Phát triển năng lực thực hành cho học sinh thông qua tổ chức dạy học nhóm phần “quang hình học” vật lí 11 THPT (tt)

ĐẠI HỌC HUẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

DƢƠNG THỊ HẰNG

PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC THỰC HÀNH
CHO HỌC SINH THÔNG QUA TỔ CHỨC DẠY HỌC
NHÓM PHẦN “QUANG HÌNH HỌC”
VẬT LÝ 11 THPT

Chuyên ngành: LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC BỘ MÔN VẬT LÍ

Demo Version -Mã
Select.Pdf
SDK
số: 60140111

LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. NGUYỄN THANH HẢI

Thừa Thiên Huế, năm 2016
i


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các
số liệu và kết quả nghiên cứu ghi trong luận văn là trung thực, được các
đồng tác giả cho phép sử dụng và chưa từng được công bố trong bất kỳ
một công trình nào khác.

Tác giả

Dương Thị Hằng

Demo Version - Select.Pdf SDK

ii


Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám
hiệu, Phòng Đào tạo Sau đại học, Khoa Vật lí trường Đại học Sư phạm – Đại
học Huế và quý thầy cô giáo trực tiếp giảng dạy, giúp đỡ tôi trong suốt quá
trình học tập.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất đến TS.
Nguyễn Thanh Hải – người đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt
thời gian thực hiện luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu cùng quý thầy cô giáo tổ
Vật lí trường THPT số 3 An Nhơn, Bình Định đã tạo mọi điều kiện thuận lợi
trong suốt quá trình thực nghiệm sư phạm.
Xin được cảm ơn toàn thể đồng nghiệp, bạn bè và gia đình đã quan
tâm, động viên giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài.
Xin chân thành cảm ơn!

Demo Version - Select.Pdf SDK

Huế, tháng 10 năm 2016
Tác giả

Dương Thị Hằng

iii
ii


MỤC LỤC
Trang phụ bìa ............................................................................................................... i
Lời cam đoan ................................................................................................................ i
Lời cảm ơn ..................................................................................................................ii
MỤC LỤC ................................................................................................................... 1
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................................... 4
DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ, HÌNH, SƠ ĐỒ ....................................... 5
MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 6
1. Lí do chọn đề tài ...................................................................................................... 6
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu ...................................................................................... 8
3. Mục tiêu của đề tài .................................................................................................. 9
4. Giả thuyết khoa học ................................................................................................ 9
5. Nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................................................. 9
6. Đối tƣợng nghiên cứu............................................................................................ 10
7. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................... 10
8. Phƣơng pháp nghiên cứu....................................................................................... 10
8.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lí thuyết ..................................................................... 10

Demo Version - Select.Pdf SDK

8.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn..................................................................... 10
8.3. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm ................................................................... 10
8.4. Phƣơng pháp thống kê toán học ......................................................................... 11
9. Những đóng góp mới của đề tài ............................................................................ 11
10. Cấu trúc của luận văn .......................................................................................... 11
NỘI DUNG ............................................................................................................... 12

CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC THỰC HÀNH CHO HỌC SINH THÔNG QUA TỔ CHỨC DẠY
HỌC NHÓM TRONG DẠY HỌC VẬT LÍ ............................................................. 12
1.1. Một số vấn đề về dạy học theo nhóm................................................................. 12
1.1.1. Khái niệm về dạy học theo nhóm.................................................................... 12
1.1.2. Đặc điểm của dạy học theo nhóm...................................................................13
1.1.3. Hình thức tổ chức nhóm học tập....................................................................14
1.1.4. Các cách thành lập nhóm học tập ...................................................................15
1


1.1.5. Ý nghĩa của việc tổ chức dạy học theo phƣơng pháp nhóm đối với việc đổi
mới phƣơng pháp dạy học ở trƣờng trung học phổ thông ........................................ 13
1.2. Một số vấn đề về NLTH trong dạy học Vật lí ................................................... 18
1.2.1. Khái niệm về năng lực .................................................................................... 18
1.2.2. Khái niệm về năng lực thực hành ................................................................... 20
1.3. Phát triển năng lực thực hành cho học sinh trong dạy học vật lí ....................... 21
1.3.1. Mối liên hệ giữa phát triển năng lực thực hành với việc tổ chức dạy học nhóm
...................................................................................................................................22
1.3.2. Hệ thống các kỹ năng thực hành ..................................................................... 22
1.3.3. Bộ tiêu chí đánh giá kỹ năng thực hành .......................................................... 24
1.3.4. Các biện pháp phát triển năng lực thực hành cho học sinh............................. 27
1.4. Quy trình dạy học theo hƣớng phát triển NLTH cho HS trong dạy học vật lí .. 29
1.5. Thực trạng của việc phát triển năng lực thực hành cho học sinh ở các trƣờng
THPT hiện nay .......................................................................................................... 36
1.5.1. Đánh giá chung về thực trạng ......................................................................... 36
1.5.2. Một số thuận lợi, khó khăn trong việc phát triển năng lực thực hành cho học
sinh ở các trƣờng THPT hiện nay ............................................................................. 37

