Ky nang tham muu cap phong

MỞ ĐẦU
Là một cán bộ Lãnh đạo cấp Phòng thuộc Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa-Vũng
Tàu, bản thân tôi luôn nhận thấy rõ và ý thức được vị trí, vai trò nhất định của
Lãnh đạo cấp Phòng trong tổ chức bộ máy của Cục Hải quan Tỉnh và đối với
trách nhiệm hoàn thành nhiệm vụ chính trị chung của cơ quan.
Và qua tham gia Lớp bồi dưỡng tiêu chuẩn chức vụ Lãnh đạo cấp Phòng
và tương đương do Trường cán bộ Tài chính tổ chức, với những chuyên đề sát
sườn và mang tính thực tiễn rất cao, tôi càng hiểu rõ hơn về chức năng, nhiệm
vụ của Lãnh đạo cấp Phòng cũng như của bản thân. Việc trang bị những chuyên
đề trên là rất cần thiết, bổ ích, và thiết thực để mỗi cán bộ lãnh đạo tự liên hệ,
rèn luyện để phát huy tốt nhất năng lực vai trò của mình trong cơ quan, giúp
cho hiệu quả công tác được nâng cao và góp phần quan trọng vào việc hoàn
thành nhiệm vụ chính trị của cơ quan.
Trong các chuyên đề đã được bồi dưỡng, bản thân tôi thấy nội dung
chuyên đề về kỹ năng tham mưu của lãnh đạo cấp Phòng là rất cần thiết và
đặc biệt giúp bản thân hiểu rõ, nắm vững hơn những kiến thức, kỹ năng về tham
mưu nói chung, về quan sát, phân tích, lập kế hoạch, đề xuất…nói riêng cũng
như việc nắm bắt, rèn luyện các phương pháp phân tích thông tin, xây dựng lộ
trình, định hướng mục tiêu phục vụ cho việc tham mưu hiệu quả.
Với những nhận thức trên, tôi mạnh dạn viết bài thu hoạch thể hiện những
nội dung đúc kết được qua lớp học tập, bồi dưỡng về kỹ năng tham mưu của
Lãnh đạo cấp Phòng đồng thời liên hệ với thực tiễn để đánh giá bản thân, qua đó
phát huy ưu điểm và đề ra các giải pháp để khắc phục những khuyết điểm, hạn
chế nhằm giúp cho công tác tham mưu của bản thân được hiệu quả hơn.

1


PHẦN THỨ NHẤT
Trong hệ thống lãnh đạo gồm 03 cấp: cấp chiến lược, cấp trung cao và cấp
cơ sở thì Lãnh đạo cấp Phòng thuộc nhóm lãnh đạo ở cấp cơ sở, là cấp trung

gian có chức năng chuyển tải và tổ chức thực hiện các quyết định của cấp trên
trực tiếp và phản ánh những yêu cầu, nguyện vọng, đề xuất, kiến nghị của cấp
cơ sở đến với lãnh đạo cấp trên. Để thực hiện tốt chức năng đó, một trong những
nhiệm vụ quan trọng của người lãnh đạo cấp Phòng là tham mưu cho Lãnh đạo
cấp trên trực tiếp trong triển khai thực hiện nhiệm vụ của đơn vị liên quan đến
mảng công tác của Phòng, đồng thời trực tiếp thực hiện các nội dung trên sau
khi đã được lãnh đạo cấp trên phê duyệt.
Đối với công tác tham mưu, có thể hiểu trên hai bình diện: 1- là việc tham
gia, đề xuất một vấn đề có liên quan đến ý tưởng thực hiện các mục tiêu của
lãnh đạo cấp trên; và 2- là việc đề xuất thực hiện và hướng dẫn thực hiện các
chương trình công tác của lãnh đạo cấp trên sau khi đã được phê duyệt.
Có thể nói, “tham mưu” là một nghề cần tính chuyên nghiệp cao, vì đây
không chỉ là việc tham dự, đề xuất ý kiến, chủ trương cho lãnh đạo cấp trên, mà
đây còn là việc hướng dẫn và chỉ đạo thực hiện các chủ trương, chính sách về
lĩnh vực công tác mà mình phụ trách đối với cơ quan cấp dưới để đảm bảo đúng
theo chỉ đạo của lãnh đạo cấp trên.
I- Từ việc nắm được định nghĩa tổng quan trên, có thể nói người lãnh đạo
cấp phòng làm công tác tham mưu đòi hỏi cần phải đáp ứng những yêu cầu và
có những kỹ năng nhất định; người làm tham mưu có những quyền hạn được
giao nhất định và phải chịu trách nhiệm trước lãnh đạo về những vấn đề mình
tham mưu, thậm chí có chế tài cụ thể để đảm bảo rằng nội dung tham mưu là
hợp lý, đúng đắn và khuyến khích được tinh thần tham mưu tích cực.
Yêu cầu của người làm công tác tham mưu là:
- Phải đảm bảo tính phù hợp pháp luật, đáp ứng mục tiêu, nhiệm vụ của tổ
chức;
2


