SO SÁNH HIỆU QUẢ của VIỆC PHUN mưa và VIỆC sử DỤNG KÍCH THÍCH tố KHI KÍCH THÍCH SINH sản ẾCH THÁI LAN (rana rugulosa)

TR

NG
I H C C N TH
KHOA THU S N

HU NH H NG NHUNG

SO SÁNH HI U QU C A VI C PHUN M A VÀ VI C
S D NG KÍCH THÍCH T KHI KÍCH THÍCH
SINH S N CH THÁI LAN (Rana rugulosa)

LU N V N T T NGHI P
IH C
NGÀNH QU N LÝ NGH CÁ

2009


TR

NG
I H C C N TH
KHOA THU S N

HU NH H NG NHUNG

SO SÁNH HI U QU C A VI C PHUN M A VÀ VI C
S D NG KÍCH THÍCH T KHI KÍCH THÍCH
SINH S N CH THÁI LAN (Rana rugulosa)

LU N V N T T NGHI P
IH C
NGÀNH QU N LÝ NGH CÁ

CÁN B H
NG D N
Ts. NGUY N V N KI M

2009


L IC MT

Xin chân thành c m n Ban Giám Hi u tr ng
i h c C n Th , cùng quý
th y cô khoa Th y S n ã nhi t tình giúp
em trong su t quá trình h c t p và
th c hi n lu n v n.
Xin chân thành c m n Cán b Tr i cá th c nghi m - B môn k thu t nuôi
th y s n n c ng t - khoa Th y S n - tr ng i h c C n Th ã t o i u ki n
thu n l i cho em hoàn thành lu n v n.
Xin bày t lòng bi t n sâu s c n th y Nguy n V n Ki m ã t n tình giúp ,
h ng d n và óng góp nhi u ý ki n quý báu giúp tôi hoàn thành lu n v n t t
nghi p này.
Xin chân thành c m n th y c v n h c t p và t p th l p Qu n lý ngh cá k31
ã nhi t tình ng viên và giúp
tôi trong su t quá trình h c t p.
Vì ây là l n
Kính mong s
h n.

u tiên th c hi n tài nên s không tránh kh i nh ng thi u sót.
óng góp c a quý th y cô và các b n lu n v n hoàn thành t t

Xin chân thành c m n!

Tác gi

i


TÓM T T

tài ã nghiên c u tác d ng c a vi c phun m a và vi c s d ng kích thích t
khi kích thích ch Thái Lan sinh s n. K t qu c a
tài ã cho th y, khi kích
thích ch Thái Lan sinh s n b ng bi n pháp phun m a liên t c có hi u qu cao
nh t v i SSS t ng i là 21,63 tr ng/g ch cái, k
n là tiêm kích thích t
LHRH-a trên c ch c và ch cái v i li u 120µgLHRH-a + 20mg DOM/kg
ch cái và 80µgLHRH-a + 13mg DOM/kg ch c cho SSS t ng i là 9,34
tr ng/g ch cái và th p nh t là nghi m th c tiêm LHRH-a ch trên ch c v i
li u l ng 80µgLHRH-a + 20mg DOM/kg ch c cho SSS t ng i là 4,76
tr ng/g ch cái.
tài c ng ã nghiên c u nh h ng c a m t
khi ng u trùng ch Thái
Lan v i cùng m t lo i th c n công nghi p. K t qu c a
tài ã ghi nh n,
2
n là

m t
500con/m cho k t qu t t nh t v i t l s ng là 45,28%, k
2
m t
600 con/m v i t l s ng là 43,18% và th p nh t là nghi m th c ng
v i m t 400 con/m2 v i t l s ng là 34,29%

ii


M CL C

Trang
L i c m t ……………………………………………………………………. i
Tóm t t………………………………………………………………………..ii
M c l c………………………………………………………………………iii
Danh sách b ng……………………………………………………………….v
Danh sách hình……………………………………………………………… vi
Danh m c t vi t t t………………………………………………………... vii
Ch

ng 1: Gi i thi u………………………………………………………… 1
1.1
t v n ……………………………………………………………. 1
1.2 M c tiêu tài……………………………………………………….. 2
1.3 N i dung tài………………………………………………………. 2
Ch ng 2: L c kh o tài li u……………………………………………….. 3
2.1 c i m sinh h!c c a ch Thái Lan………………………………... 3
2.1.1 Phân lo i……………………………………………………… 3
2.1.2 Hình thái……………………………………………………… 3

2.1.3 Phân b ……………………………………………………….. 4
2.1.4 c i m dinh d "ng………………………………………….5
2.1.5 c i m sinh tr ng………………………………………….5
2.1.6 c i m sinh s n…………………………………………….. 6
2.2 Tình hình nuôi ch trong và ngoài n c……………………………...8
2.2.1 Tình hình nuôi ch trong n c……………………………….. 8
2.2.2 Tình hình nuôi ch ngoài n c………………………………. 8
2.3 Các mô hình nuôi ch Thái Lan……………………………………... 9
Ch ng 3: V t li u và ph ng pháp nghiên c u……………………………10
3.1 V t li u nghiên c u…………………………………………………. 10
3.2 Ph ng pháp nghiên c u…………………………………………….10
3.2.1 Th i gian và #a i m nghiên c u…………………………... 10
3.2.2 i t ng nghiên c u……………………………………….. 10
3.2.3 Chu$n b# b cho ch sinh s n……………………………….. 10
3.2.4 Ch!n ch cho sinh s n……………………………………….11
3.3 Ph ng pháp thu th p, x lý và tính toán s li u…………………....13
3.3.1 Các s li u c%n thu th p……………………………………... 13
3.3.2 Phân tích s li u……………………………………………... 14
iii


