ẢNH HƯỞNG của THỜI GIAN bảo QUẢN TRỨNG TRONG điều KIỆN tự NHIÊN đối với tỷ lệ ấp nở của TRỨNG gà TA và TRỨNG gà SAO

TR NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG

INH XUÂN DUY

NH H
NG C A TH I GIAN B O QU N TR NG
TRONG
U KI N T NHIÊN
IV IT L
P
C A TR NG GÀ TA VÀ TR NG GÀ SAO

Lu n v n t t nghi p
Ngành: CH N NUÔI - THÚ Y

n Th , 05/2010


TR NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG

Lu n v n t t nghi p
Ngành: CH N NUÔI - THÚ Y

Tên

tài:

NH H
NG C A TH I GIAN B O QU N TR NG
TRONG
U KI N T NHIÊN
IV IT L
P
C A TR NG GÀ TA VÀ TR NG GÀ SAO

Giáo viên h ng d n:
Ths. Ph m T n Nhã

Sinh viên th c hi n:
inh Xuân Duy
MSSV: 3072598
p: CN K33

n Th , 05/2010


TR NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG

Tên

tài:

NH H
TRONG

NG C A TH I GIAN B O QU N TR NG
U KI N T NHIÊN
IV IT L
PN
A TR NG GÀ TA VÀ TR NG GÀ SAO

n Th , ngày..…tháng……n m 2011
GIÁO VIÊN H

NG D N

ThS: PH M T N NHÃ

n Th , ngày..…..tháng……n m 2011
DUY T B MÔN

…………………….

n Th , ngày…..tháng…..n m 2011
DUY T C A KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C

……………………………………….

NG DUNG


I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a b n thân. Các s li u, k t
qu trình bày trong lu n v n là trung th c và ch a t ng
c ai công b trong

các công trình lu n v n nào tr c ây
Tác gi

inh Xuân Duy

-i-


IC MT
Trong quá trình h c t p và rèn luy n t i tr ng, tôi ã
c s giúp
c a quý
th y cô và r t nhi u ng i, tôi chân thành bi t n n nh ng ng i ã giúp
tôi nh ng n m tháng qua.
Tôi xin chân thành c m n cha m tôi là nh ng ng i sinh thành, nuôi d ng,
ng viên và t tr n ni m tin vào tôi trong su t quá trình h c t p và rèn
luy n.
Xin t lòng bi t n sâu s c n th y Ph m T n Nhã ng i ã h t lòng th ng
yêu, ch d y, ng viên, h ng d n nhi t tình và giúp
tôi trong su t quá
trình th c hi n tài lu n v n t t nghi p.
Xin chân thành bi t n n cô c v n Nguy n Th H ng Nhân ã lo l ng, d y
l p ch n nuôi thú y khóa 33 trong nh ng n m qua.
Xin chân thành bi t n n quý th y cô trong B môn Ch n Nuôi và B môn
Thú Y ã t n tình d y d , truy n t ki n th c và kinh nghi m quý báu cho tôi.
Xin chân thành c m n gia ình chú Nguy n H u L c ã nhi t tình giúp
và
o
u ki n thu n l i cho tôi hoàn thành lu n v n t t nghi p t i n i tôi th c
hi n ê tài.

Xin c m n t t c nh ng ng

i ã giúp tôi hoàn thành lu n v n t t nghi p.

- ii -


CL C

I CAM OAN ............................................................................................... i
I C M T .................................................................................................... ii
C L C ........................................................................................................ iii
DANH SÁCH CH

VI T T T........................................................................ vi

DANH M C HÌNH ......................................................................................... vii
DANH SÁCH B NG ..................................................................................... viii
TÓM L

C ..................................................................................................... ix

Ch

ng 1

Ch

ng 2 L

TV N

................................................................................... 1

C KH O TÀI LI U ................................................................. 2

2.1 CÁC GI NG GÀ

C NUÔI PH BI N

VI T NAM ........................ 2

2.1.1 Gà Ri......................................................................................................... 2
2.1.2 Gà ông T o ............................................................................................. 2
2.1.3 Gà H ........................................................................................................ 2
2.1.4 Gà Tàu Vàng ............................................................................................. 2
2.1.5 Gà Ác ........................................................................................................ 3
2.1.6 Gà Tam Hoàng .......................................................................................... 3
2.1.7 Gà Ta ........................................................................................................ 3
2.1.8 Gà Sao....................................................................................................... 4
2.3

C

M C A TR NG GÀ.................................................................... 5

2.3.1 Thành ph n c u t o.................................................................................... 5
2.3.2 Ch t l

ng tr ng gà Sao ............................................................................ 7

2.3.3 Ph m ch t tr ng........................................................................................ 7
2.3.4 Hình d ng tr ng......................................................................................... 9
2.3.5 Tr ng l

ng tr ng ..................................................................................... 9

2.3.6 Nh ng bi n

i c a tr ng trong quá trình b o qu n ................................... 9

2.3.7 Tr ng d hình........................................................................................... 10
2.3.8

u ki n

p tr ng .............................................................................. 10
- iii -


2.4 CÁC Y U T
PHÔI VÀ T L

NH H
NG
N QUÁ TRÌNH PHÁT TRI N C A
P ....................................................................................... 11

2.4.1 nh h

ng c a vi c thu l

2.4.2 nh h

ng c a nhi t

2.4.3 nh h

ng c a m

2.4.4 nh h

ng c a

2.4.5 nh h

ng c a vi c

m tr ng ....................................................... 11

........................................................................... 12
.............................................................................. 13

thông thoáng .............................................................. 14
o tr ng ................................................................. 14

2.4.6 B o qu n tr ng p ................................................................................... 15
2.4.7 nh h

ng c a thi u vitamin và khoáng.................................................. 15