- Trung thực, chính xác với thái độ nghiêm túc trong công việc;
- Tham mưu phải có tính nguyên tắc, đảm bảo kịp thời nhưng giải quyết

công việc với thái độ khách quan, biện chứng;
- Tham mưu phải đầy đủ, toàn diện, không định kiến, hẹp hòi, không bảo
thủ; phải góp phần hình thành và phát triển văn hóa, những giá trị tốt đẹp của tổ
chức; góp phần hoàn thiện cơ chế chính sách, quy trình công tác và phát huy
tiềm năng của từng thành viên trong tổ chức, đóng góp vào thành công chung
của cơ quan, đơn vị;
- Tham mưu phải góp phần nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các Phòng
ban và cá nhân liên quan trong tổ chức cũng như các tổ chức, cá nhân ở bên
ngoài để cùng hoàn thành nhiệm vụ chung;
Để đạt được những yêu cầu trên, cán bộ làm công tác tham mưu phải đảm
bảo các nguyên tắc:
- Tuân thủ nghiêm pháp luật và bám sát quy định về chức năng, nhiệm vụ,
quyền hạn được cấp có thẩm quyền giao;
- Kiên quyết nhắm đến các mục tiêu của tổ chức, cơ quan và của đơn vị,
tuyệt đối không vụ lợi, thiên vị, xen lẫn động cơ cá nhân;
- Trung thành vì lợi ích của cộng đồng, của nhân dân; hướng đến những
giá trị tốt đẹp về Bi, Trí, Dũng trên cơ sở phương pháp, cách làm khoa học và
khách quan.
II- Trên cơ sở xác định được khái niệm, yêu cầu và nguyên tắc trong tham
mưu, người làm công tác tham mưu phải nắm vững được bốn lĩnh vực chính cần
thực hiện khi tham mưu, đó là:
- Tham mưu về phân tích và xử lý thông tin;
- Tham mưu về công tác tổ chức, nhân sự;
- Tham mưu lập kế hoạch;
- Tham mưu về sử dụng quyền lực và chuẩn bị cho lãnh đạo ra quyết định.
Cụ thể hóa chi tiết hơn, đó chính là những nội dung cần tham mưu trong
xây dựng, bổ sung, hoàn thiện cơ chế chính sách và quy trình quản lý; tham mưu
3