Ch

ng 4: K t qu và th o lu n……………………………………………. 15
4.1 K t qu nuôi v& ch sinh s n……………………………………….. 15
4.2 K t qu kích thích ch Thái Lan sinh s n…………………………...16
4.2.1 Tác d ng c a vi c phun m a n s sinh s n c a ch Thái
Lan………….………………………………………………..16
4.2.2 Tác d ng c a LHRH-a + DOM n s sinh s n c a ch Thái
Lan.………………………………………………………….. 18

4.3 ' ng nuôi u trùng t sau khi n
n 30 ngày tu(i…………... 22
4.3.1 kh o sát y u t môi tr ng………………………………….. 22
4.3.2 K t qu
ng nuôi u trùng ch…………………………….. 28
Ch ng 5: K t lu n và xu t……………………………………………... 32
5.1 K t lu n……………………………………………………………... 32
5.2
xu t……………………………………………………………… 32
Tài li u tham kh o………………………………………………………….. 33
Ph l c……………………………………………………………………… 35

iv


DANH SÁCH B NG
Trang
B ng 4.1 K t qu kích thích ch sinh s n b ng bi n pháp phun m a v i
th i gian khác nhau……………………………………………….16
B ng 4.2 K t qu sinh s n c a ch khi tiêm LHRH-a + DOM trên ch
c và ch cái ..………………………………………………… 18
B ng 4.3 K t qu sinh s n c a ch khi tiêm LHRH-a + DOM trên ch
c…………...…………………………………………………... 20
B ng 4.4 T(ng h p SSS c a ch cao nh t trong các thí nghi m…………... 21
B ng 4.5 Bi n ng nhi t
n c qua các t thu m)u…………………… 22
B ng 4.6 S bi n ng oxy qua các t thu m)u…………………………... 24
B ng 4.7 S bi n ng PH qua các t thu m)u…………………………… 25
B ng 4.8 S bi n ng NO2- qua các t thu m)u…………………………. 26
B ng 4.9 S bi n ng NO3- qua các t thu m)u…………………………. 26

B ng 4.10 S bi n ng NH4+ qua các t thu m)u………………………...27
B ng 4.11 T c t ng tr ng v kh i l ng c a nòng n!c qua các t thu
m)u ………….…………………………………………………28
B ng 4.12 So sánh th i gian bi n thái c a nòng n!c……………………….. 29
B ng 4.13 T l s ng c a ch con các nghi m th c……………………... 31

v


DANH SÁCH HÌNH
Trang
Hình 2.1 Hình d ng ngoài c a ch Thái Lan………………………………... 3
Hình 2.2 Chu k* phát tri n phôi và h u phôi c a ch……………………….. 7
Hình 2.3 Nuôi ch trong ao t……………………………………………… 9
Hình 2.4 Nuôi ch trong ao t (trái) và nuôi ch trong ao t lót b t
(ph i)………………………………………………………………. 9
Hình 2.5 Nuôi ch trong giai l i, vèo l i…………………………………. 9
Hình 3.1 ch c (3.1a) và ch cái (3.1b)…………………………………. 11
Hình 4.1 àn ch sau khi nuôi v&………………………………………….. 15
Hình 4.2 Hình d ng ch c (4.2a) và hình d ng ch cái (4.2b)…………...15
Hình 4.3 B + c a ch (4.3a) và ch ang b t c p + (4.3b)……………... 16
Hình 4.4 So sánh SSS t ng i gi,a các nghi m th c phun m a………… 16
Hình 4.5 Cách chích kích thích t cho ch c (trái) và ch cái (ph i)…… 18
Hình 4.6 So sánh SSS t ng i gi,a các nghi m th c khi tiêm
LHRH-a trên c ch c và ch cái ……………………………...18
Hình 4.7 So sánh SSS t ng i gi,a các nghi m th c khi tiêm
LHRH-a trên ch c ….………………………………………… 20
Hình 4.8 S bi n ng nhi t qua các t thu m)u ………………………23
Hình 4.9 S bi n ng oxy qua các t thu m)u…………………………... 24
Hình 4.10 S bi n ng PH qua các t thu m)u…………………………...25

Hình 4.11 S bi n ng NO2- qua các t thu m)u…………………………26
Hình 4.12 S bi n ng NO3- qua các t thu m)u…………………………26
Hình 4.13 S bi n ng NH4+ qua các t thu m)u………………………... 27
Hình 4.14 T ng tr ng v kh i l ng c a nòng n!c các nghi m th c
qua các t thu m)u……………………………………………... 28
Hình 4.15 Nòng n!c m i th (trái) và nòng n!c
c 15 ngày tu(i (ph i)… 29
Hình 4.16 Bi u hi n s bi n thái (m!c chi sau) c a nòng n!c……………... 30
Hình 4.17 Bi u hi n s bi n thái (m!c chi tr c) c a nòng n!c…………… 30
Hình 4.18 Nòng n!c bi n thái m!c chi sau (trái) và nòng n!c bi n thái
hoàn toàn (ph i)…………………………………………………. 30
Hình 4.19 T l s ng c a ch các nghi m th c………………………….. 31

vi


DANH M C T

BSCL: -ng B ng Sông C u Long
SSS: S c sinh s n
NT: Nghi m th c
SST : Sinh s n t ng i
W: kh i l ng
DWG: T ng tr!ng bình quân ngày
SGR: T c t ng tr ng c bi t
%T TT: T l % t c t ng tr ng