2.4.8 Nh ng nh h

ng khác............................................................................ 16

2.5 P TR NG GIA C M .............................................................................. 17
2.5.1 Yêu c u tr ng

a vào p ........................................................................ 17

2.5.2 B o qu n và v n chuy n tr ng p ............................................................ 18
2.5.3

u ki n

p tr ng gia c m ................................................................. 18

2.5.4 Quy trình p ............................................................................................ 19
2.6 QUÁ TRÌNH PHÁT TRI N C A PHÔI ................................................... 20
Ch

ng 3 PH

3.1 PH

NG TI N VÀ PH

NG PHÁP THÍ NGHI M.................... 22

NG TI N THÍ NGHI M ................................................................. 22

3.1.1 Th i gian thí nghi m ............................................................................... 22
3.1.2

a

m thí nghi m ................................................................................ 22

3.1.3 Các d ng c thí nghi m ........................................................................... 22
3.1.4

it

ng thí nghi m............................................................................... 22

3.2 PH

NG PHÁP TI N HÀNH THÍ NGHI M .......................................... 23

3.2.1 Ph

ng pháp b trí thí nghi m................................................................. 23

3.2.2 K thu t p .............................................................................................. 23
3.2.3 Ph

ng pháp ti n hành ............................................................................ 24

3.2.3.1

u ki n p ......................................................................................... 24

3.2.3.2 Nh ng thao tác c n làm trong quá trình p............................................ 25
3.3 Các ch tiêu theo dõi................................................................................... 25

- iv -


3.3.1 T l tr ng không phôi (%) ..................................................................... 25
3.3.2 T l tr ng ch t phôi (%)......................................................................... 25
3.3.3 T l tr ng có phôi (%) ........................................................................... 26
3.3.4 T l tr ng sát (%)................................................................................... 26
3.3.5 T l n (%) ............................................................................................ 26
3.3.6 Nhi t
3.4 X
Ch

và m

b o qu n tr ng ........................................................... 26

LÝ S LI U ....................................................................................... 27
ng 4 K T QU - TH O LU N.............................................................. 28

4.1 QUY TRÌNH K THU T P TR NG GÀ SAO B NG MÁY P BÁN
NG ....................................................................................................... 28
4.1.1 Mô t c u t o máy p tr ng bán t
4.1.2 Chu n b tr ng tr

c khi

ng

c s d ng trong thí nghi m

a vào máy p ................................................ 28

4.1.3 Ch

o, làm mát và soi tr ng gà Sao trong quá trình p..................... 29

4.2 NHI T

VÀ M

MÔI TR

NG B O QU N TR NG ............... 29

4.3 K T QU CÁC CH TIÊU P N
TR NG GÀ
C P B NG
MÁY P BÁN T
NG .............................................................................. 31
4.3.1 T l tr ng không phôi (%) ..................................................................... 31
4.3.2 T l tr ng ch t phôi (%)......................................................................... 32
4.3.3 T l tr ng sát (%)................................................................................... 34
4.3.4 T l n (%) ............................................................................................ 35
Ch

ng 5 K T LU N –

NGH ................................................................. 38

5.1 K T LU N................................................................................................ 38
5.2

NGH ................................................................................................... 38

-v-


DANH SÁCH CH

VIÊT T T

TB

Trung bình

SE

Sai s chu n

CSHD

Ch s hình dáng

CSL

Ch s lòng

CSLT

Ch s lòng tr ng

TLTKP

T l tr ng không phôi

TLTN

T l tr ng n

TLTP

T l tr ng có phôi

TLTS

T l tr ng sát

TLTCP

T l tr ng ch t phôi

- vi -


DANH M C HÌNH

Hình 2.1. Gà Sao……………………………………………………………….5
Hình 2.1. C u t o tr ng gia c m………………………………………………..7
Hình 3.1. Tr ng tr

c khi p và tr ng

Hình 4.1. C u t o máy p tr ng bán t

c

t trong máy p ........................24

ng .................................................28

Hình 4.2. Bi u

t l tr ng không phôi c a gà Ta và gà Sao....................... 31

Hình 4.3. Bi u

t l tr ng ch t phôi c a gà Ta và gà Sao .......................... 33

Hình 4.4. Bi u

t l tr ng sát c a gà Ta và gà Sao.....................................35

Hình 4.5. Gà Sao n .......................................................................................36
Hình 4.6. Bi u

t l n c a gà Ta và gà Sao ..............................................36

- vii -


DANH SÁCH B NG

ng 2.1. M t s

c

m s n xu t c a gà Sao ...............................................4

ng 2.2. Ch tiêu ch t l

ng tr ng gà Sao ......................................................7

ng 2.3. nh h

ng c a nhi t

ng 4.1. Nhi t

môi tr

ng 4.2. m

môi tr

nt l

p n tr ng gà ............................13

ng b o qu n tr ng (0C) .......................................30
ng b o qu n tr ng (%)...........................................30

ng 4.3. T l tr ng không phôi c a gà Ta và gà Sao (%) ............................31
ng 4.4. T l tr ng ch t phôi c a gà Ta và gà Sao (%) ...............................32
ng 4.5. T l tr ng sát c a gà Ta và gà Sao (%) .........................................34
ng 4.6 T l n c a gà Ta và gà Sao (%) ....................................................35

- viii -


TÓM L

C

tài nh h ng c a th i gian b o qu n tr ng trong
u ki n t nhiên
i v i t l p n c a tr ng gà Ta và tr ng gà Sao .
c ti n hành trên
1762 tr ng gà Sao và 1528 tr ng gà Ta. Tr ng gà Sao và gà Ta
cl yt
àn gà sinh s n
c nuôi b ng kh u ph n th c n: 30% bã bia và 70% th c
n h n h p 20% CP.
Thí nghi m
c b trí hoàn toàn ng u nhiên, v i 7 nghi m th c và 10 l n l p
i. M i nghi m th c t ng ng v i s ngày b o qu n.