Demo Version - Select.Pdf SDK

1.5.2.1. Những thuận lợi ........................................................................................... 37
1.5.2.2. Một số khó khăn ........................................................................................... 38
1.6. Kết luận chƣơng 1 .............................................................................................. 39
CHƢƠNG 2. PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC THỰC HÀNH CHO HỌC SINH
THÔNG QUA VIỆC TỔ CHỨC DẠY HỌC NHÓM PHẦN “QUANG HÌNH
HỌC” VẬT LÍ 11 THPT........................................................................................... 41
2.1. Cấu trúc và đặc điểm phần “Quang hình học” Vật lí 11 THPT ......................... 41
2.1.1. Cấu trúc ........................................................................................................... 41
2.1.2. Đặc điểm ......................................................................................................... 41
2.2. Các đơn vị kiến thức có thể tổ chức dạy học nhóm theo hƣớng phát triển năng
lực thực hành cho học sinh ........................................................................................ 43
2.3. Thiết kế tiến trình dạy học một số bài dạy học phần “Quang hình học” theo
hƣớng phát triển năng lực thực hành cho học sinh thông qua dạy học nhóm........... 43
2.3.1. Bài “Khúc xạ ánh sáng” .................................................................................. 43
2.3.1.1. Quy trình ...................................................................................................... 43
2


2.3.1.2. Giáo án ......................................................................................................... 50
2.3.2. Bài “Phản xạ toàn phần” ................................................................................. 60
2.3.2.1. Quy trình ...................................................................................................... 60
2.3.2.2. Giáo án ......................................................................................................... 65
2.3.3. Bài “Thực hành: Xác định tiêu cự của thấu kính phân kì” ............................. 72
2.3.3.1. Quy trình ...................................................................................................... 72
2.3.3.2. Giáo án ......................................................................................................... 78
2.4. Kết luận chƣơng 2 .............................................................................................. 84
CHƢƠNG 3. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM ............................................................. 85
3.1. Mục đích và nhiệm vụ của thực nghiệm sƣ phạm ............................................. 85
3.1.1. Mục đích.......................................................................................................... 85

3.1.2. Nhiệm vụ ......................................................................................................... 85
3.2. Đối tƣợng, nội dung của thực nghiệm sƣ phạm ................................................. 86
3.2.1. Đối tƣợng ........................................................................................................ 86
3.2.2. Nội dung .......................................................................................................... 86
3.3. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm ................................................................... 86
3.3.1. Chọn mẫu thực nghiệm ................................................................................... 86

Demo Version - Select.Pdf SDK

3.3.2. Quan sát giờ học .............................................................................................. 87
3.3.3. Kiểm tra, đánh giá ........................................................................................... 87
3.4. Kết quả thực nghiệm sƣ phạm............................................................................ 88
3.4.1. Đánh giá định tính ........................................................................................... 88
3.4.2. Đánh giá định lƣợng ........................................................................................ 89
3.4.3. Kiểm định giả thuyết thống kê ........................................................................ 93
3.5. Kết luận chƣơng 3 .............................................................................................. 94
KẾT LUẬN ............................................................................................................... 95
1. Kết quả nghiên cứu của đề tài ............................................................................... 95
2. Thiếu sót, hạn chế của đề tài ................................................................................. 96
3. Hƣớng phát triển của đề tài ................................................................................... 96
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 97
PHỤ LỤC ..................................................................................................................P1