vii

VI T T T

CH

NG 1

GI I THI U

1.1

tv n

ng B ng Sông C u Long ( BSCL) là vùng có ngh cá r t phát tri n. Trong
nh ng n m g n ây, cùng v i s phát tri n c a th y s n c n c thì ngành
th y s n c a BSCL ã óng góp áng k vào thành tích chung ó.
Bên c nh nh ng loài cá có giá tr kinh t ang
c nuôi ph bi n
BSCL
thì hi n nay m t s h nông dân có xu h ng chuy n sang nuôi các loài th y
c s n nh L n, R n ri voi, Ba ba …. Trong ó, ch c ng là i t ng
c
nhi u ng i quan tâm.
ch không nh ng là th c ph m ngon, b
c nhi u ng i a thích, mà còn là
i t ng h u ích trong nông nghi p nh tiêu di t côn trùng, sâu b! phá ho i
cây tr ng (Nguy"n Chung, 2007). ch r t nh y v i th i ti t vì th
c xem
nh là v#t báo hi u mùa m a n giúp cho vi c s n xu t nông nghi p
c
thu#n l i (D ng Nh t Long và Ph m Thanh Liêm, 2000).

Ngoài ra, ch còn
c dùng trong các thí nghi m và góp ph n quan tr!ng
trong vi c nghiên c$u v l%nh v c th n kinh và sinh lý h!c, th t ch c ng
c
dùng ch a tr m t s b nh (Nguy"n H u ng, 2004), m& ch
c dùng
ch bi n thu c r t quí (Ngô Tr!ng L , 2002).
ch
c nuôi t' lâu Vi t Nam, nh ng ch y u là gi ng ch ng (Rana
tigrina) thu gom t' thiên nhiên hoang dã, do t#p tính n m i côn trùng s ng l i
th ng hay phóng nh y va ch m b tr y x c nên d" b b nh và ch t, hao h(t
nhi u, hi u qu nuôi th p (Nguy"n Chung, 2007).
) Thái Lan, tr c n m 2000 ã hình thành ngh nuôi ch do du nh#p gi ng
ch bò B c M* v nuôi, sau ó em lai v i ch ng a ph ng t o
c
dòng ch m i - ch Thái Lan l n con, ít phóng nh y, d n d% và n m i t%nh,
th i gian nuôi th ng ph m ng n nên t hi u qu kinh t cao, cung c p thêm
ngu n m ng v#t tiêu th( trong n c và xu t kh u thu ngo i t , t o công n
vi c làm cho xã h i (Nguy"n Chung, 2007).
Trong nh ng n m g n ây, các t+nh phía Nam c ng có m t s h nuôi ch
nh C n Th , An Giang. Tuy nhiên hi u qu c a mô hình nuôi ch này ch a
cao do ch a ch
ng
c ngu n con gi ng (Nguy"n V n Ki m và Bùi Minh
Tâm, 2005).

1


N m 2001- 2002, ã có m t s h

Thành Ph H Chí Minh, An Giang,
ng Tháp nh#p ch Thái Lan (Rana rugulosa) v nuôi. Nh ng k t qu ban
u cho th y ây là i t ng có th phát tri n nuôi r ng rãi và có th nuôi v i
qui mô công nghi p (Nguy"n V n Ki m và Bùi Minh Tâm, 2005).
Gi a n m 2004, t i Ngh An, Hà T%nh c ng du nh#p dòng ch gi ng này v
nuôi th t, k t qu kh quan v i lãi cao,
c nhi u ng i h ng $ng (Nguy"n
Chung, 2007).
So v i ch ng Vi t Nam thì ch Thái Lan có nhi u u i m h n nên
c
ng i dân l a ch!n
nuôi, ch Thái Lan vì ã
c thu n d &ng nên ã n
c th$c n viên công nghi p, kh n ng t ng tr!ng nhanh (sau 4-5 tháng nuôi
t 300-400 g/con), ít s bóng ng i h n (Lê Thanh Hùng, 2004)
Tr c nhu c u th t ch ngày càng cao, mô hình nuôi ch ng ch a em l i
hi u qu nh mong i, thì hi n nay vi c nuôi thâm canh ch Thái Lan ang
là v n
r tc n
c quan tâm. Mu n phát tri n vi c nuôi thâm canh i
t ng này thì ngu n con gi ng ang là v n
r tc n
c nghiên c$u và
quan tâm nhi u h n n a. Trong kho ng th i gian qua, c ng ã có m t s
tài
nghiên c$u v
c i m sinh h!c c ng nh sinh s n ch Thái Lan. Tuy nhiên,
mu n a ch Thái Lan phát tri n thành i t ng nuôi m i thì c n nhi u
nghiên c$u h n n a. M t trong các nghiên c$u ó là tìm ra bi n pháp s n xu t
gi ng ch Thái Lan hi u qu nh t. Cho nên tài “So sánh hi u qu c a vi c

phun m a và vi c s d ng kích thích t khi kích thích sinh s n ch Thái
Lan (Rana rugulosa)”
c ti n hành. Hy v!ng k t qu c a tài này s, giúp
ích cho ngh nuôi ch Thái Lan trong t ng lai.
1.2 M c tiêu
Xác

tài

nh bi n pháp kích thích ch Thái Lan sinh s n

1.3 N i dung

t hi u qu cao.

tài

Nghiên c$u nh h

ng c a vi c phun m a

n s sinh s n c a ch Thái Lan.

Nghiên c$u nh h ng c a kích thích t LHRH-a + DOM v i li u l
nhau n s sinh s n c a ch Thái Lan.
So sánh 2 ph
thích t ).

ng khác

ng pháp cho ch Thái Lan sinh s n (phun m a và s d(ng kích

- ng nuôi u trùng t' sau khi n

n 30 ngày tu i.

