Dư luận xã hội về việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư trên địa bàn

Header Page 1 of 128.

ĐạI HọC QUốC GIA Hà NộI
TRƯờNG ĐạI HọC KHOA HọC Xã HộI Và NHÂN VĂN
---------------------*--------------------

triệu bình minh

d- luận xã hội về VIệC BồI THƯờNG, Hỗ
TRợ TáI ĐịNH CƯ TRÊN ĐịA BàN THàNH PHố
Hà NộI HIệN NAY
(nghiên cứu tr-ờng hợp TạI ph-ờng d-ơng nội
và ph-ờng phú l-ơng, quận hà đông, thành phố hà nội)

LUậN VĂN THạC Sĩ
CHUYÊN NGàNH Xã HộI HọC

Hà Nội - 2014

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 1 of 128.


Header Page 2 of 128.

ĐạI HọC QUốC GIA Hà NộI
TRƯờNG ĐạI HọC KHOA HọC Xã HộI Và NHÂN VĂN
---------------------*--------------------

triệu bình minh

d- luận xã hội về VIệC BồI THƯờNG, Hỗ

TRợ TáI ĐịNH CƯ TRÊN ĐịA BàN THàNH PHố
Hà NộI HIệN NAY
(nghiên cứu tr-ờng hợp TạI ph-ờng d-ơng nội
và ph-ờng phú l-ơng, quận hà đông, thành phố hà nội)

LUậN VĂN THạC Sĩ
CHUYÊN NGàNH Xã HộI HọC
Mã số: 60 31 03 01

Ng-ời h-ớng dẫn khoa học: PGS.TS. Vũ
Hào Quang

Hà Nội - 2014

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 2 of 128.


Header Page 3 of 128.

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của tôi dưới
sự hướng dẫn của PGS. TS. Vũ Hào Quang.
Tôi cũng xin cam đoan các số liệu, kết quả nghiên cứu được trình bày
trong luận văn này là trung thực và chưa từng được công bố dưới bất kỳ hình
thức nào.
Tôi xin chịu trách nhiệm hoàn toàn về nghiên cứu của mình.

Ngƣời cam đoan

Triệu Bình Minh

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 3 of 128.


Header Page 4 of 128.

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành chương trình cao học và viết luận văn này, trước hết tôi
xin chân thành cảm ơn sự dạy dỗ của các thầy cô giáo Trường Đại học Khoa
học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, đặc biệt là các thầy cô giáo
trong Khoa Xã hội học – những người trực tiếp dạy dỗ, dìu dắt tận tình cho tôi
trong suốt quá trình tôi học tập và rèn luyện tại trường.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS. Vũ Hào Quang –
người thầy đã dành nhiều tâm huyết và thời gian hướng dẫn tôi hoàn thành
luận văn này.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, bạn bè và đồng nghiệp –
những người đã luôn sát cánh bên tôi, động viên, cổ vũ và tạo mọi điều kiện
để tôi có thể hoàn thành luận văn này một cách tốt nhất.
Đồng thời, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến Hội đồng nhân dân - Ủy
ban nhân dân và nhân dân phường Dương Nội và phường Phú Lương, quận
Hà Đông, Thành phố Hà Nội, đặc biệt là những người trực tiếp tạo điều kiện
và tham gia trả lời phỏng vấn đã cung cấp cho tôi những số liệu cụ thể nhất.
Mặc dù, tôi đã cố gắng bằng tất cả sự nhiệt huyết và năng lực của
mình. Tuy nhiên, luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót rất mong
nhận được những đóng góp quý báu của quý thầy cô và các bạn.
Xin chân thành cảm ơn!
Học viên

Triệu Bình Minh

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 4 of 128.


Header Page 5 of 128.