3


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT

Viết đầy đủ

Viết tắt

1

DH

Dạy học

2

ĐC

Đối chứng

3

GV

Giáo viên

4

HS

Học sinh

5

NLTH

Năng lực thực hành

6

PP

Phƣơng pháp

7

PPDH

Phƣơng pháp dạy học

8

SGK

Sách giáo khoa

9

SGV

Sách giáo viên

10

TN

Thí nghiệm

11

TNg

Thực nghiệm

12

TNSP

Thực nghiệm sƣ phạm

13

THPT

Trung học phổ thông

14 Version
TKHT - Select.Pdf
Thấu SDK
kính phân kì
Demo
15

TKHT

Thấu kính hội tụ

4


DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ, HÌNH, SƠ ĐỒ
Trang
Bảng 1.1 Các cách thành lập nhóm học tập..............................................................15
Bảng 1.2 Bảng phân loại mục tiêu kĩ năng của Harrow ...........................................24
Bảng 2.1 Cấu trúc phần “Quang hình học” Vật lí 11 THPT ....................................41
Bảng 2.2 Kết quả đo góc tới i và góc khúc xạ r .......................................................48
Bảng 2.3 Kết quả đo góc tới i và góc khúc xạ r .......................................................64
Bảng 2.4 Nhận xét độ sáng tƣơng đối giữa tới i và tia khúc xạ r ............................72
Bảng 3.1 Bảng số liệu HS đƣợc chọn làm mẫu TNSP………..…………………...86
Bảng 3.2 Bảng thống kê điểm số (Xi) của bài kiểm tra ............................................ 90
Bảng 3.3 Bảng phân phối tần suất ............................................................................. 90
Bảng 3.4 Bảng phân phối tần suất lũy tích của hai nhóm ĐC và TNg ..................... 91
Bảng 3.5 Các tham số thống kê ................................................................................. 92
Biểu đồ 3.1 Biểu đồ phân bố điểm của hai nhóm ĐC và TNg ................................. 90

Demo Version - Select.Pdf SDK

Đồ thị 3.1 Đồ thị phân phối tần suất ......................................................................... 91
Đồ thị 3.2 Phân phối tần suất lũy tích của hai nhóm ĐC và TNg ............................. 91

5


MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài
Thế giới đang bƣớc vào thời kỳ của nền kinh tế tri thức, toàn cầu hóa và hội
nhập kinh tế quốc tế; thời kỳ của sự cạnh tranh về trình độ của nguồn nhân lực…
Hòa chung với sự phát triển của thế giới, với mục tiêu đến năm 2020 về cơ bản Việt
Nam trở thành một nƣớc công nghiệp, chính sự phát triển đó đã đặt ra cho ngành
Giáo dục Việt Nam nhiều cơ hội và thách thức mới. Ngành Giáo dục đã và đang đổi
mới mục tiêu, nội dung cũng nhƣ phƣơng pháp nhằm đào tạo ra những thế hệ mới
có đủ phẩm chất và năng lực, thích ứng với sự phát triển không ngừng của nền kinh
tế xã hội. Nhận thấy đƣợc tầm quan trọng này; Đảng, Nhà nƣớc và nhân dân ta ngày
càng coi trọng vai trò của giáo dục, đòi hỏi giáo dục phải đổi mới nhằm đáp ứng nhu
cầu ngày càng lớn của mọi tầng lớp nhân dân về học tập và tiếp thu những kiến thức, kĩ
năng nghề nghiệp, rèn luyện những phẩm chất, năng lực cần thiết trong thời kỳ công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nƣớc và hội nhập kinh tế quốc tế.
Trong Nghị quyết số 29-NQ/TW - Nghị quyết Hội nghị Trung ƣơng 8 khóa XI
về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, do Tổng Bí thƣ Nguyễn Phú
Trọng đã kí ngày 04/11/2013, xác định rõ: “Đối với giáo dục phổ thông, tập trung

Demo Version - Select.Pdf SDK

phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và
bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng
giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống,
ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực
tiễn…”.
Bên cạnh đó, giáo dục phải phát triển đƣợc tƣ duy, phát huy tính tích cực, tự
giác, chủ động, sáng tạo ở mỗi học sinh. Điều đó đƣợc quy định tại điều 28 của Luật
Giáo dục: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác,
chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học;
bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng
vận dụng kiến thức vào thực tiễn...”.