NT1: Tr ng

c b o qu n 1 ngày.

NT5: Tr ng

c b o qu n 5 ngày.

NT2: Tr ng

c b o qu n 2 ngày.

NT6: Tr ng

c b o qu n 6 ngày.

NT3: Tr ng

c b o qu n 3 ngày.

NT7: Tr ng

c b o qu n 7 ngày.

NT4: Tr ng

c b o qu n 4 ngày.

t qu ghi nh n

c nh sau:

l n trung bình c a gà Sao (76%) cao h n so v i gà Ta (67,25%)
Th i gian b o qu n có nh h
l tr ng n cao nh t
l tr ng n th p nh t

ng

n t l ch t phôi và t l n

1 ngày b o qu n: Gà Sao (95,56%), gà Ta (87,94%)
7 ngày b o qu n: Gà Sao (42,31%), gà Ta (29,06%)

l tr ng ch t phôi th p nh t
(11,06%)

1 ngày b o qu n: Gà Sao (1,33%), gà Ta

l tr ng ch t phôi cao nh t
(68,97%)

7 ngày b o qu n: Gà Sao (48,08%), gà Ta

Th i gian b o qu n t t nh t không quá 4 ngày
2

4 ngày b o qu n t l tr ng n gi m: Gà Sao (8,01%), gà Ta (13,1%)

5

7 ngày b o qu n t l tr ng n gi m: Gà Sao (37,77%), gà Ta (22,05%)

Th i gian b o qu n i v i v i tr ng gà Sao và gà Ta trong u ki n t nhiên
không nh h ng n t l tr ng không phôi và t l tr ng sát.

- ix -


Ch

ng 1:

TV N

Trong nh ng n m g n ây ngành ch n nuôi gia c m c a n c ta không ng ng phát
tri n, v i nhi u mô hình ch n nuôi trên nhi u gi ng gà khác nhau, c bi t g n ây
xu t hi n m t s mô hình ch n nuôi gà Sao. Gà Sao có s c
kháng cao, d nuôi,
thích h p v i nhi u vùng sinh thái, có th nuôi nh t ho c th v n, th t th m ngon
(Phùng
c Ti n et al, 2006). Thêm vào ó giá c trên th tr ng c a gi ng gà Sao
khá cao so v i các gi ng gà thông th ng khác nh gà Ta, Tam Hoàng, L ng
ph ng…vì v y ng i nuôi thu
c l i nhu n cao.
Hi n nay
ng B ng Sông C u Long ch n nuôi gà Sao m i b t u ch n nuôi
gia ình v i quy mô nh và m t s ít tr i gà Sao nh
Ti n Giang.
áp ng

cho nhu c u phát tri n gi ng gà Sao, ph i a gà Sao vào ch n nuôi quy mô l n,
nên s d ng p tr ng nhân t o nh m cung c p s l ng l n con gi ng. Bên c nh
t s các nghiên c u v nhu c u dinh d ng nh
m, n ng l ng và kh n ng
n d ng ch t x trong kh u ph n nuôi cho gà Sao t ng tr ng và sinh s n thì t l
trong máy p tr ng nhân t o c ng c n
c quan tâm. Vi c p tr ng nhân t o
không ch áp ng nhu c u l n v con gi ng, mà còn rút ng n th i gian ngh
do
p, nâng cao n ng su t tr ng/n m.
có
s l ng l n tr ng em p, chúng ta
ph i thu th p và b o qu n trong nhi u ngày. Trong th i gian b o qu n do nh ng
bi n ng v nhi t , m
gi a ngày và êm khá cao nên nh h ng r t l n n
l pn .
xác nh th i gian và
u ki n b o qu n tr ng trong t nhiên phù
p và mang l i hi u qu kinh t nh t. T ó chúng tôi ti n hành theo dõi
tài :
nh h ng c a th i gian b o qu n tr ng trong
u ki n t nhiên i v i t
p n c a tr ng gà Ta và tr ng gà Sao”.

-1-


Ch
2.1. CÁC GI NG GÀ

ng 2: L

C KH O TÀI LI U

C NUÔI PH

BI N

VI T NAM

2.1.1. Gà Ri
Là gi ng gà n i ph bi n nh t. Gà Ri có t m vóc nh , tu i tr ng thành con
tr ng n ng 1,8 – 2,3kg, con mái n ng 1,2 – 1,8kg. Gà Ri có dáng thanh, u nh ,
vàng, c và l ng dài, chân nh màu vàng. Ph bi n nh t là gà tr ng có b lông
màu nâu s m, gà mái lông màu vàng nh t. Gà Ri thành th c v tính t ng i s m
(4,5 – 5 tháng tu i). S n l ng tr ng 90 – 120 qu /mái/n m, kh i l ng tr ng nh
(38 – 42g), gà mái có tính p bóng cao, p tr ng và nuôi con khéo. Nuôi th t có t c
t ng tr ng ch m, th t th m ngon. Gà Ri thích h p v i nuôi ch n th ho c bán
ch n th ( ng V Bình, 2007).
2.1.2. Gà ông T o
Gà ông T o có xu t x
vùng Khoái Châu, H ng Yên. Gà ông T o có thân
hình to, gà tr ng tr ng thành n ng 3,8 - 4,0kg/con; gà mái n ng 3,0 - 3,5kg/con.
Lông màu vàng nh t ho c hung , chân to. S n l ng tr ng 60 - 80 qu /n m,
tr ng n ng 50 - 55g/qu (Tr nh Quang Khuê và Nguy n V n Vinh, 2003).
2.1.3. Gà H
Gà H có ngu n g c t thôn Song H thu c huy n Thu n Thành t nh B c Ninh.
m vóc, hình dáng và màu s c c a gà H t ng t gà ông T o. tu i tr ng
thành con tr ng n ng 3,5 – 4kg, con mái n ng 3 – 3,5kg. Gà mái
tr ng mu n,