MỤC LỤC
MỤC LỤC ........................................................................................................ 1
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ...................................................................... 4
DANH MỤC BẢNG ........................................................................................ 5
DANH MỤC BIỂU .......................................................................................... 6
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................ Error! Bookmark not defined.
1. Lý do chọn đề tài.................................... Error! Bookmark not defined.
2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu .............. Error! Bookmark not defined.
2.1. Nghiên cứu nước ngoài..................... Error! Bookmark not defined.
2.2. Nghiên cứu trong nước ..................... Error! Bookmark not defined.
3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn Error! Bookmark not defined.
3.1. Ý nghĩa khoa học .............................. Error! Bookmark not defined.
3.2. Ý nghĩa thực tiễn .............................. Error! Bookmark not defined.
4. Mục đích nghiên cứu, nhiệm vụ nghiên cứu ...... Error! Bookmark not
defined.
4.1. Mục đích nghiên cứu ........................ Error! Bookmark not defined.
4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu........................ Error! Bookmark not defined.
5. Đối tƣợng, khách thể và phạm vi nghiên cứu .... Error! Bookmark not
defined.
5.1. Đối tượng nghiên cứu ....................... Error! Bookmark not defined.
5.2. Khách thể nghiên cứu ....................... Error! Bookmark not defined.
5.3. Phạm vi nghiên cứu .......................... Error! Bookmark not defined.
5.3.1. Phạm vi thời gian ....................... Error! Bookmark not defined.
5.3.2. Phạm vi không gian ................... Error! Bookmark not defined.
5.3.3. Phạm vi nội dung ....................... Error! Bookmark not defined.

6. Câu hỏi nghiên cứu ................................ Error! Bookmark not defined.
7. Giả thuyết nghiên cứu, khung phân tích ............ Error! Bookmark not
defined.
7.1. Giả thuyết nghiên cứu ....................... Error! Bookmark not defined.
1
luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 5 of 128.


Header Page 6 of 128.

7.2. Khung phân tích ................................ Error! Bookmark not defined.

8. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................... Error! Bookmark not defined.
8.1. Phương pháp luận nghiên cứu .......... Error! Bookmark not defined.
8.2. Phương pháp thu thập thông tin........ Error! Bookmark not defined.
8.2.1. Phương pháp quan sát ................ Error! Bookmark not defined.
8.2.2. Phương pháp phân tích tài liệu .. Error! Bookmark not defined.
8.2.4. Phương pháp trưng cầu ý kiến ... Error! Bookmark not defined.
9. Cấu trúc luận văn .................................. Error! Bookmark not defined.
NỘI DUNG CHÍNH ...................................... Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN Error! Bookmark
not defined.
1.1. Các khái niệm ..................................... Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Dư luận xã hội ............................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Thu hồi đất nông nghiệp ................ Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Bồi thường ..................................... Error! Bookmark not defined.
1.1.4. Hỗ trợ ............................................. Error! Bookmark not defined.
1.1.5. Tái định cư ..................................... Error! Bookmark not defined.
1.2. Các lý thuyết áp dụng ........................ Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Thuyết dòng xoáy im lặng ............. Error! Bookmark not defined.

1.2.2. Thuyết xung đột ............................. Error! Bookmark not defined.
1.3. Quan điểm của Đảng và NN về việc nghiên cứu DLXH .......... Error!
Bookmark not defined.
1.4. Tổng quan địa bàn nghiên cứu.......... Error! Bookmark not defined.
1.4.1. Tổng quan về phường Dương Nội . Error! Bookmark not defined.
1.4.2 Tổng quan về phường Phú Lương .. Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 2: DƢ LUẬN XÃ HỘI VỀ VIỆC ĐỀN BÙ VÀ HỖ TRỢ TÁI
ĐỊNH CƢ TRÊN ĐỊA BÀN PHƢỜNG DƢƠNG NỘI VÀ PHƢỜNG
PHÚ LƢƠNG ................................................ Error! Bookmark not defined.
2
luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 6 of 128.


Header Page 7 of 128.