2


L
2.1

CH
NG 2
C KH O TÀI LI U

c i m sinh h c c a ch Thái Lan

2.1.1 Phân lo i
Theo Lê Thanh Hùng (2004), Tr n Kiên và Nguy"n Thái T (1992), ch Thái
Lan
c phân lo i nh sau:
Ngành : Chordata
Ngành ph(: Craniae
B : Anura
B ph(: Phaneroglosa
H!: Ranidae
Gi ng: Rana
Loài: Rana rugulosa
Hi n nay có kho ng 2.500 loài ch nhái thu c l p l &ng thê và

c phân
thành 3 b : b l &ng thê có uôi (280 loài), b l &ng thê không chân (60 loài),
b l &ng thê không uôi (2.100 loài). ch là loài l &ng thê không uôi, s ng
c trên c n và môi tr ng n c (Nguy"n V n Ki m và Bùi Minh Tâm,
2005).
2.1.2 Hình thái
V c b n thì hình thái c u t o c a ch Thái Lan t ng t
ch ng Vi t
Nam, tuy nhiên có th phân bi t hai loài này nh sau: ch Thái Lan có màu
s c nh t h n, kích th c l n h n ch ng Vi t Nam, trên vành mi ng ch
Thái Lan có vi n xanh nh t còn ch ng thì không có.

Hình 2.1 Hình d ng ngoài c a ch Thái Lan

ch Thái Lan có mình ng n và không phân cách v i u. Chi u dài thân trung
bình 7-13 cm, n ng 100-300g. Chân tr c có 4 ngón r i nhau, chân sau dài và

3


kh.e, có 5 ngón dính li n nhau b ng màng m.ng (Nguy"n V n Ki m và Bùi
Minh Tâm, 2005).
Da ch luôn m t, tr n, nh có nhi u nh t. Mi ng ch r ng, m t l i, mi trên
không c
ng, mi d i có th che #y c m t. Hai l/ m i g n mõm u
(D ng Nh t Long và Ph m Thanh Liêm, 2000). Ph n l ng có màu t xám
nâu nh t, ph n da b(ng có màu tr ng b c, hai ùi có các hoa v n s c t màu
xanh pha tr ng b c (Nguy"n V n Ki m và Bùi Minh Tâm, 2005).
Da là m t b ph#n c bi t và có vai trò quan tr!ng i v i i s ng c a
ch.Vì chúng là loài l &ng c nên da gi ch$c n ng hô h p trong n c ho c

môi tr ng m t, còn ph i ch+ giúp ch th khi lên c n s ng. Ví d(: ) loài
ch trong quá trình hô h p thì có 51% oxy qua da (ph i 49%), còn bài ti t CO2
qua da là 86% (ph i ch+ có 14%). Da còn gi nhi m v( trao i n c gi a c
th v i môi tr ng ngoài, do ó i v i ch ch+ c n m t kho ng 15-30%
l ng n c c th thì ch s, ch t (D ng Nh t Long và Ph m Thanh Liêm,
2000).
M t ch kém phát tri n, ch+ phân bi t
c các v#t di ng. Chúng không c m
nh#n
c các v#t b t ng hay di ng ch#m ch p. M t ch ch+ phân bi t
c 2 màu . và xanh da tr i ho c s ph i h p gi a hai màu này (Nguy"n
V n Ki m và Bùi Minh Tâm, 2005).
H x ng c a ch v0n ch a th#t hoàn ch+nh i v i i s ng trên c n. Các chi
tuy ã phát tri n nh ng v0n ch a
s$c
nâng c th kh.i m t t. S! có
kh p n i v i t s ng c
u tiên, song c
ng v0n còn h n ch (Nguy"n
V n Ki m và Bùi Minh Tâm, 2005).
H c c a ch ã có nh ng bi n i quan tr!ng, ã hình thành nh ng bó c
riêng bi t và kh.e. Ngoài ra, tính phân t c a c th gi m i rõ r t, ch+ còn
vài c ng c và c l ng (Tr n Kiên, 1996)
2.1.3 Phân b
ch thu c nhóm ng v#t có x ng s ng
còn gi
c nhi u c i m s ng d i n

u tiên s ng trên c n, m c dù chúng
c.

) Vi t Nam kho ng g n 80 loài (Nguy"n Chung, 2007). Trong ó, h! ch là
m t trong nh ng h! l n nh t c a l p ch nhái g m có 46 gi ng và 555 loài
(Lê Thanh Hùng, 2004)
ch Thái Lan sinh s ng ch y u các vùng m l y, m ng r ch, sông ngòi
có
m t cao (Nguy"n Chung, 2007). Hi n nay ã có nhi u qu c gia,
trong ó có Vi t Nam ã nh#p loài ch này v nuôi t' ó m r ng vùng phân
b c a chúng.
4


n mùa sinh s n, ch c và ch cái thành th(c, b t c p 1 tr$ng trong môi
tr ng n c. Tr$ng dính vào nhau thành t'ng m ng nh màng nh y. Sau khi
n , nòng n!c s ng hoàn toàn trong n c và th b ng mang. Khi nòng n!c bi n
thái thành ch con thì th b ng da, ph i và v'a s ng d i n c, v'a s ng trên
c n. ch th ng ào hang
n n p tránh ch h i nh chu t, r n. ng th i,
c ng gi m cho da (Nguy"n V n Ki m và Bùi Minh Tâm, 2005).
2.1.4

c i m dinh d

ng

ch có khe mi ng r ng và khoang mi ng l n, vì th chúng có th nu t con m i
có kích c& l n. L &i có h c riêng nên có th c
ng
c, ph n tr c l &i
dính vào th m mi ng và ph n sau h ng vào phía trong h!ng, do ó chúng d"