Đồng thời, trong Chiến lƣợc giáo dục 2011 - 2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo
ban hành kèm theo quyết định số 711/QĐ-TTg ngày 13/6/2012 của Thủ tƣớng
Chính phủ cũng đã khẳng định: “… Đổi mới căn bản toàn diện nền giáo dục theo
hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa, hội nhập quốc tế, thích
6


ứng với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Chất lượng giáo dục
được nâng cao một cách toàn diện, gồm: giáo dục đạo đức, kỹ năng sống, năng lực
sáng tạo, năng lực thực hành, năng lực ngoại ngữ và tin học…”.
Mặc dù mục tiêu giáo dục nhấn mạnh việc phát triển năng lực, rèn luyện kỹ
năng nhƣ vậy, nhƣng thực tế việc giảng dạy ở trƣờng phổ thông còn nặng về lý
thuyết, chƣa chú trọng đến việc phát triển năng lực, rèn luyện kỹ năng cho ngƣời
học. Theo đánh giá ghi trong Chiến lƣợc giáo dục 2011 – 2020 ban hành kèm theo
quyết định số 711/QĐ/TTg ngày 13/06/2012 của Thủ tƣớng Chính phủ thì sau hơn
20 năm đổi mới, mặc dù đã có những chuyển biến tích cực, song ngành Giáo dục
nƣớc ta vẫn đang bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập, đó là “Nội dung chương trình còn
nặng về lí thuyết, phương pháp dạy học còn lạc hậu, chưa chú trọng giáo dục kỹ
năng sống, phát huy tính sáng tạo, năng lực thực hành của học sinh…”.
Nguyên nhân của thực trạng trên là tính đồng bộ trong việc đổi mới phƣơng
pháp dạy học chƣa cao, việc tiếp cận với các phƣơng pháp dạy học tích cực đối với
một bộ phận giáo viên còn là vấn đề chƣa đƣợc giải quyết thỏa đáng. Bên cạnh đó,
một phần do giáo viên chƣa chú trọng đến việc phát triển năng lực, rèn luyện kỹ
năng thực hành cho học sinh, dẫn đến việc học sinh không có thói quen vận dụng

Demo Version - Select.Pdf SDK

kiến thức vào thực tiễn.

Đối với bộ môn Vật lí, năng lực thực hành là một năng lực rất quan trọng, việc

khám phá ra các định luật vật lí đa số dựa vào thực nghiệm. Mục đích của việc tìm
ra các định luật phần lớn đều phục vụ cuộc sống. Nhƣng thực tế việc dạy học cho
thấy rằng học sinh rất lúng túng khi sử dụng các dụng cụ trong phòng thực hành nghĩa là khả năng vận dụng kiến thức vào thực tế của các em còn nhiều hạn chế.
Từ nhiều kết quả nghiên cứu cho thấy, cần tìm ra những PPDH hiệu quả để có
thể thực hiện đƣợc mục tiêu đào tạo mới trong tổ chức dạy học. Trong số các PPDH
đang đƣợc sử dụng, PPDH nhóm có nhiều ƣu thế trong việc thực hiện các mục tiêu
giáo dục mới hiện nay nhƣ: có khả năng phát huy tính tích cực tốt, sự tự tin, tinh
thần hợp tác, những kĩ năng sống và làm việc trong tập thể...
Bên cạnh đó, việc phát triển năng lực, rèn luyện kỹ năng cho học sinh, đặc biệt
là NLTH đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình dạy học. Điều đó có nghĩa là
nền giáo dục Việt Nam sẽ có sự chuyển biến mạnh mẽ, từ chỗ giúp ngƣời học “học

7


đƣợc cái gì” sang giúp ngƣời học học “làm đƣợc cái gì”; giáo dục phải giúp con
ngƣời có cả kiến thức, kỹ năng và vận dụng đƣợc vào trong thực tiễn cuộc sống.
Nhận thức đƣợc tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đổi mới PPDH trong giai
đoạn hiện nay; căn cứ vào những chủ trƣơng, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc và
của Ngành về vấn đề đổi mới PPDH và khả năng của bản thân, với mong muốn góp
phần nâng cao chất lƣợng dạy và học môn Vật lí, chúng tôi chọn đề tài: “Phát triển
năng lực thực hành cho học sinh thông qua tổ chức dạy học nhóm phần
“Quang hình học” Vật lí 11 THPT”.
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
Những năm gần đây, vấn đề đổi mới phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích
cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh đã đƣợc nhiều tác giả quan tâm và nghiên
cứu theo nhiều hƣớng khác nhau nhƣ: Lê Công Triêm, Nguyễn Đức Vũ, Lê Văn
Giáo, Nguyễn Thị Hồng Việt, Phạm Hữu Tòng … đã đề cập đến việc phát huy tính
tích cực, chủ động, sáng tạo của HS thông qua việc tổ chức hoạt động nhận thức.
Với PPDH nhóm, đã đƣợc nhiều tác giả nghiên cứu nhƣ: Luận văn thạc sĩ giáo

dục học của Hồ Thị Bạch Phƣơng, Huế - 2007 “Nâng cao hiệu quả dạy học Vật lí ở
trường THPT thông qua các biện pháp tổ chức hoạt động hợp tác nhóm”; Luận văn