2.1. Sự hình thành dƣ luận xã hội về việc bồi thƣờng, hỗ trợ tái định cƣ
tại phƣờng Dƣơng Nội và phƣờng Phú Lƣơng...... Error! Bookmark not
defined.
2.2. Dƣ luận xã hội về việc bồi thƣờng, hỗ trợ tái định cƣ sau khi thu
hồi đất ở phƣờng Dƣơng Nội và phƣờng Phú Lƣơng . Error! Bookmark
not defined.
2.2.1. Mức độ quan tâm của người dân đến việc bồi thường, hỗ trợ tái
định cư sau khi thu hồi đất. ...................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Đánh giá của người dân về việc bồi thường sau khi thu hồi đất
.................................................................. Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Đánh giá của người dân về việc hỗ trợ tái định cư sau khi
thu hồi đất ................................................ Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 3: DƢ LUẬN XÃ HỘI VỀ HỆ QUẢ VÀ NGUYÊN NHÂN GÂY
BỨC XÚC VỀ VIỆC BỒI THƢỜNG, HỖ TRỢ TÁI ĐỊNH CƢ SAU
KHI THU HỒI ĐẤT ..................................... Error! Bookmark not defined.

3.1. Dư luận xã hội về hệ quả của việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư Error!
Bookmark not defined.
3.2. Dƣ luận xã hội về nguyên nhân gây bức xúc trong việc bồi thƣờng,
hỗ trợ tái định cƣ ...................................... Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............... Error! Bookmark not defined.
1. Kết luận.................................................... Error! Bookmark not defined.
2. Khuyến nghị ............................................ Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 7
PHỤ LỤC

3
luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 7 of 128.


Header Page 8 of 128.

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Dư luận xã hội

: DLXH

Công nghiệp hóa - hiện đại hóa

: CNH - HĐH

Quản lý Nhà nước

: QLNN

Khu đô thị

: KĐT

Giải phóng mặt bằng

: GPMB

Nhà nước

: NN

Thành phố

: TP

Ủy ban nhân dân

: UBND

Quyền sở hữu

: QSH

Quyền sử dụng

: QSD

Số lượng

: SL

Tỷ lệ

: TL

4
luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 8 of 128.


Header Page 9 of 128.

DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1: Cơ cấu mẫu khảo sát ....................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.1: Tâm lý người dân khi thu hồi đất theo nghề nghiệp ............... Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.2: Mức độ quan tâm về việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư theo nơi
cư trú (%) ........................................ Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.3: Mức độ hài lòng của người dân về mức bồi thường theo
giới tính (%) ................................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.4: Nhận xét của người dân về việc đo đạc, kiểm định đất, tài sản
của người dân khi bị thu hồi đất (%) ............ Error! Bookmark not
defined.
Bảng 2.5: Đánh giá của người dân về các điều kiện của khu tái định cư
mới (%) ......................................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.1: Quan điểm của người dân đối với việc thu hồi đất phục vụ
quá trình CNH-HĐH ....................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.2: Quan điểm của người dân về lý do không đồng tình với việc
thu hồi đất....................................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.3: Mức độ bức xúc về việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư theo
nơi cư trú ......................................... Error! Bookmark not defined.

Bảng 3.4: Nguyên nhân gây bức xúc về việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư
....................................................... Error! Bookmark not defined.

5
luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 9 of 128.


Header Page 10 of 128.

DANH MỤC BIỂU
Biểu đồ 2.1: Kênh thông tin mà người dân biết về việc bồi thường, hỗ trợ tái
định cư ....................................... Error! Bookmark not defined.
Biểu đồ 2.2: Đối tượng người dân trao đổi về vấn đề bồi thường, .......... Error!
Bookmark not defined.
Biểu đồ 2.3. Tâm lý của người dân khi bị thu hồi đất ... Error! Bookmark not
defined.
Biểu đồ 2.4. Mức độ quan tâm của người dân về việc bồi thường, hỗ trợ tái
định cư ....................................... Error! Bookmark not defined.
Biểu đồ 2.5: Mức độ quan tâm cụ thể đối với một số lĩnh vực trong việc bồi
thường, hỗ trợ tái định cư .......... Error! Bookmark not defined.
Biểu đồ 2.6: Thái độ của người dân về việc bồi thường hiện nay ........... Error!
Bookmark not defined.
Biểu đồ 2.7: Thái độ của người dân về việc bồi thường theo nơi cư trú người
trả lời .......................................... Error! Bookmark not defined.
Biểu đồ 2.8 : Mức độ hài lòng của người dân về mức bồi thường .......... Error!
Bookmark not defined.
Biểu đồ 2.9: Đánh giá của người dân về mức bồi thường ... Error! Bookmark
not defined.
Biểu đồ 2.10: Đánh giá của người dân về mức bồi thường theo nơi cư trú
.................................................... Error! Bookmark not defined.