trong việc xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch công tác của Phòng, cơ quan;
tham mưu trong việc hoàn thiện cơ chế, quy trình, kế hoạch của cơ quan và
những biện pháp kiểm tra, giám sát tình hình thực hiện kế hoạch công tác để kịp
thời điều chỉnh và phối hợp thực hiện cho phù hợp.
Khi đã xác định rõ được những nội dung trên, điểm mấu chốt quyết định
thành công của công tác tham mưu là phải trả lời cho được 03 câu hỏi: 1- tôi là
ai?; 2-tôi đang ở đâu; và 3-những điều gì đang tác động đến công tác tham mưu
của tôi (những cơ hội hay rào cản trong công tác). Việc trả lời thấu đáo 03 câu
hỏi trên sẽ giúp cán bộ làm công tác tham mưu hiểu rõ và thực hiện đúng nhất
chức năng tham mưu của bản thân.
III- Để thực hiện tốt nhiệm vụ công tác tham mưu, người cán bộ lãnh đạo
cấp Phòng cần phải được trang bị và tự trang bị cho mình những kỹ năng cần
thiết phục vụ cho công tác, đó là:
- Những kỷ năng làm việc với con người, bao gồm: Kỹ năng quan sát,
phân tích hành vi, để từ đó có thể nắm vững, hiểu rõ tích cách của chuyên viên,
đồng nghiệp mà giao nhiệm vụ cho phù hợp; Kỹ năng nhận diện tích cách
(thông qua 01 số phương pháp khoa học); và kỹ năng phân tích tiểu sử, nghiên
cứu hồ sơ, giúp cho việc bố trí công tác phù hợp.
- Những kỹ năng liên quan đến tổ chức, bao gồm: Kỹ năng phân tích kết
quả hoạt động - để rút ra những kinh nghiệm, những quy luật vận động làm cơ
sở cho những nội dung tham mưu sắc bén và phù hợp; Kỹ năng nhận thức để
điều hành tổ chức, gồm khả năng, tầm nhìn về mục tiêu, tương lai của tổ chức;
Kỹ năng quan hệ trong tổ chức (gồm khả năng tập hợp con người trong tổ chức,
xây dựng các mối quan hệ bên trong, phối kết hợp bên ngoài tổ chức nhằm hình
thành và duy trì những giá trị nền tảng để phát triển); và những kỹ năng kỹ
thuật, chuyên môn phù hợp, bao gồm những nội dung liên quan đến các nguồn
lực, hệ thống thông tin phục vụ công tác và việc xây dựng hình ảnh, uy tín tốt
đẹp của tổ chức.

4

Những kỹ năng kể trên, chỉ một phần nhỏ là do ở tính cách, năng khiếu
của cá nhân, nhưng phần lớn còn lại phải được trang bị qua việc học tập, nghiên
cứu và rèn luyện để đạt được. Cụ thể, người cán bộ lãnh đạo làm công tác tham
mưu phải có những khả năng về trí tuệ cảm xúc (EI - emotion intelligent), năng
lực tư duy (IQ - Intelligent Quotation) và đặc biệt phải rèn luyện cho được khả
năng tổng kết, đánh giá vấn đề, hay nói cách khác là phải có quá trình trải
nghiệm và đúc kết thực tế để làm cơ sở cho những nhận định, kết luận và đưa ra
những nội dung tham mưu phù hợp.
PHẦN THỨ HAI
I- Vận dụng những kiến thức, kỹ năng đã thu nhận được vào thực tiễn
công tác lãnh đạo, quản lý tại đơn vị.
Trên cơ sở nắm được khái niệm, yêu cầu, nguyên tắc, những nội dung
chính và các kỹ năng cần có của cán bộ làm công tác tham mưu, bản thân tôi tự
liên hệ và nhận định thực tiễn công tác tham mưu của lãnh đạo cấp Phòng, Chi
cục tại Cục Hải quan tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu tập trung vào những nội dung cơ
bản như sau:
- Tham mưu xây dựng các Đề án, Dự án cấp Cục để báo cáo Tổng cục
Hải quan; xây dựng các Chương trình, Kế hoạch công tác trọng tâm của Cục
Hải quan Tỉnh trong từng giai đoạn thường kỳ và đột xuất để triển khai thực
hiện có hiệu quả các mặt công tác chuyên môn trong toàn Cục để báo cáo, trình
cấp có thẩm quyền (Tổng cục Hải quan , Bộ Tài chính) phê duyệt thực hiện;
- Tham mưu trình Lãnh đạo Cục ban hành các văn bản hướng dẫn, chỉ
đạo thực hiện có hiệu quả các mặt công tác chuyên môn tại các đơn vị cơ sở
trong toàn Cục Hải quan Tỉnh theo đúng nội dung chương trình công tác trọng
tâm đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt;
- Tham mưu xây dựng các chương trình, kế hoạch kiểm tra, giám sát quá
trình thực hiện từng nội dung công tác cụ thể để đảm bảo việc triển khai thực
hiện nhiệm vụ chung của Cục Hải quan Tỉnh được kịp thời, sâu sát và đúng quy