n l ng tr ng 50 – 60 qu /mái/n m, tr ng to (50 – 60g), t l p n th p, gà mái
p tr ng và nuôi con v ng ( ng V Bình, 2007).
2.1.4. Gà Tàu vàng
Gà Tàu có t m vóc l n. Màu lông ph bi n là vàng r m, vàng m, có m en
cánh và uôi. Ph n l n gà Tàu có mào n
t i, m t s mào kép. Gà Tàu
vàng m c lông ch m, gà tr ng 3 tháng tu i b lông v n ch a hoàn thi n. Tu i
qu tr ng u tiên vào 180 ngày tu i, t l
26%, bình quân s n l ng tr ng 100
qu /mái/n m, tr ng l ng tr ng 50g/qu , tr ng có phôi 80%, t l p n 88%, tính
p cao, nuôi con khéo. Gà s sinh có tr ng l ng 30g, vào
1,8kg, lúc tr ng
thành gà tr ng n ng 3,0kg, gà mái 2,1kg. Th ng m th t lúc 16 tu n tu i, con
tr ng n ng 2,0kg, con mái 1,5kg, t l thân th t 67%, th t và tr ng ngon. Gà Tàu
vàng d nuôi, ki m m i t t (Lê Minh Hoàng, 2002).

-2-


2.1.5. Gà Ác
Gà Ác là m t gi ng gà c bi t n c ta, chúng ch y u
c nuôi nhi u vùng
nông thôn Mi n Nam. G n ây chúng c ng
c nuôi nhi u Mi n B c. Gà Ác có
u nh , c ng n, m màu en. Toàn thân có màu lông tr ng. Da có màu en, chân
có màu xám xanh, bàn chân có n m ngón (
c g i là ng tr o). Gà ác d nuôi,
thích ng v i nhi u ph ng th c nuôi d ng khác nhau, thích h p v i u ki n t
nhiên c a n c ta, có kh n ng ki m m i t t, t l nuôi s ng cao. ây là gi ng gà
nh

c nuôi
n th t, th t gà
c coi là lo i th c n
b i b s c kh e.
ng gà c ng có màu xám en, gà
c nuôi n khi t tr ng l ng c th
kho ng 250-300g là bán
c. Gà Ác
c nuôi theo àn nh trong các h dân.
Theo ào
c Long (2004) thì gà Ác có các ch tiêu n ng su t sau: kh i l ng c
th
tu i tr ng thành con tr ng t 700 - 800g và con mái t 500 - 600g. S n
ng tr ng t 80 - 90 tr ng/mái/n m. Kh i l ng tr ng t 20 - 30g. T l tr ng
có phôi 90%. T l n trên t ng s tr ng p t nhiên 70 - 80%. T l nuôi s ng gà
con 90%. Kh i l ng c th lúc gi t th t
c 50 - 60 ngày tu i là 250 - 300g.
Tiêu t n th c n
t ng 1kg th tr ng n lúc gi t th t là 0,8 - 3,2 kg. Riêng theo
Nguy n V n Thi n et al.. (1999) thì gà Ác có s c s ng cao, t l nuôi s ng t 1
ngày n 56 ngày tu i trung bình t 95 - 98%, cá bi t có àn t 100%. Tr ng
ng lúc m i n là 16,3 - 16,5g, 60 ngày tu i t 299g và 120 ngày tu i t
639 -757g.
2.1.6. Gà Tam Hoàng
Gà Tam Hoàng có ngu n g c t Qu ng ông – Trung Qu c,
c nh p vào n c
ta vào n m 1992. Gà Tam Hoàng có 3 dòng: dòng 882, dòng Jiangcun và dòng
ng Ph ng (H i ch n nuôi Vi t Nam, 2000). Gà L ng Ph ng là gi ng gà có
ngo i hình gi ng gà Ri, lông a d ng s m, vàng, en, cú, mào c , y m, tai màu
ng. Gà mái u thanh, thân s n ch c, chân th p nh , màu lông vàng tía n 80%.

Gà có t l nuôi s ng 96 – 98%, s n l ng tr ng 157 – 167 tr ng/mái, kh i l ng
tr ng 55 – 56g. Gà nuôi th t 70 ngày tu i con tr ng n ng 1,87 kg, con mái n ng
1,58 kg, t l nuôi s ng 93%, tiêu t n th c n 2,53kg/kg t ng tr ng (Lê H ng M n,
Bùi
c L ng, 2004).
2.1.7. Gà Ta
Gà ta hay còn g i là gà nòi ho c gà ch i. Gà nòi có t m vóc cao, to, ch c, kh e,
màu lông th ng g p nh t là màu chu i l a, xám, hoa m , en xen l n v i các v t
xanh bi c, da , th t ch c, tính tình hi u chi n (Nguy n V n Th ng và ctv, 1999)
nên
c ng i nuôi ch n theo h ng ch i ch i gà. c
m gi ng: Tr ng tr ng
thành n ng 2,5 - 3,5 kg. Mái tr ng thành n ng 2 - 3 kg.
trung bình 60 - 80
qu /n m, kh i l ng tr ng 50 - 55g, gà mái 7 - 8 tháng tu i b t
u .
-3-


u
m: Tính thích nghi t t, chóng l n, kh n ng ch ng b nh cao. Nh
ng su t tr ng th p, nuôi con v ng

c

m:

2.1.8. Gà Sao
Gà Sao (Guinea Fowl) có tên khoa h c là Numida melagis là ng v t hoang dã có
ti m n ng phát tri n trong

u ki n th c n có nhi u x , có ph m ch t th t, tr ng
c bi t th m ngon, th t s n ch c, ít tích l y m và có h ng v gi ng nh th t các
loài chim (Phùng
c Ti n et al, 2006). Gà Sao có nhi u tên g i nh : Gà Nh t, Gà
Phi, Gà Lôi, chim Tr Châu Phi. Gà Sao có c
m ngo i hình có b lông xám
en, trên phi n lông m nhi u nh ng ch m tr ng tròn nh .
Gà Sao có nhi u u
m nh : S c
kháng cao, d nuôi, thích nghi v i nhi u
vùng sinh thái, có th nuôi nh t ho c th v n.
c bi t gà sao không m c các
nh nh : Marek, Gumboro, Leucois, do v y gà Sao không ph i tiêm Marek hay
Gumboro. Nh ng b nh mà trong giai
n sinh s n nh ng gi ng gà khác hay m c
nh : Mycoplasma, Sallmonella thì gà Sao ch a th y.
Gà Sao có t l nuôi s ng cao 96,6 - 100%. N ng su t tr ng/mái/23 tu n : 85,73
- 113,9 tr ng. Kh n ng cho th t n 12 tu n tu i 1415 - 1891g. Gà Sao có ph m
ch t th t tr ng c bi t th m ngon, giá bán th ng cao h n các lo i gia c m khác
(Phùng
c Ti n et al, 2006).
ng 2.1. M t s

l

c

m s n xu t c a gà Sao

ng tr ng/ n m

Tr ng l

100

ng tr ng (g)

40 – 45

Kh n ng sinh s n (tr ng)

75 – 80

Tr ng l

ng tr ng/tr ng l

ng c th (%)

2,8

Tr ng l

ng c th (kg)

1,6 – 1,7

Tu i tr

ng thành sinh s n (ngày)

186

Th i gian p (ngày)

26 – 28

Tr ng l

24,62

ng m t ngày tu i (g)

Ngu n: Fani et al. (2004)

-4-


Hình 2.1: Gà Sao

Các gi ng gà khác khi giao ph i th ng b t u b ng hành vi gh mái c a con
tr ng, ó chính là s khoe mã, ngoài ra chúng còn th hi n s c m nh thông qua
ti ng gáy dài nh ng gà Sao l i không nh v y, chúng không b c l b n tính sinh
c rõ ràng ngay c khi ng i ch n nuôi hàng ngày c ng khó phát hi n th y. Gà
Sao mái khi
tr ng ra không c c tác mà l ng l i ra kh i (Phùng
c Ti n et
al, 2006).
Gà Sao mái b t u
vào mùa xuân (ánh sáng ban ngày t ng) và kéo dài kho ng

6 - 9 tháng. Th i gian c ng có th kéo dài b ng cách s d ng ánh sáng nhân t o.
l tr ng mái có th s d ng 1 tr ng/4 - 5 mái (Moreki, 2006). Theo S Nông
Nghi p Hoa K (USDA) n u qu n lý t t có th s d ng 1 tr ng cho 6 - 8 mái, tuy
nhiên s d ng 1 tr ng/5 mái là t t nh t.
2.3.

C

M C A TR NG GÀ

2.3.1. Thành ph n c u t o
Theo Lã Th Thu Minh (2000). Bài gi ng Ch n nuôi gia c m. Tr ng c u t o g m 3
ph n: Ph n v vôi chi m 11,5%, ph n lòng tr ng chi m 58,5%, ph n lòng
chi m 30%.
Tìm hi u v c u t o qu tr ng t ngoài vào trong ta th y: L p ngoài cùng là l p
màng keo ây chính là l p b o v v vôi qu tr ng. V vôi không nh ng b o v
thành ph n bên trong qu tr ng mà còn cung c p canxi cho nhu c u phát tri n c a
phôi sau này. Trên b m t v vôi có nhi u l nh li ti g i là l thông khí. S phân
nh ng l khí trên b m t v vôi không u nhau gi a các
m, th ng thì l
khí t p trung nhi u ph n u l n qu tr ng, quan sát trên m t cm2 qu tr ng: u
n có 77 - 144 l , gi a có 106 - 131 l , u nh có 16 - 90 l .

-5-


i l p v vôi là l p màng v (còn g i là v l a). V l a qu tr ng g m có l p
t m ng, l p ngoài sát v i v vôi, l p trong sát v i lòng tr ng, b dày c a hai l p
màng không gi ng nhau, l p ngoài dày h n l p trong.
dày c a hai l p kho ng

0,057 - 0,069mm. C hai l p màng u có các l th cho không khí i vào. Khi
qu tr ng ch a
c
ra ngoài, hai l p màng v n m sát vào nhau. Nh ng khi
qu tr ng
c
ra ngoài, hai l p màng v m i t t tách r i nhau
t o thành
bu ng khí
u l n qu tr ng, sau 24 gi bu ng khí có
l n c c i. Tuy nhiên
l n c a bu ng khí còn ph thu c vào th i gian và u ki n môi tr ng n i b o
qu n tr ng. Lòng tr ng tr ng ch a nhi u ch t dinh d ng và n c cung c p cho
nhu c u phát d c c a phôi thai. Ch t dinh d ng ch y u trong lòng tr ng là
ng, vitamin B2. Lòng tr ng tr ng g m 4 l p (tính t ngoài vào trong):
p lòng tr ng loãng ngoài chi m 23% tr ng l
p lòng tr ng

c ngoài chi m 50 - 57% tr ng l

p lòng tr ng loãng trong chi m 16,8% tr ng l

ng lòng tr ng.
ng lòng tr ng.
ng lòng tr ng.