dàng ph ng l &i p con m i. Các tuy n nh n trong xoang mi ng có tác d(ng
làm tr n th$c n. R ng ch nh., hình nón có tác d(ng gi con m i (Nguy"n
V n Ki m và Bùi Minh Tâm, 2005).
Th c qu n ng n, không phân bi t v i d dày, thành th c qu n có nhi u tuy n
nh n và tuy n v ti t acid, men pepsin. D dày ch có h c kh.e và các tuy n
tiêu hóa. Ru t cu n l i thành nhi u vòng, không phân bi t ru t tr c và ru t
gi a, nh ng ru t sau (tr c tràng) phân bi t rõ h n và là n i ch$a phân (Tr n
Kiên, 1996)
Sau khi n 3 ngày u nòng n!c s ng b ng noãn hoàng. Sau ó, b t u cho
nòng n!c n, th$c n ch y u c a nòng n!c là ng v#t phù du, cá b t. T' giai
o n ch con n ch tr ng thành thì cho n th$c n công nghi p, giun, tép,
c, cua, cá và các côn trùng. Ngoài ra, ch còn có c tính n l0n nhau khi
thi u th$c n (Lê Thanh Hùng, 2004).
V kh n ng b t m i, ch ch#m ch p so v i m i n là côn trùng, chúng b t
m i nh l &i dài. Khi b t m i ch m mi ng r ng t i mang tai, sau ó phóng
u l &i ra ngoài t i dính con m i, khi nu t m i chúng nh m nghi n hai m t
(Nguy"n Chung, 2007). i v i ch Thái Lan còn có c i m quan tr!ng n a
là do
c thu n d &ng nên chúng n
c th$c n công nghi p, ây là c
i m quan tr!ng có th nuôi chúng v i qui mô thâm canh.
2.1.5

c i m sinh tr

ng

Vòng i c a ch Thái Lan có th chia thành 4 giai o n: tr$ng, nòng n!c,
ch con và ch tr ng thành.
Theo Nguy"n V n Ki m và Bùi Minh Tâm (2005), thì trong i u ki n nhi t

25-30oC, th i gian phát tri n phôi là 18-24 gi . S bi n thái c a nòng n!c
thành ch con có th
c chia thành hai th i k2:

5


Th i k2 1: Nòng n!c m i ch+ có

u thân và uôi.

Khi m i n nòng n!c ch a có m t, uôi n gi n n m trong kh i ch t nhày.
Sau 3-4 ngày nòng n!c xu t hi n mang ngoài. Có
ng bên, ch a có mi ng
mà ch+ có giác bám hình ch V, giúp chúng bám vào cây c. th y sinh.
Sau khi n 4-6 ngày thì mang ngoài tiêu bi n và mang trong hình thành. C
quan bám tiêu bi n và xu t hi n hình phi"u có r ng môi và l/ th . uôi kéo
dài, l/ h#u môn và m t xu t hi n.
Th i k2 2: Xu t hi n các chi
Chi tr c xu t hi n tr c n d i da, r i n chi sau. uôi và mang tiêu bi n
ng th i xu t hi n mi m t, l &i, ph i, c . H tu n hoàn, h tiêu hóa, da c ng
bi n i. Sau ó nòng n!c tr thành ch con.
Khi t i th i k2 bi n thái, các tuy n n i ti t ho t ng r t m nh. Kích Thích t
giáp tr ng có tác d(ng quy t nh n s bi n thái c a ch. Ngoài ra, nhi t
c ng nh h ng n quá trình này. Nhi t
th p h n 22oC nòng n!c bi n thái
r t ch#m.
Th i gian bi n thái c a nòng n!c là 28-36 ngày s, thành ch con. Th i gian
nuôi th ng ph m là 4-5 tháng, t tr!ng l ng kho ng 300-400g/con (H ng
Cát VNN, 22/1/2005).

2.1.6

c i m sinh s n

ch th ng sinh s n vào mùa m a th ng b t u t' tháng 3-8. n mùa sinh
s n, con c s, phát ra ti ng kêu báo hi u và con c nào kêu l n h n s,
c
con cái tìm n ghép ôi. Th i i m b t c p và 1 tr$ng kéo dài t' n a êm
n g n sáng (Nguy"n Chung, 2007).
Nh ng n i có m c n c 5-15cm, có nhi u th c v#t th y sinh là n i ch t i 1
tr$ng và chúng b t c p t'ng ôi m t. Th i gian b t c p, 1 tr$ng có th kéo
dài 2-3 gi (Nguy"n V n Ki m và Bùi Minh Tâm, 2005).
ch c trên 1 n m tu i thì m i có kh n ng tham gia sinh s n, ch cái 6-8
tháng tu i. ch 2-3 n m tu i thì có kh n ng sinh s n cao nh t (Nguy"n V n
Ki m và Bùi Minh Tâm, 2005).
Theo Nguy"n V n Ki m và Bùi Minh Tâm (2005), ch
phân bi t nh sau:

6

c và ch cái

c


ch

c

ch cái

Màng nh% l n h n m t
Có chai sinh d(c
D

g c ngón chi tr

Màng nh% nh. h n m t
c

i c m có hai túi phát âm

Kh i l

Không có chai sinh d(c
Không có túi phát âm

ng thân nh. h n

Kh i l

ng thân l n h n

ch 1 tr$ng trong n c và th( tinh ngoài, tùy theo kích c& con cái mà s
l ng tr$ng 1 ra khác nhau, dao ng 3.000-6.000 tr$ng/l n sinh s n, có kh
n ng sinh s n 2-3 l$a/n m.
Tr$ng ch 1 ra
c bao b!c trong kh i màng nhày n i trên m t n c, kh i
nhày có tác d(ng b o v tr$ng tránh va ch m, tránh b con v#t khác n và t ng
h i t( ánh sáng làm t ng nhi t

giúp tr$ng n nhanh (Nguy"n V n Ki m
và Bùi Minh Tâm, 2005).
Tr$ng ch phân c t ki u hoàn toàn và không u. Tr$ng ch g m có hai c c:
c c màu en h ng lên trên g!i là c c ng v#t, còn c c màu tr ng quay
xu ng g!i là c c th c v#t (Lê Thanh Hùng, 2004).