5


định của pháp luật;
- Tham mưu tổng hợp, trình lãnh đạo Cục báo cáo kết quả về các lĩnh vực
công tác chuyên môn được giao của Cục Hải quan tỉnh theo yêu cầu của cơ quan
cấp trên theo đúng quy định của pháp luật;
- Trực tiếp quản lý con người, cơ sở vật chất, tài chính được giao để thực
hiện tốt từng mảng nhiệm vụ cụ thể đã được giao cho Phòng, Chi cục;
- Tổng hợp báo cáo những ý kiến phản ánh, nguyện vọng, đề xuất, kiến
nghị của cán bộ, công chức, người lao động về các vấn đề liên quan để Lãnh đạo
Cục biết, xem xét, giải quyết theo thẩm quyền.
II- Đánh giá tình hình:
Qua nhận định công tác tham mưu thực tế tại cơ quan, bản thân tôi sử
dụng công cụ đánh giá thực trạng SWOT để làm rõ những điểm mạnh, điểm
yếu, cơ hội và thách thức đặt ra đối với công tác này tại cơ quan, cụ thể như sau:
1- Điểm mạnh (Strengths):
- Đội ngũ cán bộ lãnh đạo cấp Phòng và tương đương tại Cục Hải quan
tỉnh BR-VT chiếm tỷ lệ cao trong tổng số cán bộ lãnh đạo các cấp tại đơn vị; đa
số nằm trong độ tuổi 30-50, có trình độ đào tạo tương đối cơ bản và đáp ứng tiêu
chuẩn quy định, có kiến thức và năng lực chuyên môn cũng như nhiệt huyết,
nhiệt tình công tác để đảm nhận tốt vị trí, nhiệm vụ được giao. Và trong thực tế
công tác, đội ngũ cán bộ này đã hoàn thành có hiệu quả công tác tham mưu cho
Lãnh đạo Cục triển khai hầu hết các mặt công tác trọng tâm của đơn vị, cũng
như trực tiếp thực hiện và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
- Cục Hải quan Tỉnh đã trang bị đầy đủ cơ sở vật chất để lực lượng cán bộ
cấp Phòng triển khai thực hiện nhiệm vụ được giao một cách thuận lợi nhất;
- Sự phối kết hợp trong công tác theo chiều dọc trong nội bộ cơ quan và
với các cơ quan liên quan bên ngoài được nhóm lãnh đạo cấp Phòng triển khai
tốt, tạo điều kiện để họ hoàn thành tốt công tác tham mưu và đạt được những

mục tiêu nhất định trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ cụ thể được giao.

6


2- Điểm yếu-khó khăn (Weaknesses):
- Việc trẻ hóa đội ngũ cán bộ lãnh đạo đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa cũng
đồng thời gắn liền với hạn chế nhất định là kinh nghiệm quản lý, điều hành chưa
nhiều, dẫn đến sự sắp xếp công việc đôi lúc chưa hợp lý, chưa khoa học và chưa
“đúng người đúng việc”, lại làm giảm hiệu quả của công tác tham mưu;
- Trình độ đào tạo, khả năng nhận thức và kỹ năng trong đội ngũ lãnh đạo
cấp Phòng, Chi cục chưa thật đồng đều; trong khi áp lực về tiến độ công việc
luôn thường trực, nên dẫn đến kết quả tham mưu đôi lúc chưa thực sự hiệu quả;
- Tâm lý ngại va chạm và né tránh trách nhiệm dù ít nhưng vẫn còn tồn
tại, vẫn còn tình trạng trông chờ, ỷ lại vào ý kiến của cấp trên;
- Khả năng làm việc theo nhóm và phát động nhân viên làm việc theo
nhóm còn một số hạn chế nhất định; dẫn đến việc trí tuệ tập thể chưa được phát
huy cao độ;
- Lối tư duy theo “nhóm lợi ích”, thiên về tình cảm vẫn còn ảnh hưởng
đến việc tham mưu, ra quyết định; văn hóa ứng xử trong giải quyết công việc
chưa thực sự chuyên nghiệp, văn minh.
3- Cơ hội (Opportunities):
- Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, đội ngũ cán bộ lãnh đạo cấp Phòng,
Chi cục thường xuyên nhận được sự quan tâm, hỗ trợ, tạo điều kiện và chỉ đạo
sâu sát, kịp thời của Đảng ủy, Lãnh đạo Cục;
- Nhờ vào sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, công nghệ và kết quả
bước đầu của công cuộc hiện đại hóa Hải quan, đội ngũ cán bộ cấp Phòng đã
được trang bị nhiều phương tiện, thiết bị phần cứng, chương trình phần mềm
hiện đại, tiên tiến và thực tế để phục vụ công tác;
- Ngoài ra, đội ngũ cán bộ cấp Phòng hiện nay luôn nhận được sự quan