p lòng tr ng c trong, l p này dính ch t vào màng lòng
2,7% tr ng l ng lòng tr ng.

và chi m kho ng

Trong cùng là lòng : Lòng
là m t t bào r t l n,
c bao b c b i m t l p
màng g i là màng lòng . L p này r t m ng có tính àn h i r t l n, nh ó mà
lòng
c b o v , nó ng n c n s th m th u c a lòng
và lòng tr ng. Tuy
nhiên n u tr ng b o qu n lâu ngày ho c
c b o qu n trong
u ki n không t t
thì tính àn h i c a màng lòng
s ngày m t gi m i. T bào tr ng có nhi u n p
m và l t màu khác nhau (màu vàng), c m t l p vàng s m, l i m t l p màng l t
xen k nhau. Ngay t i trung tâm t bào tr ng có m t l p l t màu nh t g i là lõi c a
lòng . Trên b m t c a lòng
có m t a phôi hay còn g i là
m phôi. Sau
khi
c th tinh a phôi s phát tri n thành phôi.
hai u lòng
có hai s i dây gi ch t hai u c a nó thành m t tr c ngang và
c g i là dây ch ng hay dây treo. Nhi m v c a dây treo là gi cho lòng luôn
tr ng thái cân b ng, tránh kh i s tác ng c a nh ng ch n ng bên ngoài, nh t
là nh ng khi v n chuy n tr ng.

-6-


Hình 2.2: C u t o tr ng gia c m

2.3.2. Ch t l

ng tr ng gà Sao

Theo Phùng

c Ti n et al (2006), ch t l

ng 2.2. Ch tiêu ch t l

Ch tiêu
Ch s hình thái tr ng
d y v (mm)
ch u l c (kg/cm2)
l lòng

(%)

l lòng tr ng (%)
Màu lòng

ng tr ng

c trình bày qua b ng sau:

ng tr ng gà Sao

Dòng nh

Dòng trung

Dòng l n

1,28

1,29

1,31

0,45

0,46

0,44

>5

>5

>5

30,77

30,56

30,59

54,05

54,20

55,25

8,13

8,40

8,10

2.3.3. Ph m ch t tr ng
Tr ng l ng tr ng: theo Moreki (2006) n u tr ng l ng trung bình c a qu tr ng
ng 40g và có v tr ng r t khó ki m tra kh n ng sinh s n c a chúng và có th
gây ra v n v i máy p nhân t o. Th i gian p kho ng 26 - 28 ngày. Tr ng l ng
trung bình c a gà con m t ngày tu i là 24,62g, khí h u ôn i giai
n
phù

-7-


p cho gà Sao là 40 tu n. M t gà mái có th
170 - 180 tr ng/n m, m t ph
th c nuôi trên t gà có th
70 - 100 tr ng/n m.
Theo Phùng
cân

c Ti n et al (2006), m t s

c

ng

m v ph m ch t tr ng nh sau:

i c a qu tr ng: S d ng ch s hình dáng (CSHD) c a tr ng:
ng kính ng n

CSHD =

x 100
ng kính dài

ng kính ng n:

ng xích

o c a qu tr ng.

ng kính dài: kho ng cách gi a

u l n và

u nh .

b n c a v tr ng: thông th ng vi c tính
a v tr ng là 0,45 – 0,46 mm.
Ch s lòng

b n c a v tr ng thông qua

dày

(CSL ):

cao lòng
CSL =
ng kính lòng
Ch s lòng tr ng (CSLT):

cao lòng tr ng

c

CSLT =
ng kính trung bình lòng tr ng

c

u tr ng c thì
cao lòng tr ng c và
cao lòng th p, làm cho ch s th p.
Khi gia c m
tr ng so ho c ã n tu i lo i th i thì bao gi ch s lòng tr ng
ng nh h n yêu c u. N u gia c m nuôi trong u ki n nhi t
h n 300C thì bao
gi c ng cho ch s lòng tr ng th p do m t n c. N u gia c m n kh u ph n m
cao (cao h n nhu c u) ho c hàm l ng vitamin B1 thì ch s lòng tr ng th p (Lã
Th Thu Minh, 2000).

Ki m tra ch t l

ng lòng

1 – 6 không
7 – 12

: Ki m tra hàm l

t yêu c u.

t yêu c u.

13 – 15 r t t t.
-8-

ng caroten, dùng qu t so màu:


Ch s Haugh là 82,26 – 83 (Phùng

c Ti n et al, 2006).

Tr ng d hình: Là nh ng tr ng khác th ng nh quá bé, quá to ho c tròn, méo mó,
n sùi ho c không có lòng , hai lòng , không phân bi t
c u l n, nh ,
tr ng có v m m.
2.3.4. Hình d ng tr ng
ánh giá v hình d ng qu tr ng ta d a vào các ch tiêu sau:
Qu tr ng cân

kia).

i ph i có hình d ng “chu n” (hình ovan m t

Theo Lã Th Thu Minh (2000), qu tr ng cân
công th c:

CSHD

u h i to h n

i có hình dáng

u

c tính theo

ng kính ng n
x100
ng kính dài

=

Hình d ng qu tr ng là m t c tính có liên quan n t l p n . K t qu p n s
cao i v i các tr ng có hình d ng bình th ng, cân i, úng “chu n” và ng c
i s cho t l p n th p.
2.3.5. Tr ng l
Tr ng l

ng tr ng

ng c a tr ng thay

Tr ng l ng tr ng là m t
Nguy n Th San, 1993).
2.3.6. Nh ng bi n

i tùy theo tu i, cá th , gi ng,…
c tính có liên quan

nt l

p n (Bùi

c L ng,

i c a tr ng trong quá trình b o qu n

Theo Lã Th Thu Minh (2000) thì tr ng có nh ng bi n
Gi m kh i l ng: tr ng
c b o qu n có hi n t
lòng tr ng do ó mà kh i l ng c a nó b gi m.