Hình 2.2 Chu k2 phát tri n phôi và h#u phôi c a ch (theo Hickman)

7


2.2 Tình hình nuôi ch trong và ngoài n
2.2.1 Tình hình nuôi ch trong n

c

c

) Vi t Nam, ch
c nuôi vào u nh ng n m 60 v i gi ng ch bò Nam M*
(Rana catesbeiana)
c nh#p t' Cuba. Tuy nhiên, vi c nuôi ch này em l i
hi u qu không cao (Tr n Kiên, 1996).
Sau ó, mi n B c l i b t u nuôi ch theo qui mô h gia ình v i gi ng ch
ng Vi t Nam (Rana tigrina) và mô hình này c ng cho k t qu ban u. T'
ó ngày càng có nhi u h gia ình nuôi ch ng trong v n, b , ru ng (Tr n
Kiên, 1996).
N m 2003, m t s h nuôi Thành Ph H Chí Minh, An Giang,
ng Tháp
ã nh#p ch Thái Lan v nuôi. K t qu ban u cho th y ây là i t ng r t

có ti m n ng (Lê Thanh Hùng, 2004). Sau ó, ngh nuôi ch Thái Lan
c
phát tri n và m r ng mô hình nuôi.
Trong l%nh v c s n xu t gi ng, ngoài vi c nh#p tr c ti p ngu n gi ng t' Thái
Lan v , thì m t vài S Ban Ngành các t+nh, các trung tâm nghiên c$u, h nông
dân ã b t tay vào nghiên c$u và ã có nh ng thành công b c u.
rút ng n th i gian chuy n hóa tr$ng theo yêu c u sinh s n kích thích t
Buserelin acetale và DOM ã
c dùng
kích thích bu ng tr$ng phát tri n
và chuy n hóa n giai o n ti n th( tinh (Nguy"n chung, 2007).
2.2.2 Tình hình nuôi ch ngoài n

c

) Thái Lan, nông dân ã thu b t ch ng t' thiên nhiên v nuôi và c ng
không thu
c k t qu . T' nh ng n m 1995-1998, h! ã du nh#p gi ng ch
bò B c M* v nuôi và có k t qu t t. T' n m 2000, t i Thái Lan ã cho lai
ch bò B c M* v i gi ng ch ng a ph ng cho ra gi ng ch Thái Lan,
ây là gi ng ch nuôi có hi u qu kinh t cao ( Nguy"n Chung, 2007).
Ch+ trong n m 1995, Thái Lan ã có trên 300 tr i nuôi ch v i qui mô công
nghi p. Không ch+ có v#y, ng i Thái còn nh#p c gi ng ch bò t' Nam M*
(Rana catesbeiana) v nuôi. Lòai ch này nuôi t' 6-8 tháng cho ra ch th ng
ph m, tr!ng l ng trên d i 0.5kg/con (H ng Cát VNN, 22/1/2005).
Ngoài ra, loài ch bò Nam M* (Rana catesbeiana) c ng
c nuôi nhi u
vùng ông B c c a Mexico, phía ông c a M* (Lê Thanh Hùng, 2004).
Riêng
ài Loan c ng b t u xu t hi n nh ng tr i nuôi ch công nghi p.

ây là loài ch ng c a ài Loan, có tên khoa h!c Rana tigrina pantheria.
ch ng ài Loan c ng
c nuôi b ng th$c n viên công nghi p cho n
khi thành ch th ng ph m v i th i gian nuôi và tr!ng l ng ch t ng
ng
8


nh
Thái lan (H ng Cát VNN, 22/1/2005). Sau ó, ài Loan ã nh#p ch
bò Nam M* (Rana catesbeiana) v nuôi, ng i ta hy v!ng chúng s, góp ph n
tiêu di t sâu b! và côn trùng (Lê Thanh Hùng, 2004).
2.3 Các mô hình nuôi ch Thái Lan
Nuôi ch trong b xi m ng: thích h p vùng ven ô th có di n tích
h n, t#n d(ng chu ng tr i c hay b xi m ng b. không nuôi.

t gi i

Hình 2.3 Nuôi ch trong ao t.
( http://www. khuyennongtphcm.com/images/u/mohing…)

Nuôi ch trong ao

t: thích h p

nh ng n i có di n tích

t khá r ng.

Hình 2.4 Nuôi ch trong ao t (trái) và nuôi ch trong ao t lót b t (ph i).

( />
Nuôi ch trong giai (vèo), ng qu ng: thích h p cho vùng có ao, h l n. Có
th nuôi k t h p v i nuôi cá.