tâm, đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên của Tổng cục Hải quan, Cục Hải quan
Tỉnh để ngày càng nâng cao năng lực lãnh đạo, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu quy
hoạch, yêu cầu nhiệm vụ cao hơn;
7


- Trong sự phát triển chung của ngành Hải quan, cán bộ lãnh đạo cấp
Phòng cũng như cán cán bộ, công chức khác luôn nhận được sự giúp đỡ, tài trợ
của Hải quan thế giới và các tổ chức quốc tế nhằm phát huy có hiệu quả khả
năng, sở trường của bản thân đóng góp và sự phát triển chung của cơ quan, của
ngành.
4- Thách thức, bất lợi (Threats):
- Môi trường và cơ sở pháp lý chưa đáp ứng cao nhất cho hoạt động tham
mưu của lãnh đạo cấp Phòng, đặc biệt là sự chồng chéo, hay thay đổi của hệ
thống văn bản quy phạm pháp luật cũng như văn bản chuyên ngành; dẫn đến
việc vận dụng, áp dụng văn bản luật còn gặp nhiều trở ngại;
- Tiến trình hội nhập nhìn chung là cơ hội nhưng cũng mang đến một số
thách thức nhất định, đặc biệt là khả năng thích nghi, thay đổi theo cái mới, cái
hiện đại trong một bộ phận cán bộ lãnh đạo còn ngại đổi mới và tư duy theo lối
mòn;
- Yêu cầu về số thu hằng năm, về nhiệm vụ trọng tâm định kỳ cũng là một
trong những thách thức khách quan đối với công tác lãnh đạo, tham mưu của cán
bộ lãnh đạo cấp Phòng hiện nay;
- Trong công tác, đôi lúc thiếu sự phối hợp nhiệt tình, trách nhiệm và hiệu
quả từ các cơ quan, ban, ngành liên quan trên địa bàn Tỉnh;
- Một số các doanh nghiệp ngày càng trở nên tinh vi, thủ đoạn cao trong
gian lận, trốn thuế cũng đặt ra thách thức rất lớn cho công tác chung của ngành
và việc triển khai nhiệm vụ của lãnh đạo cấp Phòng nói riêng.
III- Những nguyên nhân gây ra các hạn chế, thách thức trên một mặt là do
nguyên nhân chủ quan từ bên trong nội tại của đội ngũ cán bộ lãnh đạo cấp

Phòng; mặt khác bị ảnh hưởng bởi những yếu tố khách quan, đặc biệt là hệ
thống pháp luật chưa đồng bộ, và hệ quả của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế tiếp thu những phương pháp quản lý hiện đại, khoa học nhưng cũng không tránh
khỏi những mặt tiêu cực.