Biểu đồ 2.11: Đánh giá của người dân về khu tái định cư mới ............... Error!
Bookmark not defined.

6
luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 10 of 128.


Header Page 11 of 128.

Biểu đồ 3.1: Mức độ đồng tình với việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư .. Error!
Bookmark not defined.
Biểu đồ 3.2: Quan điểm của người dân về lý do đồng tình với việc thu hồi đất
.................................................... Error! Bookmark not defined.
Biểu đồ 3.3: Mức độ bức xúc về việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư hiện nay
.................................................... Error! Bookmark not defined.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu Tiếng Việt
1. Ban chấp hành Trung ương- Ban Tuyên giáo (2012) Tài liệu nghiệp
vụ: Việc nghiên cứu DLXH. Nhà xuất bản Thông tin Truyền thông.
2. Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (2008) “Báo cáo về thực
trạng thu hồi đất nông nghiệp”
3. Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam (2004) “Nghị định của Chính
phủ về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi NN thu hồi đất”
4. Đảng cộng sản Việt Nam (2011), “Văn kiện Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ XI”, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội
5. Đảng ủy Phường Dương Nội (2013) “Báo cáo thống kê số lao động
tại địa phương”

7

luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 11 of 128.


Header Page 12 of 128.

6. Đặng Dũng Chí (2011), “Bảo đảm quyền lao động của các hộ nông
dân bị thu hồi đất phục vụ phát triển kinh tế, xã hội, khu vực đồng bằng sông
Hồng”, Đề tài khoa học cấp cơ sở năm 2011, Viện nghiên cứu quyền con người.
7. Hoàng Ngọc Hòa (2011) “Hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản
lý, sử dụng đất đai ở nước ta”- Tạp chí Lý luận chính trị- số 8-2011, tr 42-47
8. Lê Anh Tuấn (2007), “Việc làm và thu nhập cho của người có đất bị
thu hồi ở Hà Nội”, Luận văn thạc sỹ, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh
9. Lê Du Phong (2007) “ Thu nhập, đời sống, việc làm của người có
đất bị thu hồi để xây dựng các khu công nghiệp, khu đô thị, kết cấu hạ tầng
kinh tế - xã hội các công trình công cộng phục vụ lợi ích quốc gia”, Nxb
Chính trị Quốc gia.
10. Lê Hiếu (2010) “Về vấn đề chuyển đỏi mục đích sử dụng đất nông
nghiệp trong quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa”- Tạp chí QLNN- số 174
(7-2010)- tr 34-38
11. Lê Ngọc Hùng (2008) “Lịch sử và lý thuyết xã hội học”-Nhà XB
Đại học Quốc Gia Hà Nội
12. Lê Thanh Khuyên (2012)“Hoàn thiện chính sách đất đai trong thời
kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa”-Tạp chí Cộng Sản- Số 835 (52012) tr49-55
13. Nguyễn Minh Phong, Phạm Thị Uyên (2009), “ Đào tạo nghề và
việc làm cho nông dân - vấn đề bức xúc của hậu quả giải phóng mặt bằng”,
tạp chí kinh tế và dự báo số 13/7/2009/453.
14. Nguyễn Quý Thanh (2008) “Xã hội học về DLXH”, NXB Đại học
Quốc gia Hà Nội
15. Nguyễn Thị Diễn (2012) “Ảnh hưởng của việc thu hồi đất nông
nghiệp cho công nghiệp hóa đến sinh kế của các hộ nông dân ở tỉnh Hưng

8
luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 12 of 128.


Header Page 13 of 128.