i sau:

ng bay h i n

Trong
u ki n b o qu n gi ng nhau tr ng gà t s gi m kh i l
tr ng gà tr ng thành.

c, ch y u là
ng nhi u h n

gi m kh i l ng c a tr ng ph thu c vào
l n c a nó. Tr ng l n h n s
gi m v kh i l ng ít h n, tr ng nh h n s gi m v kh i l ng nhi u h n.
Tr ng có v vôi xù xì và m ng s gi m v kh i l
th ng t i 2 - 2,5 l n.
gi m v kh i l

ng nhi u h n tr ng bình

ng tr ng trong th i gian b o qu n di n ra không gi ng nhau.

-9-


gi m tr ng l ng riêng: Kh i l ng c a qu tr ng gi m trong quá trình b o
qu n trong khi th tích không thay i, d n n tr ng l ng riêng c a tr ng gi m.
thay i c a v vôi:
bay h i n c c a tr ng làm cho v vôi c a qu tr ng
xu t hi n nh ng v t loang d ng á hoa.
Màu s c c a v vôi thay

i theo th i gian b o qu n.

u tr ng
c b o qu n trong phòng t i có nhi t
c c a v tr ng s ch m l i.

th p thì t c

thay

i màu

Mùi c a tr ng: nh ng tr ng t i, v vôi c a chúng có mùi vôi nh . Tr ng sau khi
c
ra ngoài r t d dàng h p thu nh ng mùi c a môi tr ng xung quanh. Vì
y c n ph i tránh không cho tr ng ti p xúc ho c g n các lo i có mang mùi.
Nh ng thay i c a lòng tr ng và lòng : Khi các u ki n b o qu n tr ng không
t, c bi t khi nhi t
quá cao s kích thích s phân h y c a lòng tr ng và lòng
v m t hóa h c. Ph n ng c a lòng tr ng t i nghiêng v ki m tính, pH=7,6 9,3. Trong quá trình b o qu n d n tr lên trung tính.
pH c a lòng
t ng lên
nh ng ch m h n lòng tr ng. Nó có th t ng t 6,0 - 6,8. S t ng
ki m (t ng pH)
là h u qu c a vi c m t CO2 trong tr ng.
2.3.7. Tr ng d hình
Theo ào
c Long (1993), tr ng d hình là nh ng tr ng có hình d ng khác
th ng ho c là tr ng quá bé, quá to, tr ng dài ho c tròn, tr ng méo mó, s n sùi, v
dày m ng không u,…
Tr ng không có lòng
Tr ng 2 lòng

.

.

Tr ng nh n m trong tr ng to.
Tr ng v m m ho c tr ng không v .
Tr ng méo mó s n sùi.
Theo Lê Hoàng M n và Hoàng Hoa C ng (1999), tr ng không quá bé ho c quá
to ng ngh
n gi n: “Tr ng to là t t” th c ra tr ng quá to là tr ng d t t, có khi
2 lòng , ch t t
n không th p
c.
2.3.8.

u ki n

p tr ng

Theo Bùi
c L ng và Nguy n Xuân S n (1999),
u ki n p tr ng t nhiên (gà
t p) ph thu c hoàn toàn vào
u ki n môi tr ng t nhiên và s khéo léo
u khi n nhi t
trong khi p c a con mái. Tuy nhiên
n
c, nhi t
c a
con m cung c p cho tr ng p c ng ph i t yêu c u cho s phát tri n sinh lý c a

- 10 -

phôi bi n ng 37 - 390C, ôi khi nhi t
này không m b o
c, do nhi t
môi tr ng quá cao ho c quá th p. Cho nên t l p n ph thu c hoàn toàn vào
nhi t , m
c a môi tr ng. Th ng t l p n r t th p, ch
t 60 - 70%,
mùa hè ho c mùa ông. Vì v y các n c tiên ti n có n n ch n nuôi gia c m công
nghi p ã ch t o ra máy p
p tr ng nhân t o.
u ki n môi tr ng trong quá
trình p tr ng là:
Nhi t : Nhi t
môi tr ng
p tr ng là y u t quan tr ng nh t, có ý ngh a
quy t nh n kh n ng n , phát tri n, s c s ng c a phôi. Nhi t
p trong máy
i u ph thu c vào giai
n phát tri n phôi, vào lo i gia c m và môi tr ng
trong phòng p. Nh ng bình th ng ph i t 370C. n nay nhi u tác gi nghiên
u ã a vào quy trình p nhi t
thích h p là 37,5 - 390C.
m:
m không khí c n thi t
u ch nh s th i nhi t c a tr ng qua th i
gian p, nó t o ra môi tr ng cân b ng cho quá trình sinh lý, sinh hóa x y ra c a
phôi thai. N u
m không t (cao ho c th p h n tiêu chu n) làm tr ng tích tr