Demo Version - Select.Pdf SDK

thạc sĩ “Tổ chức hoạt động học tập theo nhóm trong quá trình dạy học phần “Điện
và Điện từ” Vật lí lớp 11 nâng cao THPT” của Lê Khắc Thuận, Huế - 2009; Lê Thị
Thuỳ Trang – 2010 “Thiết kế bài dạy học phần “Quang hình học” Vật lí 11 nâng cao
theo phương pháp dạy học hợp tác nhóm với sự hỗ trợ của máy vi tính”; “Tổ chức
hoạt động dạy học cho học sinh phần “Quang hình học” Vật lí 11 nâng cao theo
nhóm với sự hỗ trợ của sơ đồ tư duy” của Lƣu Thanh Thƣởng, Huế - 2011; Luận văn
thạc sĩ “Tổ chức dạy học chương “Động lực học chất điểm” Vật lí 10 theo phương
pháp dạy học nhóm thông qua việc xây dựng và sử dụng bài tập sáng tạo”của Võ
Đình Bảo, Huế - 2012. Các luận văn này đã đƣa ra đƣợc cơ sở lý luận của việc tổ
chức hoạt động nhận thức cho học sinh theo phƣơng pháp nhóm trong dạy học Vật lí.
Bên cạnh đó, còn có một số luận văn nghiên cứu về phần “Quang hình học”
nhƣ: Luận văn thạc sĩ giáo dục học của Lê Thị Kiều Tiên, Huế - 2011 “Sử dụng thí
nghiệm trong tổ chức dạy học nhóm phần “Quang hình học”, Vật lí lớp 11 nâng
cao”; “Tổ chức dạy học bài tập phần “Quang hình học” Vật lí 11 theo phương
pháp nhóm ” của Nguyễn Tiến Cƣờng, Huế - 2011; “Sử dụng thí nghiệm trong tổ
8


chức dạy học nhóm phần “Quang hình học” Vật lí 11 THPT với sự hỗ trợ của máy
vi tính” của Nguyễn Thị Mỹ Lợi, Huế - 2012; “Tổ chức dạy học theo chủ đề phần
“Quang hình học” Vật lí 11 nâng cao với sự hỗ trợ của một số phương tiện dạy học
hiện đại”của Nguyễn Thị Thanh Hƣơng, Huế - 2012;“Tổ chức hoạt động tự học với
sự hỗ trợ của thí nghiệm và phương tiện trực quan trong dạy học phần “Quang
hình học” Vật lí 11 THPT” của Nguyễn Thanh Tùng, Huế - 2012; “Bồi dưỡng năng
lực thực hành trong dạy học phần Quang hình học Vật lí 11 THPT” của Nguyễn

Thị Thu Thủy, Huế - 2014.
Tác giả Lê Thị Kiều Tiên, Nguyễn Tiến Cƣờng, Nguyễn Thị Mỹ Lợi, Nguyễn
Thị Thanh Hƣơng, Nguyễn Thanh Tùng, Nguyễn Thị Thu Thủy đều đã đề cập một
số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học phần “Quang hình học” nhƣng chƣa
chú trọng đến việc phát triển năng lực thực hành cho học sinh.
Thông qua những tài liệu mà chúng tôi đƣợc biết, thì chúng tôi chƣa phát hiện
thấy đề tài nào nghiên cứu một cách đầy đủ về việc vận dụng PPDH nhóm theo
hƣớng phát triển NLTH cho học sinh trong phần “Quang hình học” Vật lí 11 THPT.
3. Mục tiêu của đề tài
Đề xuất đƣợc quy trình tổ dạy học nhóm theo hƣớng phát triển NLTH cho học

