Đặc biệt, khi Bác
ra đi – nỗi mất mát lớn lao ấy đã làm đau xót tất cả trái tim người dân Việt Nam và
muôn triệu con người tiến bộ trên toàn thế giới. Có lẽ không một nhà thơ nào là không
có bài thơ khóc Bác. Thơ ca viếng Bác cứ tuôn trào không ngừng và trong dòng chảy ồn
ạt ấy người đọc chợt nhận ra một bài thơ khóc Bác rất muộn màng nhưng vẫn tạo được
chỗ đứng trong lòng người đọc – đó là bài thơ: “Viếng lăng Bác” của nhà thơ Viễn
Phương. Bài thơ được sáng tác 1976, khi cuộc kháng chiến chống Mỹ kết thúc thắng lợi,
khi đó lăng Bác vừa được khánh thành, Viễn Phương cùng đoàn con của mình ra thăm
lăng Bác. Bài thơ ra đời vào dịp này và in trong cuốn “Như mâu mùa xuân” năm 1978.
Bài thơ thể hiện niềm xúc động của tác giả khi vào thăm lăng Bác.
Thân bài:
Bài thơ được mử đầu như một lời tự sự:
“ Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng”
Cách xưng hô “Con” – “Bác” là cách xưng hô của người Nam Bộ thể hiện tình

cảm gần gũi, thân thiết như tình cha con. Từ “miền Nam” cho trong câu thơ cho ta biết
xuất xứ của tác giả. Ông là người con miền Nam ra ngoài Bắc vào lăng viếng Bác. Đọc
câu thơ ta nhận thấy tác giả đã có ý thay từ “thăm” cho từ “viếng”. Đây là cách nói


giảm, nói tránh mong giảm nhẹ nỗi đau mất Bác. Tuy vậy, bài thơ cũng không giấu
được sự ngậm ngùi của cảnh người vào lăng từ biệt sinh ly.
Cùng đoàn người vào lăng viếng Bác trong màn sương, tác giả nhận thấy:
“Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát”
Hàng tre hiện lên trong màn sương sớm của quảng trướng Ba Đình lịch sử gợi
không khí thiêng liêng huyền thoại. Xung quanh lăng Bác có biết bao nhiêu loài cây, loài
hoa từ mọi miền đất nước về đây tụ hội khoe sắc, phô hương, đâm chồi. Xong hình ảnh
ấn tượng với tác giả vẫn là hình ảnh hàng tre. Tre luôn gắn bó, thân thuộc với con người
Việt Nam. Tre ăn ở với người đời đời kiếp kiếp. Tre bao bọ xóm làng người Việt. Tre giữ
làng, giữ nước. giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Bởi vậy, khi đến lăng Bác, ta
không phải đến một nơi xa lạ mà như được trở về với quê hương xứ sở nguồn cội. Lúc
sinh thời, Bác luôn sống gẫn gũi với nhân dân thì giờ đây khi Bác yên nghỉ đời đời thì
nhân dân vẫn đứng canh cho Người giấc ngủ ngàn thu.
Ngắm nhìn hàng tre bát ngát bao quanh lăng Bác, nhà thơ đã xúc động thốt lên:
“ Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam”
“Ôi” là từ cảm thán bộc lộ cảm xúc dâng trào của nhà thơ. Từ “hàng tre xanh” tác giả
liên tưởng đến “xanh Việt Nam”. Đây là hình ảnh ẩn dụ tượng trưng cho con người Việt
Nam thanh cao, giàu đẹp. Thành ngữ “bão táp mưa xa” là thành ngữ tượng trưng cho
khó khăn gian khổ. . Nếu như trog bão tap mưa xa tre vẫn đứng thắng hàng thì cũng
như tre, trong khó khăn giản khổ, con người Việt Nam vẫn kiên cường, bất khuất, ngay
thẳng, thủy chung.
Hình ảnh hàng tre là khúc dạo đầu để mở ra các hình ảnh tiếp theo sau lắng hơn.
Nối tiếp dòng suy tưởng ấy, nhà thơ đã sử dụng một loạt những hính ảnh tượng trưng
để nói lên suy nghĩ của mình khi đứng trước lăng Bác.
“ Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân”
Khổ thơ được bắt đầu bằng hai hình ảnh sóng đôi nhau, hô ứng nhau, đối xứng nhau,
đó là hình ảnh mặt trời. “Mặt trời đi qua trên lăng” là mặt trời của thiên nhiên tạo hóa.
“Mặt trời trong lăng rất đỏ” là hình ảnh ẩn dụ, ví ngầm với Bác Hồ của chúng ta. Thực
ra đây không phải lần đầu tiên Viễn Phương ví Bác Hồ mà trước đó nhà thơ Tố Hữu
cũng đã từng viết:
“ Người rực rỡ như mặt trời cách mạng”


Xong cách sáng tạo riêng và xuất thần của Viễn Phương là cho mặt trời thiên
nhiên phát hiện ra có một mặt trời trong lăng đã yên nghỉ rồi mà vẫn còn rất đỏ. Ví Bác
với mặt trời, nhà thơ muốn ca ngợi công lao to lớn, vĩ đạicủa Bác với dân tộc ta. Bác
chính là người đem lại cho dân tộc ta cuộc sống độc lập, tự do, hạnh phúc, ấm no. Ví
Bác với mặt trời, nhà thơ còn muốn khẳng định sự trường tồn của Bác. Trong trái tim
của mỗi con người Việt Nam Bác luôn sống mãi. Ngắm nhìn dòng người vào lăng viếng
Bác, nhà thơ liên tưởng đến hình ảnh độc đáo:
“Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân”
Điệp từ “ngày ngày” thể hiện niềm tiếc thương vô hạn của nhân dân ta đối với
Bác. Từ hình ảnh dòng người, tác giả liên tưởng đến tràng hoa – hình ảnh ẩn dụ bởi
người ta là hoa đất. Cho nên mỗi người đến đây là một bông hoa đẹp dâng lên Bác
niềm tiếc thương và lòng thành kính. Cuộc đời bảy chín mùa xuân là cách nói rất thơ,
hình ảnh ẩn dụ và hoán dụ, ca ngợi cuộc đời Bác đẹp như mùa xuân. CÓ lẽ mọi người
đến đây không chỉ để viếng một thi hài mà viếng một người đã dâng trọn cuộc đời mình
cho dân, cho nước.
Trong niềm xúc động, bồi hồi với tình cản dồn nén từ lâu, lần đầu tiên được nhìn
thấy Bác bằng xương bằng thịt