ho c m t n c nhi u, làm cho phôi phát tri n y u, gà n mu n, gà nh ho c n ng
ng. T l n kém do tr ng sát và ch t phôi nhi u.
Qua nghiên c u, các nhà k thu t ã a thành quy trình v
m trong máy p là
55 - 60% (ngày u) n 70 - 75%, còn qua n a cu i chu k
c bi t vài ngày
cu i, m ph i b o m 70 - 75%.
Trao i không khí trong máy: tr ng p yêu c u không khí nh c th gia c m
ng bên ngoài. Khi l ng O2 trong máy p d i 15% gây ch t phôi hàng lo t. Khi
ng CO2 trong không khí kho ng 1% làm ình tr s phát tri n, sinh tr ng c a
phôi thai c ng nh t ng cao t l ch t c a chúng, nh ng nghiên c u c a
Trechiacov (1979) ã xác nh r ng l ng khí CO2 bi n ng trong kho ng 0,2 –
0,4% là m b o cho phôi phát tri n t t.
2.4. CÁC Y U T
NH H
PHÔI VÀ T L
P
2.4.1. nh h

ng c a vi c thu l

NG

N QUÁ TRÌNH PHÁT TRI N C A

m tr ng

Theo Lê H ng M n và Hoàng Hoa C

ng (1999), vi c thu nh t tr ng ngay có l i:

Tr ng ít b nhi m khu n (do th i gian ti p xúc v i t p ch t ít). Trong vòng 2 gi
sau khi ra kh i c th gà mái, tr ng có kh n ng ng n c n s xâm nh p c a vi
khu n vào bên trong tr ng. Tr ng không b nóng lên khi gà khác vào n m
nh t là vào mùa hè.
Theo H V n Giá (1969), n u không thu l m tr ng sau m i khi gà vào , gà s
m lên tr ng. G p nhi t
c a gà chuy n sang m m c a tr ng s t ng hình.

- 11 -


n khi
xong gà r i , tr ng ngu i tr l i. M m tr ng v a t ng hình, r i vào
hoàn c nh không phù h p thì ch t ho c b y u i. Khi em p, tr ng không n ,
ch t phôi giai
n u ho c n y u i.
Vi c thu l m tr ng s nh h ng n t l p n , vì v y nên th ng xuyên thu
m tr ng, m i ngày thu 5 l n vào lúc 8 gi , 10 gi , 12 gi , 14 gi và 17 gi .
2.4.2. nh h

ng c a nhi t

Theo Bùi
c L ng và Nguy n Xuân S n (1999), trong các máy p l n, nhi t
p th ng xuyên trong ph m vi 37 - 380C và r t ít khi v t ra ngoài gi i h n này.
Giai
n u (6 - 7 ngày sau khi p) c n nhi t
cao h n kho ng 37,8 - 380C.
Nhi t

cao làm phôi phát tri n nhanh, do làm t ng tiêu hóa th c n trong tr ng
a phôi, ni u nang khép kín s m. N c trong tr ng b c h i nhanh t o kho ng
tr ng ni u nang
ch a n c n i sinh (n c t o ra do quá trình trao i ch t). Do
ó kích thích phôi tiêu hóa nhi u lòng tr ng lòng
h n và th i nhi u n c c n
n.
Vào cu i chu kì p, khoang ni u nang khép kín, màng ni u nang tiêu i, lúc này
phôi hô h p b ng ph i.
u thi u nhi t trong nh ng ngày u p tr ng s làm gi m s l n c a phôi bi u
hi n phôi nh , n m g n v và di ng y u, m ch máu lòng
phát tri n kém,
làm phôi ch t nhi u sau 4 - 6 ngày p. Nh ng tr ng ch t phôi lúc này có vòng máu
nh , nh t.
u nhi t

ho c th p chút ít, gà n kh e, lông bung, b ng nh , nhanh nh n.

u thi u nhi t kéo dài d i 370C gà n b n ng b ng, th
m t trong c a v tr ng có màu nâu ngà ho c h ng nh t.

ng b a ch y, sau khi

Khi p, tr ng ph i ch u nhi t
quá th p d i 35 - 360C kéo dài trong nhi u th i
m p, thì túi lòng
không co vào
c xoang b ng, gà n b h r n, túi lòng
có màu xanh lá cây.

- 12 -


ng 2.3. nh h

ng c a nhi t

Nhi t

nt l

p n tr ng gà

l n

Th i gian kéo dài

(oC)

(%)

(ngày)

35,6

10

-

36,1

50

22,5

36,7

70

21,5

37,2

80

21,0

37,8

88

21,0

38,3

85

21,0

38,9

75

19,5

39,4

50

19,5

Ngu n: Petkova (1978)

2.4.3. nh h
Theo Bùi

ng c a m
c L ng và Nguy n Xuân S n (1999), có hai nh h

ng quan tr ng:

Th nh t: nh h ng b i s bay h i c a n c t tr ng. Ph n l n trong th i gian
p
bay h i n c t tr ng ph thu c tr c ti p vào
m t ng i c a máy p.
u
m trong máy t ng, thì l ng n c bay h i t tr ng gi m và ng c l i. Khi
bay h i làm cho kh i l ng tr ng gi m.
Trong nh ng ngày u p tr ng, c n làm gi m bay h i n c trong tr ng
các

ch t dinh d ng c a lòng tr ng và lòng
d hòa tan, cung c p cho phôi phát tri n
và làm gi m t l ch t phôi. Vì v y
m t ng i trong máy ph i duy trì m c
quy nh, gi m bay h i n c trong tr ng.
Gi a quá trình p (sau m i ngày p), l
m t ng i trong máy cao h n, ch
trong quá trình trao i ch t c a phôi).

ng n c trong tr ng b t d n, cho nên
bay h i n c n i sinh (n c t o ra

Vào cu i th i kì p (sang máy n ), phôi ã phát tri n hoàn toàn thành gà con,
trong tr ng c n
m
gà con d n . Cho nên
m t ng i trong máy
cao h n so v i các giai
n p khác, m c ích làm gi m
bay h i n c trong
tr ng. N u lúc này
m trong máy th p h n so v i quy nh s làm gà ch t trong

- 13 -