Demo Version - Select.Pdf SDK

sinh phần “Quang hình học” Vật lí 11 THPT.
4. Giả thuyết khoa học

Nếu xây dựng đƣợc quy trình dạy học nhóm theo hƣớng phát triển NLTH cho
HS và vận dụng đƣợc vào quá trình dạy học theo phƣơng pháp nhóm phần “Quang
hình học” Vật lí 11 THPT thì sẽ góp phần phát triển năng lực thực hành cho học
sinh, nâng cao chất lƣợng và kết quả học tập của học sinh.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt đƣợc mục tiêu đề ra, đề tài thực hiện những nhiệm vụ chính sau đây:
- Nghiên cứu cơ sở lí luận về việc phát triển năng lực thực hành học sinh trong
dạy học vật lí ở trƣờng THPT;
- Tìm hiểu thực trạng về năng lực thực hành của HS hiện nay trong học tập vật
lí và làm rõ nguyên nhân của thực trạng đó;
- Nghiên cứu các biện pháp và xây dựng quy trình DH nhóm theo hƣớng phát
triển năng lực thực hành cho HS trong DH vật lí;

9

- Xây dựng quy trình tổ chức dạy học nhóm theo hƣớng phát triển năng lực
thực hành cho học sinh phần “Quang hình học” Vật lí 11 THPT;
- Thiết kế một số bài dạy mẫu theo hƣớng phát triển năng lực thực hành cho
học sinh thông qua việc tổ chức dạy học nhóm trong phần “Quang hình học” Vật lí
11 THPT;
- Thực nghiệm sƣ phạm để kiểm tra giả thuyết và tính khả thi của đề tài.
6. Đối tƣợng nghiên cứu
Hoạt động dạy và học phần “Quang hình học” Vật lí 11 THPT trong đó đi sâu
vào việc phát triển NLTH cho học sinh thông qua việc tổ chức dạy học nhóm.
7. Phạm vi nghiên cứu
- Đề tài chỉ tập trung đề xuất các biện pháp phát triển năng lực thực hành và
xây dựng quy trình dạy học một số kiến thức phần “Quang hình học” Vật lí 11
THPT (Chƣơng trình Chuẩn) theo hƣớng phát triển năng lực thực hành cho học sinh
theo phƣơng pháp dạy học nhóm.
- Tiến hành thực nghiệm sƣ phạm ở trƣờng THPT số 3 An Nhơn, Bình Định.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu
8.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lí thuyết

Demo Version - Select.Pdf SDK

- Nghiên cứu các văn kiện của Đảng, các văn bản của Nhà nƣớc và của Ngành
về đổi mới giáo dục phổ thông;
- Nghiên cứu các sách báo, luận văn, tạp chí chuyên ngành liên quan đến nội
dung của đề tài;
- Nghiên cứu chƣơng trình, sách giáo khoa, sách bài tập, tài liệu tham khảo
Vật lí 11.
8.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn
- Quan sát hoạt động dạy và học của giáo viên và học sinh trong giờ học vật lí

ở trƣờng THPT số 3 An Nhơn. Trao đổi trực tiếp với giáo viên và học sinh;
- Dùng phiếu điều tra để tìm hiểu về thực trạng năng lực thực hành vật lí của
học sinh lớp 11.
8.3. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm
- Tiến hành giảng dạy thực nghiệm ở lớp 11;
- Quan sát, kiểm tra, đánh giá hoạt động học tập của học sinh trong các giờ
học thực nghiệm.
10


8.4. Phƣơng pháp thống kê toán học
Sử dụng phƣơng pháp thống kê toán học để xử lý kết quả thực nghiệm sƣ
phạm và kiểm định giả thuyết thống kê về sự khác nhau trong kết quả học tập của
hai nhóm: nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng.
9. Những đóng góp mới của đề tài
- Về mặt lí luận, luận văn bổ sung thêm về cơ sở lí luận của việc phát triển
năng lực thực hành cho học sinh, đồng thời làm rõ hơn vai trò của việc phát triển
NLTH cho học sinh trong dạy học vật lí ở trƣờng THPT;
- Về mặt thực tiễn, luận văn đề xuất các biện pháp và xây dựng tiến trình dạy
học theo hƣớng phát triển NLTH cho HS.
10. Cấu trúc của luận văn
MỞ ĐẦU
NỘI DUNG
Chƣơng 1. Cơ sở lí luận và thực tiễn của việc phát triển năng lực thực hành cho học
sinh thông qua tổ chức dạy học nhóm trong dạy học vật lí
Chƣơng 2. Phát triển năng lực thực hành cho học sinh thông qua tổ chức dạy học
nhóm phần “Quang hình học” Vật lí 11 THPT

Demo Version - Select.Pdf SDK

Chƣơng 3. Thực nghiệm sƣ phạm
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

11