Hình 2.5 Nuôi ch trong giai l i, vèo l i.
( />
9


CH
NG 3
V T LI U VÀ PH
NG PHÁP NGHIÊN C U
3.1 V t li u nghiên c u
3.2 ph

Vèo nuôi v/ ch b m3
B
ng nuôi u trùng
B cho ch sinh s n
H th ng c p thoát n c
H th ng b m n c phun m a
L i che b m t các b
Kính hi n vi, cân
Ch t kích thích, ng tiêm
Các trang thi t b khác
ng pháp nghiên c u

3.2.1 Th i gian và !a i m nghiên c u
Th i gian nghiên c$u: t' tháng 09 n m 2008

a i m nghiên c$u: tr i cá th c nghi m n
i h!c C n Th .
3.2.2

n tháng 6 n m 2009.
c ng!t-Khoa Th y S n-Tr

ng

i t "ng nghiên c u

Ngu n ch b m3
c ch!n mua t' nh ng c s nuôi ch th t Ti n Giang,
C n Th , B c Liêu tr!ng l ng kho ng 5-6 con/kg. Sau ó, em v nuôi v/
trong vèo kho ng 6 tháng, cho n th$c n Cargill 25% m, kh u ph n kho ng
5-10% tr!ng l ng thân, ngày cho n 2 c sáng và chi u. Tr c khi cho ch
sinh s n kho ng 1 tháng thì cho ch n th$c n có
m 30%,
thúc y
ch thành th(c nhanh h n.
3.2.3 Chu#n b! b cho ch sinh s n
B s d(ng cho ch sinh s n là b xi m ng 4x3x1,5m, có b trí h th ng phun
m a nhân t o, h th ng c p thoát n c, có l i che b m t các b
tránh ch
nh y ra ngoài. M c n c trong b v'a ng#p kho ng 20cm, có ph n khô cho
ch ngh+. B
c r a s ch và ph i khô kho ng 3 ngày. Sau ó r a s ch l i và
c p n c vào b , th thêm rau mu ng ho c l(c bình vào kho ng 2/3 di n tích
b
làm giá th khi ch sinh s n. Trong thí nghi m này ã dùng nhánh x#y

làm giá th cho ch sinh s n.

10


3.2.4 Ch n ch cho sinh s n
ch b m3 sau khi nuôi v/ thì
cái
c ch!n nh sau:

c tuy n ch!n cho sinh s n, ch

c và ch

ch c: trên m t n m tu i, ch!n con kh.e m nh có túi phát âm s#m, khi dùng
hai ngón tay s vào ng c ch c thì nó dùng hai chi tr c ôm ch t l y hai
ngón tay, nh ng con c phát d(c t t s, phát ra ti ng kêu to tr c ó vài ngày.
ch cái: kho ng 6-8 tháng tu i, khi ch!n ch cái thì thao tác ph i th#t nh3
nhàng tránh làm d#p tr$ng, ch!n con cái có b(ng to m m-da b(ng m.ng,
nhám hai bên l n b(ng rõ ràng.
Tuy nhiên,
ánh giá chính xác ch cái ã thành th(c và có th tham gia
sinh s n hay không thì
tài ã ti n hành gi i ph u m t s ch
so sánh.
Qua k t qu gi i ph u cho th y nh ng ch cái ã s4n sàng 1 tr$ng thì các t
bào tr$ng có màu en chi m t i h n 90%.

3.1a

6ng d0n tr$ng

Bu ng tr$ng

Túi phát âm

Hình 3.1 ch

Thí nghi m

3.1b

c (3.1a) và ch cái (3.1b)

c b trí v i 2 nghiên c$u

3.2.4.1 Nghiên c u 1: Kích thích ch Thái Lan sinh s n
a)Thí nghi m 1: Tác d ng c a vi c phun m a
Thái Lan
Thí nghi m
Nghi
Nghi
Nghi
Nghi

m th
m th
m th
m th

c b trí v i 4 nghi m th$c, t5 l

n s$ sinh s n c a

c/cái là 1/1, b trí 4 c p/b .

c 1 (NT1): Phun m a liên t(c.
c 2 (NT2): phun m a 2 gi /l n, m/i l n 1 gi .
c 3 (NT3): Phun m a 6 gi /l n, m/i l n 1 gi .
c 4 (NT4): Không phun m a.

11

ch


b) Thí nghi m 2: Tác d ng c a LHRH-a + DOM
Thái Lan

n s$ sinh s n c a ch

b1) Tiêm LHRH-a + DOM v i các li u l "ng khác nhau trên ch $c và
ch cái
Thí nghi m

c b trí v i 3 nghi m th$c, t5 l

c/cái là 1/1, b trí 4 c p/b .

Nghi m th c 1 (NT1): Tiêm 100µg LHRH-a + 20 mg DOM/kg

ch c là 66µg LHRH-a + 13 mg DOM/kg ch c.
Nghi m Th c 2 (NT2): Tiêm 120µg LHRH-a + 20 mg DOM/kg
ch c là 80µg LHRH-a + 13 mg DOM/kg ch c.
Nghi m th c 3 (NT3): Tiêm 140µg LHRH-a + 20 mg DOM/kg
ch c là 93µg LHRH-a + 13 mg DOM/kg ch c.
b2) Tiêm LHRH-a + DOM v i các li u l "ng khác nhau trên
Thí nghi m

c b trí v i 3 nghi m th$c, t5 l

ch cái, li u
ch cái, li u
ch cái, li u
ch $c

c/cái là 1/1, b trí 4 c p/b .

Nghi m th c 1 (NT1): Tiêm 80µg LHRH-a + 20 mg DOM/kg ch c.
Nghi m th c 2 (NT2): Tiêm 100µg LHRH-a + 20 mg DOM/kg ch c.
Nghi m th c 3 (NT3): Tiêm 120µg LHRH-a + 20 mg DOM/kg ch c.
Sau khi b trí thí nghi m thì dùng l

i che ng n không cho ch nh y ra ngoài.

Thu th#p, ghi nh#n và so sánh m t s ch+ tiêu sinh s n:
- S$c sinh s n th c t .
- S$c sinh s n t ng i.
- Th i gian hi u $ng thu c.
- T5 l th( tinh.
- T5 l n .