Yên”- Nghiên cứu khoa học- Khoa lý luận chính trị xã hội- Trường Đại học
nông nghiệp Hà Nội
16. Nguyễn Thị Phượng (2010) “Về chính sách bồi thường, hỗ trợ tái
định cư khi NN thu hồi đất”- Tạp chí QLNN- số 176 (9-2010), tr 32-36
17. Nguyễn Văn Sửu (2011) “Tác động của công nghiệp hóa và đô thị
hóa đến sinh kế nông dân Việt Nam-trường hợp một làng ven đô Hà Nội, Đại
học Quốc gia Hà Nội
18. Phương Anh (2007), “Chuyển dịch lao động nông nghiệp sang phi
nông nghiệp ở đồng bằng sông Hồng: thực trạng và giải pháp”, Tạp chí kinh
tế và dự báo số 15
19. Quách Thị Kiều Dung (2012) “Ảnh hưởng của việc thu hồi đất
đến đời sống nông dân qua “thực tiễn ở huyện Mê Linh – Hà Nội”, Luận
văn ThS ngành Kinh tế chính trị, Trung tâm đào tạo, bồi dưỡng giảng viên
lư luận chính trị.
20. Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam (2003) “Luật đất đai”
21. Tống Thị Lan Hương (2009) “ Việc làm cho nông dân khi thu hồi
đất trong quá trình CNH, ĐTH ở Ninh Bình”, Luận văn thạc sỹ, Học viện
Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh
22. Thanh tra Chính phủ (2012) “CV số 1673/TTCP-VP về việc báo
cáo việc giải quyết khiếu nại, tố cáo năm 2012” www.thanhtra.gov.vn
23. Trịnh Duy Luân (2009) “Tái định cư trong phát triển đô thị và một
số vấn đề xã hội”- Tạp chí Xã hội học- số 3 (107)
24. UBND Phường Dương Nội (2014) “Báo cáo tình hình Kinh tế- Xã

hội 6 tháng đầu năm 2014”.
25. UBND Phường Phú Lương (2014) “Báo cáo tình hình Kinh tế- Xã
hội 3 tháng đầu năm 2014”

9
luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 13 of 128.


Header Page 14 of 128.

26. UBND quận Hà Đông (2009) “Báo cáo tổng kết tình hình thu hồi
đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư tại quận Hà Đông năm 2009”
27. UBND quận Hà Đông (2010) “Báo cáo tổng hợp rà soát quy hoạch phát
triển kinh tế xã hội quận Hà Đông thời kỳ 2006-2010 và định hướng đến năm 2020”
28. UBND quận Hà Đông (2012) “Báo cáo kết quả thực hiện việc
GPMB qua các năm từ 2005 đến năm 2012 của Ban bồi thường GPMB
quận Hà Đông.”
29. UBND TP Hà Nội (2012) “Báo cáo tình hình Kinh tế - xã hội 9
tháng đầu năm 2012”
30. UBND TP Hà Nội (2014) “ Quyết định số 23 “Ban hành quy định
các nội dung thuộc thẩm quyền của UBND TP Hà Nội do Luật Đất đai 2013
và các nghị định của Chính phủ giao cho về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi
NN thi hồi đất trên địa bàn TP Hà Nội”.
31. Vũ Hào Quang (2013) “Hiệu ứng “dòng xoáy im lặng” và định
hướng dư luận xã hội”, tạp chí Tuyên giáo, số tháng 11 năm 2013
Tài liệu Tiếng Anh
32. Christopher A. Cooper và H. Gibbs Knotts (2007) “Public opinion
on Land use policies”.
33. Food and Agriculture Organization of The United Nation (2008)
“Compulsory acquisition of land and compensation”

34. Moges Gobena (2010) “Effects of Large-scale Land Acquisition in
Rural Ethiopia- The Case of Bako-Tibe Woreda”, Swedish University of
Agricultural Sciences
35. Roberty. Shapiro (2011). Public opinion and American democracy.
Public Opinion Quarterly, Vol. 75, No. 5, 2011, pp. 982–1017

10
luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 14 of 128.


Header Page 15 of 128.

36. WK, Ph.D. (2008). The Role of Salience on the Relationship
between Public Policy and Public Opinion

11
luan van thac si - luan van kinh te - khoa luan - tai lieu -Footer Page 15 of 128.