8


Ngoài ra, môi trường làm việc chưa thực sự chuyên nghiệp, minh bạch
trong khi trình độ dân trí ngày càng tăng cao và khả năng tiếp cận thông tin của
khách hàng, người dân ngày càng kịp thời, chính xác cũng là một nguyên nhân
cơ bản mang đến những thách thức trước mắt đối với đội ngũ cán bộ lãnh đạo
nói chung và cấp phòng nói riêng.
PHẦN THỨ BA
Qua đánh giá những mặt mạnh, yếu, cơ hội và thách thức, bản thân tôi
mạnh dạn đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao năng lực công tác
tham mưu cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo cấp Phòng tại cơ quan đang công tác, cụ
thể như sau:
1- Lãnh đạo Cục cần quan tâm, tạo ra một môi trường văn hóa lành mạnh,
môi trường làm việc tích cực và chuyên nghiệp trong cơ quan và tại tất cả các
khâu công tác. Điều này giúp cải thiện tích cực những mối quan hệ đồng nghiệp
thân ái, biết chia sẽ và động viên nhau trong thực thi nhiệm vụ. Và trên hết, nó
làm nền tảng vững chắc cho sự tự tin và tinh thần trách nhiệm cao trong công
tác;
2- Giảm dần và xóa bỏ tư duy theo kiểu “nhiệm kỳ”, “lợi ích nhóm” thông
qua việc góp sức xây dựng nhà nước pháp quyền, cơ quan có quy chế làm việc,
phân công công tác, phối hợp chuẩn mực và ổn định;
3- Tập trung công tác đào tạo, bồi dưỡng theo hướng đại trà và chuyên
sâu, để tạo ra đội ngũ cán bộ lãnh đạo xứng tầm và tương đồng về trình độ nhằm
phục vụ tốt cho cơ quan theo hướng chuyên sâu, hiệu quả và không bị ảnh
hưởng bởi công tác luân chuyển cán bộ. Điều này cũng giúp chuẩn bị tốt lực

lượng đáp ứng yêu cầu của quá trình hội nhập quốc tế, tránh để bị động, khó
khăn trong việc tiếp nhận các quy trình, chuẩn mực mới của thế giới. Ngoài ra,
cũng giúp đội ngũ cán bộ lãn đạo đối phó, xử lý đối với những thủ đoạn tinh vi
của một số doanh nghiệp hiện nay;

9


4- Đề xuất các cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu hợp nhất hệ thống văn
bản pháp luật để làm cơ sở vững chắc cho công tác quản lý nhà nước nói chung
và tham mưu trong lĩnh vực hải quan nói riêng;
5- Kiến nghị cơ quan có thẩm quyền ban hành và giám sát thực hiện các
quy chế phối hợp hiệu quả, khách quan và bình đẳng giữa cơ quan hải quan và
các đơn vị liên quan trong triển khai thực hiện nhiệm vụ chính trị chung của đất
nước.

KẾT LUẬN
Qua khóa học 03 tuần bồi dưỡng về tiêu chuẩn đối với chức danh lãnh đạo
cấp Phòng và tương đương, bản thân tôi nhận thấy mình thu nhận được rất nhiều
kiến thức mang tính thực tiễn cao về nội dung, phương pháp và kỹ năng để triển
khai nhiệm vụ cụ thể của đội ngũ cán bộ lãnh đạo cấp Phòng, Chi cục và tương
đương.
Trong khả năng và kiến thức hạn hữu của bản thân, tôi đã mạnh dạn viết
bài thu hoạch này tập trung vào những nội dung mang tính lý luận về kỹ năng
tham mưu của lãnh đạo cấp Phòng, Chi cục và tương đương, đồng thời liên hệ
đối chiếu, đánh giá với thực tiễn hoạt động tại cơ quan tôi đang công tác để rút
ra những nhận xét khách quan, những bài học kinh nghiệm cho bản thân trong
quá trình thực hiện nhiệm vụ tham mưu cho Lãnh đạo cấp trên.
Bài thu hoạch đã tập trung đánh giá những ưu khuyết điểm cũng như cơ
hội, thách thức gặp phải trong công tác tham mưu của lãnh đạo cấp Phòng tại

đơn vị, từ đó nhận diện nguyên nhân gây ra những khuyết điểm, thách thức để
đề xuất giải pháp cải thiện tình hình và xử lý cho phù hợp.
Được tổng hợp trong thời gian tương đối ngắn và năng lực có hạn, bài thu
hoạch chắc chắn không tránh khỏi những điều thiếu sót, rất mong Quý Thầy Cô
và các anh chị học viên thông cảm và góp ý thêm.
10


Xin chân thành cảm ơn.

11