3.2.4.2 Nghiên c u 2:

ng nuôi u trùng t% sau khi n

n 30 ngày tu&i

Sau khi tr$ng n kho ng 2 ngày thì ti n hành b trí thí nghi m.
Thí nghi m
c b trí trong b 25cm x 35cm, b trí 3 nghi m th$c v i 3 l n
l#p l i. Các nghi m th$c
c b trí hoàn toàn ng0u nhiên.
Nghi m th c 1 (NT1): M#t
Nghi m th c 2 (NT2): M#t
Nghi m th c 3 (NT3): M#t

400 con/m2 .
500 con/m2.
600 con/m2.

Cho n sau khi b trí, 2 ngày u cho nòng n!c n tr$ng n c, sau ó chuy n
sang th$c n công nghi p, các nghi m th$c u s d(ng th$c n công nghi p,
có
m 40%, ngày cho n 4 l n: 6h, 10h, 14h, 18h, cho n kho ng 5-10%
tr!ng l ng thân.

12


7u trùng tr c khi em b trí thí nghi m
c xác nh kh i l ng, chi u dài

ban u. Trong quá trình thí nghi m kho ng 15 ngày ng thì ti n hành thu
m0u xác nh kh i l ng, chi u dài c a u trùng.
Các ch+ tiêu c n theo dõi và ghi nh#n:
Các y u t môi tr ng nhi t , oxy, PH, NO-2, NO-3, NH+4.
T c t ng tr ng ngày v kh i l ng.
Ngày b t u bi n thái và c i m bi n thái.
Ngày k t thúc bi n thái (bi n thái hoàn toàn).
T5 l s ng

-

Trong quá trình thí nghi m, theo dõi m$c
n c a u trùng
l ng th$c n cho thích h p, thay n c 20% m/i ngày.
3.3 Ph

ng Pháp thu th p, x' lý và tính toán s li u

3.3.1 Các s li u c(n thu th p
S c sinh s n t

ng

i (S$c SST )

S tr$ng 1 ra
S$c SST =

(tr$ng/g)
tr!ng l ng ch cái

S tr$ng th( tinh
T l th tinh =
x 100 (%)
S tr$ng 1 ra
S u trùng
T l n =
x 100 (%)
S tr$ng th( tinh
S cá th cu i
T l s ng =
x 100 (%)
S cá th ban u
1

Kh i l

ng trung bình: W =

n

8 Wi
n i=1

Trong ó:
W0: kh i l ng th i i m u
Wt: Kh i l ng sau t ngày nuôi
t: th i gian nuôi (ngày)
Wi: Kh i l ng l n i thu m0u [i= (1,n)]

13

i u ch+nh


Wt – Wo
T ng tr ng bình quân ngày: DWG =

(g/ngày)
t
Ln Wt – Ln Wo

T c

t ng tr

ng

c bi t: SGR =

x 100 (%/ngày)
t
Wt – Wo

T l %t c

t ng tr

ng: %T TT =

x 100 (%)

Wt

3.3.2 Phân tích s li u
Các s li u sau khi thu th#p
c a vào b ng tính excel và ph n m m spss
x lý, tính toán và so sánh k t qu .

14


CH
NG 4
K T QU VÀ TH O LU N

4.1 K t qu nuôi v) ch sinh s n
ch b m3 sau khi
c ch!n mua v i tr!ng l ng kho ng 5-6 con/kg,
c
2
ti n hành nuôi v/ trong giai, m#t
8con/m , t5 l
c/cái là 1/2. Hàng ngày
cho n th$c n công nghi p Cargill 25% m, kh u ph n n kho ng 5-10%
tr!ng l ng thân, ngày cho n 2 c sáng và chi u.
M t tháng tr c khi cho ch sinh s n thì tách ch c, ch cái nuôi riêng
tránh ch b t c p sinh s n và cho ch n th$c n công nghi p Cargill có
m 30%, thúc y ch thành th(c nhanh h n.
Sau khi nuôi v/ 6 tháng, tr!ng l ng ch t trung bình 3 con/kg. Qua ki m
tra s b ch, nh#n th y ch ã thành th(c và có th sinh s n khi có
i u

ki n.

4.1
Hình 4.1 àn ch sau khi nuôi v/

4.2b

4.2a
Hình 4.2 Hình d ng ch

c (4.2a) và hình d ng ch cái (4.2b)

15


4.2 K t qu kích thích ch Thái Lan sinh s n

4.3a
Hình 4.3 B

4.3b

1 c a ch (4.3a) và ch ang b t c p 1 (4.3b)

4.2.1 Tác d ng c a vi c phun m a

n s$ sinh s n c a ch Thái Lan

K t qu nghiên c$u
c th hi n b ng sau

B ng 4.1.K t qu kích thích ch sinh s n b ng bi n pháp phun m a v i th i
gian khác nhau
Nghi m
S tr$ng thu
th$c
c (tr$ng)
(NT)
NT1
25.950a±36,70
NT2
11.625c±70,31
NT3
12.675b±49,69
NT4
3.640d±25,24

SSS t ng
i (tr$ng/g
ch cái)
21,63a±0,03
18,24b±0,11
14,53c±0,06
4,82d±0,03

Th i gian
hi u $ng
(h)
a
7 ±0,50
10,5b±0,50

10,5b±0,00
12,5c±1,00

T5 l th(
tinh (%)

T5 l n
(%)

77,35a±2,41
44a±12,67
69,81b±2,15 78,66b±2,80
72,06ab±3,77 81,66b±2,18
66,42b±3,40 79,66b±6,45

Ghi chú: Nh ng giá tr cùng c t có cùng ký t là khác bi t không có ý ngh%a th ng kê (P>0,05).

SSS t ng
i (tr ng/g)
25.00

21.63
18.24

20.00

14.53

15.00
10.00

4.82

5.00
0.00
NT1

Hình 4.4 So sánh SSS t

NT2
NT3
Nghi m th c
ng

NT4

i gi a các nghi m th$c phun m a

16